Problemy pacjentów w

wieku podeszłym



Gerontologia

– nauka obejmująca

kwestie biologiczne, medyczne,

psychologiczne, społeczne oraz

ekonomiczne dotyczące ludzi w wieku

podeszłym (starzenie się w każdym jego

aspekcie)



Geriatria

– gałąź medycyny zajmująca się

procesem starzenia biologicznego i

chorobami współistniejącymi ze

starzeniem

Czym jest starość?



Chorobą?



Kalectwem?



Okresem życia?

Wiek graniczny



60 rż?



65 rż?



70 rż?

W ujęciu biologicznym starzenie

posiada następujące cechy:



Wzrastanie śmiertelności wraz z wiekiem



Spadek zdolności adaptacyjnych

organizmu



Stopniowe narastanie zmian

degeneracyjnych



Wzrost zapadalności na wiele chorób,

często charakterystycznych dla wieku

starczego

Teorie dotyczące procesu

starzenia:



T. mikrouszkodzeń



T. błędów w replikacji białek



T. połączeń krzyżowych



T. immunologiczna



T. endokrynna



T. starzenia jako specyficznego

programowania organizmu



T. wolnych rodników

„

Straty” związane ze

starością:



Kłopoty ze zdrowiem



Zmniejszenie dochodów



Utrata pozycji społecznej



Utrata towarzystwa



Warunki mieszkaniowe



Inne

Narządowe zmiany starcze:

•

Skóra i jej przydatki



zmniejszenie grubości skóry właściwej



zmniejszenie liczby komórek i naczyń skóry właściwej



zmniejszenie ilości włókien elastycznych



spłaszczenie połączenia skórno-naskórkowego



zmiana wielkości, kształtu i zdolności barwienia się

keratynocytów



spadek ilości melanocytów



spadek ilości i zniekształcenie gruczołów potowych



spadek ilości zakończeń nerwowych



spadek ilości mieszków włosowych i melanocytów w cebulkach

włosów - siwienie



Obniżona funkcja termoregulacyjna, wydzielnicza potu i łoju,

syntezy witaminy D, percepcji bodźców



Upośledzona reaktywność immunologiczna i gojenia ran

Serce:



umiarkowany przerost mięśnia sercowego



odkładanie kolagenu - włóknienie



odkładanie amyloidu, lipofuscyny



zanik komórek rozrusznikowych



zmiany degeneracyjne, zwapnienie zastawek



usztywnienie ściany -> upośledzona relaksacja

mięśnia sercowego-> pogorszenie napełniania lewej

komory



Spadek podstawowej czynności węzła zatokowego ze

104 do 80-90/min.



Obniżenie wrażliwości na stymulację beta-

adrenergiczna

Naczynia:



odkładanie kolagenu – usztywnienie scian



pogrubienie błony wewnętrznej i środkowej



zmniejszenie elastyczności i rozszerzalności

tetnic – usztywnienie



zanik zjawiska „powietrzni” – przyspieszenie

przewodzenia fali tętna i odbicia fal z obwodu



osłabienie i niewydolność zastawek żylnych



Obniżona szczelność i wytrzymałość

włośniczek

Układ oddechowy:



usztywnienie klatki piersiowej, zanik mięśni międzyżebrowych i

przepony



zmiana toru oddychania na głównie brzuszny



spadek objętości oddechowej i pojemności życiowej płuc



spadek sprężystości płuc, łatwe zapadanie się drobnych

oskrzeli



nierównomierność wentylacji pęcherzykowej z powstawaniem

tzw. „pułapki powietrznej”->zwiekszenie fizjologicznej

przestrzeni martwej.



Zmniejszenie natężonej pojemności życiowej (FEV) o ok.

21ml/rok oraz natężonej objętości wydechowej

pierwszosekundowej (FEV1) o ok.24ml/rok



Zmniejszenie powierzchni wymiany gazowej i pogrubienie

bariery pęcherzykowo-włośniczkowej + pogorszenie zdolności

łączenia się gazów z elementami krwi – ograniczenie

pojemności dyfuzyjnej.

Układ krwiotwórczy:



wzrost ilości tkanki tłuszczowej w

szpiku



zmniejszenie ilości kom. macierzystych



zwolnienie erytropoezy



zwolnienie wbudowywania żelaza do

erytrocytów



Spadek oporności osmotycznej

erytrocytów

Starzenie – konsekwencje



Utrudnienie kontaktu i komunikacji z pacjentem

– pogorszenie słuchu, szum w uszach
– pogorszenie funkcji poznawczych, zaburzenia

pamięci, orientacji

– trudności w koncentracji
– postawa wobec choroby (lek, agresja, godzenie się

na dolegliwości)

– zaburzenia mowy (afazja)
– brak selekcji informacji, dygresje
– konieczność budowania zaufania (różnica wieku)
– konieczność okazania szacunku, pomocy, wsparcia

– zwłaszcza w sytuacjach wstydliwych, poniżających

– Zwracać się do chorego z szacunkiem

Problemy diagnostyki w

starości:

Wywiad



skąpy



ograniczona wiarygodność wywiadu



mało precyzyjny (czas, lokalizacja, nowe vs stare

objawy)



brak typowego obrazu chorób,



nakładanie się objawów, mnogość skarg



przewaga objawów niespecyficznych



podają dolegliwości najbardziej uciążliwe



dolegliwości odnoszone do starości



zespoły jatrogenne

Trudności zbierania wywiadu:

