Morfologia rys w elementach prętowych Morfologia rys w elementach prętowych
- +
- N N + N
- +
+
N -
� �
� �
� �
� �
Ściskanie
Rozciąganie
Morfologia rys w elementach prętowych Morfologia rys w elementach prętowych
" Powstanie rysy:
�
�
�
�
rysa powstaje po przekroczeniu odkształceń granicznych V V
rozciągania �lim H" 0.18 o/oo
odkształceniom granicznym towarzyszą naprę\
enia
ą H"
ą H"
ą H" 45o
ą H"
równe wytrzymałości betonu na rozciąganie
równe wytrzymałości betonu na rozciąganie
" Kierunek rysy:
ą H"
ą H"
ą H" 45o
ą H"
powierzchnia rysy jest prostopadła do kierunku głównych
odkształceń (maksymalnych wydłu\
eń)
nieregularny kształt rysy jest spowodowany
niejednorodnością odkształcalności i wytrzymałości betonu
Ścinanie
Morfologia rys w elementach prętowych Morfologia rys w elementach prętowych
+
M M
T
-
-
-
-
T
�
�
�
�
ą H"
ą H"
ą H" 45o
ą H"
Zginanie Skręcanie
Morfologia rys w elementach prętowych Morfologia rys w elementach prętowych
+
+
M M
M M
- N -
- -
- -
- -
N
N N
� �
� �
� �
� �
Rozciąganie mimośrodowe Ściskanie mimośrodowe
Morfologia rys w elementach prętowych
Morfologia rys
 Jednakowe przyczyny powodują zawsze
M M
podobny sposób zarysowań, typowy dla danej
V V
przyczyny, tak \
e przy danej przyczynie mo\
na
ą H"
ą H"
ą H" 45o
ą H"
przewidzieć sposób zarysowania się elementu i
ą H" na odwrót ze sposobu zarysowania 
ą H"
ą H" 90o
ą H"
ą H"
ą H"
ą H" 45o
ą H"
wnioskować o przyczynie. Stwarza to mo\
liwość
naukowej typizacji rys, tzn. rysunkowego
przedstawienia oraz objaśnienia ich przyczyn i
skutków - prof. B. Bukowski AIL 1958
Zginanie ze ścinaniem
Przyczyny powstawania rys
Morfologia rys
" Zsychanie młodego betonu
" skurcz
" Rysy o szerokości (rozwarciu) rzędu 0,05
" wahanie temperatur
mm są niepostrzegalne gołym okiem.
" pęcznienie
" Rysy szerokości rzędu 0,1  0,2 mm nie
" Rysy szerokości rzędu 0,1  0,2 mm nie
" agresja chemiczna
przepuszczają na ogół wody, stąd
" przecią\
enie
rdzewienie zbrojenia w nich nie występuje.
" błąd konstrukcyjny
" błąd wykonania
" osiadanie podpór
Zsychanie młodego betonu
Zsychanie młodego betonu
Charakterystyczne cechy rys od zsychania:
pojawiają się w ciągu pierwszych 6 � 18
godzin
mają głębokość 10 � 50 mm
mają głębokość 10 � 50 mm
Występują prawie zawsze grupami
Rozkładają się regularnie
Występują przy suchej, ciepłej, słonecznej
pogodzie
Podłoga
Zsychanie młodego betonu
Zsychanie młodego betonu
" Rysy od zsychania nie są na ogół
niebezpieczne  je\
eli popękana warstwa
nie odspoiła się od rdzenia.
nie odspoiła się od rdzenia.
" Trzeba je zamknąć np. przez wtarcie
gęstego zaczynu cementowego.
Jezdnia
Skurcz
Skurcz
" Skurcz wywołuje naprę\
enia rozciągające w
betonie, je\
eli ruch betonu jest skrępowany
zewnętrznie (przez utwierdzenie na podporach)
lub wewnętrznie (przez opór zbrojenia)
" Proces kurczenia trwa 2 � 3 lata, ale 75% swej
" Proces kurczenia trwa 2 � 3 lata, ale 75% swej
końcowej wielkości osiąga po 6 � 12 miesiącach
" Rysy powstają gdy wytrzymałość betonu jest
wyczerpana, co zwykle ma miejsce po
tygodniach, a nawet miesiącach, to wyró\
nia
rysy od skurczu i od zsychania.
