MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Anna Syska
Prowadzenie edukacji prozdrowotnej dla osób dorosłych
i w podeszłym wieku 322[03].Z3.04
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
lek. med. Ewa Rusiecka
lek. med. Paweł Szymczyk
Opracowanie redakcyjne:
mgr Anna Syska
Konsultacja:
mgr Ewa Kawczyńska-Kiełbasa
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[03].Z3.04
 Prowadzenie edukacji prozdrowotnej dla osób dorosłych i w podeszłym wieku , zawartego
w modułowym programie nauczania dla zawodu higienistka stomatologiczna.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 4
3. Cele kształcenia 5
4. Przykładowe scenariusze zajęć 6
5. Ćwiczenia 11
5.1. Stomatologiczne problemy zdrowotne ludzi w podeszłym wieku 11
5.1.1. Ćwiczenia 11
5.2. Biologia procesów starzenia 13
5.2.1. Ćwiczenia 13
5.3. Zasady \
ywienia ludzi w podeszłym wieku 16
5.3.1. Ćwiczenia 16
5.4. Pielęgnacja jamy ustnej 18
5.4.1. Ćwiczenia 18
5.5. Etyka w zawodzie higienistki stomatologicznej lekarza i organizacja
działań edukacyjnych 21
5.5.1. Ćwiczenia 21
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 23
7. Literatura 37
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie higienistka stomatologiczna.
W poradniku zamieszczono:
 wymagania wstępne umiejętności jakie powinien posiadać uczeń przed przystąpieniem
do realizacji programu jednostki modułowej,
 cele kształcenia, umiejętności jakie uczeń opanuje podczas realizacji programu jednostki
modułowej,
 przykładowe scenariusze zajęć,
 ćwiczenia zawierające polecenie, wskazówki do realizacji, sposób wykonania, zalecane
metody nauczania uczenia się oraz środki dydaktyczne do wykonania ćwiczenia,
 ewaluację osiągnięć po zrealizowaniu programu jednostki modułowej pozwoli ocenić
poziom nabytych umiejętności,
 wykaz literatury.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone ró\
nymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np.: dyskusji dydaktycznej
metody projektu, metody ćwiczeń praktycznych.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zró\
nicowane, począwszy od
samodzielnej do zespołowej pracy uczniów.
322[03].Z3
Edukacja zdrowotna
322[03].Z3.01
:
Planowanie i organizowanie
stomatologicznej działalności
edukacyjnej
322[03].Z3.02
Prowadzenie edukacji
prozdrowotnej dla kobiet w cią\
y
i karmiących
.
322[03].Z3.03
Prowadzenie edukacji
prozdrowotnej dla dzieci i młodzie\
y
322[03].Z3.04
Prowadzenie edukacji
prozdrowotnej dla osób dorosłych
i w podeszłym wieku
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:
- korzystać z ró\
nych z
ródeł informacji,
- posługiwać się podstawową terminologią stomatologiczną,
- stosować zasady higieny jamy ustnej osób w starszym wieku i dorosłych,
- rozró\
niać choroby jamy ustnej u osób dorosłych,
- dokonywać analizy działań edukacyjnych,
- rozwiązywać problemy w zakresie dolegliwości osób starszych,
- zaplanować profilaktykę chorób jamy ustnej,
- komunikować się z uczestnikami procesu pracy,
- rozwiązywać problemy w zakresie wykonywania zadań zawodowych,
- korzystać z komputera,
- współpracować w grupie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:
- określić zasady zapobiegania chorobom wieku dojrzałego,
- wyjaśnić i scharakteryzować zmiany ogólnoustrojowe oraz narządu \
ucia związane ze
starzeniem się organizmu człowieka,
- określić wpływ funkcjonowania gruczołów dokrewnych na stan zdrowia człowieka
w podeszłym wieku,
- scharakteryzować odrębności psychiki osoby w wieku podeszłym i funkcjonowanie
w zmieniającej się sytuacji ekonomiczno-społecznej,
- dokonać oceny stanu zdrowotnego narządu \
ucia u osób dorosłych i w podeszłym wieku,
- wyjaśnić wpływ higieny jamy ustnej na stan zdrowotny zębów i przyzębia,
- scharakteryzować problemy zdrowotne dotyczące układu stomatognatycznego,
występujące u osób dorosłych i w podeszłym wieku,
- wyjaśnić wpływ okołozębowych i przyzębnych ognisk zaka\
enia na organizm człowieka,
- uzasadnić konieczność leczenia i rehabilitacji narządu \
ucia,
- scharakteryzować najczęstsze przyczyny braków zębowych i bezzębia,
- wyjaśnić wpływ braków w uzębieniu na zdrowie fizyczne oraz samopoczucie psychiczne
i społeczne,
- określić zasady profilaktyki zaburzeń w narządzie \
ucia wynikających z braków
w uzębieniu,
- poinstruować pacjentów o mo\
liwości skorzystania z zaopatrzenia protetycznego,
- poinstruować pacjenta o zasadach u\
ytkowania protez zębowych oraz o konieczności
higienicznego ich utrzymania,
