MYÅšLENIE
MYÅšLENIE
KRYTYCZNE
KRYTYCZNE
WYKA
AD 4
Uzywanie Jezyka
Uzywanie Jezyka
" Potrzeba precyzji
Potrzeba precyzji
Brak  czesto zrodlem nieporozumien
" Nieostrosc ( przypadki graniczne)
" Nadmierna generalizacja
" Wieloznacznosc (dwuznacznosc)
Uzywanie Jezyka-Nieostrosc
Uzywanie Jezyka Nieostrosc
" Slowo lub grupa slow jest nieostre wtedy
kiedy znaczenie jest niedokladne
" Mozna rozpoznac nieostrosc po istnieniu
tzw p yp g y p,
przypadkow granicznych :niska placa,
w srednim wieku, nieprzyzwoity,
obsceniczny.
" Ocena moze zalezec od miejsca I
okolicznosci
Paradoks Lysych
y y
Uzywanie Jezyka-Nadmierna
yy
generalizacja
" Dostarczanie zbyt wiele informacji by
byla uzyteczna w danym kontekscie
byla uzyteczna w danym kontekscie
Ile jest 7+5 ? Ponad 2
" Kontekst istotny;
Z kim bedziesz gral w szachy? Z czlowiekiem
Z kim bedziesz gral w szachy? Z czlowiekiem
Kto jest twoja narzeczona? Czlowiek
Uzywanie Jezyka-Wieloznacznosc
" St ( i l b f )
" Semantyczna (znaczenie slowa lub frazy)
l
Jan kupil zamek
Uzbrojony w sztucer arystokrata, polujący w pobliżu swojej rodowej
posiadłości, zauważył, że jego zamek uległ zniszczeniu.
" S t kt ( t kt d i l b
" Syntaktyczna (struktura zdania lub
niepoprawna gramatyka)-Pies do sprzedania. Je
wszystko i bardzo lubi dzieci
wszystko i bardzo lubi dzieci.
 Ja nigdy nie powiedziałem, że ona ukradła moje pieniądze.  ktoś inny to
powiedział, ale nie ja. Ja nigdy nie powiedziałem, że ona ukradła moje pieniądze. 
ja po prostu nie powiedziałem tego. Ja nigdy nie powiedziałem, że ona ukradłamoje
ja po prostu nie powiedziałem tego. Ja nigdy nie powiedziałem, że ona ukradła moje
pieniądze.  mogłem zasugerować to w inny sposób, ale nigdy nie powiedziałem
tego wprost. Ja nigdy nie powiedziałem, że ona ukradła moje pieniądze. 
powiedziałem, że ktoś wziął te pieniądze, ale nie powiedziałem, że to była ona. Ja
nigdy nie powiedziałem, że ona ukradła moje pieniądze.  powiedziałem tylko, że
prawdopodobnie ona tylko pożyczyła te pieniądze. Ja nigdy nie powiedziałem, że ona
d d b i t lk ż ł t i i d J i d i i d i ł ż
ukradła moje pieniądze.  powiedziałem, że ona ukradła czyjeś pieniądze. Ja nigdy
nie powiedziałem, że ona ukradła moje pieniądze.  powiedziałem, że ona coś
ukradła, ale nie moje pieniądze.
Co to jest?
Wchodzi suche i twarde a
wychodzi mokre i miekkie
wychodzi mokre i miekkie
Co to jest?
Mozna wchodzic z przodu
mozna wchodzic z tylu byle
mozna wchodzic z tylu byle
stal
Bledy Logiczno Jezykowe
Bledy Logiczno-Jezykowe
" Bledy braku zwiazku merytorycznego
Bledy braku zwiazku merytorycznego
przeslanek z wnioskiem (przeslanki nie
dostarczajy j y
ja zadnych informacji by uznac
wniosek)
" Bledy  niewystarczajacego uzasadnienia
Bledy niewystarczajacego uzasadnienia
Bledy braku zwiazku merytorycznego
yy y g
przeslanek z wnioskiem
" Argumentum ad hominem (Å‚ac. argument
dostosowany do danego człowieka)  pozamerytoryczny
sposób argumentowania, w którym, na poparcie swojej
tezy, dyskutant powołuje się na nasze, nie do końca
zwiÄ…zane z tematem, opinie lub zachowania. Zabieg ten ma
pokazać, że w gruncie rzeczy zgadzamy się z tezą
przedstawioną przez dyskutanta, a jeżeli nadal upieramy
d t i d k t t j ż li d l i
się przy swoim to znaczy, że jesteśmy niekonsekwentni w
swoich przekonaniach
Chcąc uniknąć odpytywania, uczniowie przekonują nauczyciela
biologii do wycieczki do lasu, powołując się na głoszone przez
niego poglądy o konieczności fizycznego kontaktu z naturą celem
j j l i
jej lepszego poznania.