Kontakt z pacjentem:



zachowany:



-brak selekcji informacji



-skłonność do dygresji



-trudność ustalenia faktów



-mała precyzja określenia dolegliwości



Utrudniony



-upośledzenie pamięci



-otępienie



-zaburzenia mowy, afazja



-budowanie zaufania, wysłuchanie



-jasne, proste pytania



-więcej czasu, cierpliwości

Badanie fizykalne:



potrzeba różnicowania miedzy chorobami a następstwami

starzenia



nakładanie się objawów różnych chorób



np.. skóra sucha, wiotka vs odwodnienie



obecność szmerów nad sercem: zwyrodnienie vs wada serca



pseudonadciśnienie i przerwa osłuchowa – sztywność naczyń



osłabienie, brak aktywności – łatwe meczenie przy braku



wytrenowania vs niewydolność serca, oddechowa



przebarwienia starcze – plamy soczewicowate,



brodawki łojotokowe vs nowotwory skóry



brak łaknienia i ubytek fizjologiczny wagi a wyniszczenie

chorobowe

Badanie fizykalne c.d.



obrzęki: niewydolność żylna + serca +

limfatyczna



trzeszczenia i rzężenia nad płucami –

zapalenie, niewydolność serca,

zwłóknienia, rozstrzenia oskrzeli



Usztywnienie kręgosłupa vs sztywność

karku



mniejsza pojemność pęcherza –

częstsze mikcje vs choroby prostaty,

Trudności wykonania badań

dodatkowych:



niechęć chorych do badań dodatkowych



obecność trwałych zmian patologicznych:

np. zwłóknień w płucach, patologii w ekg



ocena funkcji nerek - kreatynina



niemożność ich wykonania

•

brak współpracy, np. gastroskopia,

kolonoskopia, spirometria

•

próba wysiłkowa

•

niemożność przyjęcia pozycji stojącej –

mniejsza precyzja badania

Odmienność obrazu klinicznego

– trudności diagnostyczne



obecność zmian starczych



niedobory witamin, makro- i

mikropierwiastków



brak typowego obrazu choroby, „maski

chorobowe”



przewaga objawów niespecyficznych



skąpy, czasem mylący wywiad



skutki przebytych chorób, operacji i urazów



objawy jatrogenne (częsta polipragmazja)

Specyfika chorowania w

starszym wieku:



Długi okres utajenia



Brak uodpornienia



Duże różnice indywidualne



Przebieg ze skłonnością do

przewlekania (często z inwalidztwem

po chorobie)



Przyczyny wewnątrzpochodne, ukryte

liczne

sumujące

się

Wielkie problemy

geriatryczne:



Osteoporoza



Odleżyny



Nietrzymanie moczu i stolca



Upadki

Osteoporoza



Definicja



Podział



Epidemiologia



Diagnostyka



Obraz kliniczny



Profilaktyka



Leczenie

Odleżyny

→

ocena ryzyka wystąpienia odleżyn w/g skali

→

obserwacja miejsc szczególnie narażonych na odleżyny

→

pielęgnacja skóry

→

zmiana pozycji ciała

→

stosowanie udogodnień

→

przygotowanie łóżka wg zasad

→

zapobieganie odwodnieniu, dieta wg zaleceń

→

eliminowanie lub ograniczenie dodatkowych czynników ryzyka

rozwoju odleżyn

Nietrzymanie zwieraczy



Czynniki wpływające



Rodzaje – przejściowe nietrzymanie

moczu, utrwalone



Diagnostyka



Leczenie – zapobiegawcze, operacyjne

Upadki



Przyczyny



Następstwa



Postępowanie

Upadki - przyczyny



fizjologiczne zmiany inwolujące mechanizmów odpowiedzialnych za utrzymanie równowagi

(zmysł wzroku, słuchu i równowagi, układ nerwowy, mięśnie szkieletowe, stawy)

-chód starczy

-choroby ostre i przewlekłe:

•ch. OUN (udar, st. poudarowy, ch.Parkinsona, zespoły otępienne, polineuropatie obw.), ch.

ukł. sercowo-naczyniowego(hipotonia ortostatyczna, zaburz. rytmu, niedokrwienie mięśnia

sercowego)

zespoły metaboliczne(hipoglikemia, zaburzenia wodno-elektrolitowe, niedobory

pokarmowe),

ch. narządu ruchu, ch.narządów zmysłu, ch. układu moczowego (nykturia,

nietrzymanie moczu), polipragmazja –leki hipotensyjne, hipoglikemizujące, moczopędne,

benzodiazepiny



•

czynniki środowiskowe - nieprzymocowane dywany, śliskie,mokre posadzki, strome

uszkodzone schody, brak poręczy,wystające progi, niedostateczne lub nadmierne

oświetlenie, niestabilne meble,

niedostosowane do potrzeb buty, brak uchwytów w łazience, wysokie krawężniki ,zniszczone

nawierzchnie ulic



•

używki (alkohol)



•

zmiana miejsca pobytu seniora

Upadki - następstwa



obrażenia tkanek miękkich: rany, krwiaki, skręcenia

lub zwichnięcia stawów



złamania najczęściej kości ramienia, przedramienia,

żeber, najbardziej niebezpieczne złamanie szyjki

udowej



zespół poupadkowy (post fall syndrom)



wzrost liczby osób niesprawnych co stanowi problem

społeczny



zespół hipotermii



unieruchomienie



wzrost śmiertelności

Upadki - postępowanie



Wywiad



Badanie przedmiotowe



Postępowanie przyczynowe



Postępowanie profilaktyczne

ałościowa Ocena

Geriatryczna (pełna,

kompleksowa)



