Komentowany przepis

Prawo upadłościowe i
naprawcze. Komentarz

2006

dr Dorota Zienkiewicz, Jędrzej Minkus, Arkadiusz
Świderek

Prawo upadłościowe i
naprawcze Zimmerman

10.2007
Pr.upadłościowe i

naprawcze
red.Zienkiewicz08.2006

Prawo upadłościowe i
naprawcze Gurgul

05.2005

dla stanu prawnego na 2006-08-05

1

1. Celem postępowania upadłościowego jest równomierne, proporcjonalne zaspokojenie
roszczeń wierzycieli z całego majątku dłużnika. Jeżeli majątek niewypłacalnego

dłużnika nie wystarczy nawet na koszty postępowania, to oczywiste jest, iż cel
postępowania upadłościowego nie zostanie osiągnięty i upadłość nie powinna być

ogłoszona. W takim przypadku ustawa obliguje sąd do oddalenia wniosku o ogłoszenie
upadłości. Majątek dłużnika nie wystarcza na pokrycie kosztów postępowania nie tylko

w braku dostatecznych środków majątkowych, ale także wtedy, gdy wprawdzie one są,
lecz nie można ich spieniężyć lub można je spieniężyć tylko z nadzwyczajnymi

trudnościami (postanowienie SN z 13.3.1998 r., I CKN 540/97, OSNC 1998, Nr 12,
poz. 204). W tym samym orzeczeniu SN stwierdza, iż u podłoża tej normy leży

założenie: o niecelowości prowadzenia postępowania upadłościowego zmierzającego do
zaspokojenia wierzycieli, gdy majątek dłużnika nie wystarcza nawet na pokrycie

kosztów postępowania upadłościowego. Postępowanie upadłościowe w ogóle nie
powinno być wszczęte, jeżeli nie ma możliwości osiągnięcia celu postępowania

upadłościowego, jakim jest zaspokojenie (choćby niepełne) wierzycieli upadłego

dłużnika (uchwała SN z 29.10.1997 r., III CZP 51/97, OSNC 1998, Nr 3, poz. 37).
Jeżeli majątek upadłego nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania po

ogłoszeniu upadłości, sąd umarza postępowanie w trybie art. 361 PrUpadNapr.

2

2. Sąd nie może ogłosić upadłości, jeżeli ze zgromadzonego materiału dowodowego

wynika, że w chwili orzekania w przedmiocie ogłoszenia upadłości nie wystarczy na
wszystkie koszty postępowania. Treść komentowanego przepisu wyraźnie stanowi, że

jeżeli majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarczy na zaspokojenie kosztów
postępowania, to sąd oddala wniosek. Prowadzenie postępowania upadłościowego w

celu pokrycia samych kosztów postępowania mija się z celem postępowania
upadłościowego, jeżeli nie ma szans nawet na minimalne zaspokojenie wierzycieli.
Oddalenie wniosku na podstawie art. 13 PrUpadNapr jest obligatoryjne, stąd sąd
każdorazowo obowiązany jest ustalać zarówno wartość majątku dłużnika, jak i

wysokość kosztów postępowania upadłościowego. Wartość majątku sąd może ustalić na
podstawie zgromadzonego w sprawie materiału. Materiałem tym mogą być dokumenty

dołączone przez dłużnika lub dowód z opinii biegłego powołany w trybie art. 31
PrUpadNapr. Wycena majątku dłużnika i wyliczenie kosztów postępowania

upadłościowego z reguły jest czynnością skomplikowaną, której wykonanie wymaga
wiadomości specjalnych. Zasadne więc wydaje się przy tego typu ustaleniach

korzystanie z pomocy biegłych.

Katalog kosztów postępowania upadłościowego zawiera art. 230 PrUpadNapr.

