Adam Jagiełło
ekspert od ubezpieczeń społecznych

Obowiązujące przepisy nakładają na płat-

ników składek wiele obowiązków sprawoz-

dawczych. Jednym z nich jest złożenie w ZUS

zgłoszenia danych o pracy w szczególnych

warunkach lub o szczególnym charakte-

rze. Chodzi o formularz ZUS ZSWA, który za

2013 r. składamy do końca marca.

Jednak obowiązek przekazania tego for-

mularza nie dotyczy wszystkich płatników

składek. Z regulującej to zagadnienie usta-

wy o emeryturach pomostowych (dalej:

ustawa pomostowa) wynika, że dotyczy

on tylko tych pracodawców, którzy w da-

nym roku kalendarzowym mieli obowiązek

opłacania składek na Fundusz Emerytur

Pomostowych (FEP). Jeżeli więc płatnik

w 2013 r. nie miał obowiązku opłacania

składek na FEP, nie ciąży na nim obowią-

zek złożenia formularza ZUS ZSWA za ten

rok kalendarzowy.

Jakie informacje

W omawianym formularzu płatnik przeka-

zuje do ZUS informacje o pracowniku, za któ-

rego był obowiązany opłacać składki na FEP.

Obejmują one:

1) nazwisko i imię,

2) datę urodzenia,

3) numer PESEL, a w razie gdy pracowniko-

wi nie nadano numeru PESEL – serię i numer

dowodu osobistego lub paszportu,

4) okres wykonywania pracy w szczególnych

warunkach lub o szczególnym charakterze,

5) kod pracy w szczególnych warunkach

lub o szczególnym charakterze.

Podlegający wykazaniu w formularzu ZUS

ZSWA okres wykonywania pracy w szczegól-

nych warunkach lub o szczególnym charak-

terze, zgodnie z art. 12 ustawy pomostowej,

nie obejmuje okresów niewykonywania pracy,

za które pracownik otrzymał wynagrodzenie

lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego

w razie choroby i macierzyństwa (np. zasiłek

chorobowy).

W razie nieprawidłowości

W przypadku gdy w przekazanym do ZUS for-

mularzu ZUS ZSWA płatnik we własnym za-

kresie stwierdzi nieprawidłowości bądź takie

nieprawidłowości zostaną stwierdzone przez

ZUS lub Państwową Inspekcję Pracy, ma on

obowiązek dokonać korekty tego formularza.

Korygujący formularz ZUS ZSWA powinien

być przekazany do ZUS w terminie:

a) 7 dni – w przypadku stwierdzenia nie-

prawidłowości we własnym zakresie lub

otrzymania zawiadomienia o stwierdzeniu

nieprawidłowości przez ZUS lub Państwową

Inspekcję Pracy,

b) 7 dni od uprawomocnienia się decyzji

– w przypadku stwierdzenia nieprawidło-

wości w drodze decyzji ZUS,

c) 30 dni od dnia otrzymania protokołu

kontroli – w przypadku stwierdzenia nie-

prawidłowości w wyniku kontroli ZUS.

Sposób, w jaki powinien zostać skorygowa-

ny formularz ZUS ZSWA, jest uzależniony od

charakteru stwierdzonych nieprawidłowości.

Jeżeli zostały w nim podane nieprawidłowe

dane identyfi kacyjne płatnika składek (np. nu-

mer NIP) lub nieprawidłowe dane identyfi ka-

cyjne pracownika (np. numer PESEL), płatnik

składek powinien ponownie przekazać do ZUS

formularz ZUS ZSWA z prawidłowymi danymi.

Nieprawidłowości w zakresie danych o pracy

w szczególnych warunkach lub o szczególnym

charakterze koryguje się w ten sposób, że:

1) w polu 01 bloku I – wpisuje się kolejny

numer formularza ZUS ZSWA za dany rok

kalendarzowy,

2) w bloku II – wpisuje się dane identyfi -

kacyjne płatnika składek,

3) w polu 02 bloku III.A. – wpisuje się X,

a w dalszych polach tego bloku – dane iden-

tyfi kacyjne osoby wykonującej pracę w szcze-

gólnych warunkach lub o szczególnym cha-

rakterze,

4) w bloku III.B. – wpisuje się prawidłowe

dane dotyczące pracy w szczególnych warun-

kach lub o szczególnym charakterze,

5) w bloku VII – wpisuje się datę wypełnie-

nia formularza ZUS ZSWA, składa się podpis

i przystawia pieczątkę.

Jeżeli płatnik składek przekazał formularz

ZUS ZSWA za pracownika, za którego takiego

formularza nie powinien był złożyć, koniecz-

ne jest wycofanie tego formularza. Wycofania

formularza ZUS ZSWA dokonuje się poprzez

złożenie formularza ZUS ZSWA, w którym:

1) w polu 01 w bloku I – wpisuje się kolejny

numer formularza ZUS ZSWA za dany rok

kalendarzowy,

2) w bloku II – wpisuje się dane identyfi -

kacyjne płatnika składek,

3) w polu 02 bloku III.A. – wpisuje się X,

a w dalszych polach tego bloku – dane iden-

tyfi kacyjne osoby wykonującej pracę w szcze-

gólnych warunkach lub o szczególnym cha-

rakterze, którą płatnik niepotrzebnie wykazał

w poprzednim zgłoszeniu,

4) pola bloku III.B. – pozostawia się puste.

5) w bloku VII – wpisuje się datę wypełnie-

nia formularza ZUS ZSWA, składa się podpis

i przystawia pieczątkę.

Sposób składania

Formularz ZUS ZSWA przekazuje się w takiej

samej formie, jaka obowiązuje płatnika skła-

dek w odniesieniu do dokumentów ubezpie-

czeniowych. Jeżeli więc płatnik przekazuje

dokumenty ubezpieczeniowe w formie do-

kumentu elektronicznego (np. przy pomo-

cy programu Płatnik), w takiej samej formie

przekazuje formularz ZUS ZSWA. Jeżeli na-

tomiast płatnik składek jest uprawniony do

przekazywania dokumentów ubezpiecze-

niowych w formie dokumentu pisemnego,

w takiej formie przekazuje również formu-

larz ZUS ZSWA.

Formularz ZUS ZSWA przekazuje się do ZUS

w terminie do 31 marca danego roku kalen-

darzowego za poprzedni rok kalendarzowy.

Należy jednak nadmienić, że w przypadkach

wskazanych w art. 38 ust. 3–6 ustawy pomo-

stowej płatnik składek ma obowiązek prze-

kazać do ZUS formularz ZUS ZSWA w innym

terminie (np. jeżeli pracownik, za którego

płatnik składek opłacał składki na FEP złożył

wniosek o emeryturę pomostową – formularz

ZUS ZSWA należy złożyć w terminie 7 dni od

dnia zgłoszenia przez pracownika wniosku

o emeryturę pomostową).

Podstawa prawna

Art. 38 oraz art. 39 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emerytu-

rach pomostowych (Dz.U. nr 237, poz. 1656 z późn. zm.).

Zbliża się czas na ZUS ZSWA

Do końca marca trzeba złożyć zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach. Muszą je przekazać

przedsiębiorcy, którzy w 2013 r.

opłacali składki na Fundusz Emerytur Pomostowych

prenumerata

Czwartek 6 marca 2014, nr 45 (3686)

gazetaprawna.pl

UBEZPIECZENIA

i ŚWIADCZENIA

Fikcyjny outsourcing znów na cenzurowanym

Rozważający transfer pracowników

muszą uważać na fi rmy oferujące pozorne przejęcia.

Z założenia

nie odprowadzają one składek, za co ZUS ściga pracodawcę, który sądzi, że już dawno nim nie jest

Katarzyna Ukos
ekspert z zakresu ubezpieczeń społecznych

Pojawiły się fi rmy, które proponują innym

umowy outsourcingowe. Wskazują na znacz-

ne oszczędności z tym związane. W praktyce

jednak w wielu przypadkach nie tylko nie uda

się zaoszczędzić, ale można także ponieść kon-

sekwencje w postaci dodatkowych kosztów.

Stanie się tak w sytuacji, gdy nie dojdzie do

faktycznego przejęcia pracowników.

Mechanizm działania

Działalność fi rm proponujących nieprawi-

dłowy outsourcing polega na składaniu ofert

obniżenia kosztów pracowniczych. Podmioty

takie deklarują, iż będą z własnych pieniędzy

(rzekomo uzyskanych np. ze środków unij-

nych) dokładać część należności składkowych

i podatkowych za zatrudnionych pracowni-

ków, a następnie odprowadzą je do właściwych

organów. Najczęściej jednak sytuacja wygląda

w ten sposób, że taka fi rma nie odprowadza

należności, w tym ubezpieczeniowych.

Przy tym nie następuje faktyczne przeję-

cie zatrudnionych. Nie zostają bowiem speł-

nione przesłanki określone w art. 23

1

ustawy

z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U.

z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.). Zatrudnieni

pracę wykonują nadal w tym samym miejscu

i zakresie oraz na rzecz tego samego podmio-

tu co przed przejęciem. Podmiot zatrudnia-

jący zmienia się wyłącznie formalnie. A jego

rola sprowadza się do przejęcia dokumenta-

cji kadrowej i podjęcia zobowiązania wobec

podmiotu przekazującego pracowników do

odprowadzania za zatrudnionych należności

publicznoprawnych.

Jednak podmiot przejmujący często nie od-

prowadza składek za zatrudnionych, powodując

powstanie znacznych zaległości, które obciążać

będą dotychczasowego płatnika, tj. podmiot,

na rzecz którego praca jest faktycznie wyko-

nywania. Podkreślić trzeba, że to faktyczny

pracodawca (czyli podmiot, na rzecz którego

wykonywana jest praca) zobowiązany jest do

odprowadzania składek za zatrudnionych. I to

od niego w przypadku powstania zaległości

ZUS będzie egzekwował składki.

Przejście zakładu pracy

W omawianej kwestii stanowisko zajmował

także Sąd Najwyższy. Stwierdził on m.in., że

przejście zakładu pracy powinno być rozumiane

szeroko, tj. jako wszelkie czynności i zdarzenia,

które powodują przejście na inną osobę zakładu

pracy w znaczeniu przedmiotowym w całości

lub w części (uchwała SN z 7 czerwca 1994 r.,

sygn. akt I PZP 20/94, OSNAPiUS 1994/9/141).

Powierzenie przez pracodawcę wykonywania

zadań pomocniczych podmiotowi zewnętrzne-

mu świadczącemu usługi w tym zakresie (out-

sourcing) nie może stanowić przejścia części za-

kładu pracy na innego pracodawcę na podstawie

art. 23¹ kodeksu pracy, jeżeli nie przemawia za

tym kompleksowa ocena takich okoliczności, jak

rodzaj zakładów, przejęcie składników majątko-

wych i niemajątkowych, przejęcie większości

pracowników, przejęcie klientów, a zwłaszcza

stopień podobieństwa działalności prowadzonej

przed i po przejęciu zadań (wyrok Sądu Najwyż-

szego z 13 kwietnia 2010 r., sygn. akt I PK 10/09).

Konsekwencje

Pracodawcy szukając oszczędności, często

decydują się na przekazanie usług fi rmie ze-

wnętrznej. Takie działanie jest prawidłowe,

o ile przy zawieraniu umowy outsourcin-

gowej zostanie przejęta przez zewnętrzny

podmiot część zakładu pracy, a zatrudnieni

będą wykonywać pracę na rzecz przejmują-

cego. W takiej sytuacji to nowa fi rma (przej-

mująca) zobowiązana będzie do opłacania

składek. I tym samym w przypadku powsta-

nia zadłużenia składkowego to od niej będą

egzekwowane należności.

Inaczej jest w przypadku umów zawiera-

nych z podmiotami oferującymi nieuczci-

wy outsourcing. Wówczas to przedsiębiorca

przekazujący pracowników zostaje zagrożony

powstaniem zadłużenia z tytułu składek. Bę-

dzie ono dochodzone przez ZUS wraz z odset-

kami za zwłokę. W takiej sytuacji negatywne

konsekwencje odczują także ubezpieczeni, za

których nie są opłacane składki.

Podstawa prawna

Art. 23

1

ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j.

Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Art. 4 ust. 2 pkt a ustawy z 13 października 1998 r. o syste-

mie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1442

z późn. zm.).

Kody

Określając właściwy dla danego pracownika

kod pracy w szczególnych warunkach lub

o szczególnych charakterze, trzeba posłu-

giwać się załącznikiem nr 18 do rozporzą-

dzenia ministra pracy i polityki społecznej

z 23 października 2009 r. w sprawie okre-

ślenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń

społecznych i ubezpieczenia zdrowotne-

go, imiennych raportów miesięcznych

i imiennych raportów miesięcznych kory-

gujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji roz-

liczeniowych i deklaracji rozliczeniowych

korygujących, zgłoszeń danych o pracy

w szczególnych warunkach lub o szczegól-

nym charakterze oraz innych dokumen-

tów (Dz.U. nr 186, poz. 1444 z późn. zm.).

To w tym załączniku zostały określone kody

pracy w szczególnych warunkach i kody

pracy o szczególnym charakterze.

Warunki

W przypadku przejęcia zakładu pracy

w trybie art. 23

1

kodeksu pracy nowy pra-

codawca z mocy prawa staje się stroną

stosunków pracy dla przejmowanych pra-

cowników. Pomimo zmiany podmiotowej

umowy o pracę nie zostają rozwiązane

i są w dalszym ciągu kontynuowane, z tą

jednak różnicą, że na miejsce dotychcza-

sowego pracodawcy wstępuje jako strona

umowy nowy podmiot w charakterze pra-

codawcy.

WAŻNE

Kopie formularza ZUS ZSWA

płatnik składek musi przechowywać przez

okres 5 lat od dnia ich przekazania do ZUS,

w formie dokumentu pisemnego lub elek-

tronicznego

WAŻNE

Aby umowa outsourcingowa

została uznana za prawidłową, przeję-

cie pracowników musi się odbyć w trybie

art. 23

1

kodeksu pracy, tj. przy spełnieniu

przesłanek w nim określonych

Adam Jagiełło
ekspert od ubezpieczeń społecznych

Obowiązujące przepisy nakładają na płat-

ników składek wiele obowiązków sprawoz-

dawczych. Jednym z nich jest złożenie w ZUS

zgłoszenia danych o pracy w szczególnych

warunkach lub o szczególnym charakte-

rze. Chodzi o formularz ZUS ZSWA, który za

2013 r. składamy do końca marca.

Jednak obowiązek przekazania tego for-

mularza nie dotyczy wszystkich płatników

składek. Z regulującej to zagadnienie usta-

wy o emeryturach pomostowych (dalej:

ustawa pomostowa) wynika, że dotyczy

on tylko tych pracodawców, którzy w da-

nym roku kalendarzowym mieli obowiązek

opłacania składek na Fundusz Emerytur

Pomostowych (FEP). Jeżeli więc płatnik

w 2013 r. nie miał obowiązku opłacania

składek na FEP, nie ciąży na nim obowią-

zek złożenia formularza ZUS ZSWA za ten

rok kalendarzowy.

