Najczęstsze przyczyny zgonu wśród

Najczęstsze przyczyny zgonu wśród

kobiet, Polska 2003

kobiet, Polska 2003

(wg GUS)

(wg GUS)

Choroby układu
krążenia –
47,2%

Nowotwory
złośliwe – 24,3%

Wypadki i
urazy –
6,9%

Inne –
22,6%

RAK SZYJKI

RAK SZYJKI

MACICY

MACICY

Etapy carcinogenezy w szyjce

Etapy carcinogenezy w szyjce

macicy

macicy

•

DYSPLAZJA

DYSPLAZJA

~ 28

~ 28

r. życia

r. życia

•

Carcinoma in situ ~ 35

Carcinoma in situ ~ 35

r. życia

r. życia

•

Carcinoma microinvasivum ~ 40

Carcinoma microinvasivum ~ 40

r.

r.

życia

życia

•

Carcinoma FIGO IV ~ 60

Carcinoma FIGO IV ~ 60

r. życia

r. życia

SCREENING

SCREENING

1.

1.

Zmniejsza ryzyko rozwoju raka

Zmniejsza ryzyko rozwoju raka

szyjki macicy.

szyjki macicy.

2.

2.

Zmniejsza liczbę zgonów z powodu

Zmniejsza liczbę zgonów z powodu

raka szyjki macicy.

raka szyjki macicy.

POZIOMY SCREENING’U

POZIOMY SCREENING’U

1.

1.

Rozmaz cytologiczny

Rozmaz cytologiczny

(Bethesda)

(Bethesda)

2.

2.

Kolposkopia

Kolposkopia

3.

3.

Biopsja szyjki macicy

Biopsja szyjki macicy

4.

4.

HPV test

HPV test

Rozmaz cytologiczny

Rozmaz cytologiczny

.

.

Komórki prawidłowe i dysplastyczne.

Komórki prawidłowe i dysplastyczne.

Stadia dysplazji

Stadia dysplazji

SYSTEM BETHESDA

SYSTEM BETHESDA

BETHESDA 2001-
ZNACZENIE MODYFIKACJI …
M. CHOSIA, W. DOMAGAŁA.
GINEKOLOGIA PRAKTYCZNA 2002, 10:(67), 50-2

* w granicach normy
* obraz nieprawidłowy

System

System

Bethesda

Bethesda

A. Ocena materiału

B. Ogólna ocena
rozmazu

C. Dokładny opis stwierdzanych zmian

* odpowiedni

* suboptymalny
* nie nadaje się do oceny

Jakość rozmazu

Rozmaz nadaje się do oceny

( opisać obecność lub brak

komórek

kanałowych szyjki macicy

/ strefy transformacji i

inne

czynniki mające znaczenie w ocenie
jakości rozmazu np.

liczne komórki

zapalne, krwinki czerwone, itp..)

Rozmaz nie nadaje do oceny cytologicznej

( wskazać powód )

A.

A.

JAKOŚĆ ROZMAZU

JAKOŚĆ ROZMAZU

AI. Rozmaz odpowiedni do oceny

AI. Rozmaz odpowiedni do oceny

A.

A.

JAKOŚĆ ROZMAZU

JAKOŚĆ ROZMAZU

A II. Rozmaz nadaje się do oceny, ale:

A II. Rozmaz nadaje się do oceny, ale:

•

jest podsuszony

jest podsuszony

•

jest ubogokomórkowy

jest ubogokomórkowy

•

jest niezbyt czytelny z powodu licznych

jest niezbyt czytelny z powodu licznych

komórek zapaln

komórek zapaln

ych

ych

•

jest niezbyt czytelny z powodu licznych

jest niezbyt czytelny z powodu licznych

erytrocytów

erytrocytów

•

nie stwierdza się komórek kanału szyjki

nie stwierdza się komórek kanału szyjki

macicy

macicy

•

występuje znaczna cytoliza lub autoliza

występuje znaczna cytoliza lub autoliza

•

zawiera substancje pochodzenia

zawiera substancje pochodzenia

zewnętrznego

zewnętrznego

AIII Rozmaz nie nadaje się do

AIII Rozmaz nie nadaje się do

oceny

oceny

cytologicznej

cytologicznej

•

zbyt ubogokomórkowy

zbyt ubogokomórkowy

•

zbyt podsuszony

zbyt podsuszony

•

źle utrwalony

źle utrwalony

•

nieczytelny z powodu licznych komórek

nieczytelny z powodu licznych komórek

zapalnych

zapalnych

•

nieczytelny z powodu licznych

nieczytelny z powodu licznych

erytrocytów

erytrocytów

•

z

z

innych powodów (np. złe oznaczenie

innych powodów (np. złe oznaczenie

materiału)

materiału)

A.

A.

JAKOŚĆ ROZMAZU

JAKOŚĆ ROZMAZU

B

B

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA

ROZMAZU

ROZMAZU

B I

B I

Obraz cytologiczny w granicach

Obraz cytologiczny w granicach

normy

normy

•

B II

B II

Obraz cytologiczny nieprawidłowy

Obraz cytologiczny nieprawidłowy

(patrz Interpretacja / Wynik)

(patrz Interpretacja / Wynik)

 

 

(nie stwierdza się cech śródnabłonkowej

(nie stwierdza się cech śródnabłonkowej

neoplazji ani raka)

neoplazji ani raka)

C . INTERPRETACJA / WYNIK

C . INTERPRETACJA / WYNIK

C I

C I

. Nie stwierdza się cech

. Nie stwierdza się cech

śródnabłokowej neoplazji ani raka

śródnabłokowej neoplazji ani raka

•

1.Czynniki infekcyjne

1.Czynniki infekcyjne

-

-

grzyby, które morf. odp. Candida

grzyby, które morf. odp. Candida

- zmiany flory bateryjnej

- zmiany flory bateryjnej

- zmiany cyt. odp. Chlamydia

- zmiany cyt. odp. Chlamydia

- Trichomonas vaginalis

- Trichomonas vaginalis

- zmiany cyt. odp. HSV

- zmiany cyt. odp. HSV

- bakterie morf. odp. Actinomyces

- bakterie morf. odp. Actinomyces

2. Inne zmiany nie nowotworowe

2. Inne zmiany nie nowotworowe

-

-

zmiany odczynowe związane z :

zmiany odczynowe związane z :

- zapaleniem ( + zm. reparacyjne )

- zapaleniem ( + zm. reparacyjne )

- radioterapią

- radioterapią

- IUD

- IUD

- Atrofia

- Atrofia

C. INTERPRETACJA / WYNIK

C. INTERPRETACJA / WYNIK

C I

C I

.

.

Nie stwierdza się cech

Nie stwierdza się cech

śródnabłokowej neoplazji ani raka

śródnabłokowej neoplazji ani raka

( c.d.)

( c.d.)

C. INTERPRETACJA / WYNIK

C. INTERPRETACJA / WYNIK

CII.

CII.

Inne zmiany

Inne zmiany

Obecność komórek endometrialnych w

Obecność komórek endometrialnych w

rozmazie u kobiet > 40 l.

rozmazie u kobiet > 40 l.

•

CIII .

CIII .

Nieprawidłowe komórki

Nieprawidłowe komórki

nabłonkowe

nabłonkowe

1.Komórki nabłonka wielowarstwego

1.Komórki nabłonka wielowarstwego

płaskiego:

płaskiego:

•

Nieprawidłowe komórki nabłonka

Nieprawidłowe komórki nabłonka

wielowarstwego płaskiego

wielowarstwego płaskiego

–

o nieokreślonym znaczeniu (ASC-US)

o nieokreślonym znaczeniu (ASC-US)

–

nie można wykluczyć HSIL (ASC-H)

nie można wykluczyć HSIL (ASC-H)

–

LSIL (CIN I / HPV)