- rozpoznać problemy pacjenta wynikające z u\
ytkowania protez zębowych,
- określić przyczyny stomatopatii protetycznych,
- zorganizować i przeprowadzić działania edukacyjne związane z profilaktyką i wczesnym
leczeniem zmian chorobowych w obrębie narządu \
ucia,
- dostosować formy, metody i środki dydaktyczne do mo\
liwości poznawczych odbiorców,
zwłaszcza osób w podeszłym wieku,
- posłu\
yć się pomocami dydaktycznymi podczas realizacji zajęć edukacyjnych,
- zachęcić osoby dorosłe i w podeszłym wieku do zachowań słu\
ących zdrowiu,
- udzielić porad na temat racjonalnego od\
ywiania,
- uzasadnić konieczność zapobiegania chorobom nowotworowym i wczesnego
rozpoznawania stanów przedrakowych układu stomatognatycznego,
- podjąć współpracę z instytucjami społecznymi w zakresie usprawniania narządu \
ucia
osób w podeszłym wieku,
- podjąć współpracę z placówkami kulturalno-oświatowymi w celu propagowania
stomatologicznej edukacji zdrowotnej,
- udokumentować realizację przeprowadzonych działań edukacyjnych,
- zastosować ogólnie przyjęte zasady etyki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Higienistka stomatologiczna 322[03]
Moduł: Edukacja prozdrowotna 322[03].Z3
Jednostka modułowa: Prowadzenie edukacji prozdrowotnej dla osób
dorosłych i w podeszłym wieku 322[03].Z3.04
Temat: Programy profilaktyki stomatologicznej.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności praktycznych opracowania programu profilaktyki
stomatologicznej.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- uzasadnić potrzebę konstruowania programów profilaktycznych,
- wymienić elementy programu profilaktyki stomatologicznej w domach opieki społecznej,
placówkach kulturalnych,
- scharakteryzować metody realizacji poszczególnych składowych programu,
- uzasadnić potrzebę prowadzenia szkoleń dla opiekunów oraz nauczycieli,
- sporządzić harmonogram spotkań edukacyjnych z nauczycielami i osobami starszymi
w ramach programu profilaktyki stomatologicznej,
- przedstawić przykładowy plan programu profilaktyki stomatologicznej,
- scharakteryzować metody propagowania programu wśród opiekunów i nauczycieli.
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
- praca w zespole,
- przydział zadań zawodowych,
- ocena stopnia wykonania zadania.
Metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca w 3 4-osobwych grupach.
Czas: 4 godziny dydaktyczne.
Środki dydaktyczne:
- plansze,
- arkusze papieru,
- prezentacje multimedialne,
- rzutnik multimedialny,
- komputer z dostępem do Internetu,
- Poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
Zadanie dla ucznia
Opracuj program profilaktyki zdrowotnej dla osób dorosłych i w podeszłym wieku na
dany rok.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Podanie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom celu ogólnego i celów szczegółowych zajęć.
3. Podział uczniów na zespoły zadaniowe i wybór lidera.
4. Wyjaśnienie zasad pracy w zespole.
Faza właściwa
Faza I. Informacje
1. Nauczyciel omawia istotę prawidłowo opracowanego programu profilaktyki zdrowotnej,
przedstawia jego strukturę.
2. Nauczyciel omawia poszczególne elementy programu profilaktyki zdrowotnej osób
dorosłych i w podeszłym wieku.
3. Nauczyciel daje zespołom mo\
liwość zadawania pytań i określenia ró\
nic w programach
dla poszczególnych grup wiekowych.
Faza II. Konstrukcja planu profilaktyki zdrowotnej w zespołach zadaniowych
1. Zespoły określają konkretne elementy, które powinny znalez
ć się w programie.
2. Dyskusja w grupach nad treściami, jakie powinny znajdować się w poszczególnych
punktach programu
3. Lider grupy przydziela ka\
demu członkowi grupy do opracowania dwa przykładowy
programy, z których jeden mo\
na przeprowadzić domu opieki społecznej, placówce
kulturowej.
4. Uczniowie pracują samodzielnie, zapisując na kartkach elementy, jakie powinny znalez
ć
się w przydzielonych programach.
5. Uczniowie w ramach grupy wymieniają się kartkami i ewentualnie dopisują swoje
propozycje.
6. Lider grupy zbiera wszystkie karteczki i wspólnie z zespołem ustalają ostateczną wersję
dwóch programów: jednego dla osób dorosłych, drugiego dla osób w podeszłym wieku.
Faza III. Prezentacja projektu:  Program profilaktycznej opieki zdrowotnej
1. Ka\
da grupa ma przygotować prezentację multimedialną wybranego programu
2. Ka\
da grupa prezentuje projekt w postaci multimedialnej, omawiając poszczególne
punkty programu i sposób ich realizacji.