Jakie informacje

W omawianym formularzu płatnik przeka-

zuje do ZUS informacje o pracowniku, za któ-

rego był obowiązany opłacać składki na FEP.

Obejmują one:

1) nazwisko i imię,

2) datę urodzenia,

3) numer PESEL, a w razie gdy pracowniko-

wi nie nadano numeru PESEL – serię i numer

dowodu osobistego lub paszportu,

4) okres wykonywania pracy w szczególnych

warunkach lub o szczególnym charakterze,

5) kod pracy w szczególnych warunkach

lub o szczególnym charakterze.

Podlegający wykazaniu w formularzu ZUS

ZSWA okres wykonywania pracy w szczegól-

nych warunkach lub o szczególnym charak-

terze, zgodnie z art. 12 ustawy pomostowej,

nie obejmuje okresów niewykonywania pracy,

za które pracownik otrzymał wynagrodzenie

lub świadczenie z ubezpieczenia społecznego

w razie choroby i macierzyństwa (np. zasiłek

chorobowy).

W razie nieprawidłowości

W przypadku gdy w przekazanym do ZUS for-

mularzu ZUS ZSWA płatnik we własnym za-

kresie stwierdzi nieprawidłowości bądź takie

nieprawidłowości zostaną stwierdzone przez

ZUS lub Państwową Inspekcję Pracy, ma on

obowiązek dokonać korekty tego formularza.

Korygujący formularz ZUS ZSWA powinien

być przekazany do ZUS w terminie:

a) 7 dni – w przypadku stwierdzenia nie-

prawidłowości we własnym zakresie lub

otrzymania zawiadomienia o stwierdzeniu

nieprawidłowości przez ZUS lub Państwową

Inspekcję Pracy,

b) 7 dni od uprawomocnienia się decyzji

– w przypadku stwierdzenia nieprawidło-

wości w drodze decyzji ZUS,

c) 30 dni od dnia otrzymania protokołu

kontroli – w przypadku stwierdzenia nie-

prawidłowości w wyniku kontroli ZUS.

Sposób, w jaki powinien zostać skorygowa-

ny formularz ZUS ZSWA, jest uzależniony od

charakteru stwierdzonych nieprawidłowości.

Jeżeli zostały w nim podane nieprawidłowe

dane identyfi kacyjne płatnika składek (np. nu-

mer NIP) lub nieprawidłowe dane identyfi ka-

cyjne pracownika (np. numer PESEL), płatnik

składek powinien ponownie przekazać do ZUS

formularz ZUS ZSWA z prawidłowymi danymi.

Nieprawidłowości w zakresie danych o pracy

w szczególnych warunkach lub o szczególnym

charakterze koryguje się w ten sposób, że:

1) w polu 01 bloku I – wpisuje się kolejny

numer formularza ZUS ZSWA za dany rok

kalendarzowy,

2) w bloku II – wpisuje się dane identyfi -

kacyjne płatnika składek,

3) w polu 02 bloku III.A. – wpisuje się X,

a w dalszych polach tego bloku – dane iden-

tyfi kacyjne osoby wykonującej pracę w szcze-

gólnych warunkach lub o szczególnym cha-

rakterze,

4) w bloku III.B. – wpisuje się prawidłowe

dane dotyczące pracy w szczególnych warun-

kach lub o szczególnym charakterze,

5) w bloku VII – wpisuje się datę wypełnie-

nia formularza ZUS ZSWA, składa się podpis

i przystawia pieczątkę.

Jeżeli płatnik składek przekazał formularz

ZUS ZSWA za pracownika, za którego takiego

formularza nie powinien był złożyć, koniecz-

ne jest wycofanie tego formularza. Wycofania

formularza ZUS ZSWA dokonuje się poprzez

złożenie formularza ZUS ZSWA, w którym:

1) w polu 01 w bloku I – wpisuje się kolejny

numer formularza ZUS ZSWA za dany rok

kalendarzowy,

2) w bloku II – wpisuje się dane identyfi -

kacyjne płatnika składek,

3) w polu 02 bloku III.A. – wpisuje się X,

a w dalszych polach tego bloku – dane iden-

tyfi kacyjne osoby wykonującej pracę w szcze-

gólnych warunkach lub o szczególnym cha-

rakterze, którą płatnik niepotrzebnie wykazał

w poprzednim zgłoszeniu,

4) pola bloku III.B. – pozostawia się puste.

5) w bloku VII – wpisuje się datę wypełnie-

nia formularza ZUS ZSWA, składa się podpis

i przystawia pieczątkę.

Sposób składania

Formularz ZUS ZSWA przekazuje się w takiej

samej formie, jaka obowiązuje płatnika skła-

dek w odniesieniu do dokumentów ubezpie-

czeniowych. Jeżeli więc płatnik przekazuje

dokumenty ubezpieczeniowe w formie do-

kumentu elektronicznego (np. przy pomo-

cy programu Płatnik), w takiej samej formie

przekazuje formularz ZUS ZSWA. Jeżeli na-

tomiast płatnik składek jest uprawniony do

przekazywania dokumentów ubezpiecze-

niowych w formie dokumentu pisemnego,

w takiej formie przekazuje również formu-

larz ZUS ZSWA.

Formularz ZUS ZSWA przekazuje się do ZUS

w terminie do 31 marca danego roku kalen-

darzowego za poprzedni rok kalendarzowy.

Należy jednak nadmienić, że w przypadkach

wskazanych w art. 38 ust. 3–6 ustawy pomo-

stowej płatnik składek ma obowiązek prze-

kazać do ZUS formularz ZUS ZSWA w innym

terminie (np. jeżeli pracownik, za którego

płatnik składek opłacał składki na FEP złożył

wniosek o emeryturę pomostową – formularz

ZUS ZSWA należy złożyć w terminie 7 dni od

dnia zgłoszenia przez pracownika wniosku

o emeryturę pomostową).

Podstawa prawna

Art. 38 oraz art. 39 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emerytu-

rach pomostowych (Dz.U. nr 237, poz. 1656 z późn. zm.).

Zbliża się czas na ZUS ZSWA

Do końca marca trzeba złożyć zgłoszenie danych o pracy w szczególnych warunkach. Muszą je przekazać

przedsiębiorcy, którzy w 2013 r.

opłacali składki na Fundusz Emerytur Pomostowych

prenumerata

Czwartek 6 marca 2014, nr 45 (3686)

gazetaprawna.pl

Fikcyjny outsourcing znów na cenzurowanym

Rozważający transfer pracowników

muszą uważać na fi rmy oferujące pozorne przejęcia.

Z założenia

nie odprowadzają one składek, za co ZUS ściga pracodawcę, który sądzi, że już dawno nim nie jest

Katarzyna Ukos
ekspert z zakresu ubezpieczeń społecznych

Pojawiły się fi rmy, które proponują innym

umowy outsourcingowe. Wskazują na znacz-

ne oszczędności z tym związane. W praktyce

jednak w wielu przypadkach nie tylko nie uda

się zaoszczędzić, ale można także ponieść kon-

sekwencje w postaci dodatkowych kosztów.

Stanie się tak w sytuacji, gdy nie dojdzie do

faktycznego przejęcia pracowników.

Mechanizm działania

Działalność fi rm proponujących nieprawi-

dłowy outsourcing polega na składaniu ofert

obniżenia kosztów pracowniczych. Podmioty

takie deklarują, iż będą z własnych pieniędzy

(rzekomo uzyskanych np. ze środków unij-

nych) dokładać część należności składkowych

i podatkowych za zatrudnionych pracowni-

ków, a następnie odprowadzą je do właściwych

organów. Najczęściej jednak sytuacja wygląda

w ten sposób, że taka fi rma nie odprowadza

należności, w tym ubezpieczeniowych.

Przy tym nie następuje faktyczne przeję-

cie zatrudnionych. Nie zostają bowiem speł-

nione przesłanki określone w art. 23

1

ustawy

z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U.

z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.). Zatrudnieni

pracę wykonują nadal w tym samym miejscu

i zakresie oraz na rzecz tego samego podmio-

tu co przed przejęciem. Podmiot zatrudnia-

jący zmienia się wyłącznie formalnie. A jego

rola sprowadza się do przejęcia dokumenta-

cji kadrowej i podjęcia zobowiązania wobec

podmiotu przekazującego pracowników do

odprowadzania za zatrudnionych należności

publicznoprawnych.

Jednak podmiot przejmujący często nie od-

prowadza składek za zatrudnionych, powodując

powstanie znacznych zaległości, które obciążać

będą dotychczasowego płatnika, tj. podmiot,

na rzecz którego praca jest faktycznie wyko-

nywania. Podkreślić trzeba, że to faktyczny

pracodawca (czyli podmiot, na rzecz którego

wykonywana jest praca) zobowiązany jest do

odprowadzania składek za zatrudnionych. I to

od niego w przypadku powstania zaległości

ZUS będzie egzekwował składki.

Przejście zakładu pracy

W omawianej kwestii stanowisko zajmował

także Sąd Najwyższy. Stwierdził on m.in., że

przejście zakładu pracy powinno być rozumiane

szeroko, tj. jako wszelkie czynności i zdarzenia,

które powodują przejście na inną osobę zakładu

pracy w znaczeniu przedmiotowym w całości

lub w części (uchwała SN z 7 czerwca 1994 r.,

sygn. akt I PZP 20/94, OSNAPiUS 1994/9/141).

Powierzenie przez pracodawcę wykonywania

zadań pomocniczych podmiotowi zewnętrzne-

mu świadczącemu usługi w tym zakresie (out-

sourcing) nie może stanowić przejścia części za-

kładu pracy na innego pracodawcę na podstawie

art. 23¹ kodeksu pracy, jeżeli nie przemawia za

tym kompleksowa ocena takich okoliczności, jak

rodzaj zakładów, przejęcie składników majątko-

wych i niemajątkowych, przejęcie większości

pracowników, przejęcie klientów, a zwłaszcza

stopień podobieństwa działalności prowadzonej

przed i po przejęciu zadań (wyrok Sądu Najwyż-

szego z 13 kwietnia 2010 r., sygn. akt I PK 10/09).

Konsekwencje

Pracodawcy szukając oszczędności, często

decydują się na przekazanie usług fi rmie ze-

wnętrznej. Takie działanie jest prawidłowe,

o ile przy zawieraniu umowy outsourcin-

gowej zostanie przejęta przez zewnętrzny

podmiot część zakładu pracy, a zatrudnieni

będą wykonywać pracę na rzecz przejmują-

cego. W takiej sytuacji to nowa fi rma (przej-

mująca) zobowiązana będzie do opłacania

składek. I tym samym w przypadku powsta-

nia zadłużenia składkowego to od niej będą

egzekwowane należności.

Inaczej jest w przypadku umów zawiera-

nych z podmiotami oferującymi nieuczci-

wy outsourcing. Wówczas to przedsiębiorca

przekazujący pracowników zostaje zagrożony

powstaniem zadłużenia z tytułu składek. Bę-

dzie ono dochodzone przez ZUS wraz z odset-

kami za zwłokę. W takiej sytuacji negatywne

konsekwencje odczują także ubezpieczeni, za

których nie są opłacane składki.

Podstawa prawna

Art. 23

1

ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j.

Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Art. 4 ust. 2 pkt a ustawy z 13 października 1998 r. o syste-

mie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1442

z późn. zm.).

Kody

Określając właściwy dla danego pracownika

kod pracy w szczególnych warunkach lub

o szczególnych charakterze, trzeba posłu-

giwać się załącznikiem nr 18 do rozporzą-

dzenia ministra pracy i polityki społecznej

z 23 października 2009 r. w sprawie okre-

ślenia wzorów zgłoszeń do ubezpieczeń

społecznych i ubezpieczenia zdrowotne-

go, imiennych raportów miesięcznych

i imiennych raportów miesięcznych kory-

gujących, zgłoszeń płatnika, deklaracji roz-

liczeniowych i deklaracji rozliczeniowych

korygujących, zgłoszeń danych o pracy

w szczególnych warunkach lub o szczegól-

nym charakterze oraz innych dokumen-

tów (Dz.U. nr 186, poz. 1444 z późn. zm.).

To w tym załączniku zostały określone kody

pracy w szczególnych warunkach i kody

pracy o szczególnym charakterze.

Warunki

W przypadku przejęcia zakładu pracy

w trybie art. 23

1

kodeksu pracy nowy pra-

codawca z mocy prawa staje się stroną

stosunków pracy dla przejmowanych pra-

cowników. Pomimo zmiany podmiotowej

umowy o pracę nie zostają rozwiązane

i są w dalszym ciągu kontynuowane, z tą

jednak różnicą, że na miejsce dotychcza-

sowego pracodawcy wstępuje jako strona

umowy nowy podmiot w charakterze pra-

codawcy.

WAŻNE

Kopie formularza ZUS ZSWA

płatnik składek musi przechowywać przez

okres 5 lat od dnia ich przekazania do ZUS,

w formie dokumentu pisemnego lub elek-

tronicznego

WAŻNE

Aby umowa outsourcingowa

została uznana za prawidłową, przeję-

cie pracowników musi się odbyć w trybie

art. 23

1

kodeksu pracy, tj. przy spełnieniu

przesłanek w nim określonych

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

1 / 4

ubezpieczenia

Dziennik Gazeta Prawna, 6 marca 2014 nr 45 (3686)

gazetaprawna.pl

ii

Czas pozostawania bez pracy wlicza się do stażu emerytalnego

Okres po bezprawnym zwolnieniu, za który przyznano wynagrodzenie, nie jest zatrudnieniem. ZUS powinien

jednak

uwzględnić go, ustalając świadczenie przedemerytalne

Ryszard Sadlik
sędzia Sądu Okręgowego w Kielcach

Okres, za jaki zasądzono i wypłacono pracow-

nikowi przywróconemu do pracy wynagro-

dzenie za czas pozostawania bez pracy, jest

okresem wliczanym do okresu uprawnia-

jącego do świadczenia przedemerytalnego.

Dlatego też ZUS powinien uwzględniać go

przy ocenie uprawnień do tego świadczenia.

Dla kogo

Świadczenie przedemerytalne skierowane

jest do osób, które nie są już zatrudnione,

i stanowi pomost między okresem zatrudnie-

nia a uzyskaniem emerytury. Innymi słowy,

jest elementem zabezpieczenia społecznego

do czasu nabycia prawa do emerytury dla

osób, które spełniają warunki ustawy o świad-

czeniach przedemerytalnych. W art. 2 w sze-

ściu punktach w sposób wyczerpujący ustawa

o świadczeniach przedemerytalnych wylicza

kategorie osób, którym przysługuje prawo

do świadczenia przedemerytalnego. Część

przesłanek powstania tego uprawnienia się

powtarza. Są to przesłanki dotyczące wieku

osoby uprawnionej, okresu uprawniającego

do emerytury, okresu zatrudnienia w danym

zakładzie pracy albo pobierania renty z tytułu

niezdolności do pracy oraz okresu opłacania

składek na ubezpieczenie społeczne.

