120139501

PRZEGLĄD BIBLIOTECZNY 1994 1/2 PL ISSN 0033-202X

TERESA GŁOWACKA

JĘZYK HASEŁ PRZEDMIOTOWYCH DLA KATALOGÓW

ONLINE BIBLIOTEK AKADEMICKICH

Badania prowadzone nad słownictwem JHP BUW. JHP kontrolowane kartotekami haseł wzorcowych: LCSH, RVM, RAMEAU. Prace nad JHP dla katalogów online bibliotek uniwersyteckich. Założenia metodyczne projektowanego JHP. Pierwsze propozycje słownictwa, stan prac nad metodyką JHP i prace projektowane w najbliższym czasie.

Kilka lat temu w Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego (BUW) podjęto badania i prace służące przygotowaniu do automatyzacji procesów bibliotecznych i budowy katalogu online dla sieci bibliotek Uniwersytetu Warszawskiego (UW). W pracach tych dużo czasu poświęcono projektowaniu języka informacyjnego dla katalogu online.

Początkowo zakładano wykorzystanie języka haseł przedmiotowych (JHP) stosowanego od ponad 60 lat w tradycyjnym katalogu BUW. Opinie specjalistów nie były jednak zachęcające. Recenzje słownictwa wykazały, że nie jest ono dostosowane do wykorzystywania w systemie zautomatyzowanym. Krytykowano brak odrębnych list określników, brak właściwego systemu relacji oraz fakt, że znaczny procent słownictwa pozostaje poza wszelkimi relacjami. Recenzje nie wypowiedziały się na temat reprezentacji poszczególnych dziedzin w słownictwie JHP BUW. Proponowały nam natomiast przyjęcie słownictwa JHP Biblioteki Narodowej (BN), przystosowanego do pracy w katalogu online.

W tej sytuacji zdecydowano się podjąć próbę opracowania indeksu dziedzinowego do katalogu przedmiotowego BUW. Stwarzało to możliwość oceny jego słownictwa z punktu widzenia reprezentacji poszczególnych dziedzin wiedzy w zasobie leksykalnym. Indeks miał służyć dalszym pracom nad słownictwem JHP. Jako metodę klasyfikacji wybrano Uniwersalną Klasyfikację Dziesiętną (UKD) i zdecydowano, że indeks będzie opracowany komputerowo. Indeksem objęto wybrane próbą losową hasła przedmiotowe rozpoczynające się na litery E i M. Wprowadzono do pamięci komputera 1700 haseł, w których wystąpiły 884 tematy. Stanowiło to 1/10 słownictwa JHP BUW¹.

Analiza poddanego próbie materiału pozwoliła na stwierdzenia, że aż 55,2% terminów objętych indeksem to nazwy własne. Pozostałe 44,8% stanowią nazwy pospolite. Stosunek ten zmienia się w poszczególnych działach

1

Wyniki prac zasiały przedstawione przez autorkę artykułu w referacie „Próba opracowania indeksu do » Słownika haseł katalogu przedmiotowego Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie« z zastosowaniem mikrokomputera IBM PC/XT. Uwagi z prac nad słownictwem” wygłoszonym na konferencji poświęconej problemom katalogów przedmiotowych (Toruń, 16-17.5.1988 r.).