Wielokierunkowy, zintegrowany proces

diagnostyczny, którego celem jest ustalenie zakresu

zaburzenia dobrostanu (wg definicji zdrowia WHO),

ustalenie priorytetów leczniczo-rehabilitacyjnych,

potrzeb i możliwościzapewnienia dalszego

leczenia/rehabilitacji/opieki (dom, dom opieki,

zakład opiekuńczo-leczniczy, oddział szpitalny)



Określenie zdolności osoby starszej do
samodzielnego funkcjonowania oraz
ustalenie potrzeb zdrowotnych,
psychologicznych i socjalnych osoby w
wieku podeszłym



Optymalnie przeprowadzona przez
zespół - lekarz, psycholog,
rehabilitant, pielęgniarka, pracownik
socjalny



Bardzo istotna współpraca z rodziną
chorego

COG

obejmuje cztery

główne

ziedziny:



ocenę stanu czynnościowego,



ocenę stanu zdrowia fizycznego,



ocenę stanu psychicznego,



ocenę socjalno - środowiskową



Każda dziedzina oceny niesie ze

sobą istotne i różne informacje i

nie może zastąpić pozostałych.

COG - OCENA

CZYNNOŚCIOWA



Skala oceny podstawowych czynności życiowych –

skala Katza (ADL - activities of daily living). Niska

punktacja świadczy o niezdolności do

samodzielnego funkcjonowania



Ocena złożonych czynności życia codziennego skala

Lawtona (IADL - instrumental activities of daily

living). Ocenia zdolność do podstawowego

funkcjonowania we współczesnym otoczeniu,

pozwala na przybliżone zobiektywizowanie potrzeb

chorego w zakresie pomocy/opieki



Ocena sprawności chorego wg skali Barthel –

wymagana przez NFZ przy kwalifikacji do placówek

opiekuńczych i opieki długotrerminowej (40 punktów

– granica finansowania przez NFZ)

COG - OCENA STANU

FIZYCZNEGO



Skale powszechnie stosowane w medycynie

– np. Skala Niewydolności Krążenia wg

NYHA, Kanadyjska Skala Oceny Choroby

Wieńcowej, APACHE itp.



Skala Oceny Równowagi i Chodu - Tinetti



Ocena Ryzyka Upadków – Skala Tinetti –

Zbiorcza ocena funkcji układu nerwowego i

kostno-stawowego. Niska ocena – wskazuje

na potrzebę wyposażenia badanej osoby w

nocne oświetlenie podłogi, poręcze przy

łóżku, w łazience, chodzik itd.

c.d.



Ryzyko powstawania odleżyn – skala

Norton – ukierunkowanie działań

prewencyjnych



Ocena stanu odżywienia (MNA - mini

nutritional assesment)



Ocena ryzyka operacyjnego – grupuje

chorych na operacyjnych z wyboru, za

wskazań życiowych oraz przewidzianych

do leczenia paliatywnego

COG - OCENA STANU

UMYSŁOWEGO



Skale oceniające ilościowo czynności poznawcze

(sprawność umysłową) – skala Folsteina (MMSE - mini

mental state examination)- bada najważniejsze

aspekty sprawności umysłowej – orientację i

zapamiętywanie, liczenie i koncentrację uwagi,

pamięć świeżą i funkcje językowe



Skrócony Test Sprawności Umysłowej wg Hodgkinsona



Skala Niedokrwienia Hachinskiego – różnicowanie

otępienia naczyniowego i choroby Alzheimera



Skale oceniające stan emocjonalny (afekt, lęk i

depresję) Geriatryczna Skala Oceny Depresji

Yesavage’a, Skala Depresji Hamiltona

COG - OCENA SOCJALNO-

ŚRODOWISKOWA



Określenie potrzeb w zakresie opieki i
pomocy, zarówno aktualnej, jak i długo
terminowej



Ocena socjalno-środowiskowa winna
być prowadzona z udziałem
pracownika socjalnego, pielęgniarki
środowiskowej i koniecznie rodziny
pacjenta

Zaleca się ocenę 6 aspektów

funkcjonowania

społecznego :



sieć stosunków i kontaktów społecznych,



obiektywny poziom pomocy społecznej, jaki

ta sieć kontaktów zapewnia oraz

subiektywny osąd,



satysfakcja życiowa,



stopień obciążenia opiekunów rodzinnych

koniecznością sprawowania opieki,



system wartości i priorytetów,



zabezpieczenie społeczne.

Rola lekarza POZ w ocenie i

opiece geriatrycznej



Działania prewencyjne i zapobiegawcze

powinny być rutynowo wdrażane wobec wszystkich

podopiecznych. Działania wzmacniające stan

zdrowia i sprawność seniorów poprzez doradztwo

prozdrowotne, regularne kontrole zdrowia i

sprawności, szczepienia przeciwgrypowe i

przeciwpneumokokowe, badania przesiewowe w

kierunku chorób nowotworowych, zaburzeń

poznawczych lub depresji, zmniejszają

prawdopodobieństwo nagłego pogorszenia zdrowia

lub zwiększają szanse na wczesne, a poprzez to

skuteczne leczenie i mniejsze obciążenie ich lekarza

pierwszego kontaktu.

c.d.



