Komentowany przepis

Prawo upadłościowe i
naprawcze. Komentarz

2007

Piotr Zimmerman

Prawo upadłościowe i

naprawcze
Zimmerman 10.2007

Pr.upadłościowe i
naprawcze

red.Zienkiewicz08.2006
Prawo upadłościowe i

naprawcze Gurgul
05.2005

Postępowanie naprawcze

Dukiel 01.2004

dla stanu prawnego na 2007-10-10

1

1. Postępowanie naprawcze jest szczególnym rodzajem postępowania tylko częściowo

toczącego się przed sądem, a zmierzającego do przywrócenia przedsiębiorcy zdolności
do konkurowania na rynku poprzez zawarcie układu z wierzycielami. W tym celu

ustawa wprowadza mechanizmy ograniczające prawo wierzycieli do prowadzenia
egzekucji i naliczania odsetek w trakcie postępowania. Prawa wierzycieli chronione są z

kolei ściśle określonym terminem na przeprowadzenie postępowania i zawarcie układu,
wraz z zastrzeżeniem naliczenia podwójnych odsetek w razie stwierdzenia

nieuczciwości w działaniach dłużnika. Sąd kontroluje najpierw dopuszczalność
wszczęcia postępowania na etapie badania przesłanek do złożenia oświadczenia o

wszczęciu postępowania naprawczego. Dalszy ciąg postępowania odbywa się poza
sądem, do którego dłużnik zwraca się dopiero po zawarciu układu, o jego zatwierdzenie.

Układ zatwierdzony przez sąd wiąże również wierzycieli, którzy nie wzięli udziału w
postępowaniu, oraz tych, którzy głosowali przeciwko jego przyjęciu.

2

2. Ustawa dopuszcza prowadzenie postępowania naprawczego w stosunku do
przedsiębiorców, czyli według Kodeksu cywilnego podmiotów prowadzących we

własnym imieniu i na własny rachunek działalność gospodarczą lub zawodową. Nie ma
zatem zastosowania do mających zdolność upadłościową, ale niebędących

przedsiębiorcami podmiotów, o których mowa w art. 5 ust. 3 PrUpN (spółki handlowe
nieprowadzące działalności gospodarczej oraz wspólnicy osobowych spółek

handlowych, partnerzy w spółce partnerskiej). Nie jest dopuszczalne wszczęcie
postępowania naprawczego w stosunku do podmiotów nieposiadających zdolności

upadłościowej. W szczególności dlatego, że skutkiem niezatwierdzenia układu może
być ogłoszenie upadłości likwidacyjnej (art. 515 ust. 3 PrUpN w zw. z art. 521 ust. 3

PrUpN i w zw. z art. 304 PrUpN). W tej sytuacji prowadzenie postępowania
naprawczego przez przedsiębiorcę nieposiadającego zdolności upadłościowej

pozbawione byłoby istotnego elementu dyscyplinującego przedsiębiorcę do starannego i

zgodnego z prawem postępowania. Wykluczone jest także prowadzenie postępowania
naprawczego w stosunku do przedsiębiorcy, który zaprzestał prowadzenia działalności

gospodarczej, oraz po śmierci przedsiębiorcy (art. 8 i 9 PrUpN) - w tym wypadku nie
jest możliwy do osiągnięcia cel postępowania, czyli przywrócenie przedsiębiorcy

zdolności konkurowania na rynku.

3

3. Przedsiębiorca, aby mógł złożyć skuteczne oświadczenie o wszczęciu postępowania
naprawczego, musi być w stanie zagrożenia niewypłacalnością. Ustawa, definiując stan

zagrożenia niewypłacalnością, wskazuje na dwa elementy, które muszą występować

łącznie:

Page 1 of 3

2009-08-27

https://legalis.net.pl/menu.html

- . dłużnik jest wypłacalny, gdy wykonuje swoje bieżące zobowiązania (art. 11

ust. 1 PrUpN), a jednocześnie wielkość jego zobowiązań nie jest większa od
wartości jego majątku (art. 11 ust. 2 PrUpN),

- . dłużnik jest zagrożony niewypłacalnością, czyli według rozsądnej oceny jego
sytuacji ekonomicznej jest oczywiste, iż w najbliższym czasie stanie się

niewypłacalny.