LSIL (CIN I / HPV)

–

HSIL (CIN II / CIN III)

HSIL (CIN II / CIN III)



z cechami podejrzanymi o inwazję

z cechami podejrzanymi o inwazję

–

rak płaskonabłonkowy

rak płaskonabłonkowy

2. Komórki gruczołowe:

2. Komórki gruczołowe:

–

Nieprawidłowe (atypowe) komórki

Nieprawidłowe (atypowe) komórki

•

endocerwikalne

endocerwikalne

•

endometrialne

endometrialne

•

gruczołowe

gruczołowe

–

Nieprawidłowe (atypowe) komórki

Nieprawidłowe (atypowe) komórki

•

endocerwikalne prawdopodobnie

endocerwikalne prawdopodobnie

nowotworowe

nowotworowe

•

endometrialne prawdopodobnie

endometrialne prawdopodobnie

nowotworowe

nowotworowe

–

Gruczolakorak endocerwikalny in situ

Gruczolakorak endocerwikalny in situ

–

Gruczolakorak

Gruczolakorak

3. Inne nowotwory złośliwe

3. Inne nowotwory złośliwe

•

CIV.

CIV.

Wyjaśnienia i

Wyjaśnienia i

sugestie

sugestie

KOLPOSKOPIA

KOLPOSKOPIA

BIOPSJA PODEJRZANYCH

BIOPSJA PODEJRZANYCH

ZMIAN W KOLPOSKOPII

ZMIAN W KOLPOSKOPII

U starszych kobiet po okresie

U starszych kobiet po okresie

prokreacji konizacja diagnostyczno-

prokreacji konizacja diagnostyczno-

terapeutyczna

terapeutyczna

Oncology

Oncology

Populacja

Populacja

około

około

6

6

000 000 000

000 000 000

Kobiety

Kobiety

około

około

3 500 000

3 500 000

000

000

RAK SZYJKI MACICY

RAK SZYJKI MACICY

Zachorowalność

Zachorowalność

500

500

000

000

co 1 minutę

co 1 minutę

Umieralność

Umieralność

200 000

200 000

co 2 minuty

co 2 minuty

Epidemiologia

Epidemiologia

Zachorowania

Zachorowania

PERU

PERU

54,6/100000

54,6/100000

BRAZYLIA, MEKSYK

BRAZYLIA, MEKSYK

ZIMBABWE, UGANDA

ZIMBABWE, UGANDA

CHINY, INDIE

CHINY, INDIE

POLSKA

POLSKA

12,2/100000

12,2/100000

FINLANDIA

FINLANDIA

Izrael

Izrael

3/100000

3/100000

Kanada, USA

Kanada, USA

Australia, Nowa Zelandia

Australia, Nowa Zelandia

EPIDEMIOLOGIA 2003

EPIDEMIOLOGIA 2003



3

3

439

439

zachorowań

zachorowań



1

1

825

825

zgonów

zgonów

Zachorowalność i umieralność na

Zachorowalność i umieralność na

raka szyjki macicy wg grup

raka szyjki macicy wg grup

wieku, Polska 2003

wieku, Polska 2003

5-letnie przeżycia względne

5-letnie przeżycia względne

chorych na raka szyjki macicy,

chorych na raka szyjki macicy,

Europa 1990-94

Europa 1990-94

(wg Eurocare-3)

(wg Eurocare-3)

PIĘCIOLETNIE PRZEŻYCIE

PIĘCIOLETNIE PRZEŻYCIE

•

Endometrial Carcinoma

Endometrial Carcinoma

66

66

%

%

•

Cervical Carcinoma

Cervical Carcinoma

49

49

%

%

•

Vulnar Carcinoma

Vulnar Carcinoma

42

42

%

%

•

Ovarian carcinoma

Ovarian carcinoma

35 %

35 %

CZYNNIKI RYZYKA

CZYNNIKI RYZYKA

GŁÓWNE

GŁÓWNE

prawdopodobn

prawdopodobn

e

e

GŁÓWNE CZYNNIKI RYZYKA

GŁÓWNE CZYNNIKI RYZYKA



HPV

HPV



Wczesne rozpoczęcie współżycia płciowego

Wczesne rozpoczęcie współżycia płciowego



Duża liczba partnerów seksualnych

Duża liczba partnerów seksualnych



Partnerzy o wysokim ryzyku

Partnerzy o wysokim ryzyku



Wieloródki

Wieloródki



Poród przed 16 r.ż.