Działania medyczne uwzględniające specyfikę

kliniczną starszych pacjentów -

poprawa umiejętności

diagnozowania i prowadzenia złożonych stanów chorobowych

wobec zmienionej biologii starszego organizmu, nietypowej i

niewyraźnej symptomatologii chorób i większej wrażliwości na

stosowane leki i ryzyko zespołów jatrogennych.



Dotyczy to zwłaszcza tzw. chorób zależnych od wieku. Należy

do nich otępienie, majaczenie i depresja. Ich występowanie

nakłada się zazwyczaj na wcześniej istniejące problemy

medyczne, jak choroby narządu ruchu, kardiologiczne,

pulmonologiczne, nefrologiczne lub endokrynologiczne.



Łącznie z upośledzeniem widzenia, słyszenia, mobilności,

kontroli zwieraczy i innymi dysfunkcjami, zagrażają

zniedołężnieniem, zwiększają ryzyko upadków i rozwoju spirali

komplikacji, włącznie z odleżynami.

c.d.



W tej fazie życia i chorób, nawet

najlepsza interwencja farmakologiczna

nie jest w stanie optymalnie poprawić

dobrostanu starszego pacjenta –

potrzebne jest profesjonalne wsparcie

ze strony pielęgniarki, fizjoterapeuty,

opiekuna medycznego, terapeuty

środowiskowego i innych praktyków w

porozumieniu z osobą starszą lub jej

opiekunem rodzinnym.

c.d.



Logistyka

związana z organizacją

interdyscyplinarnego współdziałania

dostępnych w systemie opieki

zdrowotnej praktyków, umiejętność

kierowania zespołem, delegowania

zadań wypływających z COG członkom

zespołu oraz elastycznego reagowania

na kolejne priorytety zdrowotne i

środowiskowo-opiekuńcze.

SKALA OCENY PODSTAWOWYCH CZYNNOŚCI

W ŻYCIU CODZIENNYM -

SKALA KATZA (ADL)



Samodzielny - TAK - 1/NIE - 0

1. Kąpanie się

2. Ubieranie się i rozbieranie

3. Korzystanie z taolety

4. Wstawanie z łóżka i przemieszczenie się na fotel

5. Samodzielne jedzenie

6. Kontrolowane oddawanie moczu i stolca



PUNKTACJA - 5-6 – OSOBY SPRAWNE

3-4 – OSOBY UMIARKOWANIE NIESPRAWNE

=<2 – OSOBY ZNACZNIE NIESPRAWNE

SKALA OCENY ZŁOŻONYCH CZYNNOŚCI ŻYCIA

CODZIENNEGO ( SKALA LAWTONA ) – IADL



Ocenia ona zdolność podstawowego funkcjonowania

chorego w otoczeniu i jego potrzeby w zakresie opieki.

Zawiera osiem pytań:

1. Czy potrafisz korzystać z telefonu?

2. Czy jesteś w stanie dotrzeć do miejsc poza trasą

spaceru?

3. Czy wychodzisz na zakupy po artykuły spożywcze?

4. Czy możesz samodzielnie przygotować sobie posiłki?

5. Czy możesz samodzielnie wykonywać prace domowe

(np. sprzątanie)?

6. Czy możesz samodzielnie majsterkować albo np.

wyprać swoje rzeczy?

7. Czy samodzielnie przygotowujesz i przyjmujesz leki?

8. Czy samodzielnie gospodarujesz pieniędzmi?



1. Czy potrafisz korzystać z telefonu ?

3 = bez pomocy

2 = z niewielką pomocą

1 = zupełnie nie jesteś w stania korzystać



2. Czy jesteś w stanie dotrzeć do miejsc poza

odległością spaceru ?

3 = bez pomocy

2 = z niewielką pomocą

1 = zupełnie nie jesteś w stanie podróżować,

dopóki nie poczyni się specjalnych

przygotowań



3. Czy wychodzisz na zakupy po artykuły

spożywcze ?

3 = bez pomocy

2 = z niewielką pomocą

1 = zupełnie nie jesteś w stanie robić

jakichkolwiek zakupów



4. Czy możesz samodzielnie przygotować

sobie posiłki ?

3 = bez pomocy

2 = z niewielką pomocą

1 = nie jesteś w stanie



5. Czy możesz samodzielnie wykonywać

prace domowe (np. sprzątanie) ?

3 = bez pomocy

2 = z niewielką pomocą

1 = zupełnie nie jesteś w stanie



6. Czy możesz samodzielnie majsterkować /

wyprać swoje rzeczy ?

3 = bez pomocy

2 = z niewielką pomocą

1 = nie jesteś w stanie



7. Czy samodzielnie przygotowujesz i przyjmujesz leki ?

3 = bez pomocy

2 = z niewielką pomocą

1 = nie jesteś w stanie



8. Czy samodzielnie gospodarujesz pieniędzmi ?

3 = bez pomocy

2 = z niewielką pomocą

1 = nie jesteś w stanie

Wynik końcowy…………/24



Max. 24 punkty. Ogólna liczba punktów ma znaczenie tylko w

odniesieniu do konkretnego pacjenta, spadek tej liczby w

czasie świadczy o pogarszaniu się stanu ogólnego.



