MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Anna Syska
Zapobieganie próchnicy zębów 322[03].Z2.03
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
lek. dent. Alicja Jędrzejczyk
lek. med. Ewa Rusiecka
Opracowanie redakcyjne:
mgr Anna Syska
Konsultacja:
mgr Ewa Kawczyńska-Kiełbasa
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[03].Z2.03
 Zapobieganie próchnicy zębów , zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
higienistka stomatologiczna.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 4
3. Cele kształcenia 5
4. Przykładowe scenariusze zajęć 6
5. Ćwiczenia 10
5.1. Higiena jamy ustnej 10
5.1.1. Ćwiczenia 10
5.2. Cel, zadania i metody profilaktyki próchnicy 15
5.2.1. Ćwiczenia 15
5.3. Zabiegi higieniczne jamy ustnej 18
5.3.1. Ćwiczenia 18
5.4. Etyka zawodu higienistki stomatologicznej. BHP w gabinecie
stomatologicznym 23
5.4.1. Ćwiczenia 23
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 27
7. Literatura
39
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie higienistka stomatologiczna.
W poradniku zamieszczono:
 wymagania wstępne, umiejętności jakie powinien posiadać uczeń przed przystąpieniem
do realizacji jednostki modułowej,
 cele kształcenia, umiejętności jakie uczeń opanuje podczas realizacji programu jednostki
modułowej,
 przykładowe scenariusze zajęć,
 ćwiczenia zawierające wskazówki do realizacji, zalecane metody nauczania uczenia się
oraz środki dydaktyczne,
 ewaluację osiągnięć, po zrealizowaniu programu jednostki modułowej pozwoli ocenić
poziom nabytych umiejętności,
 wykaz literatury.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone ró\
nymi metodami, ze
szczególnym uwzględnieniem następujących metod nauczania: wykładu, ćwiczeń
praktycznych, dyskusji dydaktycznej, metody przypadków.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zró\
nicowane, od samodzielnej do
zespołowej.
322[03].Z2
Profilaktyka i leczenie chorób narządu \
ucia
322[03].Z2.01
Organizacja pracy w gabinecie
stomatologicznym
322[03].Z2.02
Prowadzenie dekontaminacji
w gabinecie stomatologicznym
322[03].Z2.04
322[03].Z2.03
Zapobieganie chorobom błony
Zapobieganie próchnicy zębów
śluzowej jamy ustnej i przyzębia
322[03].Z2.05
Wykonywanie podstawowych
zabiegów profilaktyczno-leczniczych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- korzystać z ró\
nych z
ródeł informacji,
- posługiwać się podstawową terminologią stomatologiczną,
- stosować zasady higieny jamy ustnej,
- rozró\
niać choroby jamy ustnej,
- dokonywać analizy przeprowadzanego wywiadu z pacjentem,
- rozwiązywać problemy w zakresie badań podmiotowych,
- planować profilaktykę chorób jamy ustnej,
- komunikować się z uczestnikami procesu pracy,
- rozwiązywać problemy w zakresie profilaktyki chorób zębów,
- korzystać z komputera,
- współpracować w grupie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- scharakteryzować florę bakteryjną jamy ustnej,
- określić wpływ drobnoustrojów na powstawanie próchnicy zębów,
- określić znaczenie higieny narządu \
ucia dla stanu zdrowotnego jamy ustnej,
- określić kryteria oceny higieny jamy ustnej,
- scharakteryzować wskaz
niki higieny narzÄ…du \
ucia,
- scharakteryzować czynniki środowiskowe wpływające na stan zdrowotny jamy ustnej,
- scharakteryzować czynniki ryzyka próchnicy,
- scharakteryzować wskaz
niki epidemiologiczne próchnicy i określić zasady ich badania,
- scharakteryzować techniki badania wskaz
ników frekwencji oraz wskaz
ników PUW i PW,
- zinterpretować wartości wskaz
ników,
- określić cele i zadania profilaktyki próchnicy zębów,
- zaplanować działania edukacyjne dotyczące poprawy stanu higieny narządu \
ucia,
- dobrać metody i formy oddziaływania do mo\
liwości poznawczych jednostki,
- scharakteryzować zabiegi higieniczne jamy ustnej,
- dobrać środki do higieny jamy ustnej,
- dobrać rodzaj szczoteczki oraz metodę szczotkowania zębów,
- wdro\
yć plan higienizacji na podstawie wskaz
ników higieny narządu \
ucia,
- przeprowadzić instrukta\
wykonywania zabiegów higienicznych jamy ustnej wśród
pacjentów w ró\
nym wieku,
- określić wpływ sposobu od\
ywiania na stan zdrowotny jamy ustnej,
- udzielić wskazówek dietetycznych dotyczących profilaktyki próchnicy,
- wyjaśnić mechanizm profilaktycznego działania fluoru,
- scharakteryzować metody profilaktyki fluorowej próchnicy,
- określić wskazania do stosowania metod endogennych,
- określić wskazania do stosowania egzogennych metod indywidualnych profilaktyki
fluorowej próchnicy
- określić wskazania do stosowania egzogennych metod zbiorowych profilaktyki fluorowej
próchnicy metodą Torella,
- określić wskazania do profilaktycznego lakierowania i lakowania zębów,
- przeprowadzić zajęcia edukacyjne z zakresu profilaktyki próchnicy,
- wykonać czynności i zabiegi związane z profilaktyką próchnicy zębów na zlecenie i pod
nadzorem lekarza dentysty,
- zastosować zasady aseptyki i antyseptyki,
- wypełnić dokumentację pacjenta dotyczącą przeprowadzonych działań profilaktycznych,
- zastosować zasady etyki,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa higieny pracy, ochrony przeciwpo\
arowej oraz
ochrony środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & &
Modułowy program nauczania: Higienistka stomatologiczna 322[03].