Faza IV. Ocena projektów
1. Nauczyciel wraz z uczniami ocenia plany programów pod kątem poprawności
i atrakcyjności prezentacji.
2. Nauczyciel przydziela ka\
dej grupie punkty za program.
3. Uczniowie w zespole rozdzielają punkty w zale\
ności od stopnia zaanga\
owania
w przygotowanie i prezentację programu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Faza V. Podsumowanie
1. Uczniowie uzasadniają potrzebę tworzenia profilaktycznych programów zdrowotnych dla
osób dorosłych i starszych.
2. Uczniowie omawiają trudności, jakie napotkali w trakcie sporządzania programu.
Praca domowa
Wyszukaj w Internecie przykładowe stomatologiczne programy profilaktyki zdrowotnej.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
 anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Modułowy program nauczania: Higienistka stomatologiczna 322[03]
Moduł: Edukacja prozdrowotna 322[03].Z3
Jednostka modułowa: Prowadzenie edukacji prozdrowotnej dla osób
dorosłych i w podeszłym wieku 322[03].Z3.04
Temat: Stomatologiczna edukacja zdrowotna w placówkach kulturalno-oświatowych.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności nawiązywania współpracy z placówkami kulturalno-
oświatowymi w celu propagowania stomatologicznej edukacji zdrowotnej.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
- wskazać z
ródła informacji o placówkach kulturalno-oświatowych, firmach, agencjach,
- rozró\
nić ośrodki kulturalno-oświatowe zajmujące się propagowaniem stomatologicznej
edukacji zdrowotnej,
- przeprowadzić procedurę konkursową wyboru najlepszej placówki kulturalno-
oświatowej,
- przeprowadzić negocjacje,
- wybrać do współpracy najbardziej odpowiednią placówkę kulturalno-oświatową.
Metody nauczania uczenia się:
- dyskusja dydaktyczna,
- ćwiczenie.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca w grupach.
Czas: 3 godziny dydaktyczne.
Środki dydaktyczne:
- arkusze papieru,
- Poradnik dla ucznia,
- komputer z dostępem do Internetu,
- rzutnik multimedialny,
- Panorama firm,
- katalogi bran\
owe,
- prasa.
Przebieg zajęć
Etap I
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie tematu, celu ogólnego i celów szczegółowych.
3. Przedstawienie uczniom zadania:
Firma posiadająca sanatoria, domy opieki  Spokojna starość , działająca na lokalnym
rynku, w przyszłym roku zamierza wprowadzić na rynek nowe oferty dla swoich
podopiecznych, w związku z tym chce, przy współpracy ze stomatologami i lekarzami
przeprowadzić profesjonalną kampanię reklamową.
4. Przypomnienie zasad pracy w zespole.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
5. Podział uczniów na zespoły zadaniowe.
6. Przydział ról poszczególnym zespołom:
- jeden zespół pełni rolę firmy  Spokojna starość poszukującej informacji
(od stomatologów i lekarzy) w celu przeprowadzenia kampanii reklamowej nowych
ofert, które firma chce wprowadzić na rynek w przyszłym roku,
- pozostałe zespoły pełnią rolę stomatologów i lekarzy.
7. Zespoły zadaniowe opracowują strategię działania.
8. Zespół pełniący rolę firmy poszukującej informacji od stomatologów i lekarzy,
przygotowuje brief reklamowy, który dostarcza zespołom pełniącym funkcje
stomatologów, aby te przygotowały na tej podstawie debrief.
9. Uczniowie mają za zadanie przygotować:
- zespół pełniący rolę firmy  procedurę wyboru najlepszych informacji od
stomatologów, będących podstawą do rozwijania stomatologicznej edukacji
zdrowotnej u osób starszych.
- pozostałe zespoły  debrief stomatologiczny i prezentację multimedialną.
Etap II
1. Prezentacja debriefu zespołów pełniących funkcje stomatologów i lekarzy.
2. Wybór, przez zespół pełniący rolę firmy stomatologów i lekarzy, którzy dostarczą
informacji na temat promocji zdrowia jamy ustnej, dbania o higienę narządu \
ucia.
3. Negocjacje ze stomatologami.
4. Podpisanie umowy.
5. Nauczyciel wraz z uczniami wskazuje przyczyny z powodu, których inni stomatolodzy
nie zostali zaproszoni do współpracy.
6. Nauczyciel ocenia pracę zespołów przydzielając im punkty, które uczniowie rozdzielają
w zale\
ności od stopnia zaanga\
owania w przygotowanie i prezentację projektu.
Zakończenie zajęć
Nauczyciel przypomina uczniom skąd mo\
na uzyskać informacje na temat higieny jamy
ustnej osób starszych, instrukta\
u pielęgnacji narządu \
ucia.
Praca domowa
Wyszukaj nazwy i adresy placówek kulturalno-oświatowych zajmujących się promocją
zdrowia i funkcjonujących na lokalnym rynku oraz uzyskaj informacje o zakresie usług, jakie
oferują.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
- anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
5. ĆWICZENIA
5.1. Stomatologiczne problemy zdrowotne ludzi w podeszłym wieku
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przeczytaj zdania zawarte w tabeli i określ czy są one prawdziwe, czy fałszywe.