Przy tym jeśli chodzi o ustalenie okresu

uprawniającego do emerytury, to ustawa

o świadczeniach przedemerytalnych odsyła

do przepisów ustawy o emeryturach i ren-

tach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W przypadku przywrócenia

W praktyce powstają problemy z określe-

niem, czy okres pozostawania bez pracy, za

który przyznano wynagrodzenie, jest okre-

sem składkowym lub nieskładkowym w ro-

zumieniu przepisów ustawy o emeryturach

i rentach z FUS, do których odsyła art. 2 ust. 2

ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

Ma to często istotne znaczenie dla nabycia

prawa do tego świadczenia, w sytuacji gdy

pracownik nie może wykazać innych okresów,

a zaliczenie tego okresu umożliwiałoby mu

uzyskanie tego świadczenia. Wynagrodze-

nie za czas pozostawania bez pracy określają

art. 47 i 57 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Ko-

deks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94

z późn. zm). Wynika z nich, że pracownikowi,

który podjął pracę w wyniku przywrócenia

do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas

pozostawania bez pracy, nie więcej jednak

niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia

wynosił 3 miesiące – nie więcej niż za 1 mie-

siąc. Jeżeli jednak umowę o pracę rozwiązano

z pracownikiem w wieku przedemerytalnym,

z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu ma-

cierzyńskiego lub gdy rozwiązano umowę

o pracę z pracownikiem – ojcem wychowu-

jącym dziecko w okresie korzystania z urlo-

pu macierzyńskiego – albo gdy rozwiązanie

umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy

przepisu szczególnego, wynagrodzenie przy-

sługuje za cały czas pozostawania bez pracy

(art. 47 k.p). Podobnie jest w przypadku, gdy

doszło do rozwiązania umowy o pracę bez

wypowiedzenia (art. 57 k.p.).

Okres pozostawania bez pracy w rozumie-

niu art. 51 par. 1 k.p. (czyli okres nieświadcze-

nia pracy u pracodawcy, który rozwiązał sto-

sunek pracy niezgodnie z przepisami prawa

pracy), za który przyznano pracownikowi wy-

nagrodzenie, nie jest okresem zatrudnienia

ani okresem uznawanym za okres zatrudnie-

nia, lecz jedynie podlega zaliczeniu do okre-

su zatrudnienia pod warunkiem zgłoszenia

przez tego pracownika gotowości świadcze-

nia pracy.

Sąd zdecydował

Rozstrzygając wątpliwości, czy okres ten

można uznać za okres składkowy, Sąd

Najwyższy w wyroku z 13 grudnia 2012 r.

(sygn. akt III UK 15/12, OSNP 2013/21-22/259)

stwierdził, że okres, za jaki zasądzono i wy-

płacono pracownikowi przywróconemu do

pracy wynagrodzenie za czas pozostawania

bez pracy po rozwiązaniu stosunku pracy,

jest okresem składkowym w rozumieniu

art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach

i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecz-

nych, wliczanym do okresu uprawniającego

do świadczenia przedemerytalnego.

Sąd wyjaśnił przy tym, że na podstawie

art. 51 par 1 k.p. okresy te wlicza się do okre-

su zatrudnienia, a wypłacone za ten czas

wynagrodzenie stanowi podstawę wymia-

ru składek na ubezpieczenia emerytalne

i rentowe. Dlatego też okresy te powinny

być zaliczane do stażu uprawniającego do

emerytury wymaganego do nabycia świad-

czenia przedemerytalnego.

Rozstrzygnięcie to jest korzystne dla osób

starających się o uzyskanie świadczenia

emerytalnego, gdyż ułatwia im wykaza-

nie wymaganego okresu uprawniającego

do jego nabycia.

Podstawa prawna

Art. 2 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach

przedemerytalnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 170).

Członek rodziny nie zawsze jest

współpracującym

Andrzej Radzisław
ekspert od ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego

Przy prowadzeniu działalności przedsiębior-

cy korzystają niekiedy z pomocy członków

rodziny. Taka stała pomoc wykonywana bez-

umownie czy też bardziej sformalizowana

wiąże się jednak z koniecznością opłacania

składek na ubezpieczenia społeczne i zdro-

wotne. Powstaje wtedy obowiązek zgłosze-

nia współpracy do ZUS. Pomimo zawarcia

umowy o pracę członek rodziny nie za-

wsze będzie jednak podlegał ubezpiecze-

niom jako pracownik. W ustawie o systemie

ubezpieczeń społecznych wprowadzony zo-

stał bowiem odrębny tytuł do ubezpieczeń

– współpraca.

Przepisy ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Ko-

deks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94

z późn. zm.) nie zawierają ograniczeń do-

tyczących zawierania umowy o pracę mię-

dzy osobami fizycznymi występującymi

jako pracownik i pracodawca, pozostającymi

w związku małżeńskim czy będącymi człon-

kami rodziny. Jednak na podstawie przepisów

o systemie ubezpieczeń społecznych członek

rodziny, który z osobą prowadzącą działal-

ność ma zawartą umowę o pracę i pozostaje

z nim we wspólnym gospodarstwie domo-

wym, podlega ubezpieczeniom społecznym

jako osoba współpracująca.

O tym statusie decydują współpraca przy

działalności, ścisła więź rodzinna z przedsię-

biorcą oraz prowadzenie wspólnego gospo-

darstwa domowego. A więc zamieszkiwa-

nie razem, zaspokajanie potrzeb ze środków

będących w dyspozycji wspólnoty (rodziny).

Czyli wtedy, gdy ponoszone wydatki, np. na

czynsz, energię, zakup artykułów spożyw-

czych itd., nie są rozliczane na poszczegól-

nych członków gospodarstwa tylko są pono-

szone przez rodzinę.

Na podstawie zlecenia

Gdy osoba bliska pomaga przy działalności,

ale odbywa się to w ramach umowy-zlecenia

to podlega ubezpieczeniom jako zlecenio-

biorca. Wspólne zamieszkiwanie, jak rów-

nież prowadzenie wspólnego gospodarstwa

domowego nie mają wówczas żadnego zna-

czenia. Podkreślić jednak trzeba, że ubezpie-

czeniom społecznym nie podlega osoba, która

wykonuje nieodpłatnie umowę-zlecenie. Je-

żeli osoba prowadząca działalność zawarła-

by więc nieodpłatną umowę-zlecenia z wy-

mienionym wyżej członkiem rodziny, to ZUS

mógłby uznać, że ta osoba powinna podlegać

ubezpieczeniom jako osoba współpracująca.

Jakie składki

Osoba współpracująca podlega obowiązkowo

ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym

i wypadkowemu w okresie od dnia rozpo-

częcia wykonywania współpracy do dnia jej

zakończenia. Dobrowolne jest natomiast dla

niej ubezpieczenie chorobowe. Składki z tego

tytułu naliczane i opłacane są od zadekla-

rowanej kwoty nie niższej niż 60 proc. pro-

gnozowanego przeciętnego miesięcznego

wynagrodzenia. W 2014 r. kwota ta wynosi

2247,60 zł. Składki na ubezpieczenia społecz-

ne nie mogą być naliczane od niższej pod-

stawy wymiaru.

Jeżeli osoba współpracująca jest zatrud-

niona na pół etatu i jej wynagrodzenie wy-

nosi 840 zł, to i tak składki na ubezpiecze-

nia społeczne muszą być za nią opłacane od

2247,60 zł.

Podstawa wymiaru składek na ubezpiecze-

nie chorobowe nie może przekraczać mie-

sięcznie 250 proc. prognozowanego prze-

ciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Gdy

współpraca rozpoczyna się lub kończy w trak-

cie miesiąca, podstawa składek na ubezpie-

czenia społeczne ulega proporcjonalnemu

zmniejszeniu. Należności za współpracują-

cego są w całości finansowane przez prowa-

dzącego działalność, który w stosunku do

tych osób jest płatnikiem składek.

Zdrowotne

Osoba współpracująca podlega obowiązkowo

także ubezpieczeniu zdrowotnemu. Skład-

ka na to ubezpieczenie jest naliczana od za-

deklarowanej kwoty nie niższej niż 75 proc.

przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia

w sektorze przedsiębiorstw w IV kw. 2013 r.

włącznie z wypłatami z zysku. W 2014 r.

podstawa ta wynosi 3004,80 zł. Składka jest

miesięczna i niepodzielna. Jeżeli współpraca

trwała tylko przez część miesiąca, składka

nie ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu

i powinna być naliczona i opłacona od peł-

nej podstawy.

Podstawa prawna

Art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 11, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1,

art. 18 ust. 8 ustawy z 13 października 1998 r. o syste-

mie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1442

z późn. zm.).

Przedsiębiorca zatrudni bliską osobę na etat, ale w świetle przepisów o ubezpieczeniach społecznych nie będzie ona

pracownikiem.

Wyjątek, gdy firma jest spółką cywilną

albo gdy praca jest świadczona w ramach umowy-zlecenia

Z orzecznictwa

Pomocna przy ustalaniu, czy mamy do czynienia ze współpracą, może być analiza

wyroków sądowych:

n

SN w wyroku z 4 marca 2008 r. (sygn. akt. III UK 65/07) uznał, że odpowiedzi na pytanie,

na czym ma polegać współpraca przy prowadzeniu działalności gospodarczej, poszuki-

wać można w samej ustawie systemowej. Skoro wyłącza znaczenie stosunku pracy tylko

dla celów ubezpieczeń społecznych i traktuje pracownika jako osobę współpracującą bez

zmiany jego pozycji na gruncie prawa pracy, to współpraca przy działalności gospodar-

czej może mieć cechy takie jak realizacja czynności właściwych dla stosunku pracy;

n

w wyroku z 20 maja 2008 r. (sygn. akt II UK 286/07, OSNP 2009 nr 17-18, poz. 241) z kolei

stanął na stanowisku, że za współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej po-

wodującą obowiązek ubezpieczeń uznać można tylko taką pomoc udzieloną przedsię-

biorcy przez jego małżonka, która ma charakter stały i bez której stanowiące majątek

wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki za-

pewnia współdziałanie przy tym przedsięwzięciu. Takie rozumienie współpracy przy

prowadzeniu działalności gospodarczej odpowiada celom ustawy systemowej, które wy-

rażają się przymusem ubezpieczenia, na zasadzie równości wszystkich zarobkujących

własną pracą (niezależnie od podstawy jej świadczenia).

Definicja

Za osobę współpracującą z osobą prowa-

dzącą działalność uważa się:

n

małżonka,

n

dzieci własne, drugiego małżonka, przy-

sposobione,

n

rodziców, macochę, ojczyma, osoby

przysposabiające,

jeżeli pozostają we wspólnym gospodar-

stwie domowym z przedsiębiorcą i współ-

pracują przy prowadzeniu działalności.

Spółka cywilna

Stopień pokrewieństwa oraz wspólne za-

mieszkiwanie nie mają jednak znacze-

nia, gdy umowa o pracę zostanie zawarta

przez członka rodziny ze spółką cywilną

(w której jednym ze wspólników jest

osoba jej bliska). Wówczas tytułem do

ubezpieczeń jest umowa o pracę.

WAżne

Osoba współpracująca to członek

najbliższej rodziny pozostający we wspól-

nym gospodarstwie domowym z osobą

prowadzącą działalność, przyczyniający

się do prowadzenia działalności, zarówno

korzystający z zysków, które przynosi ta

działalność, jak i ponoszący skutki ewen-

tualnych błędów w jej prowadzeniu

ubezpieczenia

Dziennik Gazeta Prawna, 6 marca 2014 nr 45 (3686)

gazetaprawna.pl

ii

Czas pozostawania bez pracy wlicza się do stażu emerytalnego

Okres po bezprawnym zwolnieniu, za który przyznano wynagrodzenie, nie jest zatrudnieniem. ZUS powinien

jednak

uwzględnić go, ustalając świadczenie przedemerytalne

Ryszard Sadlik
sędzia Sądu Okręgowego w Kielcach

Okres, za jaki zasądzono i wypłacono pracow-

nikowi przywróconemu do pracy wynagro-

dzenie za czas pozostawania bez pracy, jest

okresem wliczanym do okresu uprawnia-

jącego do świadczenia przedemerytalnego.

Dlatego też ZUS powinien uwzględniać go

przy ocenie uprawnień do tego świadczenia.

Dla kogo

Świadczenie przedemerytalne skierowane

jest do osób, które nie są już zatrudnione,

i stanowi pomost między okresem zatrudnie-

nia a uzyskaniem emerytury. Innymi słowy,

jest elementem zabezpieczenia społecznego

do czasu nabycia prawa do emerytury dla

osób, które spełniają warunki ustawy o świad-

czeniach przedemerytalnych. W art. 2 w sze-

ściu punktach w sposób wyczerpujący ustawa

o świadczeniach przedemerytalnych wylicza

kategorie osób, którym przysługuje prawo

do świadczenia przedemerytalnego. Część

przesłanek powstania tego uprawnienia się

powtarza. Są to przesłanki dotyczące wieku

osoby uprawnionej, okresu uprawniającego

do emerytury, okresu zatrudnienia w danym

zakładzie pracy albo pobierania renty z tytułu

niezdolności do pracy oraz okresu opłacania

składek na ubezpieczenie społeczne.

Przy tym jeśli chodzi o ustalenie okresu

uprawniającego do emerytury, to ustawa

o świadczeniach przedemerytalnych odsyła

do przepisów ustawy o emeryturach i ren-

tach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W przypadku przywrócenia

W praktyce powstają problemy z określe-

niem, czy okres pozostawania bez pracy, za

który przyznano wynagrodzenie, jest okre-

sem składkowym lub nieskładkowym w ro-

zumieniu przepisów ustawy o emeryturach

i rentach z FUS, do których odsyła art. 2 ust. 2

ustawy o świadczeniach przedemerytalnych.

Ma to często istotne znaczenie dla nabycia

prawa do tego świadczenia, w sytuacji gdy

pracownik nie może wykazać innych okresów,

a zaliczenie tego okresu umożliwiałoby mu

uzyskanie tego świadczenia. Wynagrodze-

nie za czas pozostawania bez pracy określają

art. 47 i 57 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Ko-

deks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94

z późn. zm). Wynika z nich, że pracownikowi,

który podjął pracę w wyniku przywrócenia

do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas

pozostawania bez pracy, nie więcej jednak

niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia

wynosił 3 miesiące – nie więcej niż za 1 mie-

siąc. Jeżeli jednak umowę o pracę rozwiązano

z pracownikiem w wieku przedemerytalnym,

z pracownicą w okresie ciąży lub urlopu ma-

cierzyńskiego lub gdy rozwiązano umowę

o pracę z pracownikiem – ojcem wychowu-

jącym dziecko w okresie korzystania z urlo-

pu macierzyńskiego – albo gdy rozwiązanie

umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy

przepisu szczególnego, wynagrodzenie przy-

sługuje za cały czas pozostawania bez pracy

(art. 47 k.p). Podobnie jest w przypadku, gdy

doszło do rozwiązania umowy o pracę bez

wypowiedzenia (art. 57 k.p.).

