Problemy i wyzwania dla terapeuty:

1. Motywacja Pacjenta

2. Komunikacja z Pacjentem

3. ?

Wyróżniamy dwa sposoby pracy z pacjentem geriatrycznym.

Problemy pacjenta po 65 roku życia:

• Zmęczenie, bóle głowy, bezsenność

• Dolegliwości sercowo-naczyniowe

• Zawroty głowy, zaburzenia równowagi, ryzyko upadków

• Zaburzenia neurologiczne

• Zaburzenia w oddawaniu moczu

• Osłabienie widzenia

• Osłabienie słuchu

• Upośledzenie lokomocji

• Niesprawność intelektualna

PACJENT W STARSZYM WIEKU?

- WYZWANIE!

Narzędzia badawcze:

• Testy funkcjonalne

• Pomiary goniometryczne

SKALE SŁUŻĄCE DO OCENY SPRAWNOŚCI FUNKCJONALNEJ OSÓB W STARSZYM WIEKU:

1. ELDERLY MOBILITY SCALE - opracowana dla fizjoterapeutów, służy ocenie mobilności u pacjentów w podeszłym wieku. Ocenia 7 czynności m.in.: przemieszczanie się, równowagę, zmiany pozycji – wszystkie z nich są umiejętnościami, które pozwalają na wykonywanie podstawowych czynności dnia codziennego. Pacjent może zdobyć maksymalnie 20 punktów.
   
   Czynności, które są badane:

   1. Przechodzenie z leżenia do siadu: 2 pkt – samodzielnie, 1 pkt – jedna osoba potrzebna do pomocy, 0 pkt – dwie lubi więcej osób potrzebnych do pomocy

   2. Chód – 3 pkt – samodzielnie lub z laską/kulą, 2 pkt – samodzielnie z pomocą np. balkonika, 1 pkt – chodzący ale w sposób niepewny (niebezpieczne zwroty), 0 pkt – wymaga ciągłej pomocy (pod stałą opieką)

   3. Przejście z siadu do leżenia – 2 pkt – samodzielnie, 1 pkt- jedna osoba potrzebna do pomocy, 0 pkt – dwie lub więcej osób potrzebnych do pomocy

   4. Wynik testu timed walk – 3 pkt – poniżej 15s, 2 pkt –16-30s, 1 pkt – powyżej 30s.

   5. Przejście z pozycji siedzącej do stojącej – 3 pkt – samodzielnie poniżej 3s, 2 pkt- samodzielnie powyżej 3s, 1 pkt – jedna osoba potrzebna do pomocy, 0 pkt – dwie osoby lub więcej osob potrzebnych do pomocy.

   6. Functional Reach Test (test sięgania kończynami górnymi w przód)– 4 pkt – powyżej 20 cm, 2 pkt – 10-20 cm, 0 pkt – poniżej 10 cm

   7. Stanie

2. TEST MINIMUM MOTEUR (TMM) – ocenia zdolności motoryczne osoby starszej, oparty jest na obserwacji klinicznej i pomiarach. Test najlepiej powtórzyć po 6-ciu miesiącach. TMM można przeprowadzić u osób słabych, z różnymi chorobami współistniejącymi i z zaburzeniami poznawczymi.
   
   Oceniane są:

   1. Mobilność w pozycji leżącej (2 czynności: przejście z leżenia na plecach do leżenia na boku, przejście z leżenia do siadu ze spuszczonymi nogami)

   2. Mobilność w pozycji siedzącej (3 czynności: utrzymanie równowagi w swobodnym siadzie - bez zachwiań, wychylenie tułowia w przód, wstawanie z krzesła)

   3. Mobilność w pozycji stojącej (9 czynności: czy w ogóle jest możliwe, stanie bez pomocy osób trzecich i bez sprzętu pomocniczego, stanie z oczami zamkniętymi na dwóch nogach, stanie na jednej nodze ze wsparciem, równowaga statyczna zachowana w staniu swobodnym - nie chwiejąc się, prawidłowe reakcje adaptacyjne postawy)

   4. Chód (6 czynności: czy w ogóle jest możliwy, bez pomocy osób trzecich i sprzętu pomocniczego, naprzemienny chód, prawidłowy zakres zgięcia stawów kolanowych, prawidłowy balans w czasie chodu – bez zachwiań, płynne zawracanie)

W sumie badanych jest 20 czynności

Punktacja:

1 pkt – odpowiedź na pytanie „TAK”

0 okt – odpowiedź na pytanie „NIE”

Reakcje obronne przed upadkiem:

• Pacjent wyrzuca kkg do przodu

• Pacjent broni się przed upadkiem poprzez ruch kkd do przodu

• Pacjent balansuje tułowiem

1. RIVERMEAD MOBILITY TEST INDEX (RMI) – ocenia: zmiany pozycji w łóżku, przejście z leżenia do siedzenia i stania, chód w pomieszczeniu i poza pomieszczeniem. Dwie wersje oceniające 15 lub 8 czynności, skala 6 stopniowa (0-5)

2. TEST „WSTAŃ I IDŹ” (UP AND GO) - przejście z siedzenia do stania, przejście trzech metrów, obrót do 180 stopni, powrót (przejście trzech metrów), przejście ze stania do siedzenia.

3. TEST TINETTI (POMA) – ocenia równowagę i chód, ryzyko upadków, 16 czynności (9 równowaga, 7 chód), 28 punktów maks. >19 – duże ryzyko upadków.

4. TEST BERG – ocenia: zmianę pozycji, równowagę w pozycji statycznej i dynamicznej. 14 czynności oce nianych 0-4 pkt. Max do zdobycia 56 pkt. Dobór odpowiednich pomocy do poruszania się:
   0-20 poruszanie się na wózku
   21-40 poruszanie się za pomocą (balkonik, laska)
   41-56 poruszanie się bez pomocy.

BŁĘDNE KOŁO W PRACY FIZJOTERAPEUTY

MODEL POSTĘPOWANIA

Ocena sprawności funkcjonalnej -> planowanie usprawniania -> realizacja

„Sukces w fizjoterapii zaczyna się od informacji” – Marek Żak

Ocena sprawności funkcjonalnej pozwala na:

• Dostosowanie postępowania usprawniającego do możliwości pacjenta

• Jasne i precyzyjne określenie celu usprawniania

Przed rozpoczęciem usprawniania należy:

1. Dokonać oceny Pacjenta, poprzez:

   • Formalny sprawdzian (test, co pacjent potrafi zrobić)

   • Obserwację (zobacz, co pacjent potrafi zrobić), ta metoda okazuje się dawać najbardziej prawdziwą ocenę

   • Prośbę, aby pacjent ocenił sam siebie (określił jak myśli, co potrafi zrobić).

2. Ustalić jasne cele rehabilitacji – powinny stanowić wyzwanie, być osiągalne, możliwe do pomiaru oraz powinny mieć znaczenie dla pacjenta