SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE

CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA

ORAZ

NOWOTWORÓW

CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA

Choroby układu krążenia są najczęstszą przyczyną
zgonów na świecie i stanowią jeden z
najpoważniejszych problemów zdrowotnych w krajach
rozwijających się

Wśród chorób układu krążenia najważniejszymi są:
choroba niedokrwienna serca (choroba wieńcowa),
choroba naczyń mózgowych i nadciśnienie tętnicze

Do ich powstawania przyczyniają się różnorodne
czynniki związane z trybem życia człowieka:

-Nadciśnienie tętnicze (wartość RR > 140/90 mmHg),

- Zaburzenia gospodarki lipidowej (podwyższone
stężenie we krwi cholesterolu całkowitego, LDL-
cholesterolu, trójglicerydów i niskie stężenie HDL-
cholesterolu)

- Palenie papierosów

- Mała aktywność fizyczna

- Nieracjonalne odżywianie sprzyjające nadwadze
(każdy dodatkowy kilogram oznacza dla naszego serca
zwiększoną
pracę, otłuszczenie serca osłabia jego czynność i
prowadzi do
niewydolności

- Stres

Charakterystyka sytuacji epidemiologicznej w Polsce w

zakresie chorób układu krążenia

- Na choroby układu krążenia cierpi obecnie ok. 1-1,5
mln
dorosłych w Polsce

- Co roku przybywa ok. 100 tys. chorych z powodu CHUK

- Choroby układu krążenia (CHUK) pozostają nadal
najważniejszą
przyczyną umieralności przedwczesnej wśród kobiet i
mężczyzn w
Polsce. Prawie, co drugi Polak umiera z powodu chorób
serca i
naczyń

- Istnieje tendencja do występowania choroby
niedokrwiennej
serca w coraz młodszych grupach wiekowych, nawet w
przedziale wieku 20-30 lat

- CHUK stanowią jedną z najważniejszych przyczyn
absencji
chorobowej, hospitalizacji oraz inwalidztwa
prawnego,
wpływają także w znaczący sposób na jakość życia
Polaków,
szczególnie osób w wieku średnim i podeszłym

- Leczenie chorych z ChUK stanowi bardzo duże
obciążenie dla
budżetu ochrony zdrowia (zmniejszenie zapadalności

spowodowałoby mniejsze wydatki na leczenie oraz
niższe
koszty absencji w pracy)

Choroby te nie tylko skracają życie, ale wpływają
negatywnie na jego jakość

Profilaktyka i wczesne wykrywanie schorzeń
kardiologicznych stanowią obok profilaktyki
nowotworowej najważniejsze wyzwanie medycyny XXI
wieku

Bardzo wiele zależy od poziomu edukacji
społeczeństwa i jego świadomości w zakresie
zdrowego trybu życia

Na przykładzie wielu krajów stwierdzono, że
zmniejszenie umieralności i zapadalności na choroby
układu krążenia można uzyskać tylko przez łączenie
wysiłków lekarzy, władz, organizacji społecznych oraz
całego społeczeństwa w ramach ogólnonarodowego
programu działań na rzecz profilaktyki
i promocji zdrowia

Profilaktyka jest szeregiem działań mających na celu
zapobieganie chorobie przed jej rozwinięciem się
(poprzez kontrolowanie przyczyn i czynników ryzyka),
zapobieganie poważniejszym konsekwencjom choroby
przez wczesne wykrycie i leczenie oraz zahamowanie
postępu i powikłań już istniejącej choroby (ograniczenie
niepełnosprawności i inwalidztwa)

Programy profilaktyczne ukierunkowane na walkę z
chorobami krążenia mogą być realizowane na różnych
szczeblach organizacyjnych systemu opieki zdrowotnej,
przez różne podmioty

Zgodnie z założeniami Narodowego Programu Zdrowia
na lata 2007-2015 - pierwszym strategicznym celem
zdrowotnym w Polsce jest zmniejszenie
zachorowalności i przedwczesnej umieralności z
powodu chorób naczyniowo-sercowych, w tym udarów
mózgu

Zadania zmierzające do realizacji tego celu
podejmowane są w ramach Narodowego Programu
Profilaktyki i Leczenia Chorób Układu Sercowo-
Naczyniowego – POLKARD

POLKARD jest programem opracowanym przez grupę
ekspertów pod kierunkiem konsultanta krajowego ds.
kardiologii i przedstawia projekt działań w zakresie
profilaktyki, diagnostyki i leczenia chorób układu
krążenia, standardów opieki zdrowotnej oraz
monitorowania zmian zachodzących w Polsce

Zasadniczym celem programu POLKARD jest:

- zmniejszenie do 2012r. umieralności z powodu chorób
układu
sercowo-naczyniowego w Polsce (szczególnie
umieralności
przedwczesnej tj. u osób poniżej 65 roku życia o co
najmniej 30%)

- zmniejszenie liczby wczesnych zgonów z powodu
udarów mózgu

- uzyskanie, u co najmniej 70% chorych, którzy przeżyli
ostry okres
udaru, samodzielności w wykonywaniu podstawowych
czynności
życia codziennego

