Rynki finansowe. (5) Rynek kapitałowy  akcje
Akcja jako instrument rynku kapitałowego
- podstawy emisji i obrotu
Akcja
- papier wartościowy stwierdzający bezwarunkowe
uczestnictwo jego właściciela w kapitale spółki akcyjnej,
uprawniajÄ…cy do partycypacji w jej zyskach w formie
dywidendy oraz do majątku spółki w razie jej likwidacji
Rodzaje akcji
" kryteria klasyfikacji:
- wskazanie właściciela:
· imienne
· na okaziciela
- sposób nabycie:
· opÅ‚acone gotówkÄ…
· aportowe
- ilość akcji:
· pojedyncze
· zbiorcze
- uprawnienia:
· zwykÅ‚e
· uprzywilejowane
© Copyright by Marcin WiÅ›niewski
1
Rynki finansowe. (5) Rynek kapitałowy  akcje
Regulacje dotyczÄ…ce akcji zawarte
w Kodeksie spółek handlowych
Ustawa z 15 września 2000 r.  Kodeks spółek handlowych,
Dz.U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z póz
n. zm. (art. 301 i nast.)
Powstanie spółki
- zawiązać spółkę mo\
e jedna lub więcej osób
- przejawem zawiązania spółki jest sporządzenie statutu
spółki w formie aktu notarialnego
- do powstania spółki wymaga się:
- zawiązania spółki
- wniesienie wkładów na pokrycie całego kapitału
zakładowego
- ustanowienie zarzÄ…du i rady nadzorczej
- wpis do rejestru
- kapitał zakładowy
- kwota e" 500 tys. zł.
- zło\
ony z akcji (wartość akcji e" 1 grosz)
- akcji nie mo\
na obejmować poni\
ej wartości nominalnej
- wkłady do spółki (pienię\
ne  wnoszone bezpośrednio do
spółki lub za pośrednictwem domu maklerskiego 
i aportowe  wycenione przez biegłego rewidenta)
- do momentu zarejestrowania dysponuje nimi zarzÄ…d
- do momentu zarejestrowania spółka nazywa się
 w organizacji
- rejestracja nie powinna nastąpić póz
niej ni\
w 6 miesięcy
od zawiązania spółki (brak rejestracji => rozwiązanie
spółki, oddanie wkładów na akcje)
© Copyright by Marcin WiÅ›niewski
2
Rynki finansowe. (5) Rynek kapitałowy  akcje
Prawa i obowiÄ…zki akcjonariuszy
- cechy akcji
- akcje sÄ… niepodzielne
- akcje mogą być imienne bądz
na okaziciela (zamiana?)
- akcje sÄ… zbywalne (mo\
na wyjątkowo ograniczyć
zbywalność max do 5 lat)
- akcjonariusz  osoba zapisana w księdze akcyjnej lub
posiadacz akcji na okaziciela
spis akcji imiennych
i świadectw tymczasowych
dowód częściowej wpłaty na
akcjÄ™ na okaziciela
- akcjonariusz
- nie mo\
e odzyskać swoich wkładów na akcje
- nie mo\
e pobierać odsetek od wkładów i od akcji
- ma prawo udziału w zysku (zysk rozdzielany jest
proporcjonalnie do posiadanych akcji, przysługuje
akcjonariuszom będącym akcjonariuszami w dniu
uchwały, mo\
na uzyskać zaliczkę na poczet dywidendy 
max połowa przysługującego zysku)
© Copyright by Marcin WiÅ›niewski
3
Rynki finansowe. (5) Rynek kapitałowy  akcje
- akcje uprzywilejowane
- powinny być imienne
- upowa\
nienia:
- prawo głosu  max 2 głosy
- prawo do dywidendy  max o ½ wiÄ™cej ni\
akcja
zwykła, nie korzystają z pierwszeństwa przed
pozostałymi akcjami, mo\
na wyłączyć prawo głosu
 akcja niema
- prawo do podziału majątku  pierwszeństwo do
podziału majątku w przypadku likwidacji spółki
- uprawnienia osobiste:
- powoływanie/odwoływanie członków zarządu i/lub
rady nadzorczej
- otrzymywanie świadczeń od spółki
- imienne świadectwo zało\
ycielskie
- uprawnia posiadacza do uzyskiwania dywidendy (bez
udziału w kapitale)
- wystawiane na max 10 lat
- umorzenie akcji
- tylko gdy statut tak stanowi
- obni\
a kapitał zakładowy
- wymaga uchwały WZA
- mo\
e być dobrowolne lub przymusowe
- w zamian mo\
na uzyskać świadectwo u\
ytkowe
© Copyright by Marcin WiÅ›niewski
4
Rynki finansowe. (5) Rynek kapitałowy  akcje
Organy spółki
- zarzÄ…d
- prowadzi sprawy spółki i reprezentuje ją na zewnątrz
- jeden lub więcej członków
- powoływany/odwoływany przez radę nadzorczą
- kadencja max 5 lat
- wydaje uchwały
- rada nadzorcza
- sprawuje stały nadzór nad działalnością spółki
- ocenia sprawozdania
- min 3 członków powoływanych/odwoływanych przez WZA
- kadencja max 5 lat
- wykluczenia członkostwa
- wydaje uchwały