Moduł: Profilaktyka i leczenie chorób narząd \
ucia 322[03].Z2.
Jednostka modułowa: Zapobieganie próchnicy zębów 322[03].Z2.03
Temat: Higiena jamy ustnej.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności ustalania planu higieny jamy ustnej.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- uzasadnić konieczność przeprowadzania higieny jamy ustnej,
- wymienić elementy higieny jamy ustnej,
- scharakteryzować częste schorzenia pacjentów,
- uzasadnić wybór odpowiednich metod higieny jamy ustnej,
- sporządzić harmonogram prawidłowej higieny jamy ustnej,
- przedstawić plan prawidłowej higieny jamy ustnej.
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
- praca w zespole,
- przydział zadań zawodowych,
- ocena stopnia wykonania zadania.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- dyskusja dydaktyczna,
- pogadanka,
- ćwiczenia.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca w 3 4 osobowym zespole.
Czas: 4 godziny dydaktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- plansze,
- arkusze papieru,
- rzutnik multimedialny,
- komputer,
- poradnik dla ucznia.
Zadanie dla ucznia
Opracuj plan higieny jamy ustnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
Przebieg zajęć
Faza wstępna
1. Podanie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom celu ogólnego i celów szczegółowych zajęć.
3. Podział uczniów na zespoły zadaniowe i wybór lidera.
4. Wyjaśnienie zasad pracy w zespole.
Faza właściwa
Faza I. Informacje
1. Nauczyciel omawia istotę prawidłowo zaplanowanej profilaktyki zdrowotnej jamy ustnej
za pomocÄ… rzutnika multimedialnego.
2. Nauczyciel omawia poszczególne elementy higieny jamy ustnej.
Faza II. Konstrukcja planu marketingowego w zespołach zadaniowych.
1. Zespoły określają rodzaje pytań do poszczególnych schorzeń.
2. Dyskusja w zespołach nad treściami, jakie powinny znajdować się w poszczególnych
elementach higieny jamy ustnej.
3. Lider zespołu przydziela ka\
demu członkowi zespołu do opracowania dwa dialogi do
przedstawienia.
4. Uczniowie pracują samodzielnie, zapisując na kartkach treści, jakie powinny znalez
ć się
w prawidłowej higienie jamy ustnej.
5. Uczniowie w ramach zespołu wymieniają się kartkami i ewentualnie dopisują swoje
propozycje.
6. Lider zespołu zbiera wszystkie karteczki i wspólnie z zespołem ustalają ostateczną wersję
prawidłowej higieny jamy ustnej.
Faza III. Prezentacja w formie multimedialnej projektu:  Higiena jamy ustnej .
1. Ka\
dy zespół w ciągu tygodnia ma przygotować prezentację multimedialną dotyczącą
prawidłowej higieny jamy ustnej.
2. Na zajęciach ka\
dy zespół przedstawia prezentację multimedialną, omawiając
i uzasadniając treści zawarte w prawidłowej higienie jamy ustnej. Określa rodzaj
schorzeń, które mogą wystąpić, jeśli higiena będzie nieprzestrzegana.
Faza IV. Ocena projektów.
1. Nauczyciel wraz z uczniami ocenia plany higieny jamy ustnej pod kątem poprawności
i atrakcyjności prezentacji.
2. Nauczyciel przydziela ka\
demu zespołowi punkty za prezentację.
3. Uczniowie w zespole rozdzielajÄ… punkty w zale\
ności od stopnia zaanga\
owania
w przygotowanie i prezentacjÄ™.
Faza V. Podsumowanie
1. Uczniowie uzasadniają potrzebę tworzenia planu higieny jamy ustnej, zwłaszcza
w sytuacji, kiedy pacjent zgłasza się do dentysty po raz pierwszy.
2. Uczniowie omawiają trudności, jakie napotkali w trakcie przygotowania prezentacji.
Praca domowa
Wyszukaj w Internecie przykłady najczęściej popełnianych błędów w higienie jamy ustnej.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące realizacji zajęć oraz nabytych umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadzÄ…ca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Higienistka stomatologiczna 322[03]
Moduł: Profilaktyka i leczenie chorób narządu \
ucia 322[03].Z2
Jednostka modułowa: Zapobieganie próchnicy zębów 322[03].Z2.03
Temat: Zabiegi higieniczne jamy ustnej.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności stosowania ró\
nych metod higieny narzÄ…du \
ucia.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- wskazać z
ródła informacji o zabiegach higienicznych jamy ustnej,
- rozró\
nić dobre i złe nawyki higieniczne,
- przeprowadzić analizę zabiegów higienicznych,
- rozró\
nić narzędzia stosowane w przestrzeganiu higieny.
Metody nauczania uczenia siÄ™:
- pogadanka,
- dyskusja dydaktyczna,
- ćwiczenie.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca zespołowa.
Czas: 3 godziny dydaktyczne.