Bledy braku zwiazku merytorycznego
przeslanek z wnioskiem
" Argumentum ad auditorem ( g
g (Å‚ac. argument
odwołujący się do audytorium, słuchaczy) 
pozamerytoryczny sposób argumentowania, w którym
dyskutant nie zwraca się bezpośrednio do oponenta, lecz
do audytorium. Jednocześnie nie odpowiada racjonalnie na
zarzuty stawiane przez rozmówcę, w sposób populistyczny
odwołując się do gustów i upodobań słuchaczy. Pozyskanie
audytorium ma na celu wywarcie presji na oponencie, który
d i l i ji i k ó
nie będzie miał śmiałości przeciwstawić się opiniom grona
słuchaczy
Chcąc zakwestionować zasadność teorii Darwina dyskutant
zwraca się do audytorium z pytaniem: A kto z państwa pochodzi
od małpy?.
Chcąc uzasadnić teorię Darwina dyskutant pyta audytorium Czy
ktoś z Państwa chce przeczyć badaniom setek naukowców?
Bledy braku zwiazku merytorycznego
yy y g
przeslanek z wnioskiem
" Argumentum ad misericordiam (Å‚ac. argument
odwołujący się do litości) pozamerytoryczny sposób
odwołujący się do litości)  pozamerytoryczny sposób
argumentowania, w którym dyskutant porzuca właściwy spór,
starając się odwołać do naszych uczuć. W ten sposób chce
wywrzeć na nas p ję do zmiany p
y presję y przekonań.
Student, który nie zdał egzaminu prosi wykładowcę o to, by nie
stawiał mu oceny niedostatecznej, ponieważ straci przez to
stypendium i nie będzie go stać na dalszą naukę
stypendium i nie będzie go stać na dalszą naukę.
Bledy braku zwiazku merytorycznego
przeslanek z wnioskiem
" Atd l
" Argumentum ad populum (Å‚ac. argument
odwołujący się do upodobań ludu)  pozamerytoryczny
sposób argumentowania, w którym mówca odwołuje się do
gustów, upodobań i przesądów tłumu. Bazując na egoizmie
tó d b ń i dó tł B j i i
narodowym, instynktach, stereotypach czy uprzedzeniach,
retor próbuje w ten sposób pozyskać lud do swojej tezy.
Argument ten bazuje na niechęci większości ludzi do
Argument ten bazuje na niechęci większości ludzi do
naruszenia status quo - innowacji, wszystkiego, co nowe i
nieznane, trudnych problemów wymagających
intensywnego myślenia niejednoznaczności czy
intensywnego myślenia, niejednoznaczności czy
nonkonformizmu.
W większości krajów świata system podatkowy jest progresywny,
a bogaci obłożeni są wysokimi podatkami. To oczywiste, że
bi bł ż i ki i d tk i T i t ż
biednym zawsze należy się zasiłek, finansowany przez bogatych.
Bledy braku zwiazku merytorycznego
przeslanek z wnioskiem
" Argumentum ad vanitatem (Å‚ac. argument
odwołujący się do próżności)  pozamerytoryczny sposób
argumentowania, w którym dyskutant wykorzystuje
próżność drugiej strony w dyskusji, drogą umiejętnie
dawkowanych, mniej lub bardziej zasadnych, pochlebstw,
celem uzyskania akceptacji na wygłaszany pogląd
W dyskusji padają zwroty typu:  nie ulega wątpliwości pańska
głęboka i wszechstronna znajomość problemu&  ,  pan jako
ekspert w tej dziedzinie, doskonale wie, że&  ,  jako człowiek
inteligentny na pewno pan rozumie, że&  , po których następuje
podanie własnego poglądu i oczekiwanie, że zjednany
komplementami dyskutant bez zastrzeżeń zaakceptuje nasze
stanowisko
stanowisko
Bledy braku zwiazku merytorycznego
yy y g
przeslanek z wnioskiem
" Argumentum ad verecundiam (Å‚ac. argument
odwołujący się do autorytetu)  pozamerytoryczny sposób
argumentowania, polegający na powoływaniu się na jakiś
autorytet, którego wprawdzie druga strona nie uznaje, ale
też nie może go zakwestionować, będąc skrępowana
uczuciami szacunku lub nieśmiałością, czy też obawą
narażeniasię na zarzut zarozumiałości.
ż i i t i ł ś i
" W dyskusji na tematy naukowe jedna osoba powołuje się na
autorytet papieża i Pisma św., a strona przeciwna czuje się
skrępowana obawami, że zakwestionuje powszechnie
zaakceptowane autorytety.
