2964938768

FRANCUZ W SYBERYI. 213

rego kontynentu najwięcej obfituje w złoto, nie wytrzymuje porównania z Kalifornią i Australią. I tak np. zakłady Irkuckie, w których się skupia produkcya całej niemal Wschodniej Syberyi, przez rok przetapiają zaledwie 30.000 kilogramów złota. Tymczasem wszelki inny przemysł chromieje, a niedbalstwo rządu w regulowaniu spławności rzek wstrzymuje rozwój handlowy stref z siebie samych bogatych i świeżych. Byle usunąć skały wstrzymujące bieg Angary, a z innej strony wykopać kanał między Aczyńskiem a rzeką Jenisej, natychmiast otworzyłaby się wodna droga, tańsza i pewniejsza od projektowanej sybirskiej kolei, a ciągnąca się nieprzerwanie od Tiumeniu aż po granice Chińskiego cesarstwa.

Towarzysz Nordenskjolda, osiadły w Irkucku bogaty Sybi-rjaków_? poświęca znaczną częśc bajecznych swych dochodów otwieraniu nowych dróg handlowych i udoskonaleniu istniejących już uprzednio. Przez niego francuski podróżnik zebrał nieco wiadomości dotyczących strefy północnej, do której sam dotrzeć nie miał, a mianowicie tej prowincyi Jakuckiej, która ogromem równa się całej Europie bez Kosyi. Na przestrzeni doliczającej się czterech

blisko milionów kilometrów

mieszka zaledwie 236.000 ludzi, tak

iż przypada po jednym mieszkańcu na 16 kilometrów to przecina olbrzymia wodna arterya, długa przeszło 4000 kilometrów Lena. Atoli żegluga nie wiele może skorzystać z drogi zamykającej się corocznie przez osiem miesięcy, od pierwszego października aż do końca maja. Ścięta lodem rzeka, zaledwie przez cztery miesiące w roku wolną płynie falą. Jakuck jest bodaj najzimniej-szem miastem na świecie, rtęć nawet tu marznie zimową porą, a w styczniu mróz dochodzi przeciętnie do 40 stopni. Iluż z naszych wygnańców tam właśnie w różnych znalazło się czasach! Opowiadania Adama Szymańskiego wtajemniczyły nas świeżo w mroźną grozę onego doloroso regno, podobnego do lodowatych czeluści tworzących dno Dantejskiego piekła.

Z końcem czerwca p. Cotteau opuścił Irkuck zmierzając w stronę Bajkału. Lato sybirskie przesłaniało kwieciem dziki krajobraz. Przyroda miejscowa posiada właściwą roślinność malus bac-cata czyli jabłko sybirskie znaczy drogę potokiem kwiatów, krzew złocący się nad moczarami, to Potentilla frutescens, pospolicie zwana herbatą Kamczatki. Szumiąca Angara rozszerza swe koryto na

, Pustkowie