Åšrodki dydaktyczne:
- arkusze papieru,
- komputer,
- rzutnik multimedialny,
- Panorama firm,
- katalogi bran\
owe,
- prasa,
- poradnik dla ucznia.
Przebieg zajęć:
Etap I
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie tematu, celu ogólnego i celów szczegółowych.
3. Przedstawienie uczniom zadania:
Pacjent z licznymi ubytkami zwraca się do stomatologa. Wyjaśnij pacjentowi cel
i zasadność zabiegów higienicznych jamy ustnej.
4. Przypomnienie zasad pracy w zespole.
5. Podział uczniów na zespoły zadaniowe.
6. Przydział ról poszczególnym zespołom:
- dwa zespoły pełnią rolę wyjaśniających cel i zasadność zabiegów higienicznych,
- pozostałe dwa zespoły pełnią rolę pacjentów z chorobami jamy ustnej.
7. Zespoły zadaniowe opracowują strategię działania.
8. Zespoły poszukują informacji o dolegliwościach pacjenta, oraz zabiegach higienicznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
9. Zespoły pełniące rolę pacjentów z chorobami jamy ustnej charakteryzują najczęściej
popełniane błędy przy zabiegach higienicznych jamy ustnej,
10. Pozostałe zespoły opracowują informacje o dokumentacji dotyczącej higieny jamy ustnej.
Etap II
1. Prezentacja informacji o zabiegach higienicznych jamy ustnej.
2. Wybór zespołu, który najlepiej określił metody higieny jamy ustnej.
3. Wybór zespołu, który najlepiej zdefiniował i przedstawił zabiegi higieniczne jamy ustnej.
4. Nauczyciel ocenia pracę zespołów przydzielając im punkty, które uczniowie rozdzielają
w zale\
ności od stopnia zaanga\
owania w przygotowanie i prezentacje zadania.
Zakończenie zajęć
Nauczyciel przypomina uczniom skÄ…d mo\
na uzyskać informację na temat technik
higieny jamy ustnej.
Praca domowa
Wyszukaj przykłady zabiegów higienicznych jamy ustnej stosowanych u małych dzieci.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące realizacji zajęć oraz nabytych umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
5. ĆWICZENIA
5.1. Higiena jamy ustnej
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przeczytaj zdania zawarte w tabeli i zaznacz X czy sÄ… one prawdziwe czy nie.
Tabela do ćwiczenia 1
ZDANIA PRAWDA FAA
SZ
Błonka ślinowa tworzy się na zębach zaraz po ich
umyciu.
Przyczyną próchnicy mogą być drobnoustroje
płytki nazębnej.
Higiena jamy ustnej nie jest profilaktyką chorób
zębów.
Zęby nale\
y nitkować.
JamÄ™ ustnÄ… nie nale\
y płukać \
adnym płynem.
Edukacja jest wa\
na w rozwoju higieny jamy
ustnej.
Narzędziami edukacyjnymi są filmy, plakaty,
ksiÄ…\
ki.
Wskaz
nik fuksynowy to wskaz
nik temperatury.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym higieny jamy ustnej,
2) przeczytać uwa\
nie zdania zawarte w tabeli,
3) zaznaczyć znakiem X prawdę lub fałsz,
4) porównać wyniki w grupie,
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Ćwiczenie 2
Przyporządkuj czynnościom potrzebnym do utrzymania higieny jamy ustnej wagi
znaczenia od 1 do 6, gdzie 1 oznacza mały wpływ danej czynności na stan higieny jamy
ustnej, 6 oznacza największy wpływ danej czynności na stan higieny jamy ustnej.
Tabela do ćwiczenia 2
Czynności higieny jamy ustnej Waga
znaczenia
Szczotkowanie zębów
Odpowiednia dieta
Regularne wizyty u stomatologa
Nitkowanie
PÅ‚ukanie jamy ustnej
śucie gumy z cukrem
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym higieny jamy ustnej,
2) przeanalizować wymienione w tabeli poszczególne czynności potrzebne do utrzymania
higieny jamy ustnej,
3) przyporządkować ka\
dej czynności wagę 1 6,
4) porównać wyniki w grupie,
5) dokonać analizy otrzymanych wyników.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Ćwiczenie 3
Wpisz w diagram najbardziej znane Ci narzędzia edukacyjne oraz odpowiedz na pytania:
- czy szerzenie edukacji na temat profilaktyki jamy ustnej jest potrzebne?
- w jaki sposób w Twojej okolicy jest prowadzona edukacja profilaktyczna?
Diagram do ćwiczenia 3
narzędzia
edukacyjne
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym profilaktyki jamy ustnej,
2) wyszukać narzędzia edukacyjne,
3) przeprowadzić ocenę przydatności narzędzi edukacyjnych w szerzeniu profilaktyki jamy
ustnej,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- stanowisko komputerowe z dostępem do Internetu,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Ćwiczenie 4
Wpisz w diagram dziedziny medycyny, w których stosuje się najczęściej badania
przesiewowe.
Diagram do ćwiczenia 4
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym badań przesiewowych,
2) wyszukać odpowiednie dziedziny medycyny,
3) uzupełnić diagram,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Ćwiczenie 5
Na podstawie analizy przypadków zidentyfikuj, który z wymienionych mę\
czyzn ma
największe predyspozycje do chorób jamy ustnej, a który najmniejsze. Jakie działania
edukacyjne nale\
y podjąć w stosunku do pacjenta dorosłego, a jakie w stosunku do dziecka,
aby uświadomić im istotę dbania o stan jamy ustnej?
