1. Zasady prawidłowego żywienia, ocena sposobu żywienia
rób, a także aktualnego stanu zdrowotnego. Badania ogólnolekarskie polegają przede wszystkim na oględzinach: włosów, skóry, oczu, warg, języka, zębów, dziąseł, paznokci oraz gruczołów, takich jak: tarczyca i ślinianki. Wyniki tych badań są odnoszone do cech uznanych za prawidłowe i wraz z wywiadem żywieniowym pomagają wykryć ewentualne kliniczne objawy niedoborów żywieniowych.
Badania antropometryczne stosowane do oceny stanu odżywienia obejmują dwie grupy pomiarów: pomiary oceniające rozmiary ciała i stan rozwoju fizycznego oraz pomiary oceniające skład ciała. Na podstawie pomiarów wysokości i masy ciała powstało wiele wskaźników wagowo-wzrostowych, które ułatwiają ocenę stopnia nadwagi i otyłości. Jednym z najczęściej stosowanych jest wskaźnik Queteleta, nazywany inaczej wskaźnikiem masy ciała BMI (Body Mass Index):
RMT _ masa ciała [kg] wzrost [m2]
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w zależności od wartości wskaźnika BMI zaproponowała następującą klasyfikację zaburzeń masy ciała (Report of a WHO Con-sultation on Obesity, Genewa 1998) (tab. 3).
Tabela 3. Klasyfikacja zaburzeń masy ciała wg WHO
Zaburzenia masy ciała |
BMI (kg/m2) |
Ryzyko chorób towarzyszących otyłości |
Niedowaga |
< 18,5 |
niskie (ale zwiększone ryzyko innych problemów zdrowotnych) |
Norma |
18,5-24,9 |
średnie |
Nadwaga |
25,0-29,9 |
podwyższone |
1° otyłości |
30,0-34,9 |
umiarkowanie podwyższone |
11° otyłości |
35,0-39,9 |
wysokie |
111° otyłości |
>40,0 |
bardzo wysokie |
Oprócz wskaźnika BMI jest stosowany wskaźnik WHR (Waist/Hip Ratio), który jest stosunkiem obwodu talii do obwodu bioder i służy do oceny rozmieszczenia tłuszczu podskórnego w organizmie człowieka. Wartości wskaźnika WHR wykorzystuje się jako kryterium podziału na dwa zróżnicowane typy otłuszczenia i otyłości: andro-idalną (inaczej: centralną lub brzuszną, lub typu „jabłko”) oraz gynoidalną (inaczej: pośladkowo-udową lub obwodową, lub typu „gruszka”) (tab. 4). Stwierdzono istnienie dodatniej korelacji między otyłością brzuszną a występowaniem choroby niedokrwiennej serca.
Do oceny występowania otyłości typu brzusznego jest także używany pomiar obwodu talii. Przyjęto, że otyłość brzuszna występuje, gdy obwód talii u kobiet przekra-