INŻYNIERIA JAKOŚCI

Normalizacja - normy

Opracowanie: mgr inż. Zbigniew Górski

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Definicje:
Za Popularną Encyklopedia Powszechną 2002

STANDARDY –

cechy

specyficzne

charakteryzujące

określony produkt, obejmujące takie

cechy

jak:

rozmiar,

jakość,

zastosowanie, bezpieczne użytkowanie.
Mogą również obejmować terminologię,

metody

sprawdzania,

opakowanie,

oznaczanie,

kwalifikowanie

określonych asortymentów lub klas.

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Definicje:
Za Leksykonem Naukowo – Technicznym PWN (1984):

Standard → Norma

Norma – zasada, przepis, wzór,

zwykle jest to dokument techniczno-

prawny określający jednoznacznie

wymagania jakościowe lub ilościowe
odnośnie przedmiotu normy, a także

zalecający lub zobowiązujący do ich

przestrzegania

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Normalizacja (łac. normalis =

uregulowany)

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Ustawa o normalizacji z dnia 12 września 2002
(DzU nr 169, poz1386) stwierdza,

iż poprzez normalizację należy rozumieć
„

działalność zmierzającą do uzyskania

optymalnego, w danych okolicznościach,
stopnia uporządkowania w określonym
zakresie, poprzez ustalenie postanowień
do powszechnego użytku i wielokrotnego
stosowania, dotyczących istniejących lub
mogących wystąpić problemów”.

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Cele normalizacji:



usuwanie barier handlowych i technicznych

poprzez stosowanie reguł technicznych lub

rozwiązań organizacyjnych;



zapewnienie ochrony życia, zdrowia,

środowiska i interesu konsumentów;



zagwarantowanie jakości (ze szczególnym

uwzględnieniem niezawodności,

funkcjonalności, kompatybilności i zamienności)

produktów materialnych, usług czy procesów;



poprawę funkcjonalności, niezawodności,

funkcjonalności, kompatybilności i zamienności

wyrobów, procesów i usług oraz regulowania ich

różnorodności;



ułatwianie porozumiewania się przez

określenie terminów, definicji, oznaczeń i

symboli do powszechnego stosowania.

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Unifikacja (łac. unificare , -atum –
jednoczyć) oznacza uczynienie czegoś
jednolitym, spójnym, jednakowym,
sprowadzenie do jednej postaci.
W działalności normalizacyjnej polega na
sprowadzeniu niektórych wyrobów i
oznaczeń (symboli) do jednej postaci, np.:
unifikacja miar i wag, wymiarów elementów
budowlanych, formatów papieru, wymiarów
śrub i nakrętek, palet, kontenerów, itp.

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Typizacja – to działalność normalizacyjna
zmierzająca do określenia ograniczonej
liczby typów podstawowych konstrukcji,
wyrobów i urządzeń o tych samych
własnościach.
Polega ona na ujednoliceniu wyrobów,
urządzeń, konstrukcji według cech
charakterystycznych w celu usprawnienia i
potanienia produkcji oraz ułatwienia
eksploatacji.

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Definicja normy wg PN –EN 45020:2000:

„Dokument przyjęty na zasadzie

konsensusu i zatwierdzony przez

upoważnioną jednostkę organizacyjną – do

powszechnego i wielokrotnego stosowania-

zasady, wytyczne lub charakterystyki

odnoszące się do różnych rodzajów

działalności lub ich wyników i zmierzający

do uzyskania optymalnego uporządkowania

w określonym zakresie. Zaleca się aby

normy były oparte na osiągnięciach

zarówno nauki, techniki, jak i praktyki oraz

miały na celu uzyskanie optymalnych

korzyści społecznych”.

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Klasyfikacja norm:

Ze względu na charakter prawny:



Normy obligatoryjne –
niestosowanie których powoduje
odpowiedzialność karną lub
cywilną,



Normy fakultatywne- tzw. normy
zalecane, stosowanie których jest
dobrowolne

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Klasyfikacja norm:
B) Ze względu na zakres treściowy:



Normy znaczeniowe



Normy klasyfikacyjne,



Normy techniczne,



Normy czynnościowe,



Normy terminologiczne,



Normy podstawowe,



Normy badań,



Normy wyrobu,



Normy procesu



Normy usługi,



Normy interfejsu,



Normy danych

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Klasyfikacja norm:
C) Ze względu na zasięg działania:



Międzynarodowe,



Regionalne,



Krajowe

D) Ze względu na wzajemne

powiązania norm



Normy podstawowe



Normy związane

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Trochę historii:



1901 – Committe of Standards-W. Brytania



1928 – BSI -W. Brytania



1917 – Niemiecki Komitet Normalizacyjny
(obecnie Niemiecki Instytut Normalizacyjny –
DIN)



