6498541936

66. KONFERENCJA OGOLNA IFLA 317

nowych, zwłaszcza w dziedzinie informacji, zderzają się z barierami, które są nie do ominięcia. Wśród najistotniejszych wypada wymienić następujące.

ZASIĘG PIŚMIENNOŚCI

Według danych UNESCO w 1998 r. było w świecie 880 min dorosłych analfabetów, z tego 2/3 stanowiły kobiety. Ci niepiśmienni żyją głównie w regionach rozwijających się, lub inaczej — w krajach biednych. Najwyższy wskaźnik analfabetyzmu odnotowano w Sub-Saharze, Afryce Południowej i Zachodniej (od 57-58%), w Ameryce Łacińskiej, Karaibach, krajach arabskich, Północnej Afryce (od 80-88%) (Shirley A. Fitzgibbons: Libraries and literacy: a preliminary suwey ojthe literaturę). Najwyższa piśmienność wśród dorosłych przypada na Wschodnią Azję i Pacyfik (94%), Centralną Azję oraz Centralną i Wschodnią Europę (98%). Zmieniły się też radykalnie poglądy codo piśmienności. Jeszcze 10 lat temu wiązano ją głównie ze szkołą. I było to oczywiste, ponieważ to w szkole — odkąd istnieje — uczono czytania i pisania.

I tak się dzieje do dziś. Jednak zmiany dokonujące się w strukturze społecznej — a głównie ruchy migracyjne i to w krajach bogatych — sprawiły, że zakresem piśmienności zainteresowały się instytucje rządowe, międzynarodowe (UNESCO), ośrodki badawcze, uniwersyteckie oraz stowarzyszenia profesjonalne (IFLA, IRA). W 1985 r. Kongres Stanów Zjednoczonych wyasygnował znaczne kwoty na ogólnokrajowe badania stanu piśmienności wśród Amerykanów. Raport Jonathana Kozola Illiterate America (Garden City 1985) oraz wyniki badań the National Adult Literacy Survey (1992 r.). stanowiły impuls do wydania przez Kongres specjalnej uchwały: the National Literacy Act oraz opublikowania w 1993 r. raportu the U.S. Office of Technology Assessment, w którym zaproponowano, by poszerzyć pojęcie piśmienności o umiejętności posługiwania się komputerem, multimediami, wideo itp. Wyniki badań amerykańskich ujawniły, że 25% słabo czytających obywateli Stanów Zjednoczonych pochodziło ze środowisk imigranckich. Ponieważ w społeczeństwie amerykańskim dominują postawy pragmatyczne, po stwierdzeniu, że w tym bogatym kraju ponad 1 min osób nie umie czytać i pisać, a ok. 40 min radzi sobie z tą umiejętnością ledwo, ledwo, powołano natychmiast do życia the National Literacy Institute, a prezydent Clinton objął patronat nad programem the America Reads Challenge, który zakładał, że każde dziecko w Stanach Zjednoczonych musi w ciągu pierwszych 3 lat nauki w szkole opanować umiejętność czytania. W 1992 r. powstał program: ,,First Book”. Zawierał on zachętę dla wydawców, by obdarowywali dzieci niepełnosprawne książkami. Również pod hasłem ,,Every child reader" w 1999 r. telewizja amerykańska promowała czytelnictwo wśród dzieci. Oprócz akcji rządowych problemy czytelnictwa podjęły organizacje międzynarodowe. W 1993 r. UNESCO opublikowało Guidelines for public libraries promoting literacy. Biblioteki traktowano w tym dokumencie jako instytucje umożliwiające komunikację lokalną w ramach gminy, szkoły, miasta, uniwersytetu.

Nowe technologie informacyjne przyczyniają się do usprawnienia procesu komunikowania i tym samym wpływają korzystnie na aktywność czytelniczą. Aktywność UNESCO miała korzystny wpływ na inicjatywy podejmowane w ramach IFLA. W 1996 r. powstała w strukturze tej organizacji Literacy