Opracuj plan edukacyjny zwalczania próchnicy.
Opisy przypadków
Przypadek A
Adam myje zęby 3 razy dziennie, pali papierosy i uwielbia słodycze, stomatologa odwiedza,
co dwa lata, u\
ywa past z du\
ą ilością fluoru.
Przypadek B
Grześ wymienia szczoteczkę, co 3 miesiące, myje zęby 2 razy dziennie, ogranicza słodycze,
regularnie odwiedza dentystę, nitkuje zęby.
Przypadek C
Piotr ostatni raz był u stomatologa 7 lat temu, pali papierosy od 30 lat, ma tylko pastę do
zębów, a jego szczoteczka ma około dwóch lat.
Największe predyspozycje do choroby jamy ustnej ma& & & & & & & & & & & & & & ..& .
Najbardziej o higienÄ™ jamy ustnej dba& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..&
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym higieny jamy ustnej,
2) przeprowadzić analizę przypadków,
3) zidentyfikować cechy zdrowego i chorego człowieka,
4) określić osobę najbardziej i najmniej predysponującą do chorób jamy ustnej,
5) określić działania edukacyjne w stosunku do pacjenta dorosłego,
6) określić działania edukacyjne w stosunku do dziecka,
7) sporządzić plan edukacyjny zwalczania próchnicy,
8) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- analiza przypadku,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
5.2. Cele, zadania i metody profilaktyki próchnicy
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wstaw w brakujące miejsca słowa, tak aby zdania były prawidłowo sformułowane:
Fluocal, Fluor, Lacalut, ksylitol, dieta, próchnica, PUW, sorbitol, szczotkowanie.
Brak higieny jamy ustnej mo\
e doprowadzić do choroby zębów zwanej & & & & & & & .....
W paście do zębów głównym związkiem zapobiegającym próchnicy jest& & & & & & & & .
Najlepiej i najzdrowiej jest \
uć gumę bez cukru, której głównym składnikiem słodzącym jest
& & & & ..
Spo\
ywanie du\
ej ilości węglowodanów jest nieprawidłową & & & & & & ..
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym profilaktyki próchnicy,
2) przeczytać zdania do uzupełnienia,
3) wstawić brakujące wyrazy,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie.
Åšrodki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Przeczytaj zdania zawarte w tabeli i zaznacz X czy są one prawdziwe czy fałszywe.
Tabela do ćwiczenia 2
ZDANIA PRAWDA FAA
SZ
Głównym składnikiem past jest fluor.
Płukanki zawierają tylko wyciągi ziołowe.
Nitkowanie nie jest profilaktyką próchnicy.
PUW jest to zapalenie dziąseł.
Im więcej węglowodanów tym lepiej dla zębów.
Fluorkowanie to dostarczanie fluoru do kości.
śucie gumy z cukrem jest zdrowe.
Zęby nale\
y szczotkować tylko 2 razy na tydzień.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym profilaktyki próchnicy,
2) przeczytać uwa\
nie zdania zawarte w tabeli,
3) zaznaczyć znakiem X prawdę lub fałsz,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Przeprowadz
analizę działań profilaktyki próchnicy, określ, które z nich jest najbardziej
skuteczne.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym profilaktyki próchnicy,
2) przeanalizować ró\
ne z
ródła informacji o próchnicy,
3) przeprowadzić analizę korzyści płynących z ró\
nych działań przeciwpróchniczych,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Ćwiczenie 4
Zaaran\
uj scenkę, w której jako higienistka stomatologiczna będziesz informowała
pacjenta o czynnikach wpływających na powstawanie próchnicy. Wykorzystaj do tego środki
wizualizujące zmiany próchnicowe zębów.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji. Nauczyciel powinien
poinformować uczniów o przepisach BHP na stanowisku pracy.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym czynników wpływających na
powstawanie próchnicy,
2) zidentyfikować czynniki wpływające na powstanie próchnicy,
3) przygotować scenariusz scenki,
4) przygotować środki wizualizujące zmiany próchnicowe zębów,
5) przeprowadzić dyskusję w grupie,
6) zaprezentować scenkę na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- inscenizacja,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.3. Zabiegi higieniczne jamy ustnej
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie analizy poni\
szych przypadków zidentyfikuj, który z wymienionych
mÄ™\
czyzn ma największe predyspozycje do chorób jamy ustnej. Jakie działania nale\
y podjąć
w stosunku do pacjenta z największymi predyspozycjami do chorób jamy ustnej?
Opis przypadków
Przypadek A
Adam spo\
ywa du\
o słodyczy, nitkuje zęby regularnie i płucze, zapomina jednak o myciu
zębów, nie dba o swoją szczoteczkę i nie wie, co to są pasty z fluorem.
Przypadek B
Grześ nitkuje, myje zęby regularnie, chodzi na kontrolę do stomatologa bardzo często, u\
ywa
past z fluorem, płucze jamę ustną oraz stosuje ró\
ne techniki mycia.