Belka
Skurcz Skurcz
Betonowa ława fundamentowa Płyty o swobodnych brzegach
Skurcz Skurcz
Płyty o sztywnych brzegach Naroże płyty
Skurcz Skurcz
Belka słabo zbrojona Belka silnie zbrojona
Skurcz Skurcz
Rozerwanie muru przez skurcz zdylatowanego
Ściany basenu żelbetowego dachu
Skurcz
Skurcz
Charakterystyczne cechy rys skurczowych:
Póz
ne pojawienie się, nawet po latach
Gęsty rozstaw rys w silnie zbrojonych
elementach
Du\
y rozstaw rys w słabo zbrojonych
Du\
y rozstaw rys w słabo zbrojonych
elementach; rysy przechodzą przez cały przekrój
Regularny rozstaw rys i prawie prostolinijny
przebieg
Mała i prawie jednakowo szerokość,
Rozerwanie muru przez skurcz nieprzesuwnego
ustabilizowana
żelbetowego dachu
Temperatury
Temperatury
" Ogrzewanie powoduje zwiększenie objętości, a
" Wpływ temperatury:
ochłodzenie zmniejszenie - jak skurcz, z tą
wahania normalnej temperatury powietrza
ró\
nicą, \
e beton i stal zmieniają swą
temperatury przemysłowe
temperaturę jednocześnie
temperatury po\
arowe
temperatury po\
arowe
" Trudno odró\
nić rysy od skurczu i od
" Trudno odró\
nić rysy od skurczu i od
ochłodzenia  analiza:
" Wahania temperatury betonu w powietrzu
czy wystąpiło ochłodzenie
przyjmuje się w granicach np.: -20 do +20o C
terminu powstania rysy  rysy skurczowe
" Temperatury przemysłowe powinien określić
powstają najwcześniej po kilku pierwszych
technolog
tygodniach i najpóz
niej po 2 � 3 latach
" Temperatury po\
arowe dochodzą do 1400o C
Temperatury Temperatury
Rozsadzenie słupa przez rurę ogrzewniczą lub rurę
spustową Rysy temperaturowe w kominach
Pęcznienie Pęcznienie
" Proces pęcznienia zaczyna się zaraz po
" W budownictwie najczęstsze jest
związaniu i trwa do pełnego wysuszenia
pęcznienie siarkowe i węglowe:
" Pęcznienie powoduje gęstą siatkę rys jak
siarkowe bardzo rzadko w betonach
przy zsychaniu powierzchniowym, ale rysy
przy zsychaniu powierzchniowym, ale rysy
konstrukcyjnych
konstrukcyjnych
pogłębiają się jednak stale, póki ciało
węglowe w betonach z \
u\
la kotłowego
zawiera wilgoć lub w miarę dopływu
wilgoci z zewnątrz
" Pęcznienie mo\
e doprowadzić do rozpadu
betonu
Pęcznienie
Agresja chemiczna
" Przyczyną rys od agresji chemicznej jest
rdzewienie zbrojenia
" Rdzewienie następuje na skutek dostępu
wilgoci i powietrza poprzez porowaty
wilgoci i powietrza poprzez porowaty
beton  pod działaniem kwasów,
siarczanów i chlorków
" Przy rozwarciu rysy 0,2 mm nie
występuje wymiana powietrza w rysie
Ścinanie muru przez pęcznienie betonu żużlowego
Przecią\
enie
Agresja chemiczna
" Zarysowanie elementu mo\
e powstać na
" Rdzewienie, w normalnych warunkach,
skutek:
jest procesem powolnym i jego objawy
rozciągania osiowego
mogą występować dopiero po latach
ściskania osiowego
ściskania osiowego
" Rysy od rdzewienia pojawiają się najpierw
" Rysy od rdzewienia pojawiają się najpierw
ściskania mimośrodowego
wzdłu\
głównego zbrojenia, szczególnie
zginania
wykonanego z grubszych prętów
ścinania
skręcania
Ściskanie osiowe Ściskanie osiowe
Typowe zarysowania próbek i słupów betonowych Ściskany słup o zwykłym zbrojeniu
Ściskanie osiowe Ściskanie mimośrodowe
Ściskany słup uzwojony Wyboczenie słupa
Zginanie Zginanie
Płyta jednokierunkowo zbrojona oparta na obwodzie Płyta dwukierunkowo zbrojona oparta na obwodzie,
widok z dołu
Ścinanie Ścinanie
Typowe rysy od ścinania: a) przeważa zginanie; Zniszczenie przy braku zbrojenia poprzecznego
b) prawie czyste ścinanie
Błędy konstrukcyjne
Błędy konstrukcyjne
" Przykłady błędów konstrukcyjnych
powodujących  nienormalne zarysowania
np.:
umieszczenie w jednym miejscu zakończenia
umieszczenie w jednym miejscu zakończenia
hakami znacznej ilości zbrojenia rozciąganego
za du\
y odstęp prętów odgiętych
brak lub złe prowadzenie zbrojenia skosów
Za duży odstęp odgiętych prętów
Błędy wykonawcze
Błędy konstrukcyjne
" Przykłady błędów powodujących  nienormalne
zarysowania np.:
za krótkie zakotwienie prętów na podporze
Złe umieszczenie zbrojenia wsporników
Brak strzemion
Brak zbrojenia skosów
Błędy wykonawcze Błędy wykonawcze
Za krótkie zbrojenie belki Przesunięcie zbrojenia wspornikowego w dół
Osiadanie podpór
Postępowanie rozpoznawcze
" Badanie przyczyn zarysowania:
termin wykonania konstrukcji
termin zauwa\
enia początku zarysowania
mo\
liwość przecią\
enia
proces wykonywania
czy rysy utworzyły się kolejno, czy wszystkie naraz
Ó! czy rysy tworzą się nadal
czy rysy zwiększają swoje rozwarcie
analiza obliczeń i dokumentacji wykonawczej
Osiadanie podpory ramy