Okres pozostawania bez pracy w rozumie-

niu art. 51 par. 1 k.p. (czyli okres nieświadcze-

nia pracy u pracodawcy, który rozwiązał sto-

sunek pracy niezgodnie z przepisami prawa

pracy), za który przyznano pracownikowi wy-

nagrodzenie, nie jest okresem zatrudnienia

ani okresem uznawanym za okres zatrudnie-

nia, lecz jedynie podlega zaliczeniu do okre-

su zatrudnienia pod warunkiem zgłoszenia

przez tego pracownika gotowości świadcze-

nia pracy.

Sąd zdecydował

Rozstrzygając wątpliwości, czy okres ten

można uznać za okres składkowy, Sąd

Najwyższy w wyroku z 13 grudnia 2012 r.

(sygn. akt III UK 15/12, OSNP 2013/21-22/259)

stwierdził, że okres, za jaki zasądzono i wy-

płacono pracownikowi przywróconemu do

pracy wynagrodzenie za czas pozostawania

bez pracy po rozwiązaniu stosunku pracy,

jest okresem składkowym w rozumieniu

art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o emeryturach

i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecz-

nych, wliczanym do okresu uprawniającego

do świadczenia przedemerytalnego.

Sąd wyjaśnił przy tym, że na podstawie

art. 51 par 1 k.p. okresy te wlicza się do okre-

su zatrudnienia, a wypłacone za ten czas

wynagrodzenie stanowi podstawę wymia-

ru składek na ubezpieczenia emerytalne

i rentowe. Dlatego też okresy te powinny

być zaliczane do stażu uprawniającego do

emerytury wymaganego do nabycia świad-

czenia przedemerytalnego.

Rozstrzygnięcie to jest korzystne dla osób

starających się o uzyskanie świadczenia

emerytalnego, gdyż ułatwia im wykaza-

nie wymaganego okresu uprawniającego

do jego nabycia.

Podstawa prawna

Art. 2 ustawy z 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach

przedemerytalnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 170).

Członek rodziny nie zawsze jest

współpracującym

Andrzej Radzisław
ekspert od ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego

Przy prowadzeniu działalności przedsiębior-

cy korzystają niekiedy z pomocy członków

rodziny. Taka stała pomoc wykonywana bez-

umownie czy też bardziej sformalizowana

wiąże się jednak z koniecznością opłacania

składek na ubezpieczenia społeczne i zdro-

wotne. Powstaje wtedy obowiązek zgłosze-

nia współpracy do ZUS. Pomimo zawarcia

umowy o pracę członek rodziny nie za-

wsze będzie jednak podlegał ubezpiecze-

niom jako pracownik. W ustawie o systemie

ubezpieczeń społecznych wprowadzony zo-

stał bowiem odrębny tytuł do ubezpieczeń

– współpraca.

Przepisy ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Ko-

deks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94

z późn. zm.) nie zawierają ograniczeń do-

tyczących zawierania umowy o pracę mię-

dzy osobami fizycznymi występującymi

jako pracownik i pracodawca, pozostającymi

w związku małżeńskim czy będącymi człon-

kami rodziny. Jednak na podstawie przepisów

o systemie ubezpieczeń społecznych członek

rodziny, który z osobą prowadzącą działal-

ność ma zawartą umowę o pracę i pozostaje

z nim we wspólnym gospodarstwie domo-

wym, podlega ubezpieczeniom społecznym

jako osoba współpracująca.

O tym statusie decydują współpraca przy

działalności, ścisła więź rodzinna z przedsię-

biorcą oraz prowadzenie wspólnego gospo-

darstwa domowego. A więc zamieszkiwa-

nie razem, zaspokajanie potrzeb ze środków

będących w dyspozycji wspólnoty (rodziny).

Czyli wtedy, gdy ponoszone wydatki, np. na

czynsz, energię, zakup artykułów spożyw-

czych itd., nie są rozliczane na poszczegól-

nych członków gospodarstwa tylko są pono-

szone przez rodzinę.

Na podstawie zlecenia

Gdy osoba bliska pomaga przy działalności,

ale odbywa się to w ramach umowy-zlecenia

to podlega ubezpieczeniom jako zlecenio-

biorca. Wspólne zamieszkiwanie, jak rów-

nież prowadzenie wspólnego gospodarstwa

domowego nie mają wówczas żadnego zna-

czenia. Podkreślić jednak trzeba, że ubezpie-

czeniom społecznym nie podlega osoba, która

wykonuje nieodpłatnie umowę-zlecenie. Je-

żeli osoba prowadząca działalność zawarła-

by więc nieodpłatną umowę-zlecenia z wy-

mienionym wyżej członkiem rodziny, to ZUS

mógłby uznać, że ta osoba powinna podlegać

ubezpieczeniom jako osoba współpracująca.

Jakie składki

Osoba współpracująca podlega obowiązkowo

ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym

i wypadkowemu w okresie od dnia rozpo-

częcia wykonywania współpracy do dnia jej

zakończenia. Dobrowolne jest natomiast dla

niej ubezpieczenie chorobowe. Składki z tego

tytułu naliczane i opłacane są od zadekla-

rowanej kwoty nie niższej niż 60 proc. pro-

gnozowanego przeciętnego miesięcznego

wynagrodzenia. W 2014 r. kwota ta wynosi

2247,60 zł. Składki na ubezpieczenia społecz-

ne nie mogą być naliczane od niższej pod-

stawy wymiaru.

Jeżeli osoba współpracująca jest zatrud-

niona na pół etatu i jej wynagrodzenie wy-

nosi 840 zł, to i tak składki na ubezpiecze-

nia społeczne muszą być za nią opłacane od

2247,60 zł.

Podstawa wymiaru składek na ubezpiecze-

nie chorobowe nie może przekraczać mie-

sięcznie 250 proc. prognozowanego prze-

ciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Gdy

współpraca rozpoczyna się lub kończy w trak-

cie miesiąca, podstawa składek na ubezpie-

czenia społeczne ulega proporcjonalnemu

zmniejszeniu. Należności za współpracują-

cego są w całości finansowane przez prowa-

dzącego działalność, który w stosunku do

tych osób jest płatnikiem składek.

Zdrowotne

Osoba współpracująca podlega obowiązkowo

także ubezpieczeniu zdrowotnemu. Skład-

ka na to ubezpieczenie jest naliczana od za-

deklarowanej kwoty nie niższej niż 75 proc.

przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia

w sektorze przedsiębiorstw w IV kw. 2013 r.

włącznie z wypłatami z zysku. W 2014 r.

podstawa ta wynosi 3004,80 zł. Składka jest

miesięczna i niepodzielna. Jeżeli współpraca

trwała tylko przez część miesiąca, składka

nie ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu

i powinna być naliczona i opłacona od peł-

nej podstawy.

Podstawa prawna

Art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8 ust. 11, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 1,

art. 18 ust. 8 ustawy z 13 października 1998 r. o syste-

mie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1442

z późn. zm.).

Przedsiębiorca zatrudni bliską osobę na etat, ale w świetle przepisów o ubezpieczeniach społecznych nie będzie ona

pracownikiem.

Wyjątek, gdy firma jest spółką cywilną

albo gdy praca jest świadczona w ramach umowy-zlecenia

Wyjątek, gdy firma jest spółką cywilną

Wyjątek, gdy firma jest spółką cywilną

Z orzecznictwa

Pomocna przy ustalaniu, czy mamy do czynienia ze współpracą, może być analiza

wyroków sądowych:

n

SN w wyroku z 4 marca 2008 r. (sygn. akt. III UK 65/07) uznał, że odpowiedzi na pytanie,

na czym ma polegać współpraca przy prowadzeniu działalności gospodarczej, poszuki-

wać można w samej ustawie systemowej. Skoro wyłącza znaczenie stosunku pracy tylko

dla celów ubezpieczeń społecznych i traktuje pracownika jako osobę współpracującą bez

zmiany jego pozycji na gruncie prawa pracy, to współpraca przy działalności gospodar-

czej może mieć cechy takie jak realizacja czynności właściwych dla stosunku pracy;

n

w wyroku z 20 maja 2008 r. (sygn. akt II UK 286/07, OSNP 2009 nr 17-18, poz. 241) z kolei

stanął na stanowisku, że za współpracę przy prowadzeniu działalności gospodarczej po-

wodującą obowiązek ubezpieczeń uznać można tylko taką pomoc udzieloną przedsię-

biorcy przez jego małżonka, która ma charakter stały i bez której stanowiące majątek

wspólny małżonków dochody z tej działalności nie osiągałyby takiego pułapu, jaki za-

pewnia współdziałanie przy tym przedsięwzięciu. Takie rozumienie współpracy przy

prowadzeniu działalności gospodarczej odpowiada celom ustawy systemowej, które wy-

rażają się przymusem ubezpieczenia, na zasadzie równości wszystkich zarobkujących

własną pracą (niezależnie od podstawy jej świadczenia).

Definicja

Za osobę współpracującą z osobą prowa-

dzącą działalność uważa się:

n

małżonka,

n

dzieci własne, drugiego małżonka, przy-

sposobione,

n

rodziców, macochę, ojczyma, osoby

przysposabiające,

jeżeli pozostają we wspólnym gospodar-

stwie domowym z przedsiębiorcą i współ-

pracują przy prowadzeniu działalności.

Spółka cywilna

Stopień pokrewieństwa oraz wspólne za-

mieszkiwanie nie mają jednak znacze-

nia, gdy umowa o pracę zostanie zawarta

przez członka rodziny ze spółką cywilną

(w której jednym ze wspólników jest

osoba jej bliska). Wówczas tytułem do

ubezpieczeń jest umowa o pracę.

WAżne

Osoba współpracująca to członek

najbliższej rodziny pozostający we wspól-

nym gospodarstwie domowym z osobą

prowadzącą działalność, przyczyniający

się do prowadzenia działalności, zarówno

korzystający z zysków, które przynosi ta

działalność, jak i ponoszący skutki ewen-

tualnych błędów w jej prowadzeniu

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

2 / 4

Dziennik Gazeta Prawna, 6 marca 2014 nr 45 (3686)

gazetaprawna.pl

świadczenia

iii

Jestem emerytem od 1 sierpnia 2009 r.

Urodziłem się 23 lipca 1948 r. Z uwagi na

to, że kontynuowałem zatrudnienie na

umowę o pracę u tego samego pracodaw-

cy, od którego przeszedłem na emeryturę,

ZUS od 1 października 2011 r. zawiesił jej

wypłatę. W okresie zawieszenia osiąga-

łem przychód poniżej 70 proc. przeciętne-

go wynagrodzenia. Z końcem marca 2012 r.

rozwiązałem stosunek pracy i w kwietniu

2012 r. złożyłem wniosek o podjęcie wypłaty

emerytury. Od kwietnia 2012 r. pobieram

świadczenie w pełnej wysokości. Czy ZUS

wypłaci mi emeryturę za okres, kiedy była

zawieszona?

Katarzyna Tomczyk
ekspert od świadczeń z ubezpieczeń społecznych

Tak, ale pod warunkiem, że zostanie złożo-

ny wniosek w tej sprawie i o ile w wyniku

rozliczenia emerytury okaże się, że osiągany

przez pana przychód daje możliwość wypła-

ty świadczenia.

Od 19 lutego 2014 r. weszła w życie usta-

wa, zgodnie z którą ZUS jest zobowiązany do

wypłaty zawieszonej emerytury z powodu

kontynuowania zatrudnienia u pracodaw-

cy, u którego dana osoba była zatrudniona

przed przejściem na emeryturę.

Wypłata przysługuje za okres od 1 paź-

dziernika 2011 r. do 21 listopada 2012 r., o ile

zostaną spełnione następujące warunki:

■

emerytura została przyznana przed

1 stycznia 2011 r.,

■

prawo do emerytury zostało zawieszone

od 1 października 2011 r. w związku z kon-

tynuowaniem zatrudnienia w ramach sto-

sunku pracy, który został zawarty przed

nabyciem prawa do emerytury.

Wypłata zawieszonej emerytury za okres

od 1 października 2011 r. do 21 listopada

2012 r. przysługuje także tym osobom, któ-

re z wnioskiem o podjęcie wypłaty emerytury

wystąpiły po upływie terminu na zgłoszenie

skargi o wznowienie postępowania w związ-

ku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjne-

go z 13 listopada 2012 r., tj. po 24 grudnia

2013 r. W takim przypadku wypłata emery-

tury została podjęta od pierwszego dnia mie-

siąca, w którym został zgłoszony wniosek.

We wszystkich tych przypadkach, w których

organ rentowy podjął wypłatę emerytury

przed 21 listopada 2012 r., wypłata zawieszo-

nej emerytury przysługuje do dnia poprze-

dzającego dzień, od którego podjęto wypłatę

emerytury.

Podkreślenia wymaga, że w przypadku gdy

emeryt do 31 października 2011 r. nie miał

ukończonego powszechnego wieku eme-

rytalnego, wypłata wyrównania nastąpi po

uprzednim złożeniu wraz z wnioskiem o wy-

płatę zawieszonej emerytury zaświadczenia

pracodawcy potwierdzającego wysokość przy-

chodu uzyskanego w okresie zawieszenia

świadczenia.

W omawianym przypadku na wniosek

o wypłatę emerytury zawieszonej od 1 paź-

dziernika 2011 r. do 31 marca 2012 r. ZUS

ustali kwotę zawieszonej emerytury wraz

z odsetkami liczonymi od należności za paź-

dziernik 2011 r. – do 19 lutego 2014 r.

Podstawa prawna

Ustawa z 13 grudnia 2013 r. o ustaleniu i wypłacie emery-

tur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od

1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r. (Dz.U. z 2014 r.

poz. 169).

Podczas obsługi maszyny wyposażonej

w noże nasza pracownica zdjęła osłonę,

która utrudniała jej pracę. Zrobiła to, mimo

że wiedziała, iż ta osłona ma zabezpieczać

jej dłonie przed zetknięciem z nożami. Przy

przekładaniu kolejnego materiału zahaczy-

ła ręką o noże maszyny i doznała znacz-

nego uszkodzenia dłoni. Uznaliśmy, że do

wypadku doszło wyłącznie z powodu rażą-

cego niedbalstwa i naruszenia przepisów

bhp. Czy w takim przypadku ma ona prawo

do świadczeń z ubezpieczenia wypadko-

wego?

Ryszard Sadlik
sędzia Sądu Okręgowego w Kielcach

Nie, osoba poszkodowana w wypadku przy pra-

cy nie uzyska świadczeń z tytułu tego wypad-

ku, jeśli doszło do niego wyłącznie wskutek

naruszenia przez nią przepisów dotyczących

ochrony życia i zdrowia, które nastąpiło umyśl-

nie lub z powodu jej rażącego niedbalstwa.

