7682570617

Dualny system kształcenia zawodowego w Polsce - szanse i bariery wdrożenia. Dr Ewa Lechman 26 listopada 2012

Polski system kształcenia zawodowego — stan obecny oraz kluczowe problemy

Od 1989 roku, wraz z rozpoczęciem w Polsce przemian ustrojowych oraz przekształceń strukturalnych w gospodarce, obserwujemy w systematyczną dewaluację systemu kształcenia zawodowego. Jego społeczna i systemowa marginalizacja objawia się przede wszystkim w masowej likwidacji szkół zawodowych, szkół przyzakładowych oraz bazy szkolenia praktycznego (warsztatów szkolnych). Zmiany te po części były efektem szeroko zakrojonych, dynamicznych przemian strukturalno-własnościowych z jednej strony, zaś z drugiej stopniowym umasowieniem kształcenia na studiach wyższych. Dzisiaj, po 23 latach przemian rynkowych (w tym również dotyczących systemu edukacji), szkolnictwo zawodowe jest w relatywnie złej kondycji ogólnej. System kształcenia zawodowego, wykazujący pewną bezwładność w stosunku do zmian na rynku pracy, które w dużej mierze są konsekwencją radykalne zmiany w wielkości i strukturze popytu na pracę zgłaszanego przez przedsiębiorców. Baza szkolnictwa zawodowego jest przestarzała jeśli brać pod uwagę stan kapitału trwałego (budynki, baza techniczna itp.), kierunki i treści kształcenia nie są dostosowane do bieżących potrzeb i wymogów rynku, a uczniowie wielu szkół zawodowych wychodząc z nich jako absolwenci bez odbycia praktyk zawodowych. Dodatkowo, jak wynika z analiz danych GUS (GUS 2012) dotyczących kształcenia zawodowego, zaledwie 33% uczniów szkół zawodowych faktycznie jest kończy. W roku 2011, liczba uczniów zasadniczych szkół zawodowych była na poziomie 76 812¹osób, podczas gdy liczba absolwentów wyniosła zaledwie — 78 287. Świadczy to w dużej mierze o niskiej ogólnej efektywności kształcenia zawodowego.

W lutym 2011 roku, opublikowano raport z badań dotyczący funkcjonowania systemu kształcenia zawodowego w Polsce². Na podstawie wyników przeprowadzonych badań można wnioskować odnośnie stanu systemu kształcenia zawodowego w Polsce oraz zidentyfikować najważniejsze problemy z jakimi się ten system boryka. Do najważniejszych można zaliczyć:

1. Bardzo nieliczne szkoły zawodowe oraz Centra Kształcenia Praktycznego (CKP) oferują swoim uczniom program, który byłby dostosowany do faktycznego zapotrzebowania zgłaszanego po stronie pracodawców. Zasadniczy zarzut stawiany przez pracodawców w stosunku do szkół zawodowych to zbyt ogólny i teoretyczny program kształcenia w szkole, który w niskim stopniu przygotowuje absolwenta szkoły zawodowej do podjęcia pracy. Co więcej, bardzo często przedstawiciele szkół

15

1

   Dla wszystkich kierunków kształcenia, dane GUS 2012.

2

   Badanie funkcjonowania systemu kształcenia zawodowego w Polsce. Raport końcowy. Ministerstwo Edukacji Narodowej, Krajowy Ośrodek Wspierania Edukacji Zawodowej i Ustawicznej, Warszawa 2011