10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO www.gazetapodatkowa.pl
Zobowiązania krótkoterminowe w bilansie
Zobowiązania krótkoterminowe wykazywane są w bilansie w wierszu B.III w podziale Zobowiązania krótkoterminowe z tytułu dostaw i usług wykazuje się w wierszu
na następujące grupy: B.III.2d  wycenia się je na zasadach omówionych wcześniej.
 zobowiązania wobec jednostek powiązanych (wiersz B.III.1), Zaliczki otrzymane na dostawy wykazuje w wierszu B.III.2e. W tym wierszu wykazuje
 zobowiązania wobec pozostałych jednostek (wiersz B.III.2), się otrzymane od kontrahentów zarówno zaliczki, jak też przedpłaty i zadatki na poczet
 fundusze specjalne (wiersz B.III.3). dostaw towarów i usług. W księgach rachunkowych mogą one być ujęte na koncie 20  Roz-
rachunki z odbiorcami lub na koncie 84  Rozliczenia międzyokresowe przychodów .
Zobowiązania krótkoterminowe wobec jednostek powiązanych
W bilansie zaliczki na dostawy wycenia w wartości nominalnej.
Przez jednostki powiązane rozumie się grupę jednostek obejmującą jednostkę dominującą Nie wykazuje się w tej pozycji kwot dotyczących świadczeń, które zostaną wykonane
lub znaczącego inwestora, jednostki zależne, współzależne i stowarzyszone (art. 3 ust. 1 pkt 43 w przyszłości, jak np. czynsz opłacony z góry, prenumerata czasopism. Wartość tych świad-
ustawy o rachunkowości  Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.). Jednostki te obowiązane czeń ujmuje się również na koncie 84, lecz prezentuje się w bilansie w pasywach wierszu
są wykazać w wierszu B.III.1 zobowiązania krótkoterminowe wyszczególniając odrębnie: B.IV.2 jako rozliczenia międzyokresowe przychodów.
 zobowiązania krótkoterminowe z tytułu dostaw i usług (wiersz B.III.1a), Zobowiązania wekslowe wykazuje się w wierszu B.III.2f  należy podkreślić, iż w tej
 inne zobowiązania krótkoterminowe (wiersz B.III.1b). pozycji wykazuje się weksle własne o terminie wykupu nie dłuższym niż rok od dnia bi-
Zobowiązania z tytułu dostaw i usług  w tej pozycji wykazuje się wszystkie zobo- lansowego. Wycenia się je w wartości nominalnej.
wiązania wynikające z rozrachunków z kontrahentami, m.in. z tytułu dostaw materiałów, Różnicę między sumą wekslową a niższą od niej kwotą zobowiązania (dyskonto), zalicza
towarów i usług. się w momencie wystawienia weksla do kosztów finansowych, zapisem:
Zobowiązania te wycenia się na dzień bilansowy w kwocie wymagającej zapłaty (art. 28  Wn konto 75-1  Koszty finansowe ,
ust. 1 pkt 8 ustawy). Oznacza to obowiązek uwzględnienia odsetek z tytułu zwłoki w zapła-  Ma konto 21  Rozrachunki z dostawcami lub konto 24  Pozostałe rozrachunki .
cie. Odsetki te (na podstawie not księgowych) zalicza się do kosztów finansowych i ujmuje Zobowiązania z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń i innych świadczeń  zobowiązania
w księgach rachunkowych zapisem: te wykazuje się w wierszu B.III.2g w kwocie wymagającej zapłaty, tj wraz z ewentualnymi
 Wn konto 75-1  Koszty finansowe , ustawowymi odsetkami za zwłokę naliczonymi do dnia bilansowego.
 Ma konto 21  Rozrachunki z dostawcami . Można także w tym wierszu wykazać, jeśli nie zniekształca to obrazu sytuacji finan-
Zobowiązania krótkoterminowe, wyrażone w walucie obcej, wycenia się na dzień bilan- sowej jednostki:
sowy po kursie średnim danej waluty ustalonym na ten dzień przez NBP (art. 30 ust. 1 pkt 1  zarachowane w koszty  zgodnie z zasadą memoriału  składki na ubezpieczenia
ustawy). Różnice kursowe zalicza się do kosztów lub przychodów finansowych. społeczne dotyczące wynagrodzeń, które zostaną zapłacone do Zakładu Ubezpieczeń
Wszystkie zobowiązania na dzień bilansowy powinny być zinwentaryzowane i rozliczone Społecznych w przyszłym roku  nie stanowią one na dzień bilansowy wymagalnego
w trybie określonym w art. 26 i 27 ustawy. Przypomnę, iż dłużnik nie musi pierwszy wy- prawnie zobowiązania,
stępować do wierzyciela z inicjatywą uzgodnienia wzajemnych rozrachunków, natomiast  podatek VAT należny wynikający z wystawionych dla nabywców faktur VAT, który
czynnie uczestniczy w inwentaryzacji przeprowadzanej drogą potwierdzenia (uzgodnienia na dzień bilansowy nie stanowi jeszcze zobowiązania.