Poród przed 16 r.ż.



Palenie tytoniu

Palenie tytoniu



Niski status socjoekonomiczny

Niski status socjoekonomiczny



CIN II i CIN III w wywiadzie

CIN II i CIN III w wywiadzie



Ekspozycja na DES w życiu płodowym

Ekspozycja na DES w życiu płodowym

PRAWDOPODOBNE CZYNNIKI RYZYKA

PRAWDOPODOBNE CZYNNIKI RYZYKA



Antykoncepcja

Antykoncepcja

hormonalna (wieloletnia)

hormonalna (wieloletnia)



Dieta uboga w antyoksydanty

Dieta uboga w antyoksydanty



Zakażenia pochwy (Chlamydia, NG, HSV-

Zakażenia pochwy (Chlamydia, NG, HSV-

2,

2,

EBV, CMV)

EBV, CMV)

HPV (human papilloma

HPV (human papilloma

virus)

virus)

– główny karcinogen

– główny karcinogen

HPV

HPV

•

> 70

> 70

różnych podtypów wirusa

różnych podtypów wirusa

HPV

HPV

•

Wysokie ryzyko

Wysokie ryzyko

-

-

HPV typ 16

HPV typ 16

i

i

18 (

18 (

31, 33,

31, 33,

35

35

, 39, 45,

, 39, 45,

51, 52

51, 52

, 56,

, 56,

58

58

, 66, 69

, 66, 69

)

)

•

Produkty

Produkty

HPV E6 and E7

HPV E6 and E7

wiążą się z

wiążą się z

genami supresorowymi

genami supresorowymi

RB

RB

i

i

TP53

TP53

.

.

•

Upośledzenie regulatorowego i

Upośledzenie regulatorowego i

hamującego wpływu

hamującego wpływu

tych genów na

tych genów na

proliferację komórek.

proliferację komórek.

Palenie tytoniu

Palenie tytoniu

•

Łączy się ze wzrostem ciężkości

Łączy się ze wzrostem ciężkości

dysplazji

dysplazji

.

.

•

Wysokie stężenie n

Wysokie stężenie n

i

i

kotyny i

kotyny i

k

k

ot

ot

yniny w śluzie szyjkowym

yniny w śluzie szyjkowym

palaczek

palaczek

.

.

Cervical carcinoma

Cervical carcinoma

OBJAWY

OBJAWY

•

Wodniste brudno-szare upławy

Wodniste brudno-szare upławy

•

Krwawienia (często kontaktowe)

Krwawienia (często kontaktowe)

•

Ból podbrzusza i okolicy lędźwiowo-

Ból podbrzusza i okolicy lędźwiowo-

krzyżowej

krzyżowej

•

Obrzęki kończyn dolnych (astmetryczne)

Obrzęki kończyn dolnych (astmetryczne)

•

Wodonercze

Wodonercze

•

Krwawienia z cewki moczowej, odbytu

Krwawienia z cewki moczowej, odbytu

Przerzuty drogą chłonną

Przerzuty drogą chłonną

• najczęstsza
droga

• stage I – 13-20%

• stage II – 30-
33%

• stage III – 40-
60%

Przerzuty drogą

Przerzuty drogą

krwionośną

krwionośną

wątroba

wątroba

kości

kości

płuca

płuca

jelito

jelito

grube

grube

mózg

mózg

skóra

skóra

cervica
l

cancer

• zwykle późne
• złe rokowanie

Stadium

Stadium

0

0

•

Carcinoma in situ.