Wyłączenie prawa do świadczeń wyni-

ka z art. 21 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu

społecznym z tytułu wypadków przy pra-

cy i chorób zawodowych, zgodnie z którym

świadczenia z ubezpieczenia wypadkowe-

go nie przysługują ubezpieczonemu, gdy

wyłączną przyczyną wypadków, o których

mowa w art. 3, było udowodnione naruszenie

przez ubezpieczonego przepisów dotyczą-

cych ochrony życia i zdrowia, spowodowane

przez niego umyślnie lub wskutek rażącego

niedbalstwa. Świadczenia, które może stra-

cić poszkodowany na skutek rażącego nie-

dbalstwa, określone w ww. ustawie, to przede

wszystkim zasiłek chorobowy, świadczenie

rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy, jed-

norazowe odszkodowanie (dla ubezpieczone-

go, który doznał stałego lub długotrwałego

uszczerbku na zdrowiu, oraz dla członków

rodziny zmarłego ubezpieczonego lub ren-

cisty), a także renta.

Podkreślić trzeba, że pojęcie rażącego nie-

dbalstwa nie zostało zdefiniowane w ustawie.

Powszechnie przyjmuje się, że rażące niedbal-

stwo stanowi najwyższą postać winy nie-

umyślnej graniczącą z winą umyślną sprawcy.

W orzecznictwie sądowym ukształtowanym

przez stanowisko Sądu Najwyższego zawarte

w wyroku z 6 sierpnia 1976 r. (sygn. akt III PRN

19/76, OSNCP 1977/3/55) uznaje się, że chodzi

o takie sytuacje, w których poszkodowany zda-

je sobie sprawę z grożącego mu niebezpieczeń-

stwa, gdyż zwykle występuje ono w danych

okolicznościach faktycznych, tak że każdy czło-

wiek o przeciętnej przezorności ocenia je jako

ewidentne, a mimo to z naruszeniem przepi-

sów bhp naraża się na to niebezpieczeństwo,

ignorując następstwa własnego zachowania.

Zatem tylko takie zawinione zachowania po-

szkodowanego, które graniczą z jego umyśl-

nym działaniem przy wysokim stopniu na-

ganności jego postępowania, można uznać

za dokonane z rażącym niedbalstwem. Poza

tym rażące niedbalstwo określa się także jako

szczególnie naganne zachowanie danej osoby,

odbiegające w sposób drastyczny od mode-

lu należytego zachowania się, które powo-

duje powstanie szkody, choć sprawca szkody

mógł i powinien postąpić prawidłowo. War-

to też zwrócić uwagę na wyrok Sądu Apela-

cyjnego w Katowicach z 15 stycznia 1998 r.

(sygn. akt III Aua 418/97, OSA 1998/11/44), gdzie

wskazano, iż rażące niedbalstwo zachodzi,

gdy poszkodowany zachowuje się w sposób

odbiegający jaskrawo od norm bezpieczne-

go postępowania i świadczący o całkowi-

tym zlekceważeniu przepisów dotyczących

ochrony życia i zdrowia. Zatem w każ-

dym przypadku określenie, czy można po-

zbawić osobę poszkodowaną świadczeń z ubez-

pieczenia wypadkowego, musi uwzględniać to

czy naruszyła ona przepisy dotyczące ochrony

życia i zdrowia, a jeśli tak, czy to naruszenie

było wyłączną przyczyną wypadku. Następnie

zaś należy ustalać, czy poszkodowanemu moż-

na przypisać winę mającą postać umyślności

lub rażącego niedbalstwa. W razie pozytywne-

go ustalenia tych okoliczności można przyjąć,

że ubezpieczony będzie pozbawiony świadczeń

wymienionych we wskazanej ustawie.

Podstawa prawna

Art. 21 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpie-

czeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy

i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322

z późn. zm.).

Od 2010 r. zatrudniamy pracownicę, która

1 lutego 2013 r. nabyła uprawnienia do

renty z tytułu częściowej niezdolności do

pracy. Z uwagi na tę niezdolność zmieni-

liśmy zakres jej obowiązków, jednak nie

uległy zmianie wymiar czasu pracy ani

wynagrodzenie. We wniosku o rentę pra-

cownica wskazała, że zamierza osiągać

przychód w wysokości powodującej zmniej-

szenie renty. Od samego początku ZUS

wypłacał obniżoną rentę. W tym roku nie

wystawiliśmy więc zaświadczenia o wyso-

kości zarobków za 2013 r. Czy nasze postę-

powanie było w tym zakresie prawidłowe?

Katarzyna Tomczyk
ekspert od świadczeń z ubezpieczeń społecznych

Postępowanie nie było prawidłowe, praco-

dawca powinien niezwłocznie wystawić za-

świadczenie o wysokości przychodu za 2013 r.

Na osobie uprawnionej do renty z tytułu nie-

zdolności do pracy (także do renty rodzinnej

oraz emerytury przysługującej osobie, która

nie ukończyła powszechnego wieku emerytal-

nego) oraz na pracodawcy (płatniku składek)

zatrudniającym taką osobę ciążą dwa obo-

wiązki związane z osiąganiem przychodów

z tytułu wykonywania pracy zarobkowej (np.

na podstawie umowy o pracę, zlecenia, czy

też innej umowy cywilnoprawnej).

Po pierwsze, zarówno świadczeniobiorca,

jak i pracodawca (płatnik składek) mają obo-

wiązek poinformowania organu rentowego

o podjęciu przez osobę uprawnioną do renty

pracy zarobkowej. Możliwe są tu dwie sytu-

acje: osoba już wykonująca taką pracę nabę-

dzie prawo do renty lub też osoba uprawnio-

na już do renty podejmie pracę zarobkową.

W pierwszym przypadku, pracownik we

wniosku o rentę (formularz ZUS Rp-1R część

II pkt 9) wskazuje, że jego zamiarem jest

osiąganie zarobków w określonej wysoko-

ści (powodującej zawieszenie prawa do renty,

zmniejszenie jej wysokości lub nieskutkują-

cej zmniejszeniem wysokości renty). W ta-

kim przypadku ZUS podejmuje wypłatę renty

zgodnie z oświadczeniem ubezpieczonego,

tj. wypłaca ją w pełnej lub zmniejszonej wy-

sokości albo zawiesza prawo do świadczenia.

W drugim przypadku na pracodawcy spo-

czywa obowiązek powiadomienia ZUS o za-

trudnieniu rencisty, a na renciście – o pod-

jęciu takiego zatrudnienia. Rencista musi

poinformować także o kwocie osiąganego

przychodu. Przy czym także i w tym przy-

padku nie wskazuje konkretnych kwot (cho-

ciaż może), a w oświadczeniu o osiąganiu

przychodu (formularz ZUS Rw-73) zakreśla

odpowiednie okienko dotyczące wysokości

przychodu, jaki zamierza osiągać.

ZUS będzie wypłacał świadczenie w wy-

sokości wynikającej z tego oświadczenia,

z tym że jeśli prawo do renty będzie podle-

gało zawieszeniu, albo jej wysokość ulegnie

zmniejszeniu zawieszenie lub zmniejszenie

wysokości świadczenia nastąpi od miesiąca,

w którym została wydana decyzja (albo od

miesiąca następnego, jeśli nie było możli-

we wprowadzenie zmniejszenia w miesiącu

wydania decyzji). W takiej wysokości świad-

czenie będzie wypłacane do czasu, w którym

zainteresowany zmieni treść oświadczenia,

tj. powiadomi organ rentowy o zamiarze

osiągania przychodu w innej wysokości.

Natomiast ostateczne rozliczenie renty

w związku z osiąganiem przychodu następu-

je zawsze po zakończeniu roku i niezależnie

od tego, czy w ciągu roku pracodawca i renci-

sta informowali ZUS o wysokości przychodu.

W terminie do ostatniego dnia lutego ren-

ciści, a także płatnicy składek zobowiąza-

ni są do powiadomienia organu rentowego

o przychodzie uzyskanym w minionym roku.

Podstawa prawna

Art. 127 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach

i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.).

Pracownik chorował od 17 do 26 lutego

2014 r. W okresie, z którego ustala się pod-

stawę wymiaru wynagrodzenia za czas

choroby, w kilku miesiącach korzystał po

kilka, kilkanaście dni z urlopu bezpłat-

nego. Czy z podstawy wymiaru należy

wyłączyć wynagrodzenie za miesiące,

w których pracownik był na urlopie bez-

płatnym?

Aneta Maj
ekspert od świadczeń z ubezpieczeń społecznych

Tak, o ile w miesiącach, w których korzy-

stał z urlopu bezpłatnego, nie przepraco-

wał co najmniej połowy obowiązującego go

czasu pracy.

Podstawę wymiaru wynagrodzenia za

czas choroby ustala się na zasadach okre-

ślonych dla zasiłku chorobowego. Podstawę

wymiaru tych świadczeń stanowi przecięt-

ne miesięczne wynagrodzenie wypłacone

pracownikowi za okres 12 miesięcy poprze-

dzających miesiąc, w którym powstała nie-

zdolność do pracy. A gdy niezdolność do

pracy powstała przed upływem tego okre-

su – przeciętne miesięczne wynagrodzenie

wypłacone za pełne miesiące kalendarzowe

zatrudnienia.

Jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie

uwzględnia się w podstawie wymiaru wyna-

grodzenia za czas choroby/zasiłku chorobowe-

go, pracownik nie osiągnął wynagrodzenia za

cały miesiąc z przyczyn usprawiedliwionych,

wówczas przy ustalaniu podstawy wymiaru:

■

wyłącza się wynagrodzenie za te miesiące,

w których przepracował mniej niż połowę

obowiązującego czasu pracy,

■

przyjmuje się, po uzupełnieniu, wynagro-

dzenie za te miesiące, w których przepra-

cował co najmniej połowę obowiązującego

czasu pracy.

Urlop bezpłatny jest przerwą w ubez-

pieczeniu chorobowym i w tym czasie nie

są odprowadzane składki na to ubezpie-

czenie. Przy ustalaniu podstawy wymiaru

zasiłków okres ten traktuje się jako okres

usprawiedliwionej nieobecności w pracy,

w związku z czym w razie nieprzepracowa-

nia części miesiąca z powodu korzystania

z urlopu bezpłatnego stosuje się określone

wyżej zasady.

Dodać trzeba, że gdy pracownik otrzy-

muje wynagrodzenie w stałej miesięcznej

wysokości, uzupełnienie wynagrodzenia

polega na przyjęciu do podstawy wymiaru

miesięcznego wynagrodzenia określonego

w umowie o pracę lub innym akcie nawią-

zującym stosunek pracy po pomniejszeniu

o pełną miesięczną składkę na ubezpiecze-

nia społeczne (13,71 proc.), która zostałaby

potrącona, gdyby pracownik pracował cały

miesiąc. Z kolei uzupełnienie wynagrodze-

nia zmiennego polega na podzieleniu wyna-

grodzenia uzyskanego przez pracownika za

przepracowane dni robocze przez liczbę dni,

w których zostało osiągnięte, i pomnożeniu

przez liczbę dni roboczych, które pracownik

miał obowiązek przepracować w tym mie-

siącu kalendarzowym.

Jeżeli zatem pracownik choruje w lutym

2014 r., to w podstawie wymiaru wynagro-

dzenia za czas choroby należy uwzględnić

przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypła-

cone mu za okres od lutego 2013 r. do stycznia

2014 r. z ewentualnym wyłączeniem wyna-

grodzenia za miesiące, w których z powodu

korzystania z urlopu bezpłatnego lub innych

usprawiedliwionych nieobecności w pracy

(np. choroba, opieka) przepracował mniej

niż połowę obowiązującego czasu pracy (np.

miał obowiązek przepracować 22 dni robocze,

a przepracował 9).

Podstawa prawna

Art. 36 ust. 1 i 2, art. 38 ust. 1 i 2 ustawy z 25 czerw-

ca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia

społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U.

z 2014 r. poz. 159).

Kiedy ZUS wypłaci

zawieszone świadczenie

Czy zatrudniony będzie miał prawo do jednorazowego odszkodowania w sytuacji, gdy przyczyną wypadku

przy pracy jest

naruszenie przepisów bhp

Kiedy trzeba wystawić

zaświadczenie o przychodzie

rencisty

W jakiej sytuacji, ustalając

wysokość zasiłku,

nie bierze się pod uwagę wynagrodzenia za dany miesiąc

PORADNIA UBEZPIECZENIOWA

Dziennik Gazeta Prawna, 6 marca 2014 nr 45 (3686)

gazetaprawna.pl

świadczenia

iii

Jestem emerytem od 1 sierpnia 2009 r.

Urodziłem się 23 lipca 1948 r. Z uwagi na

to, że kontynuowałem zatrudnienie na

umowę o pracę u tego samego pracodaw-

cy, od którego przeszedłem na emeryturę,

ZUS od 1 października 2011 r. zawiesił jej

wypłatę. W okresie zawieszenia osiąga-

łem przychód poniżej 70 proc. przeciętne-

go wynagrodzenia. Z końcem marca 2012 r.

rozwiązałem stosunek pracy i w kwietniu

2012 r. złożyłem wniosek o podjęcie wypłaty

emerytury. Od kwietnia 2012 r. pobieram

świadczenie w pełnej wysokości. Czy ZUS

wypłaci mi emeryturę za okres, kiedy była

zawieszona?

Katarzyna Tomczyk
ekspert od świadczeń z ubezpieczeń społecznych

Tak, ale pod warunkiem, że zostanie złożo-

ny wniosek w tej sprawie i o ile w wyniku

rozliczenia emerytury okaże się, że osiągany

przez pana przychód daje możliwość wypła-

ty świadczenia.

Od 19 lutego 2014 r. weszła w życie usta-

wa, zgodnie z którą ZUS jest zobowiązany do

wypłaty zawieszonej emerytury z powodu

kontynuowania zatrudnienia u pracodaw-

cy, u którego dana osoba była zatrudniona

przed przejściem na emeryturę.

Wypłata przysługuje za okres od 1 paź-

dziernika 2011 r. do 21 listopada 2012 r., o ile

zostaną spełnione następujące warunki:

■

emerytura została przyznana przed

1 stycznia 2011 r.,

■

prawo do emerytury zostało zawieszone

od 1 października 2011 r. w związku z kon-

tynuowaniem zatrudnienia w ramach sto-

sunku pracy, który został zawarty przed

nabyciem prawa do emerytury.

Wypłata zawieszonej emerytury za okres

od 1 października 2011 r. do 21 listopada

2012 r. przysługuje także tym osobom, któ-

re z wnioskiem o podjęcie wypłaty emerytury

wystąpiły po upływie terminu na zgłoszenie

skargi o wznowienie postępowania w związ-

ku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjne-

go z 13 listopada 2012 r., tj. po 24 grudnia

2013 r. W takim przypadku wypłata emery-

tury została podjęta od pierwszego dnia mie-

siąca, w którym został zgłoszony wniosek.