sald). Dłużnik, który nie otrzyma od wierzycieli pisma z prośbą o potwierdzenia sald jest W informacji dodatkowej wskazane jest wówczas zamieścić informacje o tych pozy-
obowiązany przeprowadzić inwentaryzację rozrachunków z tytułu dostaw i usług drogą cjach. Jeżeli natomiast są to kwoty istotne, należy je wykazać w wierszu B.I.3 pasywów
porównania danych ksiąg rachunkowych z dokumentacją i weryfikacji realności tych sald.   Pozostałe rezerwy .
Prawidłowo przeprowadzona inwentaryzacja zobowiązań powinna ujawnić zobowiązania Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń  niewypłacone na dzień bilansowy wynagro-
przedawnione lub umorzone. Należy je wyksięgować z ksiąg rachunkowych najpóz
niej na dzenia za grudzień wykazuje się w wierszu B.III.2h w wartości nominalnej.
dzień bilansowy, na podstawie pisemnej decyzji kierownika jednostki, zapisem: Inne zobowiązania krótkoterminowe  w wierszu B.III.2i wykazuje się pozostałe
 Wn konto 21  Rozrachunki z dostawcami , zobowiązania płatne w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego, niekwalifikujące się do
 Ma konto 76-0  Pozostałe przychody operacyjne . wykazania w poprzednich wierszach (od B.III.2a do B.III.2h). Przykładowo: zobowiązania
Wartość zobowiązań z tytułu dostaw i usług wykazywanych w bilansie mogą zwiększać z tytułu zakupu i budowy lub ulepszenia środków trwałych, zobowiązania wobec jednostek
m.in.: i osób fizycznych z tytułu pobranych od nich kaucji, zobowiązania wynikające z rozra-
 dostawy niefakturowane (np. wartość towarów i materiałów przyjętych do magazy- chunków z właścicielami, wspólnikami z tytułu uchwalonej, lecz nieodebranej dywidendy
nu do dnia bilansowego, lecz jeszcze niezafakturowanych przez sprzedawcę  ujęte i inne zobowiązania. Wycenia się je w kwocie wymagającej zapłaty.
w księgach na koncie 30  Rozliczenie zakupu ),
Fundusze specjalne
 wartość zatrzymanych kaucji gwarancyjnych.
Ustawa o rachunkowości wymaga, aby zobowiązania z tytułu dostaw i usług były pre- W pasywach, w wierszu B.III.3, wykazuje się stan funduszy specjalnych wynikający
zentowane w bilansie w dwóch grupach: z konta 85  Fundusze specjalne . W tej pozycji należy wykazać m.in. zakładowy fundusz
 o okresie wymagalności do 12 miesięcy od dnia bilansowego (tj. płatne w 2008 r.), świadczeń socjalnych i zakładowy fundusz rehabilitacji osób niepełnosprawnych. Do
 o okresie wymagalności powyżej 12 miesięcy od dnia bilansowego  w tej grupie ewidencji tych funduszy służy konto 85  Fundusze specjalne . Prawidłowość stanu tych
wykazuje się zobowiązania, których termin zapłaty upływa w 2009 r. i w latach funduszy należy zinwentaryzować drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z od-
następnych. powiednimi dokumentami i weryfikacji realnej wartości tego stanu (art. 26 ust. 1 pkt 3
Inne zobowiązania krótkoterminowe wobec jednostek powiązanych w wierszu ustawy o rachunkowości).
B.III.1b wykazuje zobowiązania wobec jednostek powiązanych z innych tytułów niż do-
Ewa Gruchot
stawy i usługi  jeżeli termin ich zapłaty upływa w 2008 r. Zobowiązania te wycenia się
na dzień bilansowy w kwocie wymagającej zapłaty, tj. razem z odsetkami (art. 28 ust. 1
pkt 8 ustawy o rachunkowości).
Podatkowa księga
Zobowiązania krótkoterminowe wobec pozostałych jednostek
przychodów i rozchodów
W wierszu B.III.2 należy zaprezentować zobowiązania ze szczegółowością określoną
we wzorze bilansu (wiersze oznaczone literami od a do i).
Kredyty i pożyczki wykazuje się w wierszu B.III.2a w kwocie, która zgodnie z umową
Jak zaksięgować koszty prenumeraty na 2008 r.?
będzie zapłacona w terminie 12 miesięcy od dnia bilansowego (razem z odsetkami).
