AB
1
Struktura giełdy papierów wartościowych
2 dr Adam Barembruch
RYNEK KAPITAA
OWY
GPW
Dr Adam Barembruch
AB AB
Architektura rynku Catalyst Instrumenty notowane na GPW
3 4
dr Adam Barembruch dr Adam Barembruch
Akcje Kontrakty terminowe
Prawa Poboru Opcje
PDA Warranty
ETF-y Jednostki indeksowe
Produkty strukturyzowane Certyfikaty inwestycyjne
Obligacje Krótka sprzedaż
AB AB
Instrumenty notowane na GPW
Segmenty na GPW
http://www.gpw.pl/akcje_i_pda_notowania_ciagle#all
5 dr Adam Barembruch 6 dr Adam Barembruch
250 PLUS  segment, MINUS 5  segment, który
Akcje, prawa do Program
Instrumenty Inne Strefa Niższej
akcji, prawa Wspierania
który skupia spółki o skupia spółki o kapitalizacji
pochodne instrumenty Płynności
poboru Płynności
kapitalizacji powyżej 250 poniżej 5 mln euro,
Akcje wg Akcje wg Kontrakty Certyfikaty
mln euro,
Krótka sprzedaż
indeksów segmentów terminowe inwestycyjne
Lista Alertów  segment
50 PLUS  segment, który spółek o akcjach
Produkty
WIG20 250 PLUS Opcje
strukturyzowane
skupia spółki o kapitalizacji groszowych, których kurs
od 50 do 250 mln euro, charakteryzuje się wysoką
Jednostki
mWIG40 50 PLUS Obligacje
indeksowe
zmiennością, spółek w
5 PLUS  segment, który
stanie upadłości oraz
skupia spółki o kapitalizacji
sWIG80 5 PLUS ETFy
takich, w których nastąpiło
od 5 do 50 mln euro
otwarcie likwidacji
RESPECT MINUS 5
emitenta. Akcje w/w spółek
nie wchodzą w skład
Lista Alertów
indeksów.
AB
7
Systemy notowań giełdowych
8
dr Adam Barembruch
Notowania ciągłe Notowania jednolite
W czasie notowań ciągłych kupujący i
Notowania w systemie kursu
sprzedający składają zlecenia, które
jednolitego opierają się na procedurze
po przekazaniu na giełdę są
tzw. fixingu, czyli wyznaczenia ceny
realizowane na bieżąco, pod
papieru wartościowego na podstawie
warunkiem zgodności cen, lub trafiają
zleceń złożonych przed rozpoczęciem
do arkusza zleceń i oczekują ofert
notowań
przeciwnych o odpowiedniej cenie,
umożliwiających zawarcie transakcji.
Kurs jednolity określany jest na
Cena papierów wartościowych lub podstawie zleceń maklerskich
instrumentów finansowych nie jest
zawierających limit ceny oraz nie
NOTOWANIA GIEA
DOWE I
sztywnie określana, lecz zmienia się
zawierających tego limitu. Z chwilą
pod wpływem transakcji natychmiast
ogłoszenia kursu jednolitego staje się
po wprowadzeniu zlecenia.
on ceną, po której zawierane są
SESJA
Przykład: zlecenie sprzedaży 10 akcji
transakcje giełdowe.
nie taniej niż po 25zł jest realizowane,
gdy pojawi się zlecenie kupna 10 akcji
za cenę 25zł lub więcej.