We wszystkich tych przypadkach, w których

organ rentowy podjął wypłatę emerytury

przed 21 listopada 2012 r., wypłata zawieszo-

nej emerytury przysługuje do dnia poprze-

dzającego dzień, od którego podjęto wypłatę

emerytury.

Podkreślenia wymaga, że w przypadku gdy

emeryt do 31 października 2011 r. nie miał

ukończonego powszechnego wieku eme-

rytalnego, wypłata wyrównania nastąpi po

uprzednim złożeniu wraz z wnioskiem o wy-

płatę zawieszonej emerytury zaświadczenia

pracodawcy potwierdzającego wysokość przy-

chodu uzyskanego w okresie zawieszenia

świadczenia.

W omawianym przypadku na wniosek

o wypłatę emerytury zawieszonej od 1 paź-

dziernika 2011 r. do 31 marca 2012 r. ZUS

ustali kwotę zawieszonej emerytury wraz

z odsetkami liczonymi od należności za paź-

dziernik 2011 r. – do 19 lutego 2014 r.

Podstawa prawna

Ustawa z 13 grudnia 2013 r. o ustaleniu i wypłacie emery-

tur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od

1 października 2011 r. do 21 listopada 2012 r. (Dz.U. z 2014 r.

poz. 169).

Podczas obsługi maszyny wyposażonej

w noże nasza pracownica zdjęła osłonę,

która utrudniała jej pracę. Zrobiła to, mimo

że wiedziała, iż ta osłona ma zabezpieczać

jej dłonie przed zetknięciem z nożami. Przy

przekładaniu kolejnego materiału zahaczy-

ła ręką o noże maszyny i doznała znacz-

nego uszkodzenia dłoni. Uznaliśmy, że do

wypadku doszło wyłącznie z powodu rażą-

cego niedbalstwa i naruszenia przepisów

bhp. Czy w takim przypadku ma ona prawo

do świadczeń z ubezpieczenia wypadko-

wego?

Ryszard Sadlik
sędzia Sądu Okręgowego w Kielcach

Nie, osoba poszkodowana w wypadku przy pra-

cy nie uzyska świadczeń z tytułu tego wypad-

ku, jeśli doszło do niego wyłącznie wskutek

naruszenia przez nią przepisów dotyczących

ochrony życia i zdrowia, które nastąpiło umyśl-

nie lub z powodu jej rażącego niedbalstwa.

Wyłączenie prawa do świadczeń wyni-

ka z art. 21 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu

społecznym z tytułu wypadków przy pra-

cy i chorób zawodowych, zgodnie z którym

świadczenia z ubezpieczenia wypadkowe-

go nie przysługują ubezpieczonemu, gdy

wyłączną przyczyną wypadków, o których

mowa w art. 3, było udowodnione naruszenie

przez ubezpieczonego przepisów dotyczą-

cych ochrony życia i zdrowia, spowodowane

przez niego umyślnie lub wskutek rażącego

niedbalstwa. Świadczenia, które może stra-

cić poszkodowany na skutek rażącego nie-

dbalstwa, określone w ww. ustawie, to przede

wszystkim zasiłek chorobowy, świadczenie

rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy, jed-

norazowe odszkodowanie (dla ubezpieczone-

go, który doznał stałego lub długotrwałego

uszczerbku na zdrowiu, oraz dla członków

rodziny zmarłego ubezpieczonego lub ren-

cisty), a także renta.

Podkreślić trzeba, że pojęcie rażącego nie-

dbalstwa nie zostało zdefiniowane w ustawie.

Powszechnie przyjmuje się, że rażące niedbal-

stwo stanowi najwyższą postać winy nie-

umyślnej graniczącą z winą umyślną sprawcy.

W orzecznictwie sądowym ukształtowanym

przez stanowisko Sądu Najwyższego zawarte

w wyroku z 6 sierpnia 1976 r. (sygn. akt III PRN

19/76, OSNCP 1977/3/55) uznaje się, że chodzi

o takie sytuacje, w których poszkodowany zda-

je sobie sprawę z grożącego mu niebezpieczeń-

stwa, gdyż zwykle występuje ono w danych

okolicznościach faktycznych, tak że każdy czło-

wiek o przeciętnej przezorności ocenia je jako

ewidentne, a mimo to z naruszeniem przepi-

sów bhp naraża się na to niebezpieczeństwo,

ignorując następstwa własnego zachowania.

Zatem tylko takie zawinione zachowania po-

szkodowanego, które graniczą z jego umyśl-

nym działaniem przy wysokim stopniu na-

ganności jego postępowania, można uznać

za dokonane z rażącym niedbalstwem. Poza

tym rażące niedbalstwo określa się także jako

szczególnie naganne zachowanie danej osoby,

odbiegające w sposób drastyczny od mode-

lu należytego zachowania się, które powo-

duje powstanie szkody, choć sprawca szkody

mógł i powinien postąpić prawidłowo. War-

to też zwrócić uwagę na wyrok Sądu Apela-

cyjnego w Katowicach z 15 stycznia 1998 r.

(sygn. akt III Aua 418/97, OSA 1998/11/44), gdzie

wskazano, iż rażące niedbalstwo zachodzi,

gdy poszkodowany zachowuje się w sposób

odbiegający jaskrawo od norm bezpieczne-

go postępowania i świadczący o całkowi-

tym zlekceważeniu przepisów dotyczących

ochrony życia i zdrowia. Zatem w każ-

dym przypadku określenie, czy można po-

zbawić osobę poszkodowaną świadczeń z ubez-

pieczenia wypadkowego, musi uwzględniać to

czy naruszyła ona przepisy dotyczące ochrony

życia i zdrowia, a jeśli tak, czy to naruszenie

było wyłączną przyczyną wypadku. Następnie

zaś należy ustalać, czy poszkodowanemu moż-

na przypisać winę mającą postać umyślności

lub rażącego niedbalstwa. W razie pozytywne-

go ustalenia tych okoliczności można przyjąć,

że ubezpieczony będzie pozbawiony świadczeń

wymienionych we wskazanej ustawie.

Podstawa prawna

Art. 21 ust. 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpie-

czeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy

i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322

z późn. zm.).

Od 2010 r. zatrudniamy pracownicę, która

1 lutego 2013 r. nabyła uprawnienia do

renty z tytułu częściowej niezdolności do

pracy. Z uwagi na tę niezdolność zmieni-

liśmy zakres jej obowiązków, jednak nie

uległy zmianie wymiar czasu pracy ani

wynagrodzenie. We wniosku o rentę pra-

cownica wskazała, że zamierza osiągać

przychód w wysokości powodującej zmniej-

szenie renty. Od samego początku ZUS

wypłacał obniżoną rentę. W tym roku nie

wystawiliśmy więc zaświadczenia o wyso-

kości zarobków za 2013 r. Czy nasze postę-

powanie było w tym zakresie prawidłowe?

Katarzyna Tomczyk
ekspert od świadczeń z ubezpieczeń społecznych

Postępowanie nie było prawidłowe, praco-

dawca powinien niezwłocznie wystawić za-

świadczenie o wysokości przychodu za 2013 r.

Na osobie uprawnionej do renty z tytułu nie-

zdolności do pracy (także do renty rodzinnej

oraz emerytury przysługującej osobie, która

nie ukończyła powszechnego wieku emerytal-

nego) oraz na pracodawcy (płatniku składek)

zatrudniającym taką osobę ciążą dwa obo-

wiązki związane z osiąganiem przychodów

z tytułu wykonywania pracy zarobkowej (np.

na podstawie umowy o pracę, zlecenia, czy

też innej umowy cywilnoprawnej).

Po pierwsze, zarówno świadczeniobiorca,

jak i pracodawca (płatnik składek) mają obo-

wiązek poinformowania organu rentowego

o podjęciu przez osobę uprawnioną do renty

pracy zarobkowej. Możliwe są tu dwie sytu-

acje: osoba już wykonująca taką pracę nabę-

dzie prawo do renty lub też osoba uprawnio-

na już do renty podejmie pracę zarobkową.

W pierwszym przypadku, pracownik we

wniosku o rentę (formularz ZUS Rp-1R część

II pkt 9) wskazuje, że jego zamiarem jest

osiąganie zarobków w określonej wysoko-

ści (powodującej zawieszenie prawa do renty,

zmniejszenie jej wysokości lub nieskutkują-

cej zmniejszeniem wysokości renty). W ta-

kim przypadku ZUS podejmuje wypłatę renty

zgodnie z oświadczeniem ubezpieczonego,

tj. wypłaca ją w pełnej lub zmniejszonej wy-

sokości albo zawiesza prawo do świadczenia.

W drugim przypadku na pracodawcy spo-

czywa obowiązek powiadomienia ZUS o za-

trudnieniu rencisty, a na renciście – o pod-

jęciu takiego zatrudnienia. Rencista musi

poinformować także o kwocie osiąganego

przychodu. Przy czym także i w tym przy-

padku nie wskazuje konkretnych kwot (cho-

ciaż może), a w oświadczeniu o osiąganiu

przychodu (formularz ZUS Rw-73) zakreśla

odpowiednie okienko dotyczące wysokości

przychodu, jaki zamierza osiągać.

ZUS będzie wypłacał świadczenie w wy-

sokości wynikającej z tego oświadczenia,

z tym że jeśli prawo do renty będzie podle-

gało zawieszeniu, albo jej wysokość ulegnie

zmniejszeniu zawieszenie lub zmniejszenie

wysokości świadczenia nastąpi od miesiąca,

w którym została wydana decyzja (albo od

miesiąca następnego, jeśli nie było możli-

we wprowadzenie zmniejszenia w miesiącu

wydania decyzji). W takiej wysokości świad-

czenie będzie wypłacane do czasu, w którym

zainteresowany zmieni treść oświadczenia,

tj. powiadomi organ rentowy o zamiarze

osiągania przychodu w innej wysokości.

Natomiast ostateczne rozliczenie renty

w związku z osiąganiem przychodu następu-

je zawsze po zakończeniu roku i niezależnie

od tego, czy w ciągu roku pracodawca i renci-

sta informowali ZUS o wysokości przychodu.

W terminie do ostatniego dnia lutego ren-

ciści, a także płatnicy składek zobowiąza-

ni są do powiadomienia organu rentowego

o przychodzie uzyskanym w minionym roku.

Podstawa prawna

Art. 127 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach

i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

(t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 1440 z późn. zm.).

Pracownik chorował od 17 do 26 lutego

2014 r. W okresie, z którego ustala się pod-

stawę wymiaru wynagrodzenia za czas

choroby, w kilku miesiącach korzystał po

kilka, kilkanaście dni z urlopu bezpłat-

nego. Czy z podstawy wymiaru należy

wyłączyć wynagrodzenie za miesiące,

w których pracownik był na urlopie bez-

płatnym?

Aneta Maj
ekspert od świadczeń z ubezpieczeń społecznych

Tak, o ile w miesiącach, w których korzy-

stał z urlopu bezpłatnego, nie przepraco-

wał co najmniej połowy obowiązującego go

czasu pracy.

Podstawę wymiaru wynagrodzenia za

czas choroby ustala się na zasadach okre-

ślonych dla zasiłku chorobowego. Podstawę

wymiaru tych świadczeń stanowi przecięt-

ne miesięczne wynagrodzenie wypłacone

pracownikowi za okres 12 miesięcy poprze-

dzających miesiąc, w którym powstała nie-

zdolność do pracy. A gdy niezdolność do

pracy powstała przed upływem tego okre-

su – przeciętne miesięczne wynagrodzenie

wypłacone za pełne miesiące kalendarzowe

zatrudnienia.

Jeżeli w okresie, z którego wynagrodzenie

uwzględnia się w podstawie wymiaru wyna-

grodzenia za czas choroby/zasiłku chorobowe-

go, pracownik nie osiągnął wynagrodzenia za

cały miesiąc z przyczyn usprawiedliwionych,

wówczas przy ustalaniu podstawy wymiaru:

■

wyłącza się wynagrodzenie za te miesiące,

w których przepracował mniej niż połowę

obowiązującego czasu pracy,

■

przyjmuje się, po uzupełnieniu, wynagro-

dzenie za te miesiące, w których przepra-

cował co najmniej połowę obowiązującego

czasu pracy.

Urlop bezpłatny jest przerwą w ubez-

pieczeniu chorobowym i w tym czasie nie

są odprowadzane składki na to ubezpie-

czenie. Przy ustalaniu podstawy wymiaru

zasiłków okres ten traktuje się jako okres

usprawiedliwionej nieobecności w pracy,

w związku z czym w razie nieprzepracowa-

nia części miesiąca z powodu korzystania

z urlopu bezpłatnego stosuje się określone

wyżej zasady.

Dodać trzeba, że gdy pracownik otrzy-

muje wynagrodzenie w stałej miesięcznej

wysokości, uzupełnienie wynagrodzenia

polega na przyjęciu do podstawy wymiaru

miesięcznego wynagrodzenia określonego

w umowie o pracę lub innym akcie nawią-

zującym stosunek pracy po pomniejszeniu

o pełną miesięczną składkę na ubezpiecze-

nia społeczne (13,71 proc.), która zostałaby

potrącona, gdyby pracownik pracował cały

miesiąc. Z kolei uzupełnienie wynagrodze-

nia zmiennego polega na podzieleniu wyna-

grodzenia uzyskanego przez pracownika za

przepracowane dni robocze przez liczbę dni,

w których zostało osiągnięte, i pomnożeniu

przez liczbę dni roboczych, które pracownik

miał obowiązek przepracować w tym mie-

siącu kalendarzowym.

Jeżeli zatem pracownik choruje w lutym

2014 r., to w podstawie wymiaru wynagro-

dzenia za czas choroby należy uwzględnić

przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypła-

cone mu za okres od lutego 2013 r. do stycznia

2014 r. z ewentualnym wyłączeniem wyna-

grodzenia za miesiące, w których z powodu

korzystania z urlopu bezpłatnego lub innych

usprawiedliwionych nieobecności w pracy

(np. choroba, opieka) przepracował mniej

niż połowę obowiązującego czasu pracy (np.

miał obowiązek przepracować 22 dni robocze,

a przepracował 9).

Podstawa prawna

Art. 36 ust. 1 i 2, art. 38 ust. 1 i 2 ustawy z 25 czerw-

ca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia

społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U.

z 2014 r. poz. 159).