Przypadek C
Piotrek czasami myje zęby swoją starą szczoteczką, na kontrolę do dentysty chodzi co 5 lat,
często skar\
y się na ból zębów, nie ma ju\
5 zębów i wcią\
krwawią mu dziąsła.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym zabiegów higienicznych jamy ustnej,
2) przeprowadzić analizę przypadków,
3) zidentyfikować pacjenta z największymi predyspozycjami do chorób jamy ustnej,
4) zaproponować działania zmniejszające prawdopodobieństwo chorób jamy ustnej,
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- analiza przypadku,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Ćwiczenie 2
W tekście wstaw w brakujące miejsca słowa, tak, aby zdania były prawdziwe (wybierz
tylko te wyrazy, które pasują do kontekstu zdania): higiena jamy ustnej, Sangwinaryna,
szczoteczka, antyseptycznie, Triclosan, płyn do płukania, zobojętnia kwaśne pH jamy ustnej,
dieta.
Po umyciu zębów stosuje się równie\
& & & & & & & & & & & & .
Wa\
na jest w profilaktyce przeciwpróchnicowej racjonalna & & & & & & & , gdy\

od\
ywianie równie\
ma wpływ na zdrowie zębów
& & & & & & .powinno się zmieniać, co 2 3 miesiące, poniewa\
włosie mo\
e ulec
uszkodzeniu, działanie to prowadzi do prawidłowej& & & & & & & & & & & & ..
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania z rozdziału 4.3.1 poradnika dla ucznia,
2) przeczytać zdania do uzupełnienia,
3) wybrać odpowiednie słowa i uzupełnić nimi zdania,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Scharakteryzuj metody szczotkowania zębów i odpowiedz na pytania:
- jakie czynniki wpływają na dobór właściwej szczoteczki?
- na czym polega nitkowanie zębów?
- jakie składniki występują w płukankach do zębów?
- jakie metody higieny jamy ustnej polecisz pacjentom w podeszłym wieku?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania z rozdziału 4.3.1 poradnika dla ucznia,
2) scharakteryzować metody szczotkowania zębów,
3) przeanalizować czynniki wpływające na wybór szczoteczki do zębów,
4) podać ró\
nicę między nitkowaniem, a szczotkowaniem,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
5) zaproponować sposoby higieny jamy ustnej dla osób starszych,
6) zaprezentować wnioski.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 4
Wpisz w diagram najwa\
niejsze działania chlorheksydyny. W jakiej postaci
chlorheksydyna jest dostępna na rynku?
Diagram do ćwiczenia 4
działanie
chlorheksydyny
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) scharakteryzować działanie chlorheksydyny,
2) wskazać w jakiej postaci chlorheksydyna jest dostępna na rynku,
3) uzupełnić diagram,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
 Åšrodki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 5
Zaplanuj i zaprezentuj przykładowe szkolenie edukacyjne w zakresie higieny jamy
ustnej, które nale\
y przeprowadzić dla młodzie\
y gimnazjum.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym szkoleń w zakresie higieny jamy
ustnej,
2) zaplanować zakres tematyczny szkolenia,
3) zgromadzić materiały szkoleniowe,
4) wybrać metody edukacyjne dla młodzie\
y gimnazjum,
5) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- ulotki,
- foldery,
- filmy edukacyjne,
- poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Ćwiczenie 6
Wpisz w diagram cechy określające płukanie jamy ustnej. Przeprowadz
dyskusjÄ™ na
temat skuteczności płukania zębów oraz odpowiedz na pytania:
- jakie stosujesz metody w celu utrzymania dobrej higieny jamy ustnej?
- co wchodzi w skład płukanek do jamy ustnej?
- jakie płukanki są dostępne w aptekach na twoim terenie?
Diagram do ćwiczenia 6
płukanie jamy
ustnej
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania z rozdziału 4.3.1 poradnika dla ucznia,
2) wpisać najwa\
niejsze zalety płukania jamy ustnej do diagramu,
3) przeprowadzić wywiad w najbli\
szej aptece na temat dostępnych płukanek do jamy
ustnej,
4) przedyskutować efekty wywiadów w grupie,
5) wnioski zaprezentować na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- komputer z dostępem do Internetu,
- ulotki reklamowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
5.4. Etyka zawodu higienistki stomatologicznej. BHP w gabinecie
stomatologicznym
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zaaran\
uj scenki, w których poka\
esz zachowanie etyczne i nieetyczne higienistki
stomatologicznej w stosunku do pacjenta. Jakie normy moralne powinny charakteryzować
higienistkÄ™ stomatologicznÄ…?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym etyki zawodowej,
2) przeanalizować zachowania etyczne i normy moralne jakimi powinna charakteryzować
siÄ™ higienistka stomatologiczna,
3) napisać scenariusze scenek,
4) zaprezentować scenki na forum grupy,
5) przeprowadzić analizę scenek poszczególnych grup,
6) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- inscenizacja,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- poradnik dla ucznia,
- fartuch, rękawiczki jednorazowe i inne akcesoria do prezentacji scenek.
Ćwiczenie 2
Przeczytaj zdania zawarte w arkuszu ćwiczeniowym i zaznacz X czy są one prawdziwe
czy fałszywe.
Tabela do ćwiczenia 2
PRAWDA FAA
SZ
Lekarz nie musi przestrzegać etyki.
Seneka to twórca praw etycznych.
Stomatolodzy powinni przestrzegać BHP.
Azotany to zwiÄ…zki toksyczne.
Ochrona środowiska nie jest wcale wa\
na.
Aseptyka to nurt filozoficzny.
W gabinecie stomatologicznym powinno być czysto.
