H

I

S

T

O

R

I

A

S

trój dzisiejszych amatorek jazdy
konnej nie ró˝ni si´ niczym od stro-
ju m´skiego. Taki sam krój marynar-

ki, bryczesów, te same nakrycia g∏owy.
Pi´kne, stylowe suknie do jazdy konnej
podziwiaç mo˝emy g∏ównie na obrazach
Kossaków. A s∏owo „amazonka“ – ozna-
cza dziÊ ju˝ tylko kobiet´ je˝d˝àcà konno,
a nie specjalnà sukni´ do tego celu prze-
znaczonà.

Jak to w∏aÊciwie by∏o z poj´ciem –

amazonka? I z kobiecym strojem do jaz-
dy konnej?

Amazonka, jako okreÊlenie je˝d˝àcej

konno kobiety, pochodzi z mitologii grec-
kiej. Amazonkami nazywano wojownicze
kobiety zamieszkujàce kraƒce Êwiata.
Wed∏ug legendy obcina∏y sobie jednà
pierÊ, aby ∏atwiej naciàgaç ci´ciw´ ∏uku,
stàd – wed∏ug etymologii ludowej – po-
chodzi ich nazwa.

Mitologiczne amazonki by∏y popular-

nym tematem sztuki staro˝ytnej. Przed-
stawiano je poczàtkowo w strojach grec-
kich, potem w spodniach, obcis∏ej szacie
z r´kawami, czapce scytyjskiej i, oczywi-
Êcie, z pe∏nym uzbrojeniem. A sk∏ada∏o
si´ ono z ∏uku, tarczy w kszta∏cie pó∏ksi´-
˝yca i podwójnego topora o pó∏ksi´˝yco-
wych ostrzach. Tak wyglàda∏y amazonki
przedstawiane na wazach i p∏askorzeê-
bach od VII wieku p.n.e.

Tematem obrazów by∏y amazonki rów-

nie˝ w sztuce baroku i sztuce XIX w. Ru-
bens na obrazie „Bitwa Amazonek“ poka-
za∏ swoje bohaterki w luênych, krótkich
szatach z odkrytà piersià.

Amazonka, jako ubiór kobiecy do jaz-

dy konnej, ukszta∏towa∏ si´ w modzie
francuskiej w XVII w., a stamtàd rozpo-
wszechni∏ w ca∏ej Europie. Eleganckie
kobiety jeêdzi∏y konno na specjalnych
siod∏ach do siedzenia bokiem, amazon-
ki by∏y wi´c d∏ugimi i szerokimi suknia-
mi, poczàtkowo nawet z trenem, dopie-
ro w XIX w. by∏y one skromniejsze i krót-
sze. Szyto suknie najcz´Êciej w ciem-
nych kolorach, z mi´kko uk∏adajàcych
si´ tkanin. Cz´sto amazonk´ stanowi∏a
spódnica, koszula o m´skim kroju
i wierzchni ˝akiet, dopasowany, lecz nie
kr´pujàcy ruchów. G∏ow´ amatorki jaz-
dy konnej zdobi∏ (bo trudno tu mówiç
o ochronie) ma∏y kapelusik, raczej

skromny, bez szczególnych ozdób.
W drugiej po∏owie XIX i w poczàtkach
XX w. modny wÊród paƒ je˝d˝àcych
konno sta∏ si´ czarny melonik.

Amazonka by∏a nie tylko strojem do

jazdy konnej, ale sta∏a si´ ubiorem po-
dró˝nym. W XIX w. pod spódnicà noszo-
no czasami spodnie.

W poczàtkach naszego stulecia kobiety

coraz cz´Êciej jeêdzi∏y konno po m´sku.
Jednak nie od razu zamieni∏y spódnic´ na
bryczesy. Ubiera∏y si´ wtedy w tzw. dzie-
lonà spódnic´ i ˝akiet o m´skim kroju,
czasami by∏a to suknia lub rodzaj lekkie-
go p∏aszcza z dzielonà spódnicà.

- „Gorsetu radz´ wyrzec si´ zupe∏nie,

nawet paniom wielkiej tuszy.“ – pisa∏a
w 1910 r. Maria Wodziƒska w tekÊcie
o kobiecych ubiorach do konnej jazdy,
w czasopiÊmie „WieÊ Ilustrowana“.

– „Gorset najwygodniejszy pozbawia

figur´ elastycznych ruchów, utrudnia od-
dech i nadaje nieestetyczny wyglàd ama-
zonce.“

Istotnie, amazonka by∏a pierwszà for-

mà kobiecej mody sportowej, wygodnej,

EWA MAGDALENA ZYS

K o ƒ P o l s k i 8 / 2 0 0 0

44

Amazonka, jako okreÊlenie kobiety je˝d˝àcej konno,

pochodzi z mitologii greckiej.

Amazonka, jako ubiór kobiecy do jazdy konnej,

ukszta∏towa∏ si´ w modzie francuskiej w XVII wieku.

O Amazonkach i amazonkach

Reklama magazynu szyjàcego amazonki

w piÊmie „WieÊ Ilustrowana“ 1910 rok

K o ƒ P o l s k i 8 / 2 0 0 0

45

swobodnej, dostosowanej do wymagaƒ
zaj´ç sportowych.

Dzisiaj niewiele paƒ wie, jak wyglàda

damskie siod∏o, a umiej´tnoÊç jazdy na
nim ma ich jeszcze mniej. Czasami jed-
nak t´sknimy do pi´knych strojów do
jazdy konnej, do eleganckich kobiet
w sukniach i kapeluszach…

W ubieg∏ym roku podczas Dni U∏ana

w Poznaniu w pokazie kadryla wystàpi-
∏a Damska Sekcja Konna dzia∏ajàca przy
OÊrodku Jeêdzieckim Majàtku Rogalin.
Dziewczyny wystàpi∏y w strojach nawià-
zujàcych do tradycji damskiej jazdy
konnej, ale na normalnych siod∏ach.
Stroje, wed∏ug w∏asnego projektu (wzo-
rowane jednak na ilustracjach i zdj´-
ciach z prasy przedwojennej), sk∏ada∏y
si´ z aksamitnych kamizelek, bia∏ych
bluzek i czarnych meloników. Bia∏e r´-
kawiczki, spi´te stylowà broszkà szarfy
pod szyjà i bia∏e wstà˝ki przy kapelu-
szach dope∏nia∏y stroju. Przez chwil´
zrobi∏o si´ stylowo i romantycznie…

Damska Sekcja Konna z OÊrodka Jeêdzieckiego Majàtku Rogalin podczas Dni U∏ana