Zmodyfikowana skala Barthel. jest

uznanym przez NFZ narzędziem

kwalifikacji pielęgniarskiej do objęcia

pacjenta opieką zakładu opiekuńczo-

leczniczego, pielęgnacyjno-

opiekuńczego czy długoterminową w

warunkach domowych

Skala Barthel zmodyfikowana

(poziom samodzielności w

punktach)



Skala Barthel zmodyfikowana (poziom samodzielności w punktach)



1. Spożywanie posiłków

-nie jest w stanie samodzielnie jeść 0

-potrzebuje pomocy w krojeniu, smarowaniu masłem itp. 5

-samodzielny, niezależny 10.



2. Przemieszczanie się z łóżka na krzesło i z powrotem/siadanie

-nie jest w stanie, nie zachowuje równowagi przy siadaniu 0

-większa pomoc (w jedną, dwie osoby, fizyczna), może siedzieć 5

-mniejsza pomoc (słowna lub fizyczna) 10

-samodzielny 15.



3. Utrzymanie higieny osobistej

-potrzebuje pomocy przy wykonywaniu czynności osobistych 0

-niezależny przy myciu twarzy, czesaniu się, myciu zębów, goleniu (z

zapewnionymi pomocami) 5



4. Korzystanie z toalety

-zależny 0

-częściowo potrzebuje pomocy 5

-niezależny w zdejmowaniu i zakładaniu części garderoby 10.



5. Mycie, kąpiel całego ciała

-zależny 0

-niezależny 5.



6. Poruszanie się (po powierzchniach płaskich)

-nie porusza się lub mniej niż 50 m, na wózku 0

-niezależny na wózku 5

-spacery z pomocą jednej osoby dalej niż 50 m 10

-niezależny (ale może potrzebować pomocy, np. laski) powyżej 50 m 15.



7. Wchodzenie i schodzenie po schodach

-niesamodzielny 0

-potrzebuje pomocy ( fizycznej, przenoszenia) 5

-samodzielny 10.



8. Ubieranie i rozbieranie się

-zależny 0

-potrzebuje pomocy, ale część czynności może wykonać

samodzielnie 5

-niezależny (zapina guziki, wiąże sznurowadła itp.) 10.



9. Kontrolowanie stolca

-nie panuje nad oddawaniem stolca (lub występuje konieczność

wykonania lewatywy) 0

-przypadkowe zdarzenia bezwiednego oddawania stolca 5

-kontroluje oddawanie stolca 10.



10. Kontrolowanie moczu

-nie panuje nad oddawaniem moczu lub jest cewnikowany i

przez to niesamodzielny 0

-przypadkowe zdarzenia bezwiednego oddawania moczu 5

-kontroluje oddawanie moczu 10.



W wielu krajach Europy Zachodniej Skala

Barthel stosowana jest do obliczania

poziomu zapotrzebowania na opiekę.

Przyjmuje się, że stan pacjenta jest: lekki –

gdy uzyska on 86–100 punktów, średnio

ciężki przy 21–85 punktów i bardzo ciężki –

to 0–20 punktów. W Polsce Narodowy

Fundusz Zdrowia uznał 40 punktów jako

granicę dostępu do świadczeń opieki

długoterminowej.



W wielu krajach Europy Zachodniej Skala Barthel

stosowana jest do obliczania poziomu zapotrzebowania

na opiekę. Przyjmuje się, że stan pacjenta jest: lekki –

gdy uzyska on 86–100 punktów, średnio ciężki przy 21–

85 punktów i bardzo ciężki – to 0–20 punktów. W Polsce

Narodowy Fundusz Zdrowia uznał 40 punktów jako

granicę dostępu do świadczeń opieki długoterminowej.

W wielu krajach Europy Zachodniej Skala Barthel

stosowana jest do obliczania poziomu zapotrzebowania

na opiekę. Przyjmuje się, że stan pacjenta jest: lekki –

gdy uzyska on 86–100 punktów, średnio ciężki przy 21–

85 punktów i bardzo ciężki – to 0–20 punktów. W Polsce

Narodowy Fundusz Zdrowia uznał 40 punktów jako

granicę dostępu do świadczeń opieki długoterminowej.

COG - OCENA STANU FIZYCZNEGO



SKALE POWSZECHNIE STOSOWANE W MEDYCYNIE - np. SKALA

NIEWYDOLNOŚCI KRĄŻENIA wg NYHA, KANADYJSKA SKALA

OCENY CHOROBY WIEŃCOWEJ, APACHE itp.



SKALA OCENY RÓWNOWAGI I GHODU - TINETTI



OCENA RYZYKA UPADKÓW - SKALA TINETTI - ZBIORCZA OCENA

FUNKCJI UKŁADU NERWOWEGO I KOSTNO-STAWOWEGO. NISKA

OCENA - WSKAZUJE NA POTRZEBĘ WYPOSAŻENIA BADANEJ

OSOBY W NOCNE OŚWIETLENIE PODŁOGI, PORĘCZE PRZY

ŁÓŻKU, W ŁAZIENCE, CHODZIK itd.