Carcinoma in situ.

Guz ograniczony

Guz ograniczony

jedynie do nabłonka

jedynie do nabłonka

.

.

FIGO Staging of

FIGO Staging of

Cervical

Cervical

Carcinoma

Carcinoma

Montreal 1994

Montreal 1994

Rak przedinwazyjny

Rak przedinwazyjny

Ca in situ

Ca in situ

Ca intraepitheliale

Ca intraepitheliale

Ca 0

Ca 0

FIGO Staging of

FIGO Staging of

Cervical

Cervical

Carcinoma

Carcinoma

Montreal 1994

Montreal 1994

STADIUM I

STADIUM I

Guz ograniczony ściśle do szyjki macicy

Guz ograniczony ściśle do szyjki macicy

I A

I A

Rak mikroinwazyjny, rozpoznawany wyłącznie mikroskopowo

Rak mikroinwazyjny, rozpoznawany wyłącznie mikroskopowo

na podstawie materiału obejmującego całą zmianę nowotworową.

na podstawie materiału obejmującego całą zmianę nowotworową.

I

I

a1

a1

Mikroskopowo naciekanie podścieliska do 3 mm głębokości i

Mikroskopowo naciekanie podścieliska do 3 mm głębokości i

7 mm średnicy.

7 mm średnicy.

I

I

a2

a2

Głębokość naciekania podścieliska do 5 mm od błony

Głębokość naciekania podścieliska do 5 mm od błony

podstawowej w głąb, średnica zmiany nie przekracza 7 mm

podstawowej w głąb, średnica zmiany nie przekracza 7 mm

FIGO Staging of

FIGO Staging of

Cervical

Cervical

Carcinoma

Carcinoma

Montreal 1994

Montreal 1994

FIGO Staging of

FIGO Staging of

Cervical

Cervical

Carcinoma

Carcinoma

Montreal 1994

Montreal 1994

I

I

B

B

I

I

b1

b1

I

I

b2

b2

zmiany większe niż określane w

zmiany większe niż określane w

stopniu IA

stopniu IA

2

2

widoczne klinicznie

widoczne klinicznie

klinicznie widoczna zmiana

klinicznie widoczna zmiana





4 cm

4 cm

klinicznie widoczna zmiana > 4 cm

klinicznie widoczna zmiana > 4 cm

STADIUM I

STADIUM I

Guz ograniczony ściśle do szyjki macicy

Guz ograniczony ściśle do szyjki macicy

Cervical carcinoma

Cervical carcinoma

stadium

stadium

I

I

FIGO Staging of

FIGO Staging of

Cervical

Cervical

Carcinoma

Carcinoma

Montreal 1994

Montreal 1994

STADIUM II

STADIUM II

Guz

Guz

przechodzi poza szyjkę macicy, lecz nie

przechodzi poza szyjkę macicy, lecz nie

dochodzi do ścian kostnych miednicy

dochodzi do ścian kostnych miednicy

II A

II A

Naciek przechodzi na sklepienie i/ lub pochwę nie

Naciek przechodzi na sklepienie i/ lub pochwę nie

przekraczając

przekraczając

2/3 górnej części jej ścian, bez nacieków przymacicz.

2/3 górnej części jej ścian, bez nacieków przymacicz.

II B

II B

Nacieki przymacicz nie dochodzące do kości miednicy

Nacieki przymacicz nie dochodzące do kości miednicy

(bez lub z naciekiem pochwy)

(bez lub z naciekiem pochwy)

cervical squamous cell carcinoma

cervical squamous cell carcinoma

z naciekaniem

z naciekaniem

pochwy

pochwy

FIGO Staging of

FIGO Staging of

Cervical

Cervical

Carcinoma

Carcinoma

Montreal 1994

Montreal 1994

STADIUM III

STADIUM III

III A

III A

Rak nacieka 1/3 dolną pochwy, nie

Rak nacieka 1/3 dolną pochwy, nie

stwierdza

stwierdza

się w przymaciczach nacieków do kości.

się w przymaciczach nacieków do kości.