Stomatolog powinien być cierpliwy i wykazywać się
empatiÄ….
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać dostępne dla ucznia z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym etyki zawodowej,
2) przeczytać uwa\
nie zdania zawarte w tabeli,
3) zaznaczyć znakiem X prawdę lub fałsz,
4) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- kartki papieru,
- długopisy,
- poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 3
Wpisz w diagram czynności, jakie nale\
y wykonywać podczas stosowania aseptyki.
Czym ró\
ni siÄ™ aseptyka od antyseptyki?
Diagram do ćwiczenia 3
Aseptyka
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
 Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym aseptyki,
2) wyszukać odpowiednie cechy aseptyki,
3) przeprowadzić analizę zadań w zakresie aseptyki i antyseptyki,
4) podać ró\
nicę między tymi działaniami,
5) uzasadnić konieczność stosowania aseptyki i antyseptyki,
6) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 4
Korzystając z aktów prawnych z zakresu gospodarowania  odpadami medycznymi
odpowiedz na pytania:
1. Jakie obowiązki w świetle aktualnych przepisów prawnych spoczywają na wytwórcach
 odpadów medycznych ?
2. Jakie  odpady medyczne powstajÄ… w gabinetach stomatologicznych?
3. Dlaczego problem  odpadów medycznych jest przedmiotem regulacji prawnych?
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym gospodarowania odpadami medycznymi,
2) wyszukać w Internecie akty prawne regulujące gospodarkę  odpadami medycznymi ,
3) przeprowadzić analizę tych aktów,
4) odpowiedzieć na pytania,
5) wykazać związek między  odpadami medycznymi , a ochroną środowiska,
6) przedyskutować wnioski w grupie,
7) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Ćwiczenie 5
Wpisz w diagram cechy gabinetu lekarskiego, który jest przyjazny dla pacjenta. Jaką rolę
w gabinecie lekarskim pełni higienistka stomatologiczna? Jakie działania powinna podjąć
higienistka stomatologiczna w sytuacji, gdy w gabinecie wybuchłby po\
ar?
Diagram do ćwiczenia 5
Gabinet
lekarski
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeprowadzić analizę czynników, które będą wskazywały na pozytywną ocenę
higienistki stomatologicznej i gabinetu stomatologicznego z punktu widzenia pacjenta,
2) wpisać najwa\
niejsze cechy do diagramu,
3) przeprowadzić ocenę cech, jakie musi spełniać gabinet lekarski,
4) określić rolę higienistki stomatologicznej w gabinecie stomatologicznym,
5) określić działania jakie nale\
y podjąć, gdy zauwa\
ymy po\
ar,
6) przeprowadzić dyskusję w grupach,
7) zaprezentować wyniki ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia siÄ™:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Åšrodki dydaktyczne:
- poradnik dla ucznia,
- przepisy BHP,
- komputer z dostępem do Internetu,
- literatura zgodna z punktem 7 poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Zapobieganie próchnicy
zębów
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 2, 3, 5, 7, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 19, 20 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 4, 6, 8, 9, 15 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za ka\
dą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. a, 3. c, 4. d, 5. d, 6. c, 7.b, 8. a, 9. d, 10. c, 11. c,
12. c, 13. d, 14. c, 15. b, 16. c, 17. c, 18. b, 19. b, 20. c.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Określić sposoby przechowywania środków
1 A P c
do higieny jamy ustnej
Scharakteryzować środki działające
2 B P a
przeciwpróchniczo
Scharakteryzować zabiegi higieniczne jamy
3 A P c
ustnej
4 Określić kryteria oceny higieny jamy ustnej C PP d
Określić wpływ od\
ywiania na stan jamy
5 A P d
ustnej
Scharakteryzować czynniki ryzyka
6 C PP c
próchnicy
Zidentyfikować metody zwalczania
7 B P b
próchnicy
8 Określić zasady etyki stomatologa C PP a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Określić wpływ sposobu od\
ywiania na
9 C PP d
stan zdrowotny jamy ustnej
10 Określić miejsce występowania fluoru B P c
Scharakteryzować metody profilaktyki
11 B P c
próchnicy
12 Zidentyfikować zadania stomatologa A P c
13 Zastosować zasady aseptyki i antyseptyki A P d
14 Rozró\
nić objawy próchnicy B P c
15 Zastosować zasady etyki C PP b
Scharakteryzować zabiegi higieniczne jamy
16 B P c
ustnej
17 Określić rodzaje badań stomatologicznych B P c
18 Określić zadania stomatologa B P b
19 Dobrać środek do higieny jamy ustnej B P b
20 Dobrać metodę szczotkowania zębów A P c
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
2. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
3. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
4. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
5. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję.
6. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszystkie wątpliwości wyjaśnij.
7. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
8. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbli\
ajÄ…cym siÄ™ czasie
zakończenia udzielenia odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uwa\
nie instrukcjÄ™.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do ka\
dego zadania dołączone są 4 mo\
liwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki nale\
y błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłó\
jego rozwiÄ…zanie
na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Szczoteczki do mycia zębów nie nale\
y przechowywać
a) w kubeczku.
b) blisko pasty do zębów.
c) w zamkniętym pudełku.
d) w Å‚azience.
2. Głównym składnikiem w pastach działających przeciwpróchniczo jest
a) fosfor.
b) woda.
c) olejek eteryczny.
d) fluor.