Dr Adam Barembruch
AB AB
Harmonogram (fazy)sesji giełdowej w systemie Harmonogram (fazy)sesji giełdowej w systemie
WARSET  notowania jednolite z dwoma fixingami WARSET  notowania ciągłe - akcje
9 dr Adam Barembruch 10 dr Adam Barembruch
przed otwarciem: składanie zleceń na otwarcie,
Przyjmowanie zleceń na przed otwarciem: składanie zleceń na otwarcie, publikowanie TKO
8:00-9.00 Przyjmowanie zleceń na otwarcie publikowanie TKO (Teoretycznego Kursu Otwarcia),
8.00  11.00
otwarcie (Teoretycznego Kursu Otwarcia), brak transakcji
brak transakcji
Określenie kursu
otwarcie (fixing): określenie kursu otwarcia, realizacja
11.00 fixing: określenie kursu jednolitego i realizacja zleceń
Określenie kursu na otwarciu
jednolitego (fixing)
9:00 zleceń wprowadzonych do systemu w fazie przed
(fixing)
otwarciem, brak nowych zleceń
dogrywka: składanie i realizacja zleceń po cenie równej kursowi
11.00  11.30 Dogrywka
jednolitemu - cenie z fixingu
notowania ciągłe: przyjmowanie zleceń i ich realizacja
9:00-17.20 Notowania ciągłe
zgodnie z sytuacją rynkową
Przyjmowanie zleceń na
11.30 15.00 przed otwarciem: składanie zleceń na kolejną sesję
otwarcie
Przyjmowanie zleceń na przed zamknięciem: składanie zleceń na zamknięcie,
17.20-17:30
zamknięcie brak transakcji
Określenie kursu
15.00
jednolitego (fixing)
zamknięcie (fixing): określenie kursu zamknięcia,
Określenie kursu na zamknięciu
17.30 realizacja zleceń wprowadzonych do systemu w fazie
15.00  15.30 Dogrywka (fixing)
przed zamknięciem
Przyjmowanie zleceń na dogrywka - składanie i realizacja zleceń po cenie równej
15.30  17.35 17.30  17.35 Dogrywka
otwarcie nast. sesji kursowi zamknięcia
AB
12
Harmonogram (fazy)sesji giełdowej w systemie
WARSET  notowania ciągłe - kontrakty
11
dr Adam Barembruch
przed otwarciem: składanie zleceń na otwarcie,
8:00-8.30 Przyjmowanie zleceń na otwarcie publikowanie TKO (Teoretycznego Kursu Otwarcia),
brak transakcji
otwarcie (fixing): określenie kursu otwarcia, realizacja
Określenie kursu na otwarciu
8:30 zleceń wprowadzonych do systemu w fazie przed
(fixing)
otwarciem, brak nowych zleceń
notowania ciągłe: przyjmowanie zleceń i ich realizacja
8:30-17.20 Notowania ciągłe
zgodnie z sytuacją rynkową
Przyjmowanie zleceń na przed zamknięciem: składanie zleceń na zamknięcie,
17.20-17:30
zamknięcie brak transakcji
zamknięcie (fixing): określenie kursu zamknięcia,
Określenie kursu na zamknięciu
17.30 realizacja zleceń wprowadzonych do systemu w fazie
(fixing)
przed zamknięciem
dogrywka - składanie i realizacja zleceń po cenie równej
ZLECENIA GIEA
DOWE
17.30  17.35 Dogrywka
kursowi zamknięcia
Dr Adam Barembruch
AB AB
Jakie informacje zawiera zlecenie
Jak wygląda arkusz zleceń
giełdowe?