III B

III B

Guzowate nacieki przymacicza do

Guzowate nacieki przymacicza do

kości

kości

(bez lub z zajęciem ścian pochwy), obecność

(bez lub z zajęciem ścian pochwy), obecność

wodonercza lub nieczynnej nerki.

wodonercza lub nieczynnej nerki.

FIGO Staging of

FIGO Staging of

Cervical

Cervical

Carcinoma

Carcinoma

Montreal 1994

Montreal 1994

STADIUM IV

STADIUM IV

IV A

IV A

Naciek śluzówki pęcherza moczowego lub

Naciek śluzówki pęcherza moczowego lub

odbytnicy

odbytnicy

IV B

IV B

Przerzuty odległe

Przerzuty odległe

Rak szyjki macicy –

Rak szyjki macicy –

klasyfikacja FIGO

klasyfikacja FIGO

Zaawansowanie raka szyjki

Zaawansowanie raka szyjki

macicy

macicy

I B

I B

32,6%

32,6%

II A

II A

10,3%

10,3%

II B

II B

28,2%

28,2%

III

III

24,7%

24,7%

IV

IV

3,9%

3,9%

Rak szyjki macicy

Rak szyjki macicy

Typy histologiczne , Klasyfikacja WHO

Typy histologiczne , Klasyfikacja WHO



Nowotwory nabłonkowe

Nowotwory nabłonkowe



Nowotwory mezenchymalne

Nowotwory mezenchymalne



Nowotwory mieszane

Nowotwory mieszane



Nowotwory melanocytarne

Nowotwory melanocytarne



Różne guzy

Różne guzy



Chłoniaki i białaczki

Chłoniaki i białaczki



Przerzuty

Przerzuty

Rak szyjki macicy

Rak szyjki macicy

Typy histologiczne , Klasyfikacja WHO

Typy histologiczne , Klasyfikacja WHO

•

Squamous cell carcinoma

Squamous cell carcinoma

najczęstszy

najczęstszy

typ raka szyjki macicy

typ raka szyjki macicy

(80%).

(80%).

•

Silny związek z

Silny związek z

HPV-16

HPV-16

i

i

HPV-18

HPV-18

•

Najczęściej poprzedzony przez

Najczęściej poprzedzony przez

LSIL and

LSIL and

HSIL

HSIL

Rak szyjki macicy

Rak szyjki macicy

Typy histologiczne , Klasyfikacja WHO

Typy histologiczne , Klasyfikacja WHO

•

Adenocarcinoma

Adenocarcinoma

(9,3%) –

(9,3%) –

drugi pod

drugi pod

względem częstości

względem częstości

.

.

•

Silny związek z infekcją

Silny związek z infekcją

HPV-18.

HPV-18.

•

W

W

50%

50%

współistnieje z rakiem

współistnieje z rakiem

płaskonabłonkowym

płaskonabłonkowym

. (mixed)

. (mixed)

•

Często ogniskowy położony wysoko w kanale

Często ogniskowy położony wysoko w kanale

szyjki

szyjki

•

Pap smear

Pap smear

- często pomijają tą zmianę

- często pomijają tą zmianę

.

.

LECZENIE

LECZENIE

•

CHIRURGIA

CHIRURGIA

•

RADIOTERAPIA

RADIOTERAPIA

•

CHEMIOTERAPIA

CHEMIOTERAPIA

Leczenie

Leczenie

chirurgiczne

chirurgiczne

1.

1.

Conisatio chirurgica colli uteri et abrasio

Conisatio chirurgica colli uteri et abrasio

canalis colli uteri.

canalis colli uteri.

2.

2.

Hysterectomia abdominalis sine vel cum

Hysterectomia abdominalis sine vel cum

adnexis.

adnexis.

3.

3.