Kiedy ZUS wypłaci

zawieszone świadczenie

Czy zatrudniony będzie miał prawo do jednorazowego odszkodowania w sytuacji, gdy przyczyną wypadku

przy pracy jest

naruszenie przepisów bhp

Kiedy trzeba wystawić

zaświadczenie o przychodzie

rencisty

W jakiej sytuacji, ustalając

wysokość zasiłku,

nie bierze się pod uwagę wynagrodzenia za dany miesiąc

PORADNIA UBEZPIECZENIOWA

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

3 / 4

Dziennik Gazeta Prawna, 6 marca 2014 nr 45 (3686)

gazetaprawna.pl

IV

orzecznIctwo

Sąd Najwyższy

o obowiązkach

organu rentowego

TEZA

Użyte w art. 10 ust. 2 ustawy z 2004 r. o swobodzie dzia-

łalności gospodarczej (w brzmieniu nadanym mu przez art. 1

pkt 2 ustawy z 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie

działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych

ustaw (Dz.U. nr 141, poz. 888) sformułowanie „zaistniałego

stanu faktycznego” należy rozumieć w taki sposób, iż nie jest

istotne, kiedy ów stan faktyczny powstał. Istotne znaczenie

ma natomiast to, aby ów stan faktyczny zaistniał rzeczywiście,

a skutki jego zaistnienia nadal (tj. również w dacie zgłoszenia

wniosku o interpretację) wymagały dokonania interpretacji

przepisów, które w ramach subsumcji mają być stosowane

w odniesieniu do tego stanu faktycznego.

STAn fAkTycZny

Sąd apelacyjny oddalił apelację wniesioną

przez ZUS od wyroku sądu okręgowego, zmieniającego zaskar-

żoną decyzję organu rentowego z 2011 r. i zobowiązującego

ZUS do wydania interpretacji przepisów na podstawie art. 10

ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w sprawie

obowiązku opłacenia składek na Fundusz Emerytur Pomo-

stowych od wynagrodzeń należnych pracownikom wniosko-

dawcy za grudzień 2009 r., a wypłaconych w styczniu 2010 r.

Pozwany organ rentowy wniósł do Sądu Najwyższego skar-

gę kasacyjną od wyroku sądu apelacyjnego, zaskarżając ten

wyrok w całości i zarzucając mu naruszenie prawa material-

nego, to jest art. 10 ust. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobo-

dzie działalności gospodarczej, przez „błędną jego wykładnię

w postaci uznania przez sąd apelacyjny, że ZUS ma obowiązek

wydać pisemną interpretację w zakresie stanu przeszłego”.

We wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania skarżący

organ rentowy powołał się na potrzebę wykładni art. 10 ust. 2

ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej

oraz na oczywistą zasadność skargi, wobec skutków społecz-

nych i finansowych przyjętej przez sąd drugiej instancji linii

orzekania. W ocenie organu rentowego uznanie stanowiska

przeciwnego do zaprezentowanego powyżej i niezaskarżenie

powyższego orzeczenia może na przyszłość rodzić niebezpie-

czeństwo, że zakład będzie zobowiązany wydawać pisemne

interpretacje w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalno-

ści gospodarczej w sprawach dotyczących nieraz odległych,

przeszłych stanów faktycznych, w których również wyda-

wano prawomocne decyzje administracyjne w trybie ustawy

o systemie ubezpieczeń społecznych, po przeprowadzeniu

postępowania wyjaśniającego i które wywarły nieodwracal-

ne skutki prawne.

UZASAdniEniE

Stosownie do art. 398

9

par. 1 ustawy z 17 li-

stopada 1974 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U.

z 2014 r. poz. 101; dalej: k.p.c.). Sąd Najwyższy przyjmuje skargę

kasacyjną do rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istot-

ne zagadnienie prawne (pkt 1), istnieje potrzeba wykładni

przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub

wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów (pkt 2),

zachodzi nieważność postępowania (pkt 3) lub skarga jest

oczywiście uzasadniona (pkt 4). Wypada również dodać, iż

zgodnie z art. 398

4

par. 2 k.p.c. określającym wymogi formalne

skargi kasacyjnej, skarga kasacyjna powinna zawierać wnio-

sek o jej przyjęcie do rozpoznania i jego uzasadnienie. Należy

zatem stwierdzić, że wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do

rozpoznania powinien wskazywać, że zachodzi przynajmniej

jedna z okoliczności wymienionych w powołanym wcześniej

art. 398

9

par. 1 k.p.c., a jego uzasadnienie (sporządzone odręb-

nie od uzasadnienia podstaw kasacyjnych) winno zawierać

argumenty świadczące o tym, że rzeczywiście, biorąc pod

uwagę sformułowane w ustawie kryteria, istnieje potrzeba

rozpoznania skargi przez Sąd Najwyższy. Skarga kasacyjna

nie jest bowiem (kolejnym) środkiem zaskarżenia przysłu-

gującym od każdego rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji

kończącego postępowanie w sprawie, z uwagi na przeważa-

jący w jej charakterze element interesu publicznego. Służy

ona kontroli prawidłowości stosowania prawa, nie będąc

instrumentem weryfikacji trafności ustaleń faktycznych

stanowiących podstawę zaskarżonego orzeczenia.

Jako przyczynę uzasadniającą przyjęcie skargi kasacyjnej

do rozpoznania organ rentowy wskazał na potrzebę wykładni

przepisów prawnych i oczywistą zasadność skargi (art. 398

9

par. 1 pkt 2 i 4 k.p.c.).

Wniosek skarżącego o przyjęcie jego skargi do rozpoznania ze

względu na potrzebę wykładni przepisów prawa nie spełnia tak

określonych kryteriów. Skarżący poprzestał bowiem na stwier-

dzeniu, że „w ocenie organu rentowego uznanie stanowiska

przeciwnego do zaprezentowanego powyżej i nie zaskarżenie

powyższego orzeczenia może na przyszłość rodzić niebezpie-

czeństwo, że zakład będzie zobowiązany wydawać pisemne

interpretacje w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności

gospodarczej w sprawach dotyczących nieraz odległych, prze-

szłych stanów faktycznych, w których również wydawano pra-

womocne decyzje administracyjne w trybie ustawy o systemie

ubezpieczeń społecznych, po przeprowadzeniu postępowania

wyjaśniającego i które wywarły nieodwracalne skutki prawne”.

Wnioskowi nie towarzyszył jakikolwiek wywód prawniczy,

który wskazywałby, na czym polegają poważne wątpliwości

w stosowaniu przepisów, których wykładnia miałaby zostać

dokonana przez Sąd Najwyższy oraz nie zawiera żadnych ar-

gumentów jurydycznych, które przemawiałyby za możliwością

dokonywania w odniesieniu do nich różnych ocen prawnych.

Organ rentowy nie wskazuje również na rozbieżność

w orzecznictwie uzasadniającą potrzebę wykładni art. 10

ust. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności go-

spodarczej. Nie można bowiem za takową uznać stanowiska

sądu apelacyjnego zaprezentowanego w niniejszym wyroku,

zwłaszcza że podzielił on argumentację przedstawioną przez

Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 5 maja 2010 r.,

sygn. akt III AUa 3404/09, przeciwstawiając ją jedynie su-

biektywnej argumentacji organu rentowego. Zresztą, Sąd

Najwyższy w obecnym składzie również w pełni podziela

pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w po-

wołanym wyroku, uznając, że użyte w art. 10 ust. 2 ustawy

z 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (w brzmie-

niu nadanym mu przez art. 1 pkt 2 ustawy z 10 lipca 2008 r.

ZUS musi wydać interpretację przepisów także co do stanów

faktycznych, które powstały w przeszłości

komEnTArZ

EkSpErTA

dr Wojciech ostaszeWski

asystent sędziego w izbie Pracy, Ubezpieczeń społecznych i spraw Publicznych sądu Najwyższego

P

owyższe orzeczenie, mimo iż jest postanowieniem

o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,

jest istotne z punktu widzenia przedsiębiorców. SN na

marginesie rozważań dotyczących braków skargi kasacyjnej

we wniosku o przyjęcie jej do rozpoznania podkreślił, iż

podziela argumentację przedstawioną przez Sąd Apelacyjny

w Katowicach w wyroku z 5 maja 2010 r. (sygn. akt III AUa

3404/09) dotyczącą wykładni art. 10 ustawy o swobodzie

działalności gospodarczej regulującego możliwość wystąpie-

nia przez przedsiębiorcę do właściwego organu administracji

publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej z wnio-

skiem o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu

i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika

obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicz-

nej oraz składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne,

w jego indywidualnej sprawie. W sprawach interpretacji

przepisów dotyczących składek na ubezpieczenie społeczne,

ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwaranto-

wanych Świadczeń Pracowniczych właściwym organem jest

ZUS. W myśl ustępu drugiego powołanego przepisu wniosek

o wydanie interpretacji może dotyczyć zaistniałego stanu

faktycznego lub zdarzeń przyszłych. Problem sprowadza się

do oceny interpretacji pojęcia „zaistniałego stanu faktyczne-

go”. W ocenie organu rentowego błędna jest wykładnia

omawianego przepisu, zgodnie z którą ZUS ma obowiązek

wydać pisemną interpretację w zakresie stanu przeszłego.

Uznanie stanowiska przeciwnego może w jego ocenie rodzić

niebezpieczeństwo, że zakład będzie zobowiązany wydawać

pisemne interpretacje w trybie art. 10 ustawy o swobodzie

działalności gospodarczej w sprawach dotyczących nieraz

odległych, przeszłych stanów faktycznych, w których również

wydawano prawomocne decyzje administracyjne w trybie

ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, po przeprowa-

dzeniu postępowania wyjaśniającego i które wywarły

nieodwracalne skutki prawne.

Warto w tym miejscu obszerniej przytoczyć argumenta-

cję Sądu Apelacyjnego w Katowicach we wspomnianym już

wyroku z 5 maja 2010 r.: określenie „zaistniałego stanu fak-

tycznego”, zgodnie z jego gramatyczną wykładnią, winno być

przy tym rozumiane w ten sposób, iż wnioski muszą doty-

czyć stanu faktycznego, który już się zdarzył. Źródłem użytego

przez ustawodawcę imiesłowu: „zaistniałego” jest bowiem bez

wątpienia czasownik „zaistnieć” występujący w formie do-

konanej. To prowadzi do uznania, że określenie „zaistniałego

stanu faktycznego” należy utożsamiać z takimi określeniami,

jak: „stanu faktycznego, który pojawił się”, „stanu faktycznego,

który powstał”, „stanu faktycznego, który zdarzył się”. Wbrew

odmiennemu poglądowi organu rentowego, w ocenie sądu

apelacyjnego nie jest zatem istotne, kiedy ów stan faktycz-

ny zaistniał, a w szczególności czy zaistniał po wejściu w życie

art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w jego

obecnym brzmieniu. Gdyby bowiem ustawodawca chciał ogra-

niczyć możliwość wnioskowania o interpretację tylko do tych

stanów faktycznych, które powstały poczynając od 20 września

2008 r., to z całą pewnością skorzystałby z możliwości zazna-

czenia tego w przepisach przejściowych (intertemporalnych).

Nie ma także racji organ rentowy, podnosząc w apelacji, iż

gdyby ustawodawca chciał nałożyć na organy administracyj-

ne obowiązek interpretowania wszystkich stanów faktycznych,

także przeszłych, to art. 10 ust. 2 ustawy o swobodzie działal-

ności gospodarczej byłby przepisem zbędnym. Sąd apelacyjny

jest bowiem zdania, że właśnie użycie w omawianym przepisie

sformułowania: „wniosek o wydanie interpretacji może doty-

czyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych”,

z przyczyn wcześniej przytoczonych wskazuje, iż zamiarem

ustawodawcy było objęcie zakresem przedmiotowym tego

przepisu wszystkich zdarzeń, tzn. zarówno tych, które miały

miejsce w przeszłości, jak i tych, które aktualnie trwają, oraz

nawet tych, które mogą dopiero w przyszłości się pojawić. Jak

dalej wywiódł sąd apelacyjny, wykładnia art. 10 ust. 2 ustawy

o swobodzie działalności gospodarczej nie może być dokony-

wana w oderwaniu od regulacji zawartej w ust. 1 tego przepisu.

Stąd przy równoczesnym zastosowaniu wykładni celowościo-

wej i systemowej, użyte w omawianym art. 10 ust. 2 określenie

„zaistniałego stanu faktycznego”, zdaniem sądu apelacyjnego

powinno być rozumiane w taki sposób, iż nie jest istotne, kiedy

ów stan faktyczny powstał. Istotne znaczenie ma natomiast to,

aby zaistniał on rzeczywiście, a skutki jego zaistnienia nadal (tj.

również w dacie zgłoszenia wniosku o interpretację) wymagały

dokonania interpretacji przepisów, które w ramach subsumcji

mają być stosowane w odniesieniu do tego stanu faktycznego.

Pogląd ten został w całości podzielony przez SN w omawianym

postanowieniu.

Zaprezentowane orzeczenie SN jest bardzo istotne dla

przedsiębiorców z uwagi na to, iż pomimo tego, że pogląd

ten został już zaprezentowany w orzecznictwie sądów ape-

lacyjnych, to jednak ZUS w dalszym ciągu stał na stanowi-

sku, iż nie ma obowiązku wydawać pisemnej interpretacji

w zakresie stanu przeszłego (czego dowodem jest chociażby

postępowanie zakończone omawianym postanowieniem).

o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej

oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 141, poz.

888) sformułowanie „zaistniałego stanu faktycznego” na-

leży rozumieć w taki sposób, iż nie jest istotne, kiedy ów

stan faktyczny powstał. Istotne znaczenie ma natomiast

to, aby zaistniał on rzeczywiście, a skutki jego zaistnienia

nadal (tj. również w dacie zgłoszenia wniosku o interpre-

tację) wymagały dokonania interpretacji przepisów, które

w ramach subsumcji mają być stosowane w odniesieniu do

tego stanu faktycznego.

W opinii organu rentowego skarga jest również oczywiście

uzasadniona. Jeżeli jednak skarżący powołuje się na oczy-

wistą zasadność skargi, to powinien zawrzeć w niej wywód

prawny, z którego ta oczywista zasadność będzie wynikała.

Ma to być przy tym zasadność łatwo dostrzegalna już nawet

przy pobieżnej lekturze skargi. Przedmiotowa skarga takiego

wywodu jednak nie zawiera, a z wymienionych wyżej przy-

czyn nie może być ona uznana za oczywiście uzasadnioną.

Sąd Najwyższy stoi ponadto na stanowisku, że wniosek

skarżącego o przyjęcie jego skargi kasacyjnej do rozpoznania

jest wewnętrznie sprzeczny. Jeśli bowiem zważyć, że zarówno

wskazywana w tym wniosku oczywista zasadność skargi, jak

i podnoszona w nim potrzeba wykładni przepisów odnoszą

się do tych samych przepisów prawnych, to zapatrywania

te wzajemnie wykluczają się.