Na dzień bilansowy odsetki ujmuje się w księgach rachunkowych zapisem:
Prowadzę księgę podatkową metodą kasową. W grudniu 2007 r. otrzyma-
1. Odsetki dotyczące kredytu (pożyczki) na finansowanie bieżącej działalności opera- łem fakturę (z datą grudniową) za prenumeratę fachowej prasy na cały rok
cyjnej:
2008. W której kolumnie księgi i pod jaką datą powinienem ująć w księdze
a) notyfikowane przez bank
podatkowej koszty prenumeraty?
 Wn konto 75-1  Koszty finansowe ,
 Ma konto 14  Kredyty bankowe , Wydatki poniesione na zakup fachowych czasopism oraz gazet jako pośrednio zwią-
b) naliczone przez jednostkę zane z przychodami mogą stanowić koszty uzyskania przychodów. Podlegają więc ujęciu
 Wn konto 65  Rozliczenia międzyokresowe kosztów , w księdze podatkowej.
 Ma konto 14  Kredyty bankowe . Prenumeratę prasy zalicza się do  Pozostałych wydatków ujmowanych w kolum-
2. Odsetki od kredytu na finansowanie budowy środków trwałych: nie 13 księgi (14  w księdze według  starego wzoru). Moment księgowania takich
a) za okres realizacji budowy wydatków wyznacza wybrana przez podatnika metoda rozliczania kosztów uzyskania
 Wn konto 08  Środki trwałe w budowie , przychodów.
 Ma konto 14  Kredyty bankowe , Podatnik wybrał metodę określoną w art. 22 ust. 4 ustawy o pdof (Dz. U. z 2000 r.
b) po zakończeniu budowy i przyjęciu środka trwałego do używania nr 14, poz. 176 ze zm.), zwaną kasową, uproszczoną, zatem koszty uzyskania przycho-
 Wn konto 75-1  Koszty finansowe , dów wpisuje do księgi podatkowej w momencie ich poniesienia. Za dzień poniesienia
 Ma konto 14  Kredyty bankowe . kosztu w przypadku podatników prowadzących księgę podatkową przyjmuje się dzień
Zobowiązania krótkoterminowe z tytułu emisji dłużnych papierów wartościowych wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksię-
 w wierszu B.III.2b wykazuje się zobowiązania z tytułu wyemitowanych przez jednostkę gowania (ujęcia) kosztu (art. 22 ust. 6b ustawy o pdof).
dłużnych papierów wartościowych (np. obligacji własnych). Ewidencję tych zobowiązań W pytaniu określono, że podatnik otrzymał w grudniu 2007 r. fakturę za prenumeratę
prowadzi się na koncie 24  Pozostałe rozrachunki . W bilansie wykazuje się je w wartości na 2008 r. W takim przypadku koszt z tej faktury podatnik stosujący metodę  kasową
emisyjnej powiększonej o różnicę między wartością nominalną a niższą od niej wartością wpisze do księgi podatkowej za 2007 r. pod datą faktury.
uzyskaną (emisyjną) ujętą na koncie 65  Rozliczenia międzyokresowe kosztów zapi-
sem: Przykład
 Wn konto 65  Rozliczenia międzyokresowe kosztów , Podatnik w 2007 r. prowadził księgę podatkową według nowego wzoru i ewidencjo-
 Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki , nował koszty uzyskania przychodów według metody  kasowej . Zakupił prenumeratę
lub o naliczone odsetki od dłużnych papierów wartościowych ujęte w księgach zapisem: Gazety Podatkowej na cały rok 2008 wraz z dostępem do Gazety Podatkowej on-line
 Wn konto 75-1  Koszty finansowe , gratis. W dniu 27 grudnia 2007 r. otrzymał fakturę za prenumeratę wystawioną w dniu
 Ma konto 24  Pozostałe rozrachunki . 21 grudnia 2007 r. Faktura obejmowała: kwotę netto 233,64 zł, VAT 16,36 zł, kwotę
Inne krótkoterminowe zobowiązania finansowe  w wierszu B.III.2c wykazuje się brutto 250 zł. Podatnikowi przysługuje prawo pomniejszenia podatku należnego VAT
zobowiązania inne niż wymienione wcześniej. W tym wierszu ujmuje się m.in. zobowiązania o podatek naliczony. Podatnik zaksięgował koszt z tej faktury (233,64 zł) w kolumnie 21
z tytułu instrumentów pochodnych. Wycenia się je na dzień bilansowy zgodnie z art. 28 księgi  Pozostałe wydatki , dokonując zapisu pod datą 21 grudnia 2007 r.
ust. 1 pkt 8 ustawy, tj. w kwocie wymagającej zapłaty lub w wartości godziwej.
Dorota Przybyszewska
Gazeta Podatkowa nr 1 " 3.01.2008 r.