9637173803

Ius Novum Łukasz Pohl

1/2010

nowaniu występujących między nimi różnic i ukazaniu założeń implikujących te różnice, jest poświęcony niniejszy szkic.

Aby uniknąć nieporozumień, warto już na wstępie wyraźnie zastrzec, iż w niniejszych rozważaniach tytułowemu „stosunkowi” przypisywał będę wyłącznie jedno znaczenie, mianowicie takie, jakie temu wyrazowi zwykło się nadawać w logice przy objaśnianiu możliwych relacji między zakresami dwóch dowolnych nazw¹. Przypomnę zatem krótko, że w nauce tej - jak podkreśla m.in. M. Poletyło - między zakresami dwóch dowolnych nazw: „(...) zachodzi zawsze jeden i tylko jeden z następujących stosunków: równoważność (zamienność), nadrzędność, podrzędność, krzyżowanie, wykluczanie”².

Ze wskazanych możliwych stosunków, jakie zachodzić mogą między niepu-stymi zakresami nazw, interesować nas będą, rzecz zrozumiała, wyłącznie te z nich, które wedle formułowanych w nauce prawa karnego poglądów adekwatnie odwzorowują stosunek, jaki - w świetle tych poglądów - zachodzi między zakresem wyrażenia „wypełnienie znamion zmodyfikowanego typu czynu zabronionego pod groźbą kary” a zakresem wyrażenia „przekroczenie normy sankcjonowanej leżącej u podstaw zmodyfikowanego typu czynu zabronionego pod groźbą kary”.

Zasygnalizowano już, że w nauce tej spotkać się można z dwoma poglądami odnośnie tego stosunku. Wedle jednego poglądu, zachodzi tu stosunek podrzęd-ności zakresu pierwszego z tych wyrażeń względem zakresu drugiego wyrażenia. Wedle zaś drugiego poglądu, stosunek między zakresami omawianych wyrażeń jest stosunkiem zamienności. Rozwijając te poglądy, powiedzielibyśmy, że wedle pierwszego z przywołanych poglądów jest tak, iż każdy desygnat wyrażenia „wypełnienie znamion zmodyfikowanego typu czynu zabronionego pod groźbą kary” (wyrażenie to, celem skrótu, określmy symbolem W) jest jednocześnie desygnatem wyrażenia „przekroczenie normy sankcjonowanej leżącej u podstaw zmodyfikowanego typu czynu zabronionego pod groźbą kary” (wyrażenie to, również celem skrótu, oznaczmy symbolem P), dodając zrazu, że są jednak nadto i takie desygnaty wyrażenia P, które nie są jednocześnie desygnatami wyrażenia W. Słowem, w świetle powyższego poglądu każde wypełnienie przez sprawcę znamion zmodyfikowanego typu czynu zabronionego pod groźbą kary jest jednocześnie przekroczeniem normy sankcjonowanej leżącej u podstaw tego typu czynu zabronionego pod groźbą kaiy, są jednak i takie przekroczenia rzeczonej normy, które nie są jednocześnie wypełnieniem znamion zmodyfikowanego typu czynu zabronionego pod groźbą kary. Z kolei wedle drugiego poglądu, każdy desygnat wył ażenia W jest jednocześnie desygnatem wyłażenia P, i - co istotne - nie ma przy tym ani takich „przedmiotów”, które, będąc desygnatami wyrażenia W, nie

1

   Na temat stosunków między zakresami nazw zob. np. M. Poletyło (w:) Mała encyklopedia logiki, (red.) W. Marciszewski, Wrodaw-Warszawa-Kraków 1970, s. 273-275.

2

   Ibidem, s. 273.