3. Nici stomatologiczne słu\
Ä… do
a) zabezpieczania migdałów.
b) zabiegów stomatologicznych.
c) czyszczenia przestrzeni międzyzębowych.
d) technologii farmaceutycznej.
4. Higiena jamy ustnej polega
a) tylko na regularnym myciu zębów.
b) tylko na płukaniu jamy ustnej.
c) tylko na nitkowaniu.
d) na myciu zębów, płukaniu i nitkowaniu.
5. Węglowodany
a) powodują wzrost zębów stałych.
b) tylko zmieniajÄ… pH jamy ustnej.
c) tylko powodują próchnicę.
d) powodują próchnicę i zmieniają pH jamy ustnej.
6. Krwawiące dziąsła to objaw
a) rosnącego zęba.
b) polepszenia siÄ™ stanu jamy ustnej.
c) paradontozy.
d) wad \
uchwy.
7. Fluoryzacja to metoda
a) barwienia zębów.
b) dostarczania zębom fluoru.
c) mierząca poziom śliny.
d) borowania zęba.
8. Lekarz postępujący wedle zasad etycznych nie powinien
a) pobierać dodatkowej opłaty za wizytę.
b) być otwarty do pacjenta.
c) wyra\
ać swojej empatii.
d) mieć zawsze dla chorego czas.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
9. Dieta pozwalająca utrzymać zdrowe zęby to dieta bez du\
ej ilości
a) witamin.
b) minerałów.
c) fluoru.
d) węglowodanów.
10. Fluor znajduje siÄ™ w
a) krwi.
b) mózgu.
c) zębach.
d) pastach do butów.
11. Najlepiej \
uć gumę zawierającą
a) cukier.
b) mentol.
c) ksylitol.
d) olejki eteryczne.
12. Stomatolog powinien
a) stosować się tylko do części ustaw w Kodeksie Etyki Lekarskiej.
b) brać udział tylko w wybranych szkoleniach.
c) stosować się w pełni do zasad etyki i przestrzegać Kodeksu Etyki Lekarskiej.
d) przestrzegać tylko Kodeksu Etyki Lekarskiej.
13. W gabinecie stomatologicznym powinno przestrzegać się zasad
a) aseptyki.
b) antyseptyki.
c) preaseptologii.
d) aseptyki i antyseptyki.
14. Objawami próchnicy są
a) bóle w klatce piersiowej.
b) zawroty głowy.
c) bóle zębów.
d) krwawienie dziąseł.
15. Lekarz składa przysięgę według praw etyki
a) Sokratesa.
b) Hipokratesa.
c) Seneki.
d) Arystotelesa.
16. Głównym składnikiem w płynach do płukania jamy ustnej jest
a) wapń.
b) woda.
c) chlorheksydyna.
d) potas.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
17. Badania epidemiologiczne w profilaktyce próchnicy są
a) nieistotne.
b) istotne jedynie wśród młodej populacji.
c) bardzo istotne i analizowane.
d) rzadko brane pod uwagÄ™.
18. Stomatolog powinien
a) wyrywać zęby.
b) być miły i otwarty.
c) być miły, ale nie przyjmować pacjentów po godzinach.
d) być konkretny, bez empatii.
19. Triclosan to związek działający
a) antybakteryjnie, przeciwzapalnie, przeciwbólowo.
b) tylko antybakteryjnie, przeciwzapalnie.
c) tylko antybakteryjnie.
d) uspakajajÄ…co.
20. Metoda okrÄ™\
no-szorujÄ…ca polega na umieszczeniu szczoteczki pod kÄ…tem
a) 45º.
b) 35º.
c) 90º.
d) 40º.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko ...............................................................................
Zapobieganie próchnicy zębów
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Zapobieganie próchnicy
zębów
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 2, 3, 6, 7, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 19, 20 sÄ… z poziomu podstawowego,
- zadania 4, 5, 8, 9, 18 sÄ… z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za ka\
dą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. c 4. d, 5. d, 6. c, 7.b, 8. c, 9. d, 10. d, 11. c,
12. b, 13. a, 14. b, 15. a, 16. c, 17. c, 18. c, 19. a, 20. c.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Scharakteryzować czynniki ryzyka
1 A P b
próchnicy
2 Zastosować przepisy BHP B P d
Zastosować zasady aseptyki i
3 A P c
antyseptyki
4 Dobrać rodzaj szczoteczki C PP d
5 Określić środki do higieny jamy ustnej C PP d
Scharakteryzować czynniki ryzyka
6 B P c
próchnicy
7 Zastosować zasady etyki B P b
Scharakteryzować florę bakteryjną
8 C PP c
jamy ustnej
Określić wskazania do stosowania
9 C PP d
metod egzogennych
Scharakteryzować zabiegi higieniczne
10 B P d
jamy ustnej
Rozró\
nić metody dbania o higienę
11 B P c
jamy ustnej
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
12 Rozró\
nić metody szczotkowania A P b
13 Dobrać środki do higieny jamy ustnej A P a
Scharakteryzować metody badania
14 B P b
higieny jamy ustnej
Określić konieczność dbania o higienę
15 B P a
osób w ró\
nym wieku
Określić cele i zadania profilaktyki
16 B P c
próchnicy
Określić zasadność profilaktyki
17 A P c
stomatologicznej
18 Wskazać właściwego specjalistę C PP c
19 Zastosować przepisy BHP B P a
20 Zastosować zasady etyki A P c
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszystkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbli\
ajÄ…cym siÄ™ czasie
zakończenia udzielenia odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uwa\
nie instrukcjÄ™.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do ka\
dego zadania dołączone są 4 mo\
liwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki nale\
y błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłó\
rozwiÄ…zanie
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Azotany to substancje działające toksycznie
a) tylko na dzieci.
b) na ka\
dy organizm.
c) tylko na osoby starsze.
d) tylko na kobiety w ciÄ…\
y.