Tabela do ćwiczenia 1
Zdanie Prawda Fałsz
W naturalnym uzębieniu występują 32 zęby
Klasyfikacja ubytków według Jona jest najnowocześniejsza
Przy braku uzębienia następuje rotacja
Fluor nie odgrywa znaczącej roli w profilaktyce
Badania przesiewowe nie są wa\
ne w profilaktyce
Profilaktyka ortodontyczna opiera się na rehabilitacji
Płytka nazębna jest szkodliwym czynnikiem dla przyzębia
Profilaktyka ortodontyczna powinna być stosowana ju\
w młodym wieku
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący stomatologicznych problemów ludzi
w podeszłym wieku,
2) przeczytać uwa\
nie zdania, zawarte w tabeli,
3) zaznaczyć znakiem X prawdę lub fałsz,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie i sprawdzić poprawność wykonania.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- tabela do uzupełnienia,
- papier formatu A4,
- Poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Ćwiczenie 2
Spośród wymienionych cech wybierz te, które mo\
na przypisać deformacji łuków
zębowych:
- wysunięcie zębów,
- wypadanie zębów,
- pochylenie zębów,
- rotacja,
- wyrastanie zębów mlecznych,
- stabilizacja zębów,
- pionowa pozycja zębów,
- przemieszczenie.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący stomatologicznych problemów ludzi
w podeszłym wieku,
2) przeanalizować podane cechy,
3) wybrać cechy charakterystyczne dla deformacji łuków zębowych,
4) zaprezentować i przeanalizować efekty pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- papier formatu A4,
- Poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
5.2. Biologia procesów starzenia
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie analizy przypadków zidentyfikuj, który z wymienionych mę\
czyzn najlepiej
u\
ywa protezy zębowe.
Opisy przypadków
Przypadek A
Paweł myje zawsze protezę przed wło\
eniem do jamy ustnej, jedynie czasami czyści ją,
zawsze wkłada protezę mało ostro\
nie.
Przypadek B
Adam zawsze czyści protezę i myje w odpowiednim roztworze, zawsze wkłada protezę
ostro\
nie.
Przypadek C
Grzegorz wkłada protezę ostro\
nie do jamy ustnej, ale zapomina ją codziennie wymyć.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji. Nale\
y zwrócić uczniom
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący procesu starzenia,
2) przeprowadzić w grupie analizę przypadków,
3) określić, który mę\
czyzna najlepiej dba o swoją protezę,
4) wyniki przedstawić na forum grupy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- dyskusja dydaktyczna,
- metoda analizy przypadków.
Środki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- Poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Ćwiczenie 2
Przeprowadz
analizę procesów starzenia się oraz w odpowiedni sposób poinstruuj
pacjentów o mo\
liwości skorzystania z zaopatrzenia protetycznego.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji. Nale\
y zwrócić uczniom
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący procesu starzenia,
2) odszukać w ró\
nych z
ródłach, informacje o zmianach fizjologicznych ustroju w procesie
starzenia oraz o mo\
liwościach korzystania z zaopatrzenia protetycznego,
3) sporządzić wykres słupkowy obrazujący korzyści z zaopatrzenia protetycznego oraz
najczęściej popełniane błędy,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- arkusze papieru,
- Poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Dokonaj analizy zasad zapobiegania chorobom wieku dojrzałego oraz określ wpływ
funkcjonowania gruczołów dokrewnych na stan zdrowia człowieka w wieku podeszłym.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji. Nale\
y zwrócić uczniom
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinen:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący procesu starzenia,
2) opisać choroby wieku starczego,
3) wyszukać i porównać działanie gruczołów dokrewnych u osób dorosłych i u osób
w podeszłym wieku,
4) przeprowadzić ocenę funkcjonowania gruczołów dokrewnych w podeszłym wieku.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
 Środki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- Poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
5.3. Zasady \
ywienia ludzi w podeszłym wieku
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przeczytaj zdania zawarte w tabeli i określ czy są one prawdziwe czy fałszywe.
Tabela do ćwiczenia 1
Zdania Prawda Fałsz
Starsze osoby nie powinny za du\
o jeść.
Starsze osoby powinny przestrzegać racjonalnej diety.
Glukozamina działa na wrzody.
Lecytyna poprawia pamięć.
Osoby starsze powinny spo\
ywać mało tłuszczu i cholesterolu.
śywienie pozajelitowe nie jest wskazane dla starszych osób.
Dieta nie ma wpływu na zdrowie człowieka.