4

4. Pojęcie oczywistego zagrożenia niewypłacalnością ma związek z prawidłowym

prowadzeniem przedsiębiorstwa i jest możliwe do ustalenia tylko pod warunkiem
precyzyjnego planowania wydatków i przychodów. Jeżeli planowane jest pokrycie

przyszłych wydatków, których obowiązek poniesienia jest pewny i wynika z już
zawartych umów, z określonych przychodów, które z jakiegoś powodu nie wystąpiły, to

następuje oczywiste zagrożenie niewypłacalnością. Na przykład przedsiębiorca, który
kupił wiosną maszynę do przerobu rzepaku na olej, z terminem płatności odroczonym

do jesieni, kiedy to ma osiągnąć przychody ze sprzedaży oleju, znajduje się w stanie
oczywistego zagrożenia niewypłacalnością od chwili, gdy oficjalne dane na temat

katastrofalnej wiosennej suszy dają pewność, że zbiorów rzepaku w danym roku nie
będzie. Na razie wypłacalny, z całą pewnością nie osiągnie planowanych przychodów, a

zatem zaprzestanie spłacania zobowiązań - z chwilą nadejścia ich terminu
wymagalności.

5

5. Postępowanie naprawcze traktowane jest przez ustawę jako specyficznego rodzaju
szansa dana przedsiębiorcy i z tego powodu jest wykluczone jego prowadzenie w

krótkim odstępie czasu od zakończenia innych postępowań związanych z
niewypłacalnością:

- . przez prowadzenie postępowania naprawczego należy rozumieć stan, który
występuje po obwieszczeniu o wszczęciu postępowania naprawczego. O

przedsiębiorcy, któremu sąd prawomocnie zakazał złożenia oświadczenia o
wszczęciu postępowania naprawczego, nie można powiedzieć, że "prowadził"

postępowanie naprawcze. Taki przedsiębiorca, nie może jednak złożyć
oświadczenia ponownie, gdyż zakazuje mu tego art. 494 ust. 4 zd. 2 PrUpN.

Przepis art. 492 ust. 3 pkt 1 PrUpN dotyczy zatem sytuacji gdy postępowanie
naprawcze toczyło się, ale zostało umorzone przed zawarciem układu;

- . czas liczony od wykonania układu oznacza chwilę wykonania ostatniego
zobowiązania układowego, a zatem jego faktyczne wykonanie, nie zaś wydanie

lub uprawomocnienie się postanowienia stwierdzającego wykonanie układu;

- . jeżeli toczyło się przeciwko dłużnikowi postępowanie upadłościowe według

przepisów z 1934 r. albo postępowanie upadłościowe w celu likwidacji majątku
dłużnika albo z możliwością zawarcia układu, gdyż zawarto układ likwidacyjny,

to wszczęcie przez ten sam podmiot postępowania naprawczego jest wykluczone
przez pięć lat od chwili uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu

postępowania (sytuacja ta może w zasadzie dotyczyć tylko osób fizycznych,
pozostałe podmioty powinny być po takim zakończeniu postępowania

upadłościowego wykreślone z rejestru);

- . oddalenie wniosku z braku środków na jego prowadzenie (art. 13 ust. 1 i 2

PrUpN) oraz umorzenie postępowania z tego powodu (art. 361 pkt 1 i 2 PrUpN)
skutkuje niemożnością wszczęcia postępowania naprawczego przez pięć lat

Page 2 of 3

2009-08-27

https://legalis.net.pl/menu.html

następujących po uprawomocnieniu się postanowienia o oddaleniu wniosku lub

umorzeniu postępowania (użyte w przepisie sformułowanie "uprawomocnienia
się postępowania" ma charakter omyłkowy).

Page 3 of 3

2009-08-27

https://legalis.net.pl/menu.html