RYZYKO POWSTAWANIA ODLEŻYN - SKALA NORTONA -

UKIERUNKOWANIE DZIAŁAŃ PREWENCYJNYCH



OCENA STANU ODŻYWIENIA (MNA - mini nutritional assesment)



OCENA RYZYKA OPERACYJNEGO - GRUPUJE CHORYCH NA

OPERACYJNYCH Z WYBORU, ZE WSKAZAŃ ŻYCIOWYCH ORAZ

PRZEWIDZIANYCH DO LECZENIA PALIATYWNEGO

SKALA OCENY RÓWNOWAGI I CHODU

(Tinetti M. i wsp. 1986 )

SKALA OCENY RÓWNOWAGI I CHODU ( Tinetti M. i wsp. 1986 )

RÓWNOWAGA ( Badany siedzi na twardym krześle bez poręczy )



1. Równowaga podczas siedzenia :

0 = pochyla się lub ześlizguje z krzesła

1 = zachowuje równowagę, zabezpieczony



2. Wstawanie z miejsca :

0 = niezdolny do samodzielnego wstania

1 = wstaje, ale sam pomaga sobie rękoma

2 = wstaje bez pomocy rąk



3. Próby wstawania z miejsca :

0 = niezdolny do wstania bez pomocy

1 = wstaje, ale potrzebuje kilku prób

2 = wstaje przy pierwszej próbie



4. Równowaga bezpośrednio po wstaniu z miejsca ( pierwsze 5 s. ):

0 = stoi niepewnie ( zatacza się, przesuwa stopy, wyraźnie kołysze

tułowiem )

1 = stoi pewnie, ale podpiera się, używając chodzika, laski lub chwyta

inne przedmioty

2 = stoi pewnie bez żadnego podparcia



5. Równowaga podczas stania :

0 = stoi niepewnie

1 = stoi pewnie, ale na szerokiej podstawie (obie pięty w odległości

> 10 cm od siebie ) lub podpierając się laską, chodzikiem itp.

2 = stoi ze stopami złączonymi, bez podparcia



6. Próba trącania : (badany stoi ze stopami jak najbliżej siebie,

badający lekko popycha go, trzykrotnie trącając dłonią w klatkę

piersiową na wysokości mostka)

0 = zaczyna się przewracać

1 = zatacza się, chwyta się przedmiotów, ale samodzielnie

utrzymuje pozycję

2 = stoi pewnie



7. Próba trącania przy zamkniętych oczach badanego :

0 = stoi niepewnie

1 = stoi pewnie



8. Obracanie się o 360 º :

0 = ruch przerywany

1 = ruch ciągły

2 = niepewne ( zataczanie się chwytanie

przedmiotów )



9. Siadanie :

0 = niepewne ( źle ocenia odległość, opada na

krzesło )

1 = pomaga sobie rękoma lub ruch nie jest płynny

2 = pewny, płynny ruch



RÓWNOWAGA - Wynik końcowy…………../ 16



CHÓD ( Badany stoi obok badającego; idzie wzdłuż korytarza lub przez pokój –

najpierw zwykłym krokiem, a z powrotem krokiem szybkim, ale w sposób

bezpieczny, korzystając zlaski lub chodzika, jeśli posługuje się nimi zwykle )



10. Zapoczątkowanie chodu : ( bezpośrednio po wydaniu polecenia )

0 = jakiekolwiek niezdecydowanie ( wahanie ) lub kilkakrotne próby ruszenia z

miejsca

1 = start bez wahania



11. Długość i wysokość kroku :

A. Zasięg ruchu prawej stopy przy wykroku :

0 = nie przekracza miejsca stania lewej stopy

1 = przekracza położenie lewej stopy

0 = prawa stopa nie odrywa się całkowicie od podłogi

1 = prawa stopa całkowicie unosi się nad podłogą

B. Zasięg ruchu lewej stopy przy wykroku :

0 = nie przekracza miejsca stania prawej stopy

1 = przekracza położenie prawej stopy

0 = lewa stopa nie odrywa się całkowicie od podłoża

1 = lewa stopa unosi się całkowicie nad podłogą



12. Symetria kroku :

0 = długość kroku prawej i lewej stopy nie jest jednakowa

1 = długość kroku obu stóp wydaje się równa



13. Ciągłość chodu :

0 = zatrzymywanie się między poszczególnymi krokami lub

inny brak ciągłości chodu

1 = chód wydaje się ciągły



14. Ścieżka chodu :(oceniać na odcinku ok.3 metrów,

odnotować odchylenie rzędu 30cm)

0 = wyraźne odchylenie od toru

1 = niewielkie lub średniego stopnia odchylenie lub pacjent

korzysta z przyrządów pomocniczych ( laska itp.)

2 = prosta ścieżka bez korzystania z pomocy



15. Tułów :

0 = wyraźne kołysanie lub pacjent korzysta z przyrządów

pomocniczych

1 = nie ma kołysania, ale pacjent podczas chodu zgina

kolana, plecy lub rozkłada ramiona

2 = pacjent nie kołysze tułowiem, nie zgina kolan, pleców,

nie angażuje kończyn górnych ani nie korzysta z przyrządów

pomocniczych



16. Pozycja podczas chodzenia :

0 = pięty rozstawione

1 = pięty prawie stykają się podczas chodzenia



CHÓD - Wynik końcowy…………./ 12



ŁĄCZNA LICZBA PUNKTÓW……………/ 28



Wynik poniżej 26 pkt. wskazuje na problem, poniżej 19 pkt

ryzyko upadku wzrasta 5 x.