Kierując się przedstawionymi motywami, Sąd Najwyższy

odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.

postanowienie Sn

z 5 grudnia 2013 r., sygn. akt iii Uk 179/13

Książki dla kadrowych

www.ksiazki.gazetaprawna.pl

Biblioteka

Dziennika Gazety Prawnej

Biblioteka

Dziennika Gazety Prawnej

AUTOPROMOCJA

Dziennik Gazeta Prawna, 6 marca 2014 nr 45 (3686)

gazetaprawna.pl

IV

orzecznIctwo

Sąd Najwyższy

o obowiązkach

organu rentowego

TEZA

Użyte w art. 10 ust. 2 ustawy z 2004 r. o swobodzie dzia-

łalności gospodarczej (w brzmieniu nadanym mu przez art. 1

pkt 2 ustawy z 10 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie

działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych

ustaw (Dz.U. nr 141, poz. 888) sformułowanie „zaistniałego

stanu faktycznego” należy rozumieć w taki sposób, iż nie jest

istotne, kiedy ów stan faktyczny powstał. Istotne znaczenie

ma natomiast to, aby ów stan faktyczny zaistniał rzeczywiście,

a skutki jego zaistnienia nadal (tj. również w dacie zgłoszenia

wniosku o interpretację) wymagały dokonania interpretacji

przepisów, które w ramach subsumcji mają być stosowane

w odniesieniu do tego stanu faktycznego.

STAn fAkTycZny

Sąd apelacyjny oddalił apelację wniesioną

przez ZUS od wyroku sądu okręgowego, zmieniającego zaskar-

żoną decyzję organu rentowego z 2011 r. i zobowiązującego

ZUS do wydania interpretacji przepisów na podstawie art. 10

ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w sprawie

obowiązku opłacenia składek na Fundusz Emerytur Pomo-

stowych od wynagrodzeń należnych pracownikom wniosko-

dawcy za grudzień 2009 r., a wypłaconych w styczniu 2010 r.

Pozwany organ rentowy wniósł do Sądu Najwyższego skar-

gę kasacyjną od wyroku sądu apelacyjnego, zaskarżając ten

wyrok w całości i zarzucając mu naruszenie prawa material-

nego, to jest art. 10 ust. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobo-

dzie działalności gospodarczej, przez „błędną jego wykładnię

w postaci uznania przez sąd apelacyjny, że ZUS ma obowiązek

wydać pisemną interpretację w zakresie stanu przeszłego”.

We wniosku o przyjęcie skargi do rozpoznania skarżący

organ rentowy powołał się na potrzebę wykładni art. 10 ust. 2

ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej

oraz na oczywistą zasadność skargi, wobec skutków społecz-

nych i finansowych przyjętej przez sąd drugiej instancji linii

orzekania. W ocenie organu rentowego uznanie stanowiska

przeciwnego do zaprezentowanego powyżej i niezaskarżenie

powyższego orzeczenia może na przyszłość rodzić niebezpie-

czeństwo, że zakład będzie zobowiązany wydawać pisemne

interpretacje w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalno-

ści gospodarczej w sprawach dotyczących nieraz odległych,

przeszłych stanów faktycznych, w których również wyda-

wano prawomocne decyzje administracyjne w trybie ustawy

o systemie ubezpieczeń społecznych, po przeprowadzeniu

postępowania wyjaśniającego i które wywarły nieodwracal-

ne skutki prawne.

UZASAdniEniE

Stosownie do art. 398

9

par. 1 ustawy z 17 li-

stopada 1974 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U.

z 2014 r. poz. 101; dalej: k.p.c.). Sąd Najwyższy przyjmuje skargę

kasacyjną do rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istot-

ne zagadnienie prawne (pkt 1), istnieje potrzeba wykładni

przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub

wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów (pkt 2),

zachodzi nieważność postępowania (pkt 3) lub skarga jest

oczywiście uzasadniona (pkt 4). Wypada również dodać, iż

zgodnie z art. 398

4

par. 2 k.p.c. określającym wymogi formalne

skargi kasacyjnej, skarga kasacyjna powinna zawierać wnio-

sek o jej przyjęcie do rozpoznania i jego uzasadnienie. Należy

zatem stwierdzić, że wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do

rozpoznania powinien wskazywać, że zachodzi przynajmniej

jedna z okoliczności wymienionych w powołanym wcześniej

art. 398

9

par. 1 k.p.c., a jego uzasadnienie (sporządzone odręb-

nie od uzasadnienia podstaw kasacyjnych) winno zawierać

argumenty świadczące o tym, że rzeczywiście, biorąc pod

uwagę sformułowane w ustawie kryteria, istnieje potrzeba

rozpoznania skargi przez Sąd Najwyższy. Skarga kasacyjna

nie jest bowiem (kolejnym) środkiem zaskarżenia przysłu-

gującym od każdego rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji

kończącego postępowanie w sprawie, z uwagi na przeważa-

jący w jej charakterze element interesu publicznego. Służy

ona kontroli prawidłowości stosowania prawa, nie będąc

instrumentem weryfikacji trafności ustaleń faktycznych

stanowiących podstawę zaskarżonego orzeczenia.

Jako przyczynę uzasadniającą przyjęcie skargi kasacyjnej

do rozpoznania organ rentowy wskazał na potrzebę wykładni

przepisów prawnych i oczywistą zasadność skargi (art. 398

9

par. 1 pkt 2 i 4 k.p.c.).

Wniosek skarżącego o przyjęcie jego skargi do rozpoznania ze

względu na potrzebę wykładni przepisów prawa nie spełnia tak

określonych kryteriów. Skarżący poprzestał bowiem na stwier-

dzeniu, że „w ocenie organu rentowego uznanie stanowiska

przeciwnego do zaprezentowanego powyżej i nie zaskarżenie

powyższego orzeczenia może na przyszłość rodzić niebezpie-

czeństwo, że zakład będzie zobowiązany wydawać pisemne

interpretacje w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności

gospodarczej w sprawach dotyczących nieraz odległych, prze-

szłych stanów faktycznych, w których również wydawano pra-

womocne decyzje administracyjne w trybie ustawy o systemie

ubezpieczeń społecznych, po przeprowadzeniu postępowania

wyjaśniającego i które wywarły nieodwracalne skutki prawne”.

Wnioskowi nie towarzyszył jakikolwiek wywód prawniczy,

który wskazywałby, na czym polegają poważne wątpliwości

w stosowaniu przepisów, których wykładnia miałaby zostać

dokonana przez Sąd Najwyższy oraz nie zawiera żadnych ar-

gumentów jurydycznych, które przemawiałyby za możliwością

dokonywania w odniesieniu do nich różnych ocen prawnych.

Organ rentowy nie wskazuje również na rozbieżność

w orzecznictwie uzasadniającą potrzebę wykładni art. 10

ust. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności go-

spodarczej. Nie można bowiem za takową uznać stanowiska

sądu apelacyjnego zaprezentowanego w niniejszym wyroku,

zwłaszcza że podzielił on argumentację przedstawioną przez

Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z 5 maja 2010 r.,

sygn. akt III AUa 3404/09, przeciwstawiając ją jedynie su-

biektywnej argumentacji organu rentowego. Zresztą, Sąd

Najwyższy w obecnym składzie również w pełni podziela

pogląd wyrażony przez Sąd Apelacyjny w Katowicach w po-

wołanym wyroku, uznając, że użyte w art. 10 ust. 2 ustawy

z 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (w brzmie-

niu nadanym mu przez art. 1 pkt 2 ustawy z 10 lipca 2008 r.

ZUS musi wydać interpretację przepisów także co do stanów

faktycznych, które powstały w przeszłości

komEnTArZ

EkSpErTA

dr Wojciech ostaszeWski

asystent sędziego w izbie Pracy, Ubezpieczeń społecznych i spraw Publicznych sądu Najwyższego

P

owyższe orzeczenie, mimo iż jest postanowieniem

o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania,

jest istotne z punktu widzenia przedsiębiorców. SN na

PP

marginesie rozważań dotyczących braków skargi kasacyjnej

we wniosku o przyjęcie jej do rozpoznania podkreślił, iż

podziela argumentację przedstawioną przez Sąd Apelacyjny

w Katowicach w wyroku z 5 maja 2010 r. (sygn. akt III AUa

3404/09) dotyczącą wykładni art. 10 ustawy o swobodzie

działalności gospodarczej regulującego możliwość wystąpie-

nia przez przedsiębiorcę do właściwego organu administracji

publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej z wnio-

skiem o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu

i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika

obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicz-

nej oraz składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne,

w jego indywidualnej sprawie. W sprawach interpretacji

przepisów dotyczących składek na ubezpieczenie społeczne,

ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwaranto-

wanych Świadczeń Pracowniczych właściwym organem jest

ZUS. W myśl ustępu drugiego powołanego przepisu wniosek

o wydanie interpretacji może dotyczyć zaistniałego stanu

faktycznego lub zdarzeń przyszłych. Problem sprowadza się

do oceny interpretacji pojęcia „zaistniałego stanu faktyczne-

go”. W ocenie organu rentowego błędna jest wykładnia

omawianego przepisu, zgodnie z którą ZUS ma obowiązek

wydać pisemną interpretację w zakresie stanu przeszłego.

Uznanie stanowiska przeciwnego może w jego ocenie rodzić

niebezpieczeństwo, że zakład będzie zobowiązany wydawać

pisemne interpretacje w trybie art. 10 ustawy o swobodzie

działalności gospodarczej w sprawach dotyczących nieraz

odległych, przeszłych stanów faktycznych, w których również

wydawano prawomocne decyzje administracyjne w trybie

ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, po przeprowa-

dzeniu postępowania wyjaśniającego i które wywarły

nieodwracalne skutki prawne.

Warto w tym miejscu obszerniej przytoczyć argumenta-

cję Sądu Apelacyjnego w Katowicach we wspomnianym już

wyroku z 5 maja 2010 r.: określenie „zaistniałego stanu fak-

tycznego”, zgodnie z jego gramatyczną wykładnią, winno być

przy tym rozumiane w ten sposób, iż wnioski muszą doty-

czyć stanu faktycznego, który już się zdarzył. Źródłem użytego

przez ustawodawcę imiesłowu: „zaistniałego” jest bowiem bez

wątpienia czasownik „zaistnieć” występujący w formie do-

konanej. To prowadzi do uznania, że określenie „zaistniałego

stanu faktycznego” należy utożsamiać z takimi określeniami,

jak: „stanu faktycznego, który pojawił się”, „stanu faktycznego,

który powstał”, „stanu faktycznego, który zdarzył się”. Wbrew

odmiennemu poglądowi organu rentowego, w ocenie sądu

apelacyjnego nie jest zatem istotne, kiedy ów stan faktycz-

ny zaistniał, a w szczególności czy zaistniał po wejściu w życie

art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w jego

obecnym brzmieniu. Gdyby bowiem ustawodawca chciał ogra-

niczyć możliwość wnioskowania o interpretację tylko do tych

stanów faktycznych, które powstały poczynając od 20 września

2008 r., to z całą pewnością skorzystałby z możliwości zazna-

czenia tego w przepisach przejściowych (intertemporalnych).

Nie ma także racji organ rentowy, podnosząc w apelacji, iż

gdyby ustawodawca chciał nałożyć na organy administracyj-

ne obowiązek interpretowania wszystkich stanów faktycznych,

także przeszłych, to art. 10 ust. 2 ustawy o swobodzie działal-

ności gospodarczej byłby przepisem zbędnym. Sąd apelacyjny

jest bowiem zdania, że właśnie użycie w omawianym przepisie

sformułowania: „wniosek o wydanie interpretacji może doty-

czyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych”,

z przyczyn wcześniej przytoczonych wskazuje, iż zamiarem

ustawodawcy było objęcie zakresem przedmiotowym tego

przepisu wszystkich zdarzeń, tzn. zarówno tych, które miały

miejsce w przeszłości, jak i tych, które aktualnie trwają, oraz

nawet tych, które mogą dopiero w przyszłości się pojawić. Jak

dalej wywiódł sąd apelacyjny, wykładnia art. 10 ust. 2 ustawy

o swobodzie działalności gospodarczej nie może być dokony-

wana w oderwaniu od regulacji zawartej w ust. 1 tego przepisu.

Stąd przy równoczesnym zastosowaniu wykładni celowościo-

wej i systemowej, użyte w omawianym art. 10 ust. 2 określenie

„zaistniałego stanu faktycznego”, zdaniem sądu apelacyjnego

powinno być rozumiane w taki sposób, iż nie jest istotne, kiedy

ów stan faktyczny powstał. Istotne znaczenie ma natomiast to,

aby zaistniał on rzeczywiście, a skutki jego zaistnienia nadal (tj.

również w dacie zgłoszenia wniosku o interpretację) wymagały

dokonania interpretacji przepisów, które w ramach subsumcji

mają być stosowane w odniesieniu do tego stanu faktycznego.

Pogląd ten został w całości podzielony przez SN w omawianym

postanowieniu.

Zaprezentowane orzeczenie SN jest bardzo istotne dla

przedsiębiorców z uwagi na to, iż pomimo tego, że pogląd

ten został już zaprezentowany w orzecznictwie sądów ape-

lacyjnych, to jednak ZUS w dalszym ciągu stał na stanowi-

sku, iż nie ma obowiązku wydawać pisemnej interpretacji

w zakresie stanu przeszłego (czego dowodem jest chociażby

postępowanie zakończone omawianym postanowieniem).

o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej

oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 141, poz.

888) sformułowanie „zaistniałego stanu faktycznego” na-

leży rozumieć w taki sposób, iż nie jest istotne, kiedy ów

stan faktyczny powstał. Istotne znaczenie ma natomiast

to, aby zaistniał on rzeczywiście, a skutki jego zaistnienia

nadal (tj. również w dacie zgłoszenia wniosku o interpre-

tację) wymagały dokonania interpretacji przepisów, które

w ramach subsumcji mają być stosowane w odniesieniu do

tego stanu faktycznego.

W opinii organu rentowego skarga jest również oczywiście

uzasadniona. Jeżeli jednak skarżący powołuje się na oczy-

wistą zasadność skargi, to powinien zawrzeć w niej wywód

prawny, z którego ta oczywista zasadność będzie wynikała.

Ma to być przy tym zasadność łatwo dostrzegalna już nawet

przy pobieżnej lekturze skargi. Przedmiotowa skarga takiego

wywodu jednak nie zawiera, a z wymienionych wyżej przy-

czyn nie może być ona uznana za oczywiście uzasadnioną.

Sąd Najwyższy stoi ponadto na stanowisku, że wniosek

skarżącego o przyjęcie jego skargi kasacyjnej do rozpoznania

jest wewnętrznie sprzeczny. Jeśli bowiem zważyć, że zarówno

wskazywana w tym wniosku oczywista zasadność skargi, jak

i podnoszona w nim potrzeba wykładni przepisów odnoszą

się do tych samych przepisów prawnych, to zapatrywania

te wzajemnie wykluczają się.

Kierując się przedstawionymi motywami, Sąd Najwyższy

odmówił przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.

postanowienie Sn

z 5 grudnia 2013 r., sygn. akt iii Uk 179/13

AUTOPROMOCJA

AUTOPROMOCJA

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

4 / 4