13 dr Adam Barembruch 14 dr Adam Barembruch
rodzaj oferty (kupno/sprzedaż)
limit ceny lub rodzaj zlecenia bez limitu ceny
termin ważności zlecenia
nazwę instrumentu finansowego
Kurs otwarcia
liczbę papierów wartościowych (wolumen)
Kurs min
Kurs maks
dodatkowe warunki wykonania zlecenia
Kurs zamknięcia
Liczba zleceń
Kupno  ilość
Sprzedaż - ilość
AB AB
Kolejność realizacji zleceń giełdowych
Rodzaje zleceń giełdowych
15 16
dr Adam Barembruch dr Adam Barembruch
Kryterium ceny
Z limitem ceny
CENA  najważniejsza: CZAS
Bez limitu ceny
Po każdej cenie  PKC
zlecenia zakupu z wyższym limitem dwa zlecenia tego samego typu i z
Po cenie rynkowej  PCR
realizowane są przed zleceniami o tą samą ceną są realizowane
Po cenie rynkowej na otwarcie  PCRO
niższym limicie według czasu zarejestrowania w
Kryterium dodatkowych warunków realizacji
systemie giełdowym
zlecenia sprzedaży z niższym
Z warunkiem minimalnej wielkości wykonania (Wmin)
limitem są realizowane przed
Z wielkością ujawnioną (WUJ)
zleceniami o wyższym limicie
Z limitem aktywacji (LimAkt)
Stop loss
Stop limit
Kryterium termin ważności
Wykonaj lub anuluj (WuA)
Ważne do pierwszego wykonania (WiN)
Ważne do końca sesji (DZIEN)
Ważne bezterminowo  domyślnie (DOM)
AB
17
Samoocena
18 dr Adam Barembruch
Po co inwestuję? Jaki jest horyzont moich inwestycji?
Utrzymanie, samochód, wakacje, emerytura 2-3 tygodnie  bez sensu, koszty transakcyjne,
czas zakładania rachunku
MIT: Giełda to maszynka do zarabiania dużych
pieniędzy w krótkim czasie. Minimum kilka miesięcy
Inwestorzy, którym udaje się uzyskiwać 40%
Ile czasu tygodniowo poświecę na analizy
zysku rocznie w ciągu kilku - kilkunastu lat
swoich inwestycji?
należą do wyjątków.
(daytrading) czy rynki (kontrakty) wymagają
Jakie kwoty jestem w stanie zainwestować?
spędzania po kilka godzin dziennie przed
ekranem komputera.
Wartość nominalna obligacji detalicznej  100
zł
Co wiem na temat giełdy, ekonomii czy praw
JAK ZACZ
Ć INWESTOWANIE
Ceny akcji często powyżej 200 zł rządzących rynkiem?
Depozyt na kontrakt na WIG20 powyżej 1000 Wiele badań naukowych czy konkursów
zł inwestycyjnych pokazało, że w krótkim
NA GIEA
DZIE
terminie, nawet małpa potrafi osiągnąć lepsze
Minimalna kwota ~1000 zł
stopy zwrotu niż profesjonaliści
DYWERSYFIKACJA
Psychika :)  chciwość i strach
PSYCHOLOGIA
Ile z tego mogę stracić?
Wszyscy, którzy przyszli na giełdę
z pieniędzmi przeznaczonymi "na życie",
INWESTOWANIA
powinni przemyśleć swoje decyzje raz jeszcze.
Strata do 10% kapitału
Strata do 30%
Strata powyżej 30%
Dr Adam Barembruch
AB AB
Symulacja gry giełdowej -
Jak wybrać rachunek maklerski?
http://gra.onet.pl/gra
19 20
dr Adam Barembruch dr Adam Barembruch
Symulacja prawdziwej gry giełdowej.
Na starcie dostajesz 40tyś. PLN.
Pytania? Czynniki decydujące o wyborze
Gra opiera się na aktualnych notowaniach.
Ile będę inwestował? Opłaty i prowizje
Można poćwiczyć i oswoić się z giełdą nie ryzykując prawdziwych pieniędzy.
Zainwestuj tyle pieniędzy ile będziesz mógł w rzeczywistości - da Ci to skalę strat i zysków na jakie możesz liczyć kiedy zaczniesz
Czy będę korzystał z kredytu Roczny koszt prowadzenia rachunku
robić to na serio.
maklerskiego, 40zł  80zł.
W jakie instrumenty będę inwestował?
Koszty otwarcia rachunku od 0zł-
Czy będę inwestował tylko na rynku
50zł.
pierwotnym czy też na wtórnym?
Prowizja za sprzedaż i kupno akcji
W jaki sposób będę składał zlecenia?
zwykle to od 0,40% do 2%.