Hysterectomia abdominalis cum adnexis et

Hysterectomia abdominalis cum adnexis et

selective lymphadenectomy

selective lymphadenectomy

(leczenie

(leczenie

dodatkowe).

dodatkowe).

4.

4.

Hysterectomia abdominalis radicalis

Hysterectomia abdominalis radicalis

modo Wertheim

modo Wertheim

-

-

Meigs

Meigs

.

.

CIN II, III, Ca in situ, Ca

CIN II, III, Ca in situ, Ca

IA1

IA1

•

Conisatio chirurgica colli uteri

Conisatio chirurgica colli uteri

+

+

•

A

A

brasio

brasio

canalis colli uteri

canalis colli uteri

* Procedura diagnostyczno-

* Procedura diagnostyczno-

terapeutyczna

terapeutyczna

•

TAH (TVH) lub TAH + BSO

TAH (TVH) lub TAH + BSO

Ca IA2

Ca IA2

•

Conisatio chirurgica colli uteri

Conisatio chirurgica colli uteri

+

+

•

A

A

brasio

brasio

canalis colli uteri

canalis colli uteri

•

TAH (TVH) lub TAH + BSO

TAH (TVH) lub TAH + BSO

•

TAH + BSO + selective LN

TAH + BSO + selective LN

Przeciwskazania do

Przeciwskazania do

postępowania

postępowania

oszczędzającego

oszczędzającego

•

guz przydatków

guz przydatków

,

,

•

mięśniaki macicy

mięśniaki macicy

,

,

•

rak w kanale szyjki macicy

rak w kanale szyjki macicy

Radiochemioterapia

Radiochemioterapia

•

Zwiększenie promieniowrażliwości komórek

Zwiększenie promieniowrażliwości komórek

hipoksycznych

hipoksycznych

•

Zwiększenie liczby uszkodzeń subletalnych

Zwiększenie liczby uszkodzeń subletalnych

•

Zahamowanie napraw uszkodzeń potencjalnie

Zahamowanie napraw uszkodzeń potencjalnie

letalnych

letalnych

•

Większe powstawanie wolnych rodników

Większe powstawanie wolnych rodników

Rak szyjki macicy w

Rak szyjki macicy w

stopniach IB - IIA

stopniach IB - IIA

I
B
1

IB1

IB2

IIA

IIA

Leczenie:
Grupa wysokiego ryzyka

1. Chirurgia +

brachyterapia/radiochemio
terapia

2. Brachyterapia + chirurgia

+ radiochemioterapia

3. Radiochemioterapia

Grupa niskiego ryzyka

1. Chirurgia + brachyterapia
2. Chirurgia

Schemat leczenia chorych z rakiem szyjki

macicy w COOK

Chirurgia +
brachyterapia/
radiochemioterapia

Radiochemioterapiat
erapia

Rak szyjki macicy – stopień IIb

Rak szyjki macicy – stopień IIb

IIB

IIB

IIB

IIB

Leczenie
1. Radiochemioterapia
2. Chirurgia ?

Rak szyjki macicy stopień IIIB

Rak szyjki macicy stopień IIIB

IIIB

IIIB

IIIB

IIIB

Leczenie

1. Radiochemioterap

ia

2. Leczenie

objawowe

Rak szyjki macicy w stopniu IV

Rak szyjki macicy w stopniu IV

Leczenie :

Radioterapia

Chemioterapia

Lecenie chirurgiczne izolowanych zmian

Leczenie objawowe

RTOG Porównanie skuteczności radiochemioterapii i
Radioterapii w zaawansowanych przypadkach r.sz.m

Porównanie skutecznośći chemioradioterapii i radioterapii
U chorych z N+ po radykalnej histerektomii

Antygen raka płaskonabłonkowego – SCC-Ag

Antygen raka płaskonabłonkowego – SCC-Ag

•

glikoproteina - jedna z 14 podfrakcji antygenu TA $ (Kato,

glikoproteina - jedna z 14 podfrakcji antygenu TA $ (Kato,

Torrigoe) wyizolowana z przerzutów raka szyjki macicy do

Torrigoe) wyizolowana z przerzutów raka szyjki macicy do

wątroby

wątroby

•

biologiczny półokres zaniku – ok.. 20 min .

biologiczny półokres zaniku – ok.. 20 min .

