606616644

188 KS. PIOTR TOCZEK

2 kwietnia 1919 roku. Założycielami byli ks. dziekan Żynda, ks. Wojewoda, prof. Helena Zelewska²¹². Za cel podstawowy stowarzyszenie obralc sobie przygotowanie członków do indywidualnego i zbiorowego apostolstwa oraz szerzenie zasad katolickich poprzez wszystkie dziedziny życia i kultury, w szczególności zaś krzewienie znajomości prawd religii katolickiej, zasad moralnych, ducha obywatelskiego i miłosierdzia chrześcijańskiego, zrozumienia ideałów kobiecych i męskich, oświaty i nauki opartej na światopoglądzie katolickim²¹³. Oprócz tego statut KSMM i KSMZ nakazywał szerzyć katolickie zasady życia społecznego, higieny i wychowania fizycznego oraz katolicki ruch trzeźwości. Aby osiągnąć zamierzony cel służyły ku temu kwartalne komunie św., kółka eucharystyczne oraz rekolekcje zamknięte²¹⁴. Dzień 8 września był świętem organizacji. Schemat organizacyjny przedstawiał się następująco: poszczególne stowarzyszenia tworzyły okręgi, jakie należały do Związku obejmującego swym zasięgiem diecezję. Naczelną organizacją krajową było Zjednoczenie KSM mające swoją siedzibę w Poznaniu²¹⁵. Pracą Stowarzyszenia kierował zarząd wybrany przez członków na walnym zebraniu.

Ostatnie SMP powstało w Piekle z inicjatywy ks. Józefa Dydym-skiego przy współpracy Sióstr Dominikanek, po uruchomieniu tam w 1937 roku szkoły i ochronki polskiej²¹⁸. SMP męskiej, które wcześniej zawiesiło swoją działalność, w 1926 roku zostało przez ks. Franciszka Rogaczewskiego powołane na nowo do życia²¹⁷.

W pierwszych latach po pierwszej wojnie światowej powstające organizacje były luźno związane z SMP w kraju. W miarę powstawania placówek nawiązano ścisłe kontakty ze Związkiem w Wąbrzeźnie, którym kierował przez długie lata wielki przyjaciel młodzieży ks. Żynda²¹⁸. Dla usprawnienia pracy organizacyjnej złączono dnia 28 kwietnia 1929 roku wszystkie stowarzyszenia męskie i żeńskie w Okręg Stowarzyszeń Młodzieży Polskiej, którego prezesem został ks. prof. Stanisław Nagórski. Dalszy wzrost stowarzyszeń wymagał podziału na oddzielne okręgi, którego dokonano w 1933 roku. Prezesami okręgów zostali ks. Franciszek Rogaczewski i ks. Władysław Szymański, a sekretarzem Alojzy Ma-kurath²¹⁹.

²¹²    Notatka Komisarza Generalnego Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku Nr 40°/inf/l/10 do Ministra Spraw Zagranicznych Dep. Konsularny Wydz. Polaków Zagranicą w Warszawie, w: Archiwum akt nowych w Warszawie. Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Sygn. 11511, Pag. 70; por. Straż Gdańska 5 11938).

²¹³    Statut KjSMM i KSMZ, Poznań 1936, Polnische Kirchliche Vereine w: AKBGd — D 43.

²¹⁴    Tamże. Por. Notatka Komisarza Generalnego... jw.; Straż Gdańska, jw.,

²¹⁵    A. Makurath, Działalność stowarzyszeń młodzieży SMP i KSM w okresie międzywojennym w Gdańsku (rękopis z 30 06 1974 roku).

²¹⁶    Por. ks. A. B a c i ń s k i, dz. cyt., 46.

²¹⁷    Notatka Komisarza Generalnego... jw. Por. A. Makurath, jw.,

²¹⁸    A. Makurath, jw.

²¹⁹    Notatka Komisarza Generalnego... jw.