MAKROEKONOMIA

Wykład 6

Budżet państwa

Polityka fiskalna

Budżet państwa

• plan dochodów i wydatków państwa.
• projekt ustawy budżetowej jest

przedstawiany przez rząd, a potem
zatwierdzany przez parlament.

• Jeśli budżet nie zostanie przyjęty na

czas - prezydent może
zdymisjonować rząd i rozwiązać
parlament.

Budżet Polski w okresie gospodarki

centralnie planowanej

zaciąganie pożyczek (era Gierka),
a potem finansowanie wydatków za

pomocą dodatkowej emisji pieniądza,
co prowadziło do inflacji

Dochody budżetowe

• Dochody budżetu to przede wszystkim

podatki.

• Największy udział mają tzw. podatki

pośrednie, przede wszystkim podatek od
wartości dodanej, czyli VAT.

• Druga grupa podatków, to podatki

dochodowe.

• Inne dochody pochodzą z ceł, od instytucji

należących do państwa, czy ze sprzedaży
państwowego majątku.

Dochody podatkowe budżetu pastwa

w relacji do PKB

Struktura dochodów budżetowych

w Polsce

w 2009 r.

Dywidendy i wpłaty z zysku

• - wpłaty z zysku od przedsiębiorstw

państwowych i jednoosobowych
spółek Skarbu

• Pastwa,
• - dywidendy od udziałów Skarbu

Pastwa w spółkach.

Wydatki budżetowe

• przede wszystkim na zapewnienie

podstawowych funkcji państwa: wojsko, policję,
administrację.

• Znaczną pozycję w budżecie stanowią wydatki

na świadczenia społeczne: emerytury, renty.

• Wydatki ważne z punktu widzenia

społeczeństwa obejmują przede wszystkim:
szkolnictwo i służbę zdrowia.

• Istotne są również wydatki inwestycyjne - na

budowę ważnych projektów infrastrukturalnych.

Udział wydatków budżetu pastwa w

PKB w latach 2004 – 2009

,

Struktura wydatków budżetowych

w Polsce w 2009 r.

Wydatki budżetowe według

podstawowych grup ekonomicznych

Struktura wydatków budżetowych

- tendencje

• wzrost wydatków na ubezpieczenie

społeczne,

• wzrost subwencji dla gmin,

• istotną część stanowi obsługa długu

zagranicznego

• malejące wydatki na inwestycje

• na początku transformacji duży był udział

wydatków w formie dotacji do

przedsiębiorstw państwowych, obecnie

dotyczy to niewielkiej liczba

przedsiębiorstw (głównie górnictwo i PKP).

Dług publiczny

• To nagromadzona wielkość deficytów

budżetowych z przeszłości.

• Największą częścią długu publicznego są

wyemitowane, oprocentowane obligacje.

• W skład długu publicznego wchodzą

również: być kredyty zaciągane nie tylko
bezpośrednio przez budżet centralny,
ale i przez różne agencje i fundusze
budżetowe zobowiązania samorządów.

Dług publiczny w Polsce

• Dług krajowy rośnie
• Dług zagraniczny utrzymywany jest

na stałym poziomie

• Strategia zarządzania długiem na

lata 2007-2010 zakładała, że

utrzyma się on w granicach 45% PKB

Wielkość długu publicznego w

latach 2001-2008

Wielkość długu publicznego w

latach 2001-2008

Struktura walutowa długu zagranicznego

w Polsce

Koszty obsługi długu publicznego

w Polsce

Aktywna i pasywna polityka fiskalna

• Aktywna polityka fiskalna - świadomy

interwencjonizm państwowy.

Problemem są opóźnienia.

• Pasywna polityka fiskalna - posługiwanie

się samoczynnie działającymi

instrumentami, reagującymi na zmiany

koniunktury bez konieczności

wprowadzania zmian regulacyjnych, tzw.

automatyczne stabilizatory koniunktury.

Najważniejsze automatyczne stabilizatory

koniunktury

• podatki od dochodów osobistych
• podatki od dochodów przedsiębiorstw
• podatki pośrednie
• zasiłki dla bezrobotnych