Im więcej cholesterolu tym zwiększa się zdrowie.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący \
ywienia ludzi w podeszłym wieku,
2) przeczytać uwa\
nie zdania zawarte w tabeli,
3) zaznaczyć znakiem X prawdę lub fałsz,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie i sprawdzić poprawność wykonania.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- tabela do uzupełnienia,
- Poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Zaproponuj racjonalną dietę dla osób w podeszłym wieku.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji. Nale\
y zwrócić uczniom
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący \
ywienia ludzi w podeszłym wieku,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
2) wybrać składniki od\
ywcze, które wpływają pozytywnie i negatywnie na organizm osób
w podeszłym wieku,
3) wyszukać odpowiednie czynniki wpływające na dobry stan zdrowia osób w podeszłym
wieku,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać analizy poprawności zaprezentowanego ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- Poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
W poni\
szym tekście wstaw w brakujące miejsca słowa: racjonalna, tłuszcz i cholesterol,
glukozamina, \
ywienie pozajelitowe, tak aby zdania były prawidłowo sformułowane.
Dieta starszych osób powinna być & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ...
Osoby w podeszłym wieku muszą unikać du\
ych ilości& & & & . i & & & & & & & & & & ..
śywienie stosowane zwykle w niedo\
ywieniu to & & & & & & & & & & & & & & .& & & ...
Chrząstkę stawową regeneruje& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .& & & & .
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący \
ywienia ludzi w podeszłym wieku,
2) przeczytać zdania do uzupełnienia,
3) wstawić brakujące wyrazy,
4) zaprezentować rozwiązane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- Poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
5.4. Pielęgnacja jamy ustnej
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przeprowadz
instrukta\
prawidłowej pielęgnacji zębów osób w podeszłym wieku.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji. Nale\
y zwrócić uczniom
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący pielęgnacji jamy ustnej,
2) wybrać dwie sytuacje opisujące prawidłową i nieprawidłową higienę zębów,
3) wyszukać odpowiednie zasady higieny jamy ustnej,
4) przeprowadzić instrukta\
higieny jamy ustnej u osób w podeszłym wieku,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
6) dokonać analizy prawidłowości wykonania ćwiczenia.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie praktyczne,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu i zainstalowanym program PowerPoint,
- arkusze papieru,
- Poradnik dla ucznia.
Ćwiczenie 2
Wymień i scharakteryzuj czynniki wpływające na powstawanie próchnicy oraz wyjaśnij
wpływ okołozębowych i przyzębnych ognisk zaka\
enia na organizm człowieka.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji. Nale\
y zwrócić uczniom
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący pielęgnacji jamy ustnej,
2) wyszukać w dostępnych z
ródłach informacje na temat zapalenia przyzębnych
i okołozębowych tkanek,
3) przeprowadzić ocenę czynników ryzyka próchnicy,
4) dokonać analizy wpływu okołozębowych i przyzębnych ognisk zaka\
enia na organizm
człowieka,
5) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- Poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Zaproponuj sposoby podjęcia współpracy z instytucjami społecznymi w zakresie
usprawniania narządu \
ucia osób w podeszłym wieku oraz wska\
sposoby podjęcia
współpracy z placówkami kulturalno-oświatowymi w celu propagowania stomatologicznej
edukacji zdrowotnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji. Nale\
y zwrócić uczniom
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący pielęgnacji jamy ustnej,
2) wyszukać w dostępnych z
ródłach informacji na temat instytucji społecznych, w których
mo\
na przeprowadzać szkolenia w zakresie profilaktyki chorób jamy ustnej osób
w podeszłym wieku,
3) wyszukać placówki kulturalno-oświatowe zajmujące się szerzeniem edukacji
stomatologicznej,
4) wskazać mo\
liwości jakimi dysponują placówki w zakresie propagowania stomatologicznej
edukacji zdrowotnej.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- Poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 4
Wymień rodzaje przeprowadzanych działań edukacyjnych w zakresie stomatologii oraz
podaj sposoby udokumentowania tych działań.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji. Nale\
y zwrócić uczniom
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący pielęgnacji jamy ustnej,
2) wyszukać w ró\
nych z
ródłach informacje na temat rodzajów działań edukacyjnych
w stomatologii,
3) podać sposób dokumentacji działań edukacyjnych,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- Poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 5
Scharakteryzuj organizację stomatologicznej opieki zdrowotnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji. Nale\
y zwrócić uczniom
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący pielęgnacji jamy ustnej,
2) skorzystać z dostępnych z
ródeł informacji na temat stomatologicznej opieki zdrowotnej,
3) scharakteryzować organizację stomatologicznej opieki zdrowotnej,
4) przedstawić wykonane ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- Poradnik dla ucznia,
- komputer z dostępem do Internetu,
- literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
5.5. Etyka w zawodzie higienistki stomatologicznej i organizacja
działań edukacyjnych
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przeprowadz
działania edukacyjne związane z profilaktyką i wczesnym leczeniem zmian
chorobowych w obrębie narządu \
ucia oraz dostosuj formy, metody i środki dydaktyczne do
mo\
liwości poznawczych odbiorców, zwłaszcza osób dorosłych i w podeszłym wieku.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji. Nale\
y zwrócić uczniom
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący organizacji działań edukacyjnych,
2) poszukać w dostępnych z
ródłach, informacji o profilaktyce chorób osób w podeszłym
wieku,
3) przeprowadzić analizę korzyści płynących z działań profilaktycznych u osób w podeszłym
wieku,
4) zastosować dowolne metody i narzędzia dydaktyczne.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie praktyczne,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- Poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 2
Przeprowadz
zajęcia edukacyjne dla osób dorosłych z zakresu higieny jamy ustnej.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji. Nale\
y zwrócić uczniom
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący organizacji działań edukacyjnych,
2) poszukać w dostępnych z
ródłach, informacje o metodach edukacji i higienie jamy ustnej,
3) dobrać odpowiednie formy realizacji działań edukacyjnych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
 Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie praktyczne,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- Poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.