1926 – International Standards Association –
przekształcony w 1946 w International
Organization for Standarization – ISO



WPolsce –Polski Komitet normalizacyjny -PKN

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Certyfikacja

Rozwój ubezpieczeń

Popyt na usługi
rzeczoznawców technicznych

Produkt usług- certyfikat
techniczny- atest

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Definicje:

Certyfikacja zgodności – działania trzeciej

strony ( jednostki niezależnej od dostawcy i

odbiorcy), wykazujące, że zapewniono

odpowiedni stopień zaufania, iż należycie

zidentyfikowany wyrób, proces lub usługa są

zgodne z określoną normą , lub właściwymi

przepisami prawnymi.
Certyfikat zgodności – dokument wydany

zgodnie z zasadami certyfikacji wykazujący,

że zapewniono odpowiedni stopień zaufania,

iż należycie zidentyfikowany wyrób, proces

lub usługa są zgodne z określoną norma ,

lub właściwymi przepisami prawnymi.

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Certyfikat kompetencji –
dokument wystawiony zgodnie z
zasadami certyfikacji,
stwierdzający, że zapewniono
odpowiedni stopień zaufania, iż
wymieniona z nazwiska osoba jest
kompetentna w zakresie
wykonywania określonych usług.

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Certyfikaty:



Obszaru regulowanego- gdy
wymaga go ustawodawca



Obszaru kontraktowego- gdy
wymaga go partner umowy
gospodarczej

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Certyfikat obszaru regulowanego

– musi być wystawiony bez względu

na wolę stron umowy. Jest on

ustalony w ustawie warunkiem

dopuszczenia do obrotu i

potwierdza, że produkt spełnia

ustalone wymagania , zapewniające

bezpieczeństwo ludzi, upraw,

hodowli lub środowiska

naturalnego.
Certyfikaty obszaru

regulowanego - certyfikaty

urzędowe!

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Certyfikat techniczny - jest
elementem pakietu wzajemnych
zobowiązań , negocjowanych przez
strony zawierające umowę. Celem
certyfikatu jest udokumentowanie tych
cech technicznych wyrobu lub procesu,
które odbiorca uważa za ważne.
Certyfikat techniczny -Certyfikat
komercyjny

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Certyfikaty promocyjne – są to
badania techniczne wykonywane z
inicjatywy i na zlecenia wytwórców,
służące do udokumentowania
walorów wyrobów lub procesów
dla celów promocyjnych.
Certyfikaty promocyjne -
certyfikaty Systemów zarządzania:
jakości, środowiskowego, BHP i
inne.

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Certyfikaty liczbowe i certyfikaty

zgodności

Certyfikaty liczbowe –wyniki badań

są przedstawiane za pomocą liczb.
Sporządzający świadectwo badań

odpowiada za rzetelność badań,

natomiast interpretację wyników

pozostawia zamawiającemu.

INŻYNIERIA JAKOŚCI

CERTYFIKAT

LICZBOWY

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Certyfikat zgodności – potwierdzający
zgodność lub niezgodność z wymaganiami
ustalonymi w ustawie, w umowie lub
normie.
Na rynku europejskim dominują certyfikaty
potwierdzenia zgodności.
Np. potwierdzenie zgodności z dyrektywą
CE, certyfikaty zgodności z wymaganiami
norm ISO, certyfikat zgodności z warunkami
technicznymi umowy, przepisami .

INŻYNIERIA JAKOŚCI

CERTYFIKAT

ZGODNOŚCI

INŻYNIERIA JAKOŚCI

CERTYFIKAT

ZGODNOŚCI

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Podział certyfikatów wg podmiotów ,które je

wystawiają:



Certyfikaty pierwszej strony – świadectwo

badania technicznego wystawia dostawca –

deklaracja dostawcy,



Certyfikaty drugiej strony – gdy świadectwo

badania technicznego wystawia odbiorca,



Certyfikaty trzeciej strony – gdy świadectwo

badania technicznego wystawia podmiot

niezależny od pierwszej i drugiej strony.

INŻYNIERIA JAKOŚCI

Certyfikaty drugiej strony – są to na

ogół certyfikaty komercyjne
Certyfikaty trzeciej strony – Charakter

zależy od ustroju prawnego.
Jeśli wydaje go podmiot prawa

prywatny – certyfikat jest poręczeniem

majątkowym rzetelności badań

Jeśli wydaje go urząd –certyfikat jest

poręczeniem administracyjnym

INŻYNIERIA JAKOŚCI

W Europie nie występują urzędy
certyfikujące.
Urzędy certyfikujące występują w USA;



FDA- Food and Drag Administartion



FAA – Federal Aviation Agency
Wydają certyfikaty niepopłatnie,
ponieważ uważa się ,że byłoby naganne
prowadzenie działalności komercyjnej w
strukturach rządowych.