Czy konto maklerskie jest połączone z
Minimalna prowizja - tutaj kwotą
Twoim kontem głównym? Jeśli nie to
graniczną jest od 6zł-15zł.
ile kosztuje przelew z konta
Oferta kredytowa
maklerskiego na główne i odwrotnie?
Oferta analityczna
Czy wolne środki na koncie
System internetowy
maklerskim są oprocentowane
Czy mamy dostęp do notowań? Dostępność POKów
AB
22
Jak wybrać i założyć konto maklerskie?
21 dr Adam Barembruch
Jak wybrać konto mBank - eMakler
Konto w banku + usługa maklerska
Opłata za otwarcie i prowadzenie
Roczny koszt prowadzenia rachunku rachunku maklerskiego i eKonta 0zł.
maklerskiego, 40zł  80zł.
Minimalna prowizja za sprzedaż lub
Koszty otwarcia rachunku od 0zł-50zł.
kupno akcji 5zł.
Prowizja za sprzedaż i kupno akcji
Niska prowizja maklerska 0,25%-
zwykle to od 0,40% do 2%.
0,39%.
Minimalna prowizja - tutaj kwotą
graniczną jest od 6zł-15zł.
RYZYKO
Pełna integracja z rachunkiem eKonto
Czy konto maklerskie jest połączone z
Oprocentowanie wolnych środków.
Twoim kontem głównym? Jeśli nie to
PROSTE ZASADY
ile kosztuje przelew z konta
A
atwość obsługi.
maklerskiego na główne i odwrotnie?
Dostęp do rachunku maklerskiego
INWESTOWANIA
Czy wolne środki na koncie
przez Internet 24 h na dobę.
maklerskim są oprocentowane
Dostęp do notowań aktualnych w
Czy mamy dostęp do notowań?
czasie rzeczywistym i historycznych
Dr Adam Barembruch
AB AB
Ryzyko inwestowania w akcje Podstawowa miara ryzyka
23 24
dr Adam Barembruch dr Adam Barembruch
AB AB
Podstawowe metody ograniczania ryzyka
Czy ciężko odrabiać straty na giełdzie?
inwestowania na giełdzie
25 dr Adam Barembruch 26 dr Adam Barembruch
Dywersyfikuj
Zysk który należy osiągnąć żeby
Poniesiona strata Wartość inwestycji po stracie
Nie inwestuj wszystkich pieniędzy w jedną spółkę odrobić strat e
5% 9500 5%
Nie inwestuj wszystkich pieniędzy w jedną branżę
10% 9000 11%
Nie inwestuj wszystkich pieniędzy w jeden instrument
15% 8500 18%
20% 8000 25%
Nie inwestuj wszystkich pieniędzy za pomocą jednej strategii
25% 7500 33%
Ograniczaj straty
30% 7000 43%
35% 6500 54%
Dobrze się przygotuj
40% 6000 67%
Ucz się
45% 5500 82%
50% 5000 100%
Działaj samodzielnie
55% 4500 122%
Jeśli masz wątpliwości  wycofaj się
60% 4000 150%
65% 3500 186%
Uporządkuj własne finanse
70% 3000 233%
Inwestuj tylko nadwyżkę
75% 2500 300%
80% 2000 400%
Zapewnij sobie poduszkę finansową
85% 1500 567%
Uważaj z kredytami
90% 1000 900%
95% 500 1900%
Zawsze porównuj zysk z ryzykiem
AB AB
Strategie inwestowanie
Metoda stałych sum
27 28
dr Adam Barembruch dr Adam Barembruch
Metoda polegająca na kupowaniu stałej liczby np. akcji danej
Najważniejsze Proste
spółki w regularnych odstępach czasu, co powoduje, cena
zakupu w dłuższym okresie jest niezależna od krótkotrwałych
Pasywna
Analiza fundamentalna
wahań rynku i powoduje uśrednienie ceny zakupu
Fundusze inwestycyjne
(Co kupić?)