Ćwiczenie 3
Zaprezentuj działania higienistki stomatologicznej postępującego zgodnie z zasadami etyki.
Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia oraz wskazać z
ródła informacji. Nale\
y zwrócić uczniom
uwagę na przestrzeganie przepisów bhp podczas pracy z komputerem.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przeanalizować materiał nauczania dotyczący zasad etyki,
2) poszukać w dostępnych z
ródłach, informacje o etyce lekarskiej,
3) zaprezentować na forum efekt pracy.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenie,
- dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
- komputer z dostępem do Internetu,
- Poradnik dla ucznia,
- literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Prowadzenie edukacji
prozdrowotnej dla osób dorosłych i w podeszłym wieku
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 2, 3, 5, 7, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 19, 20 są z poziomu podstawowego,
- zadania 4, 6, 8, 9, 15, 17, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za ka\
dą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 6 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. d 4. b, 5. d, 6. a, 7.d, 8. c, 9. b, 10. b, 11. a,
12. d, 13. c, 14. b, 15. c, 16. d, 17. d, 18. d, 19. c, 20. c.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Zidentyfikować ilość zębów dorosłego
1 A P a
człowieka
2 Dokonać klasyfikacji ubytków B P c
3 Zidentyfikować deformacje łuków zębowych A P d
4 Zidentyfikować skutki braku uzębienia C PP b
5 Scharakteryzować profilaktykę ortodontyczną B P d
6 Scharakteryzować profilaktykę próchnicy B P a
7 Wskazać elementy higieny jamy ustnej B P d
8 Rozró\
nić czynniki chorób przyzębia C PP c
9 Dokonać klasyfikacji wad zgryzu C PP b
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Rozró\
nić sposób \
ywienia osób w podeszłym
10 B P b
wieku
Zidentyfikować sposoby czyszczenia szczelin
11 B P a
międzyzębowych
Zidentyfikować działanie węglowodanów na
12 A P d
zęby
13 Scharakteryzować racjonalną dietę A P c
14 Wskazać twórcę etyki lekarskiej B P b
15 Zidentyfikować objawy próchnicy C PP c
16 Scharakteryzować racjonalną dietę B P d
17 Zidentyfikować deformacje łuków zębowych C PP d
18 Zidentyfikować procesy stomatostatyczne C PP d
19 Zidentyfikować proces starzenia B P c
Zidentyfikować osobnicze ró\
nice procesu
20 A P c
starzenia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszystkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbli\
ającym się czasie
zakończenia udzielenia odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uwa\
nie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do ka\
dego zadania dołączone są 4 mo\
liwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki nale\
y błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłó\
rozwiązanie
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Naturalne stałe uzębienie to
a) 20 zębów.
b) 32 zęby.
c) 14 zębów.
d) 33 zęby.
2. Ubytki klasyfikuje się według
a) Fugo.
b) Hipokratesa.
c) Fabiana.
d) Johna.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
3. Deformacja łuków zębowych powoduje
a) tylko wysunięcie zębów.
b) rotację oraz zmiany w artykulacji dz
więków.
c) bóle głowy.
d) wysunięcie zębów i rotację.
4. Brak uzębienia powoduje problemy z
a) chodzeniem.
b) artykulacją dz
więków.
c) aparatem słuchu.
d) bólami głowy.
5. Profilaktyka ortodontyczna jest wa\
na
a) tylko dla kobiet w cią\
y.
b) tylko dla dzieci.
c) tylko dla starszych osób.
d) dla dzieci, osób starszych i kobiet w cią\
y.
6. Profilaktyka próchnicy polega
a) na utrzymaniu higieny jamy ustnej i odpowiedniej diecie.
b) tylko na odpowiedniej diecie.
c) na utrzymaniu higieny jamy ustnej.
d) na kontroli ustawienia łuków zębowych.
7. Higiena jamy ustnej polega
a) tylko na regularnym myciu zębów.
b) tylko na płukaniu jamy ustnej.
c) tylko na nitkowaniu.
d) na myciu zębów, płukaniu i nitkowaniu.