•

stężenie u ludzi zdrowych nie przekracza 2,0 ng/ml

stężenie u ludzi zdrowych nie przekracza 2,0 ng/ml

(podawane różne wartości odcinające)

(podawane różne wartości odcinające)

•

podwyższone stężenie w nienowotworowych chorobach

podwyższone stężenie w nienowotworowych chorobach

narządu rodnego, nerek, wątroby, zapaleniu płuc,

narządu rodnego, nerek, wątroby, zapaleniu płuc,

łuszczycy

łuszczycy

•

czułość diagn. 28 – 73% przy swoistości 89 – 97,5%

czułość diagn. 28 – 73% przy swoistości 89 – 97,5%

•

brak zależności od wielkości guza

brak zależności od wielkości guza

•

zależność od stanu węzłów chłonnych, naciekania naczyń

zależność od stanu węzłów chłonnych, naciekania naczyń

krwionośnych, głębokości inwazji podścieliska

krwionośnych, głębokości inwazji podścieliska

SCC-Ag – rak szyjki macicy

SCC-Ag – rak szyjki macicy

•

do 7 dni po operacji w założeniu radykalnej normalizacja

do 7 dni po operacji w założeniu radykalnej normalizacja

stężenie, niezależnie od stanu węzłów chłonnych w obrębie

stężenie, niezależnie od stanu węzłów chłonnych w obrębie

miednicy

miednicy

•

brak normalizacji stężenia po operacji – nowotwór

brak normalizacji stężenia po operacji – nowotwór

resztkowy

resztkowy

•

wzrost stężenia w kontroli – dodatnia wartość predykcyjna

wzrost stężenia w kontroli – dodatnia wartość predykcyjna

w granicach 50 – 60% reaktywizacji choroby, czas

w granicach 50 – 60% reaktywizacji choroby, czas

wyprzedzenia 2 – 5 miesięcy

wyprzedzenia 2 – 5 miesięcy

•

niskie

stężenie

nie

wyklucza

aktywnego

procesu

niskie

stężenie

nie

wyklucza

aktywnego

procesu

chorobowego

chorobowego

SCC-Ag – rak szyjki macicy

SCC-Ag – rak szyjki macicy

•

po radioterapii spadek stężenia następuje znacznie później; w

po radioterapii spadek stężenia następuje znacznie później; w

trakcie leczenia może nastąpić przejściowy wzrost

trakcie leczenia może nastąpić przejściowy wzrost

•

podwyższone stężenie utrzymujące się po radioterapii –

podwyższone stężenie utrzymujące się po radioterapii –

dodatnia wartość predykcyjna 80 % dla stwierdzenia

dodatnia wartość predykcyjna 80 % dla stwierdzenia

aktywnego procesu chorobowego

aktywnego procesu chorobowego

•

dobry wskaźnik dla monitorowania chemioterapii - wzrost

dobry wskaźnik dla monitorowania chemioterapii - wzrost

stężenia dodatnia wartość predykcyjna 90 % dla potwierdzenia

stężenia dodatnia wartość predykcyjna 90 % dla potwierdzenia

progresji; spadek o różnym nasileniu przy remisji

progresji; spadek o różnym nasileniu przy remisji

•

wartość prognostyczna – kontrowersyjne opinie

wartość prognostyczna – kontrowersyjne opinie

5-letnie przeżycia chorych

5-letnie przeżycia chorych

na raka szyjki macicy

na raka szyjki macicy

•

I B - 79.3%

I B - 79.3%

•

II A – 75.1%

II A – 75.1%

•

II B – 65.8%

II B – 65.8%

•

III - 58.7%

III - 58.7%

•

IV - 12.4%

IV - 12.4%