2. Przepisy BHP obowiÄ…zujÄ…
a) tylko w gabinecie stomatologicznym.
b) tylko w gabinecie lekarskim.
c) tylko w gabinecie zabiegowym.
d) we wszystkich gabinetach.
3. Przykładem działań aseptycznych jest
a) mycie okien.
b) sprzÄ…tanie.
c) zmiana fartucha, mycie rąk, jałowe otwieranie opatrunków.
d) tylko mycie rÄ…k.
4. Wybór odpowiedniej szczoteczki zale\
y między innymi od
a) wieku.
b) stanu dziąseł.
c) upodobań kolorystycznych.
d) wieku i stanu dziąseł.
5. Przy zapaleniach jamy ustnej stosujemy
a) dentosept.
b) miętę.
c) wodÄ™.
d) dentosept, szałwię.
6. Dieta matki ma wpływ na stan zębów dziecka
a) bardzo mały.
b) nieistotny.
c) bardzo du\
y.
d) wyjątkowo mały.
7. Hipokrates był twórcą
a) pierwszego sztucznego zęba.
b) kodeksu etyki lekarskiej.
c) higieny jamy ustnej.
d) wiertła.
8. pH o wartości 5
a) jest najlepsze dla zdrowia zębów.
b) mo\
e powodować paradentozę.
c) mo\
e być przyczyną próchnicy.
d) jest normalne dla jamy ustnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
9. Egzogenne fluorkowanie dzieli siÄ™ na
a) domowe i profesjonalne.
b) grupowe i domowe.
c) grupowe i profesjonalne.
d) domowe, profesjonalne i grupowe.
10. Endogenne fluorkowanie to
a) woda.
b) tabletki.
c) sól.
d) woda, sól.
11. WadÄ… metody roll jest to, \
e
a) jest za Å‚atwa.
b) jest bardzo trudna.
c) niewystarczająco usuwa płytkę poddziąsłową.
d) jest zbyt skomplikowana.
12. Metodą szczotkowania zębów łatwą dla dzieci jest metoda
a) Bassa.
b) Fonesa.
c) Junga.
d) Frouda.
13. Do pędzlowania jamy ustnej stosuje się lakiery fluorkowe
a) bezbarwne.
b) szlachetne.
c) mikroskopijne.
d) wodne.
14. Metoda Torella jest metodÄ…
a) indywidualnÄ….
b) grupowÄ….
c) usuwania ubytków.
d) skomplikowanÄ….
15. Osoby starsze powinny
a) bardzo dbać o higienę jamy ustnej.
b) zało\
yć protezę i nie dbać wcale o higienę jamy ustnej.
c) nie zakładać protez i nie dbać o higienę jamy ustnej.
d) jeść du\
o słodyczy.
16. Przy pojawieniu się zaburzeń jamy ustnej u dzieci powinno się
a) zbagatelizować problem.
b) przepłukać wodą z kranu.
c) przepłukać 1% wodnym roztworem gencjany.
d) nie podejmować działań.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
17. W stomatologii wa\
niejsza od leczenia jest
a) miła aparycja stomatologa.
b) higieniczny gabinet.
c) profilaktyka.
d) niska cena zabiegu.
18. Jeśli pojawiają się widoczne urazy zębów, nale\
y zwrócić się do
a) ortopedy.
b) chirurga.
c) ortodonty.
d) pielęgniarki.
19. Pomieszczenie, w którym pracuje stomatolog ma być pomieszczeniem
a) jasnym, czystym, z przestrzeganÄ… aseptykÄ….
b) tylko jasnym.
c) tylko czystym.
d) tylko aseptycznym.
20. Kodeks etyki dotyczy
a) tylko lekarzy.
b) tylko nauczycieli.
c) ró\
nych zawodów, w tym lekarzy i nauczycieli.
d) tylko lekarzy i nauczycieli.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko ...............................................................................
Zapobieganie próchnicy zębów
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
7. LITERATURA
1. Batczewska E.: Elementy emocjonalno-motywacyjne w decyzji o leczeniu
stomatologicznym dorosłych pacjentów. Badania ankietowe.  Magazyn
Stomatologiczny , 1999
2. Jańczuk Z.: Profilaktyka profesjonalna w stomatologii. PZWL, Warszawa 1999
3. Karski J.: Promocja zdrowia. IGNIS, Warszawa 1999
4. Rosłan-Szulc K.: ABC Twoich zębów. Endirpol, Gdańsk 1994
5. Studzińska-Pasieka : Angielski dla stomatologów. Bestom, A
ódz
2005
6. Volz U.: Dbaj o zęby. Interspan, styczeń 2006
7. www.bhp.com.pl
8. www.bhp.org.pl
Literatura metodyczna:
1. Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym.
Wydawnictwo ITeE, Radom 2001
2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999
3. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie  śak ,
Warszawa 2003
4. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000
5. Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. Cz. I i II.
ITeE, Radom 1999
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39