8. Szkodliwe czynniki chorób przyzębia to
a) nieprawidłowo ustawione elementy budowy aparatu mowy.
b) brak płytki nazębnej.
c) płytka nazębna i prawidłowo ustawione zęby.
d) stosowanie fluoru.
9. Wady zgryzu dzielimy na
a) wrodzone i utajone.
b) nabyte i wrodzone.
c) nowe i stare.
d) nabyte i utajone.
10. Osoby w podeszłym wieku, szczególnie w szpitalach od\
ywia się
a) na stołówce.
b) pozajelitowo.
c) nieracjonalnie.
d) obficie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
11. Czyszczenie szczelin międzyzębowych prowadzone jest przez
a) nitkowanie.
b) płukanie.
c) szczotkowanie.
d) szorowanie.
12. Węglowodany w diecie powodują
a) wzrost zębów mlecznych.
b) tylko zmianą pH jamy ustnej.
c) tylko próchnicę.
d) próchnicę i zmieniają pH jamy ustnej.
13. Krwawiące dziąsła to objaw
a) rosnącego zęba.
b) polepszenia się stanu jamy ustnej.
c) paradontozy.
d) wad \
uchwy.
14. Racjonalna dieta polega na
a) spo\
ywaniu suplementów diety.
b) jedzeniu urozmaiconych posiłków.
c) spo\
ywaniu du\
ej ilości węglowodanów.
d) jedzeniu tylko dwa razy dziennie.
15. Objawami próchnicy są
a) bóle w klatce piersiowej.
b) zawroty głowy.
c) bóle zębów.
d) krwawienie dziąseł.
16. Dieta pozwalająca utrzymać zdrowe zęby to dieta bez du\
ej ilości
a) witamin.
b) minerałów.
c) fluoru.
d) węglowodanów.
17. Deformacje łuku zębowego polegają na
a) tylko wysunięciu zębów i rotacji.
b) tylko deformacji zębów i rotacji.
c) tylko rotacji.
d) rotacji, wysunięciu zębów, deformacji.
18. Procesy stomatostatyczne to
a) tylko \
ucie.
b) tylko artykulacja dz
więków.
c) połykanie i \
ucie.
d) połykanie, \
ucie, artykulacja dz
więków.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
19. Starzenie się
a) jest przypadkowe.
b) nie dotyczy ka\
dego.
c) jest powszechne i destrukcyjne.
d) jest powszechne wśród kobiet.
20. Osobnicze ró\
nice starzenia się zale\
ą od
a) tylko stylu \
ycia.
b) tylko uwarunkowań genetycznych.
c) stylu \
ycia i uwarunkowań genetycznych.
d) higieny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko .........................................................................
Prowadzenie edukacji prozdrowotnej dla osób dorosłych i w podeszłym
wieku
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Prowadzenie edukacji
prozdrowotnej dla osób dorosłych i w podeszłym wieku
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania 1, 2, 3, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 19, 20 są z poziomu podstawowego,
- zadania 4, 5, 9, 17, 18 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za ka\
dą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
- dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
- dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
- dobry  za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
- bardzo dobry  za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. a, 3. a, 4. a, 5. a, 6. d, 7.d, 8. c, 9. c, 10. c, 11. c,
12. c, 13. d, 14. c, 15. c, 16. d, 17. c, 18. a, 19. d, 20. c.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

Wskazać wpływ racjonalnego od\
ywiania na
1 A P b
organizm
2 Wskazać zasady racjonalnego od\
ywiania B P a
Wskazać substancje regenerujące chrząstkę
3 A P a
stawową
Zidentyfikować zadania higienistki
4 C PP a
stomatologicznej
5 Scharakteryzować proces starzenia C PP a
6 Scharakteryzować osobniczy proces starzenia B P d
7 Wskazać czynności układu stomastatycznego B P d
8 Wskazać cechy bezzębia B P c
9 Dokonać podziału wad zgryzu C PP c
10 Zidentyfikować wady nabyte zgryzu B P c
11 Zidentyfikować wady wrodzone zgryzu B P c
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
12 Określić cel badań przesiewowych A P c
13 Określić czynniki wpływające na opóz
nienie C P d
14 Wskazać przyczyny suchości błon śluzowych B P c
Zidentyfikować leki powodujące suchość jamy
15 C P c
ustnej
16 Wskazać alergeny kontaktowe B P d
17 Rozró\
nić składniki powodujące alergię C PP c
18 Zidentyfikować stomatopatie C PP a
19 Określić typy protez B P d
20 Określić sposoby higieny jamy ustnej C P c
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszystkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbli\
ającym się czasie
zakończenia udzielenia odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uwa\
nie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do ka\
dego zadania dołączone są 4 mo\
liwe odpowiedzi. Tylko
jedna jest prawidłowa.
5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki nale\
y błędną odpowiedz
zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedz
prawidłową.
6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłó\
rozwiązanie
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.