- zwoływana w razie potrzeby  przynajmniej 3 razy w
roku obrotowym
© Copyright by Marcin WiÅ›niewski
5
Rynki finansowe. (5) Rynek kapitałowy  akcje
- walne zgromadzenie akcjonariuszy (WZA)
- zwołuje zarząd
- rodzaje:
- zwyczajne WZA
- zwoływane w terminie 6 mies. Po upływie roku
obrotowego
- przedmiot:
· rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania
zarzÄ…du i sprawozdania finansowego
· uchwaÅ‚a o podziale zysku lub pokryciu straty
· absolutorium dla czÅ‚onków organów spółki
z kapitału zapasowego:
- tworzonego na pokrycie strat, z odpisów
z zysku (min 8% zysku za dany rok) oraz
z nadwy\
ki ze sprzeda\
y akcji powy\
ej
ich wartości nominalnej
- wynoszącego min 1/3 kapitału
zakładowego
- nadzwyczajne WZA
- zwoływane w razie nagłej potrzeby
- mogÄ… \
ądać akcjonariusze posiadający min 1/10
kapitału zakładowego
© Copyright by Marcin WiÅ›niewski
6
Rynki finansowe. (5) Rynek kapitałowy  akcje
Zwykłe podwy\
szenie kapitału zakładowego
- wymaga uchwały WZA
- w drodze (jak to zrobić technicznie?):
- emisji nowych akcji
- podwy\
szenia wartości nominalnej dotychczasowych
akcji
- sposoby (skąd wziąć środki?):
- ze środków  zewnętrznych
- mo\
liwe dopiero po wpłaceniu min 9/10 kapitału
zakładowego
- przyjmuje formÄ™ subskrypcji (trwa max 3 mies.):
· prywatnej
· zamkniÄ™tej
· otwartej
- podwy\
szenia wartości kapitału zakładowego ze środków
spółki
- z kapitału zapasowego lub z innych kapitałów
rezerwowych
- akcje rozdzielane (albo zwiększana ich wartość)
proporcjonalnie do posiadanych przez
dotychczasowych akcjonariuszy
© Copyright by Marcin WiÅ›niewski
7
Rynki finansowe. (5) Rynek kapitałowy  akcje
Warunkowe podwy\
szenie kapitału zakładowego
i kapitał docelowy
- wspólne cechy
- zwiÄ™kszenie kapitaÅ‚u o max ¾ kapitaÅ‚u zakÅ‚adowego
- na okres max 3 lat
- nie mo\
na tworzyć ze środków własnych spółki
- akcje tylko za wkłady pienię\
ne i nieuprzywilejowane
- podwy\
szenia wartości nominalnej dotychczasowych
akcji
- cel:
- warunkowe podwy\
szenie kapitału zakładowego
- przyznania prawa do akcji obligatariuszom obligacji
zamiennych lub obligacji z prawem pierwszeństwa
- prawo objęcia akcji dla pracowników / członków
zarzÄ…du / rady nadzorczej
- kapitał docelowy
- pozostałe
Obni\
enie kapitału zakładowego
- wymaga zmiany statutu
- w drodze:
- zmniejszenia wartości nominalnej akcji
- połączenia akcji
- umorzenia akcji
© Copyright by Marcin WiÅ›niewski
8
Rynki finansowe. (5) Rynek kapitałowy  akcje
Rozwiązanie i likwidacja spółki
- przyczyny:
- przewidziane w statucie
- uchwała WZA
- ogłoszenie upadłości
- inne przewidziane prawem
- przebieg:
- otwarcie likwidacji
- powołanie likwidatorów (ich cel: zakończenie spraw
spółki, ściągnięcie nale\
ności, wypełnienie zobowiązań
i upłynnienie majątku)
- publiczne ogłoszenie (2x) o rozwiązaniu spółki
- składanie przez wierzycieli roszczeń wobec spółki
- kolejność realizacji zobowiązań:
· Skarb PaÅ„stwa (urzÄ…d skarbowy, ZUS)
· pracownicy z tytuÅ‚u wynagrodzeÅ„
· banki, obligatariusze, inni wierzyciele
· akcjonariusze uprzywilejowania
· zwykli akcjonariusze
© Copyright by Marcin WiÅ›niewski
9
Rynki finansowe. (5) Rynek kapitałowy  akcje
Organizacja obrotu akcjami i innymi papierami
wartościowymi w Polsce
Klienci:
- instytucjonalni
- indywidualni
Domy maklerskie
GPW
KNF
KDPW
Bank rozliczeniowy
© Copyright by Marcin WiÅ›niewski
10
Rynki finansowe. (5) Rynek kapitałowy  akcje
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie
- WARSET
- systemy notowań:
- notowania ciągłe
- notowania jednolite
- harmonogram sesji
- sposób wyznaczania kursów
- zlecenia giełdowe:
- elementy zlecenia
- rodzaje zleceń:
- z limitem ceny
- bez limitu ceny
- PCR (po cenie rynkowej)
- PBRO (po cenie rynkowej na otwarcie)
- PKC (po ka\
dej cenie)
- dodatkowe warunki zleceń:
- minimalna wielkość wykonania (Wmin)
- warunek wielkości ujawnionej (WUJ)
- limit aktywacji (LimAkt)
- indeksy giełdowe
© Copyright by Marcin WiÅ›niewski
11