OCENA RYZYKA UPADKÓW (TINETTI SF)



RYZYKO UPADKÓW



2 - MINIMALNE;



1 - JEŚLI WYMAGA POMOCY URZĄDZEŃ

TECHNICZNYCH – RYZYKO ŚREDNIE;



0 - JEŚLI WYMAGA POMOCY OSÓB

DRUGICH - RYZYKO DUŻE



UZYSKANIE CO NAJMNIEJ JEDNEGO 0

LUB DWÓCH 1 – KONIECZNOŚĆ

KONSULTACJI Z FIZJOTERAPEUTĄ

SKALA OCENY RYZYKA ROZWOJU ODLEŻYN

(NORTON) > 14 PUNKTÓW - BEZ RYZYKA

< 14 PUNKTÓW - ZWIĘKSZONE RYZYKO

Czynnik ryzyka

Stan fizykalny

Dobry

Dość dobry

Średni

Bardzo ciężki

Stan

świadomości

Pełna

przytomność i

świadomość

Apatia

Zaburzona

świadomość

Stupor lub

śpiączka

Aktywność

(zdolność

przemieszczania)

Chodzi

samodzielnie

Chodzi z

asystą

Porusza się

tylko na wóżku

inwalidzkim

Stale

pozostaje w

łóżku

Stopień

samodzielności

przy zmianie

pozycji

Pełna

Ograniczona

Bardzo

ograniczona

Całkowita

niepełnospra-

wność

Czynność

zwieraczy odbytu

i cewki moczowej

Pełna

czynność

zwieraczy

Sporadyczne

moczenie się

Zazwyczaj

nietrzymanie

moczu

Całkowite

nietrzymanie

stolca

OCENA STANU ODŻYWIENIA (MNA)

(Guigoz Y., Vellas B. i wsp. 1998)



Screening

A. Czy ograniczenie spożywania posiłków w ostatnich 3 miesiącach

wiązało się z utratą apetytu, albo z zaburzeniami połykania, żucia czy

trawienia ?

0 = ciężka utrata apetytu

1 = umiarkowana utrata apetytu

2 = bez utraty apetytu

B. Spadek masy ciała w ciągu ostatnich 3 miesięcy

0 = utrata > 3 kg

1 = nie wiadomo

2 = utrata 1-3 kg

3 = bez utraty

C. Stopień aktywności ruchowej

0 = unieruchomienie w łóżku lub fotelu

1 = umiejętność wstawania z łóżka lub fotela bez opuszczania

mieszkania

2 = pełna sprawność



D. Czy pacjent w ciągu ostatnich 3 miesięcy przeszedł

stres psychiczny lub ciężką chorobę ?

0 = tak

1 = nie



E. Zaburzenia neuropsychiczne

0 = ciężka demencja lub depresja

1 = łagodna demencja

2 = bez zaburzeń psychicznych



F. BMI (kg/m2) = masa ciała (kg) / wzrost (cm)

0 = BMI < 19

1 = 19 < BMI < 21

2 = 21 < BMI < 23

3 = BMI > 23 Wynik końcowy...

…/14



Screening score (max. 14 punktów)



12 lub więcej punktów - stan

odżywienia prawidłowy, bez

zagrożenia, nie wymaga kontynuacji

MNA



11 lub mniej punktów – możliwość

niedożywienia - kontynuacja MNA



MNA – Assessment

G. Czy pacjent mieszka w domu rodzinnym ?

0 = nie

1 = tak

H. Czy pacjent zażywa więcej niż 3 leki dziennie ?

0 = nie

1 = tak

I. Obecność odleżyn, otarć naskórka lub owrzodzeń

0 = tak

1 = nie

J. Ile pełnych posiłków dziennie spożywa pacjent ?

0 = 1 posiłek

1 = 2 posiłki

2 = 3 posiłki



K. Czy pacjent spożywa:

przynajmniej jeden produkt mleczny (mleko,ser,jogurt)

dziennie? TAK/NIE

rośliny strączkowe lub jaja 2 lub więcej razy w tygodniu ?

TAK/NIE

codziennie mięso, ryby lub drób ? TAK/NIE

0,0 = jeżeli 0-1 x tak

0,5 = jeżeli 2 x tak

1,0 = jeżeli 3 x tak



L. Czy w ciągu dnia pacjent spożywa 2 lub więcej posiłków

zawierających owoce lub warzywa ?

0 = nie

1 = tak



M. Ile filiżanek/szklanek napojów (woda, sok, kawa, herbata,

mleko, wino,…)

pacjent wypija dziennie ?

0,0 = mniej niż 3

0,5 = 3 do 5

1,0 = więcej niż 5



N. Ocena sposobu spożywania posiłków

0 = wymaga karmienia

1 = zjada samodzielnie, ale z trudnością

2 = pełna samoobsługa



O. Subiektywna ocena stanu odżywienia

0 = pacjent uważa, że jest niedożywiony

1 = nie potrafi ocenić lub stwierdza niewielkie niedożywienie

2 = nie stwierdza zaburzeń stanu odżywienia



P. Jak pacjent ocenia swój stan zdrowia w porównaniu z rówieśnikami ?

0,0 = nie tak dobry

0,5 = nie potrafi ocenić

1,0 = tak samo dobry

2,0 = lepszy



Q. Obwód ramienia w połowie jego długości (MAC) w centymetrach :

0,0 = MAC poniżej 21

0,5 = 21 < MAC < 22

1,0 = MAC równy lub wyższy 22



R. Obwód łydki (CC) w centymetrach :

0 = CC poniżej 31

1 = CC 31 lub więcej



Wynik końcowy……………./ 30



Interpretacja - 24 lub więcej – stan odżywienia dobry

-17 – 23,5 – ryzyko niedożywienia

- poniżej 17 – niedożywienie

SKALA OCENY RYZYKA OPERACYJNEGO DLA

CHORYCH PO 70 ROKU ŻYCIA (wg. CUMMINSA)



Wiek, Czas zabiegu, Krytycyzm,

Świadomość, Serce, Płuca, Nerki, Albuminy,

K (potas)