Bledy braku zwiazku merytorycznego
yy y g
przeslanek z wnioskiem
" Argumentum ad baculum łac. argument odwołujący się do kija) 
pozamerytoryczny sposób argumentowania, polegający na grożeniu
dyskutantowi przykrymi konsekwencjami przyjęcia jego tezy przy czym
dyskutantowi przykrymi konsekwencjami przyjęcia jego tezy, przy czym
zabieg ten ma na celu nie przedstawienie jej logicznych następstw, lecz
wywarcie presji na rozmówcy za pomocą emocji. W skrajnych wypadkach
argument ten może dotyczyć groz
by użycia przemocy ze strony samego
dyskutanta Argument można przedstawić zarówno werbalnie jak i
dyskutanta."Argument" można przedstawić zarówno werbalnie, jak i
niewerbalnie, np. można powiedzieć zamknij się, bo oberwiesz, ale można
też w sposób niewerbalny, czyli bez użycia słów, a zamiast nich np.
gestów przekazać rozmówcy, że spotkają go przykre konsekwencje jeśli
będzie dobrze argumentować swoje zdanie podczas dyskusji
będzie dobrze argumentować swoje zdanie podczas dyskusji.
ZaniedbujÄ…cemu siÄ™ w nauce synowi ojciec grozi laniem celem zmuszenia
go do pilności
Bledy  niewystarczajacego
uzasadnienia
" Argumentum ad ignorantiam (Å‚ac. argument
odwołujący się do niewiedzy)  pozamerytoryczny sposób
argumentowania w którym dyskutant uznaje za dowód
argumentowania, w którym dyskutant uznaje za dowód
prawdziwości swojej tezy fakt, że jego oponent nie potrafi
uzasadnić tezy przeciwnej. Jest to błąd logiczny polegający
na niewzięciu pod uwagę, że brak dowodów prawdziwości
na niewzięciu pod uwagę, że brak dowodów prawdziwości
jakiejś tezy nie implikuje jej fałszywości
To oczywiste, że Bóg istnieje - czy jesteś w stanie udowodnić jego
nieistnienie?
nieistnienie?
To oczywiste, że Bóg nie istnieje - czy jesteś w stanie udowodnić
jego istnienie?
Bledy  niewystarczajacego
uzasadnienia
"
" Argumentum ad numerum  błąd logiczny bardzo
blisko związany z błędem argumentum ad populum.
Popełniany jest, gdy ktoś przekonuje, że słuszność jakiegoś
poglądu jest wprost proporcjonalna do liczby tych, którzy go
l d j t t j l d li b t h któ
popierajÄ….
Boga nie ma, wystarczy zauważyć, że wię
g , yy y , ększość naukowców na
świecie to ateiści.
Bóg istnieje, wystarczy zauważyć, że większość ludzi na świecie
to wierzÄ…cy
to wierzÄ…cy.
Bledy  niewystarczajacego
uzasadnienia
" Błędne koło w rozumowaniu, circulus vitiosus
 błąd w rozumowaniu polegający na tym, że przy
wyprowadzeniu wniosku W oparto się na przesłance P, a
następnie, by uzasadnić przesłankę P, powołano się na
wniosek W.
Dowodząc, że Słowacki był genialnym poetą powołano się na to, że jego
utwory są arcydziełami, a następnie by uzasadnić tezę, że utwory
Słowackiego są arcydziełami, powołano się na tezę, że był genialnym
poetÄ…
poetÄ….
Bledy  niewystarczajacego
uzasadnienia
" Podchwytliwe pytanie, także złożone pytanie,
pytanie z przypuszczeniem (lat. plurium
t i i (l t l i
interrogationum, ang. loaded question, trick question) to
jeden z błędów logicznych, popełniany przy zadawaniu
pytania które zakłada (przypuszcza) coś co nie zostało
pytania, które zakłada (przypuszcza) coś, co nie zostało
udowodnione lub zaakceptowane.
"Czy nadal bijesz swoją żonę?" Pytanie to, w przypadku
odpowiedzi "tak" lub "nie", zakłada że odpowiadający nie tylko ma
żonę, ale że bił ją w przeszłości.
Bledy  niewystarczajacego
uzasadnienia
" Post hoc ergo propter hoc (łac. po tym, więc
wskutek tego; czyt.: post hok ergo propter hok) - błąd
logiczny: występuje wtedy, gdy ktoś wyciąga fałszywy
wniosek o relacjach przyczynowo-skutkowych ze zwykłego
następstwa dwóch zdarzeń w czasie.
Podczas burzy z piorunami można z łatwością zauważyć, że najpierw następuje
błysk, a po chwili słychać grzmot. Można zatem wyciągnąć wniosek, że przyczyną
grzmotu jest błysk. W rzeczywistości błysk nie jest przyczyną grzmotu, lecz posiada
wspólną z grzmotem przyczynę. Za obydwoma zjawiskami stoi inne, trzecie zjawisko
- wyładowanie elektryczne pomiędzy chmurą burzową a ziemią i związany z nim
Å‚ d i l k i d h b i i i i i
przepływ ładunku elektrycznego, które jest odpowiedzialne za wywołanie zarówno
błysku, jak i grzmotu. Błysk jest symptomem grzmotu, a więc zjawiskiem
współwystępującym z grzmotem, ale nie możebyć uznany za jego przyczynę.
1 zÅ‚ = 100 gr = 10 gr × 10 gr = 0,1 zÅ‚ × 0,1 zÅ‚ = 0,01 zÅ‚ = 1 gr
Wniosek: 1 zł = 1 gr