- zwalczanie klasycznych czynników ryzyka miażdżycy,

- wprowadzanie nowoczesnych, skutecznych metod
diagnostycznych i terapeutycznych oraz

- działania na rzecz wyrównywania powstałych w kraju
dysproporcji
w dostępie do wysokospecjalistycznych świadczeń
zdrowotnych w
zakresie kardiologii, kardiochirurgii i neurologii

W ramach ogólnopolskich działań profilaktycznych
realizowany jest „Program profilaktyki chorób układu
krążenia” finansowany przez NFZ

Adresatami programu są w szczególności osoby
obciążone czynnikami ryzyka, zadeklarowane do
lekarza podstawowej opieki zdrowotnej i będące w
wieku 35, 40, 45, 50 oraz 55 roku życia, u których nie
została dotychczas rozpoznana choroba układu
krążenia i które w okresie ostatnich 5 lat nie korzystały
ze świadczeń udzielanych w ramach programu (także u
innych świadczeniodawców)

Badania można wykonać u swojego lekarza
podstawowej opieki
zdrowotnej bez skierowania
W ramach badań wykonywany jest min. poziom
cholesterolu i glukozy we krwi oraz pomiar ciśnienia
tętniczego, badanie poziomu trójglicerydów

SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE

CHORÓB NOWOTWOROWYCH

Obok chorób układu krążenia, drugim

najpoważniejszym

problemem zdrowotnym w Polsce są choroby

nowotworowe

Wzrastające zagrożenie ze strony tych schorzeń

stanowi duże

wyzwanie dla zdrowia publicznego

Przyrost liczby zachorowań i zgonów z powodu

nowotworów

złośliwych w Polsce wynika z czterech głównych

przyczyn

1. Wzrostu liczby ludności

2. Zmian w strukturze wieku ludności tj. zwiększenie się

liczebności grup wiekowych, w których
zachorowalność jest szczególnie wysoka (znane jest
pojęcie „wieku nowotworowego”, obejmującego
kobiety po 40 roku życia i mężczyzn po 50 roku życia

Udowodniono, że wiek i starzenie się populacji ma duże

znaczenie

dla częstotliwości występowania nowotworów złośliwych
Od 20 roku życia do 65 roku życia u mężczyzn i do 75

roku życia u

kobiet ryzyko zachorowania wzrasta bowiem 100-krotnie
Podobne trendy dotyczą umieralności z powodu

nowotworów

złośliwych

3. Niekorzystnych postawach zdrowotnych

społeczeństwa (np. palenie tytoniu, alkoholizm,
niewłaściwe żywienie)

4. Późnego rozpoznawania i leczenia

Sytuacja epidemiologiczna:

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na
świecie odnotowuje się rocznie ok. 11 milionów
nowych zachorowań na nowotwory; w ciągu
najbliższego dwudziestolecia liczba ta ma się podwoić

W Polsce na nowotwory zapada rocznie ok. 130 tys.
osób, a prognozy specjalistów wykazują, że za
dziesięć lat będzie to już 160 tys. rocznie

Do najczęstszych nowotworów złośliwych u mężczyzn
należą: rak płuca, gruczołu krokowego i pęcherza
moczowego, a u kobiet - rak piersi, płuca i trzonu
macicy

Nowotwory złośliwe są przyczyną ok. 23 proc. zgonów
wśród kobiet i ok. 27 proc. wśród mężczyzn w wieku
45-64 lat

Wielu zachorowaniom i późniejszym zgonom można
zapobiec, prowadząc właściwie ukierunkowane w skali
ogólnopolskiej działania profilaktyczne
Problematyka ta znalazła swoje odzwierciedlenie w
Narodowym Programie Zdrowia na lata 2007-2015

Zgodnie z założeniami tego programu - drugim
strategicznym celem zdrowotnym w Polsce jest
zmniejszenie zachorowalności i przedwczesnej
umieralności z powodu nowotworów złośliwych

Zadania zmierzające do realizacji tego celu
podejmowane są w ramach ustawy z dnia 1 lipca 2005
r.

dot. Narodowego Programu Zwalczania Chorób

Nowotworowych (programu wieloletniego
realizowanego w latach 2006-2015)

W ramach Programu podejmuje się działania dotyczące
m.in.:

- rozwoju profilaktyki pierwotnej nowotworów złośliwych, w
tym
zwłaszcza zależnych od palenia tytoniu i niewłaściwego
żywienia

- wdrożenia populacyjnych programów wczesnego
wykrywania, a w
szczególności raka szyjki macicy, piersi, jelita grubego oraz
wybranych nowotworów u dzieci

- zwiększenia dostępności do metod wczesnego
rozpoznawania oraz
wdrożenia procedur zapewnienia jakości diagnostyki i
terapii
nowotworów

- uzupełnienia oraz wymiany wyeksploatowanych urządzeń do

radioterapii i diagnostyki nowotworów

- rozwoju i upowszechniania współczesnych metod
rehabilitacji chorych

- upowszechniania wiedzy w społeczeństwie na temat
profilaktyki,
wczesnego rozpoznawania i leczenia nowotworów