Średni, długi horyzont czasowy
Metoda polegająca na utrzymywaniu stałej proporcji w
Analiza techniczna
Zamrożenie kapitału
czasie, dotyczącej struktury naszego portfela inwestycyjnego
(Kiedy kupić?) Aktywna
np. utrzymywaniu w naszym portfelu proporcji 20/80, tzn.
Obserwowanie trendów i szukanie
Analiza portfelowa
inwestowaniu 20% naszych dodatkowych wolnych środków
okazji
(jak zdywersyfikować portfel?)
w akcje i 80%w obligacje,
Systematycznego inwestowania
(uśrednianie ceny instrumentu)
Metoda polegająca na przeznaczaniu stałej kwoty naszych
Stała kwota
dodatkowych wolnych środków na inwestycje w konkretne
Stała liczba
instrumenty finansowe, w regularnych odstępach czasu (z
Stała proporcja
Długi horyzont czasowy
uwzględnieniem korekty inflacyjnej w określonym czasie).
Dyscyplina
Uśrednianie ceny instrumentu
AB AB
Dlaczego strategia stałej kwoty opłaca się?
Jak wybrać spółkę
29 dr Adam Barembruch 30 dr Adam Barembruch
Znajdz
spółkę, której akcje są tanie
Inwestycja systematyczna Inwestycja jednorazowa
znajdz
spółki o niskim wskaz
niku P/E (cena do zysku)
200,00 zł 1 200,00 zł
 Niski wskaz
nik to P/E o wartości 5-10 albo
Cena nabywanego Liczba nabywanych Liczba nabywanych
nieco wyższe, ale niskie na tle innych spółek tej samej branży.
instrumentu instrumentów instrumentów
Sprawdz
dlaczego akcje są tanie
2011-01-01 100,00 zł 2,00 12,00
słaby wynik finansowy spółki (strata);
wyprzedaż akcji przez Fundusz Emerytalny/ Inwestycyjny
2011-02-01 100,00 zł 2,00
toczące się przeciw spółce postępowanie
2011-03-01 150,00 zł 1,33
Sprawdz
zyski spółki
2011-04-01 50,00 zł 4,00
Dowiedz się czegoś o spółce
2011-05-01 100,00 zł 2,00
Ustal poziom wyjścia
2011-06-01 50,00 zł 4,00
5%,
10%,
Suma 15,33 12,00
15%?
Wycena 27,78% 766,67 zł 600,00 zł
Monitoruj swoją inwestycję
AB AB
Skłonności motywacyjne inwestorów Dekalog inwestora
31 32
dr Adam Barembruch dr Adam Barembruch
Rynek karmi się tymi, którzy sądzą, że są od niego mądrzejsi.
Teoria perspektywy
Nigdy nie inwestuj wszystkich pieniędzy w jedną spółkę, jeden fundusz czy nawet
A. 50% szansa na wygranie 1000 zł
jedną kategorię funduszy.
B. Pewna wygrana w wysokości 500 zł
Poszerzaj swoją wiedzę na temat rynku.
Miej własne zdanie. Opinie analityków traktuj tylko pomocniczo.
Efekt unikania strat
Bądz
konsekwentny w swoich działaniach.
Polega na tym, że inwestorzy niemal za wszelka cenę bronią się przed
Zawsze zakładaj, ile możesz stracić.
zamknięciem pozycji zakończonej na minusie.
Nie próbuj szybko zbić fortuny  inwestowanie to zajęcie dla cierpiwych.
Efekt ten charakteryzuje inwestorów pasywnych.
Kiedy wszystkie media dookoła ogłaszają, że na giełdzie jest hossa, zaczynaj
Efekt utopionych kosztów
wycofywać się z akcji.
Nie próbuj łapać dołków i szczytów rynku.
Polega na tym, że ludzi skłonni są trwać przy raz podjętej decyzji, jeśli
tylko związana ona była ze znacznym wydatkiem, wysiłkiem bądz

Nigdy nie inwestuj przeciw trendowi.
poświeceniem czasu.
Efekt utopionych kosztów ma dwa wymiary:
rozmiar
czas