3

3. Istotą obciążenia rzeczowego jest zabezpieczenie się wierzyciela umożliwiające mu

zaspokojenie swej wierzytelności z przedmiotu zabezpieczenia. Stąd sąd nie powinien

Page 1 of 3

2009-08-27

https://legalis.net.pl/menu.html

ogłaszać upadłości w przypadku, gdy wartość majątku dłużnika – po wyłączeniu rzeczy

obciążonych hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym, zastawem skarbowym lub
hipoteką morską – uniemożliwi pokrycie kosztów postępowania. Środki uzyskane ze

zbycia obciążonych przedmiotów nie wchodzą wprost do funduszów masy upadłości.
Masę upadłości zasila jedynie to, co zostanie z podziału między zabezpieczonych

wierzycieli (art. 336 PrUpadNapr).

4

Jeżeli dłużnik obciąża majątek celem uszczuplenia przyszłej masy, to takie obciążenie
jest bezskuteczne. W zależności od okoliczności orzeka o tym sędzia-komisarz albo sąd.

Szczegółowo kwestię tę normują art. 125, 127 i nast., art. 422, 462 ust. 3, art. 463 ust. 3
PrUpadNapr.

5

4. Przepis ust. 3 art. 13 PrUpadNapr jest nowym uregulowaniem i dla jego zastosowania
wystarczy uprawdopodobnienie jednej z trzech przesłanek:

1) . obciążenia majątku dłużnika czynnościami bezskutecznymi według

przepisów ustawy,

2) . obciążenia majątku czynnościami skutecznymi, ale dokonanymi w celu

pokrzywdzenia wierzycieli,

3) . uprawdopodobnienie, że dłużnik wyzbył się majątku czynnościami

bezskutecznymi.

Istnienie negatywnej przesłanki ogłoszenia upadłości w postaci braku majątku na

zaspokojenie kosztów postępowania nie zwalnia dłużnika z obowiązku złożenia
wniosku o ogłoszenie upadłości. W przeciwnym razie dłużnik naraża się na

pozbawienie prawa prowadzenia działalności gospodarczej na mocy art. 373
PrUpadNapr.

6

5. Postanowienie oddalające wniosek o ogłoszeniu upadłości wydaje sąd rejonowy – sąd
gospodarczy w składzie trzech sędziów zawodowych (art. 18 PrUpadNapr). Na

postanowienie oddalające wniosek o ogłoszeniu upadłości przysługuje zażalenie tylko
wnioskodawcy (art. 54 ust. 1 PrUpadNapr).
Sąd drugiej instancji, rozpoznając zażalenie, nie może ogłosić upadłości (art. 54 ust. 2
PrUpadNapr). Od postanowienia sądu drugiej instancji nie przysługuje również kasacja

(art. 33 ust. 2 PrUpadNapr).
Zgodnie z uchwałą SN z 4.3.2005 r., III CZP 95/04, OSNC 2006, Nr 2, poz. 25, sąd nie
może oddalić wniosku o ogłoszenie upadłości na podstawie art. 13 ust. 1 PrUpadNapr w

razie uprawdopodobnienia dokonania przez dłużnika czynności prawnych
bezskutecznych według przepisów ustawy, którymi wyzbył się on majątku

wystarczającego na zaspokojenie kosztów postępowania.

7

6. Prawomocne oddalenie wniosku o ogłoszenie upadłości nie pozbawia możliwości
wystąpienia z nowym wnioskiem w przypadku zmiany okoliczności faktycznych, które

miały miejsce po wydaniu postanowienia o oddaleniu wniosku. W sytuacji gdy brak jest
nowych okoliczności, a strona ponownie złoży wniosek, podlega on odrzuceniu (art.

199 § 1 pkt 2 KPC).

8

7. Informacja o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, z uwagi na fakt, że majątek

niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania

Page 2 of 3

2009-08-27

https://legalis.net.pl/menu.html

Zienkiewicz

upadłościowego, podlega wpisowi w Krajowym Rejestrze Przedsiębiorców (art. 41

KrRejSU).

Page 3 of 3

2009-08-27

https://legalis.net.pl/menu.html