9621685896

Nasi Mistrzowie

Kazimierz Kochman

Profesor Marian Jutisz

Profesor Marian Jutisz był wybitnym uczonym o światowej sławie, jednym z najwybitniejszych pionierów badań w zakresie neuroendokrynologii eksperymentalnej, bliskim współpracownikiem i przyjacielem wielu laureatów Nagrody Nobla, nauczycielem i wychowawcą wielu uczonych we Francji i na całym świecie, ale przy tym człowiekiem bardzo skromnym, życzliwym, humanistą, wielkim patriotą - polskim i francuskim oraz entuzjastą Zjednoczonej Europy

Profesor napisał o sobie: „Urodziłem się w dniu 13 kwietnia 1920 r. w Porohach (pow. Nadworna, woj. Stanisławowskie), dużej wiosce podkarpackiej w pobliżu źródeł Bystrzycy Sołowińskiej, u podnóża Sywuli, najwyższego szczytu Gorganów, w rodzinie przedwojennego żandarma austriackiego, a po wyzwoleniu - policjanta polskiego”.

Uczęszczał, wraz ze swoją młodszą o dwa lata siostrą Eugenią, do czteroklasowej szkoły powszechnej w Porohach. W roku 1930 zdał egzamin wstępny do II Gimnazjum w Stanisławowie, mieszczącego się przy ulicy Kazimierzowskiej. Życie w bursie przy gimnazjum było dla niego bardzo trudne i często graniczyło z wielkim cierpieniem. Zawsze miał jednak w swej pamięci, jak mówił później, słowa ojca wypowiedziane do niego przed wyjazdem do Stanisławowa: „Słuchaj synku, pewnie będziesz musiał ciężko pracować, a może nawet i cierpieć, zanim zostaniesz wykształconym, porządnym człowiekiem. Nie zapominaj nigdy, że my z Mamą też musimy ciężko pracować i wyrzec się wielu rzeczy, aby ciebie wykształcić. Nie zmarnuj tego szczęścia, którego my nie doznaliśmy. Życzę ci, abyś w przyszłości miał więcej zadowolenia z twego zawodu niż ja”.

Po zdaniu matury w 1938 r. rozpoczął służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy przy 48. pułku piechoty. Szkołę tę ukończył jako pry-

Profesor Marian Jutisz

mus, w randze plutonowego podchorążego. Jego przejście do cywila wyznaczono na koniec września 1939 r., co jednak - ze względu na rozwój wydarzeń politycznych - nie nastąpiło. W dniu 18 września Marian ze swoim oddziałem przekroczył granicę węgierską i został internowany w miasteczku Magyarowar. 15 marca 1940 r., pod przybranym nazwiskiem i z fałszywymi dokumentami przedostał się do Francji, gdzie został przyjęty do 14. Dywizyjnej Kompanii Przeciwpancernej Armii Polskiej. Kiedy przyszedł rozkaz zniszczenia broni i rozproszenia się, 21 czerwca wraz z polskimi kolegami przedarł się do Szwajcarii, skąd w styczniu 1941 r. prze-

Konspelct nr 2/2007 (29)