WYNIK - 10 - 14 PUNKTÓW - CHORY

OPERACYJNY



15 - 24 PUNKTÓW - OPERACJA PO

PRZYGOTOWANIU



25 - 30 PUNKTÓW - LECZENIE PALIATYWNE

COG - OCENA STANU UMYSŁOWEGO



SKALE OCENIAJĄCE ILOŚCIOWO CZYNNOŚCI

POZNAWCZE (SPRAWNOŚĆ UMYSŁOWĄ) - SKALA

FOLSTEINA (MMSE - mini mental state examination)-

BADA NAJWAŻNIEJSZE ASPEKTY SPRAWNOŚCI

UMYSŁOWEJ - ORIENTACJĘ, ZAPAMIĘTYWANIE,

LICZENIE I KONCENTRACJĘ UWAGI, PAMIĘĆ ŚWIEŻĄ I

FUNKCJE JĘZYKOWE



SKRÓCONY TEST SPRAWNOŚCI UMYSŁOWEJ wg.

HODGKINSONA



SKALA NIEDOKRWIENNA HACHINSKIEGO -

RÓŻNICOWANIE OTĘPIENIA NACZYNIOWEGO I

CHOROBY ALZHEIMERA



SKALE OCENIAJĄCE STAN EMOCJONALNY (AFEKT, LĘK I

DEPRESJĘ) GERIATRYCZNA SKALA OCENY DEPRESJI

YESAVAGE’A, SKALA DEPRESJI HAMILTONA

SKRÓCONY TEST SPRAWNOŚCI UMYSŁOWEJ

wg. HODGKINSONA (AMTS - abbreviated

mental test score)



ILE MA PAN/PANI LAT ?



•

KTÓRA JEST GODZINA ? Z dokładnością do 1 godziny.



•

ADRES, KTÓRY PANU/PANI PODAM, PROSZĘ POWTÓRZYĆ I

POSTARAĆ SIĘ



ZAPAMIĘTAĆ - UL. GRUSZKOWA 42.



•

KTÓRY MAMY ROK ?



•

JAKI JEST PANA/PANI ADRES ?



•

KIEDY SIĘ PAN/PANI URODZIŁA ?



•

W KTÓRYM ROKU ROZPOCZĘŁA SIĘ II WOJNA ŚWIATOWA ?



•

JAK SIĘ NAZYWA PREZYDENT ?



•

PROSZĘ POLICZYĆ WSPAK OD 20 DO 1.



•

PROSZĘ POWTÓRZYĆ ADRES, KTÓRY PANU/PANI PODAŁEM.



WYNIK KOŃCOWY……………/10



KAŻDA PRAWIDŁOWA ODPOWIEDŹ - 1

PUNKT. MAX. 10 PUNKTÓW.



>6 - STAN PRAWIDŁOWY, 4-6 -

UPOŚLEDZENIE UMIARKOWANE, 0-3 -



UPOŚLEDZENIE CIĘŻKIE

SKALA NIEDOKRWIENIA HACHINSKIEGO

(wersja skrócona)



1 NAGŁY POCZĄTEK OBJAWÓW 0 lub 2



2 STOPNIOWE POGORSZENIE 0 lub 1



3 WZGLĘDNIE DOBRZE ZACHOWANA OSOBOWOŚĆ 0 lub 1



4 SKARGI SOMATYCZNE 0 lub 1



5 NIEOPANOWANIE EMOCJI 0 lub 1



6 NADCIŚNIENIE TĘTNICZE W WYWIADZIE 0 lub 1



7 UDAR MÓZGU W WYWIADZIE 0 lub 2



8 OGNISKOWE PODMIOTOWE OBJAWY NEUROLOGICZNE 0 lub



9 OGNISKOWE PRZEDMIOTOWE OBJAWY NEUROLOGICZNE 0

lub 2



WYNIK - 4 LUB WIĘCEJ PUNKTÓW WSKAZUJĄ NA OTĘPIENIE

NACZYNIOWE LUB OTĘPIENIE TYPU MIESZANEGO

COG - OCENA SOCJALNO-

ŚRODOWISKOWA



Określenie potrzeb w zakresie opieki i

pomocy, zarówno aktualnej, jak i

długoterminowej

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
Slide 70
Slide 71
Slide 72
Slide 73
Slide 74
Slide 75
Slide 76
Slide 77

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Geriatria wykład
Geriatria wykład wstępny 2
Geriatria wykład wstępny
Geriatria 1 WYKŁAD
Geriatria wyklad wstepny
GERIATRIA, wykłady PMWSZ w Opolu - Pielęgniarstwo, Geriatria, geriatria
Fizjoterapia w geriatrii wykłady
Geriatria wykład 4, Fizjoterapia
REHABILITACJA W GERIATRII, Wykłady-Ronikier
grentologia i geriatria, wykłady PMWSZ w Opolu - Pielęgniarstwo, Geriatria, geriatria
Postawy przystosowania geriatria wyklad
Geriatria wykłady od Szarka
geriatria p pokarmowy wyklad materialy
Wykłady Geriatria
wykład 1 nauka o procesie starzenia się, uczelnia - pielegniarstwo, II ROK, Geriatria i piel geriatr
materiały z pielęgnowania niepełnosprawnych 2012, wyklady pielegniarstwo, licencjat, geriatria
Wykład 1 14 geriatria, geriatria
wyklad 3 piel geriatryczne problemy geriatryczne

więcej podobnych podstron