8955900087

Tofśtoj, JĄnna ‘.Karenina

dało mi życie samo, obdarzając wiedzą - co zte, a co dobre. Wiedzy zaś tej nie zdobyłem w żaden sposób, ale otrzymałem ją tak jak wszyscy, otrzymałem, bom jej przecie znikąd wziąć nie mógł. Skądże mogłem ją wziąć? Może to rozum mi podpowiedział, że należy kochać bliźniego, a nie gnębić go? Powiedziano mi to w dzieciństwie, a ja uwierzyłem z radością, bo oznajmiono mi coś, co już miałem w duszy. Ale kto zrobił to odkiycie? Nie rozum. Rozum odkiył walkę o byt i prawo nakazujące gnębić tych wszystkich, którzy by się sprzeciwiali zaspokojeniu moich pragnień. To jest wniosek rozumu. A miłości człowieka do człowieka rozum odkiyć nie mógł, nie jest to bowiem rzecz rozsądna (cz. VIII, rozdz. XII, s. 873)²⁹⁰.

Wiara i rozum... odwieczny problem, nie stanowi jednak najważniejszej kwestii, wobec której Lewin musi się ustosunkować. O wiele trudniejsze jest, jak pokazuje najbliższa przyszłość tego bohatera, nagięcie własnego charakteru i sposobu reagowania do założenia, jakim jest bycie dobrym dla wszystkich. Nawet człowiek wyznający szczytne zasady, pragnący ze wszystkich sił żyć wedle tego, co uważa za słuszne, dobre i właściwe, i nawet, jeśli znajdzie wyższy sens takiego postępowania, podlega ograniczeniom swojego temperamentu - chce być dobry, ale nie zawsze potrafi: złości się, niecierpliwi, gniewa. Jeśli jednak uda mu się odnaleźć oparcie w wierze, otworzy się uczuciowo i będzie pragnął dobra, ma szansę być szczęśliwy:

To nowe uczucie [myśli Lewin] nie dokonało we mnie zmiany, nie dało mi szczęścia i nie uświadomiło z nagła, tak jak o tym marzyłem. Było z nim podobnie jak z uczuciem do syna: tu także nie spotkała mnie żadna niespodzianka. Wiara - a może to zresztą nie wiara - ja sam nie wiem, co to takiego, ale uczucie to równie niepostrzeżenie i na skutek cierpienia zakorzeniło mi się w duszy. Będę po staremu niecierpliwił się na stangreta

²⁹⁰ H uckoa omeema na mou eonpoc. A omeema hu mou eonpoc ne mozjio muc damb MbicAb, - oho Hecou3MepuMa c eonpocoM. Omeem mmc dana como tkushi,, e MoeM co3Hamiu mozo, mno xopomo u nmo dypno. A 3HUHue zmo x He npuoGpe/i huhcm, ho oho dano mhc GMecme co eceMU, dano nomoMy, urno x HuoniKyda ne moz 83xmb ezo. Onmyda gzhji h smo? PasyMOM, mno nu, domen h do mozo, mno Hado jiłoCmmb óaumhczo u He dymumb ezo? Mhc cKa3anu 3mo e demcmee, u x padocnmo noeepun, nomoMy mno mhc cKa3onu mo, mno 6i,uio y mchh e dyuie. A Kino onmpbui 3ino? Ile pazyM. PazyM oniKpu/i 6opb6y za cyiąecmeoeaHue u 3ukoh, mpe6yiow,uu mozo, mnoóbi dymumb ecex, Memaiouj,ux ydocmenwopeHwo MouxoKejiamiu. 9mo ebieodpa3yMa. A jimCmnu, dpyzozo hcmoz omicpumi, pa.zyM, nomoMy mno omo HepasyMHO.

197