9637173802

Ius Novum 1/2010

Łukasz Pohl

O STOSUNKU MIĘDZY ZMODYFIKOWANYM TYPEM CZYNU ZABRONIONEGO POD GROŹBĄ KARY A LEŻĄCĄ U JEGO PODSTAW NORMĄ SANKCJONOWANĄ

Jest sprawą znaną, iż pytanie o rodzaj stosunku między zakresem wyrażenia „wypełnienie znamion zmodyfikowanego typu czynu zabronionego pod groźbą kary” a zakresem wyrażenia „przekroczenie normy sankcjonowanej leżącej u podstaw zmodyfikowanego typu czynu zabronionego pod groźbą kary” rodzić może różne odpowiedzi. W nauce prawa karnego spotkać się bowiem można zarówno z poglądem, że stosunek ten jest stosunkiem podrzędności zakresu pieiwszego z tych wyrażeń względem zakresu drugiego z nich¹, jak i z poglądem, wedle którego między zakresami tych wyrażeń zachodzi stosunek zamienności (nazywany też niekiedy stosunkiem równoważności)². Porównawcza analiza tych poglądów uzmysławia, że powodem występującej między nimi różnicy są odmienne zapatrywania ich zwolenników na treść wskazanej normy sankcjonowanej. Słowem, tym, co na obszarze interesującej nas kwestii dzieli naukę prawa karnego na dwa rywalizujące ze sobą kierunki, są wyrażane w niej przekonania co do składu treściowych elementów tej normy - elementów charakteryzujących treść zakresu zastosowania (hipotezy) rzeczonej normy i treść jej zakresu normowania (dyspozycji). Esencjonalnemu zaprezentowaniu tych przekonań, a zwłaszcza wyekspo-

-7-

1

   Propagatorem tego poglądu w polskiej doktrynie prawa karnego jest przede wszystkim A. Zoll - zob. Recenzja książki A. Spotowskiego „Pomijalny (pozorny) zbieg przepisów ustawy i przestępstw”, „Państwo i Prawo” 1977, nr 5, s. 133-134; O normie prawnej z punktu widzenia prawa karnego, „Krakowskie Studia Prawnicze" rok XXIII, 1990, s. 75 i 88; Kodeks kamy. Część ogólna. Komentarz. Tom I, (red.) A. Zoll, Warszawa 2007, s. 147-148.

2

   Pogląd ten jest naturalną konsekwencją twierdzenia, wedle którego z przekroczeniem normy sankcjonowanej w prawie karnym mamy do czynienia wówczas, gdy sprawca swoim zachowaniem wypełni wszystkie znamiona typu czynu zabronionego zagrożonego karą. Za zasadnością powyższego twierdzenia opowiadam się osobiście - zob. Struktura normy sankcjonowanej w prawie karnym. Zagadnienia ogólne, Poznań 2007. Zob. też moje opracowania, w których pogląd o zamienności zakresów interesujących nas wyrażeń, pełniąc rolę wyjściowego założenia, służył w próbach rozwiązania konkretnych problemów dogmatycznoprawnych: Zbieg przepisu ustanawiającego kwalifikowaną postać czynu zabronionego z przepisem ustanawiającym jego postać uprzywilejowaną, „Przegląd Sądowy” 2008, nr 5, s. 137-142; Przestępstwo zabójstwa jednym czynem więcej niż jednej osoby (art. 148 § 3 k.k.), „Prokuratura i Prawo” 2008, nr 10, s. 6-10. Widać przeto wyraźnie, że w obranej tytułem niniejszego artykułu perspektywie badawczej rzeczony pogląd nie został dostatecznie jasno naświetlony i uzasadniony - stąd niniejsze uwagi.