8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Racjonalna dieta u osób starszych
a) ma niekorzystny wpływ na stan zdrowia.
b) ma korzystny wpływ na stan zdrowia.
c) w ogóle nie wpływa na stan zdrowia.
d) nie ma znaczenia dla stanu narządu \
ucia.
2. Racjonalna dieta polega na
a) jedzeniu urozmaiconych pokarmów.
b) jedzeniu nieurozmaiconych pokarmów.
c) ograniczaniu witamin.
d) spo\
ywaniu du\
ej ilości soli.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
3. Chrząstkę stawową regeneruje
a) glukozamina.
b) witamina D.
c) tłuszcz.
d) cukier.
4. Higienistka stomatologiczna powinna
a) prowadzić edukację i profilaktykę u osób w podeszłym wieku.
b) zachować informacje na temat profilaktyki dla siebie.
c) nie rozmawiać o profilaktyce z osobami starszymi.
d) być niedostępna dla pacjenta.
5. Starzenie się
a) nie jest przypadkowe.
b) nie dotyczy ka\
dego.
c) jest powszechne i destrukcyjne.
d) zmienia wszystkie procesy w organizmie.
6. Osobnicze ró\
nice starzenia się nie zale\
ą od
a) stylu \
ycia.
b) uwarunkowań genetycznych.
c) stylu \
ycia i uwarunkowań genetycznych.
d) dóbr materialnych.
7. Do układu stomatognatycznego nie nale\
y
a) \
ucie.
b) artykulacja dz
więków.
c) połykanie.
d) ssanie.
8. Bezzębie objawia się
a) wypukłymi policzkami.
b) zaciśniętymi wargami.
c) zapadniętymi policzkami i wargami.
d) polepszeniem procesu \
ucia.
9. Wady zgryzu dzielimy na
a) tylko wady wrodzone.
b) tylko wady nabyte.
c) wady wrodzone i nabyte.
d) wady wtórne.
10. Do wad nabytych nale\
y
a) stłoczenie zębów.
b) zgryz otwarty.
c) stłoczenie zębów i zgryz otwarty.
d) przerost \
uchwy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
11. Do wad wrodzonych nale\
y
a) tylko brak uzębienia.
b) tylko przerost \
uchwy.
c) brak uzębienia i przerost \
uchwy.
d) stłoczenie zębów.
12. Badania przesiewowe to badania
a) profilaktyczne.
b) skriningowe.
c) profilaktyczne i skriningowe.
d) przedmiotowe.
13. Na opóz
nienie procesu starzenia ma wpływ
a) tylko styl \
ycia.
b) tylko odpowiednie środowisko.
c) wyłącznie racjonalna dieta.
d) styl \
ycia, odpowiednie środowisko, racjonalna dieta.
14. Suchość błon śluzowych jamy ustnej mo\
e by spowodowana
a) tylko cukrzycą.
b) wyłącznie zaburzeniami ślinianek.
c) cukrzycą i zaburzeniami ślinianek.
d) nadczynnością ślinianek.
15. Leki powodujące suchość jamy ustnej to
a) leki przeciw osteoporozie.
b) leki przeciw malarii.
c) neuroleptyki.
d) hormony.
16. Alergeny kontaktowe to
a) chlorek sodu.
b) siarczan miedzi.
c) cynk.
d) chlorek kobaltu i siarczan niklu.
17. Składniki czyszczące, mogące wywołać alergię to
a) sorbitol.
b) ksylitol.
c) glikol i bis fenol.
d) bi fenol.
18. Stomatopatie to
a) zaburzenia błony śluzowej jamy ustnej.
b) zaburzenia wzroku.
c) zaburzenia trawienia.
d) stan omdlenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
19. Typami protez stasowanymi u osób starszych są protezy
a) pełne i półpełne.
b) wyłącznie częściowe.
c) wtórne.
d) pełne i częściowe.
20. Higiena jamy ustnej nie polega na
a) szczotkowaniu zębów.
b) płukaniu zębów.
c) jedzeniu słodyczy.
d) płukaniu jamy ustnej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko .........................................................................
Prowadzenie edukacji prozdrowotnej dla osób dorosłych i w podeszłym
wieku
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
7. LITERATURA
1. Jańczuk Z.: Podręcznik dla higienistek stomatologicznych. PZWL, Warszawa 1994
2. Jańczuk Z.: Profilaktyka profesjonalna w stomatologii. PZWL, Warszawa 2001
3. Krajewski W.: Zagadnienia współczesnej profilaktyki stomatologicznej. WM, Warszawa
1995
4. Rosłan-Szulc K.: ABC twoich zębów. Endirpol, Gdańsk 1994
5. Studzińska-Pasieka: Angielski dla stomatologów. Bestom, A
ódz
2005
y
ródła internetowe
6. www. stomatologia.pl
Literatura metodyczna
1. Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym.
Wydawnictwo ITeE, Radom 2001
2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999
3. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie  śak ,
Warszawa 2003
4. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000
5. Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. Cz. I i II.
Wydawnictwo ITeE, Radom 1999
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37