MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Alicja Jędrzejczyk
Prowadzenie dekontaminacji w gabinecie stomatologicznym
322[03].Z2.02
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
lek. med. Ewa Rusiecka
lek. med. Paweł Szymczyk
Opracowanie redakcyjne:
lek. stom. Alicja Jędrzejczyk
Konsultacja:
mgr Ewa Kawczyńska-Kiełbasa
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[03].Z2.02
 Prowadzenie dekontaminacji w gabinecie stomatologicznym , zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu higienistka stomatologiczna.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 4
3. Cele kształcenia 5
4. Przykładowe scenariusze zajęć 6
5. Ćwiczenia 10
5.1. Podstawowe wiadomości z zakresu dekontaminacji i BHP w gabinecie
stomatologicznym 10
5.1.1. Ćwiczenia 10
5.2. Dezynfekcja 12
5.2.1. Ćwiczenia 12
5.3. Sterylizacja 14
5.3.1. Ćwiczenia 14
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia 16
7. Literatura 30
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie higienistka stomatologiczna.
W poradniku zamieszczono:
 wymagania wstępne, umiejętności jakie powinien posiadać uczeń przed przystąpieniem
do realizacji jednostki modułowej,
 cele kształcenia, umiejętności jakie uczeń opanuje po przeprowadzeniu procesu kształcenia,
 przykładowe scenariusze zajęć,
 ćwiczenia do wykonania przez ucznia zawierające wskazówki do realizacji, zalecane
metody nauczania uczenia się oraz środki dydaktyczne,
 ewaluację osiągnięć, po zrealizowaniu programu jednostki modułowej pozwoli ocenić
poziom nabytych umiejętności,
 wykaz literatury.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone ró\
nymi metodami ze
szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania: wykładu, ćwiczeń
praktycznych, dyskusji dydaktycznej, metody przypadków.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zró\
nicowane, od samodzielnej do
zespołowej.
322[03].Z2
Profilaktyka i leczenie chorób narządu \
ucia
322[03].Z2.01
Organizacja pracy w gabinecie
stomatologicznym
322[03].Z2.02
Prowadzenie dekontaminacji
w gabinecie stomatologicznym
322[03].Z2.03 322[03].Z2.04
Zapobieganie próchnicy zębów Zapobieganie chorobom błony śluzowej
jamy ustnej i przyzębia
322[03].Z2.05
Wykonywanie podstawowych zabiegów
profilaktyczno-leczniczych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:
- organizować stanowisko pracy w gabinecie,
- przeprowadzać podstawowe badania stomatologiczne,
- przeprowadzać zabiegi w codziennej praktyce stomatologicznej,
- posługiwać się podstawowymi urządzeniami i narzędziami potrzebnymi do pracy
w gabinecie stomatologicznym,
- stosować podstawowe przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,
- udzielać pierwszej pomocy,
- korzystać ze z
ródeł informacji,
- formułować wnioski.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- wyjaśnić pojęcia: dekontaminacja, dezynfekcja, sterylizacja, aseptyka i antyseptyka,
- scharakteryzować metody dekontaminacji stosowane w gabinecie stomatologicznym,
- określić zasady postępowania z narzędziami oraz bielizną medyczną stosowanymi
podczas zabiegów stomatologicznych,
- zastosować procedury postępowania z odpadami medycznymi i materiałem ska\
onym
biologicznie,
- rozró\
nić środki do dezynfekcji stosowane w stomatologii i określić zakres ich działania,
- dobrać środki do dezynfekcji narzędzi i powierzchni w gabinecie stomatologicznym,
- zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
- określić procedury przygotowania roztworów i stosowania środków dezynfekcyjnych,
- przygotować roztwory środków dezynfekcyjnych stosowane w gabinetach dentystycznych,
zgodnie z zaleceniami producenta,
- przeprowadzić dezynfekcję narzędzi i stanowisk pracy,
- umyć i wysuszyć narzędzia stosowane podczas zabiegów stomatologicznych oraz
powierzchnię stanowiska pracy,
- przeprowadzić przegląd narzędzi i dokonać ich segregacji,
- rozró\
nić metody sterylizacji,
- określić parametry i zakres zastosowania poszczególnych metod sterylizacji,
- określić zasady załadunku komory sterylizatora parowego,
- przygotować narzędzia, materiały opatrunkowe i bieliznę zabiegową do sterylizacji,
- scharakteryzować materiały opakowaniowe stosowane podczas sterylizacji,
- określić techniki przygotowywania pakietów sterylizacyjnych,
- przygotować pakiet sterylizacyjny,
- załadować komorę autoklawu i przeprowadzić cykl sterylizacji w autoklawie,
- określić sposoby kontroli procesów sterylizacji,
- przeprowadzić kontrolę procesu sterylizacji,
- zastosować wskaz
niki kontroli procesów sterylizacji,
- określić zasady i terminy przechowywania sterylnych narzędzi stomatologicznych,
materiałów opatrunkowych i bielizny zabiegowej,
- sporządzić dokumentację procesu sterylizacji,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo\
arowej,
ochrony od pora\
enia prądem elektrycznym oraz ochrony środowiska.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
4. PRZYKA
ADOWE SCENARIUSZE ZAJ
Ć
Scenariusz zajęć 1
Osoba prowadząca ......................................................................................
Modułowy program nauczania: Higienistka stomatologiczna 322[03]
Moduł: Profilaktyka i leczenie chorób narządu \
ucia 322[03].Z2
Jednostka modułowa: Prowadzenie dekontaminacji w gabinecie stomatologicznym
322[03].Z2.02
Temat: Dezynfekcja wstępem do sterylizacji.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wykonywania dezynfekcji i sterylizacji.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
 zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu dekontaminacji,
 określić zasady postępowania z narzędziami,
 dobrać i scharakteryzować środki do dezynfekcji,
 obliczyć stę\
enie procentowe i ilość potrzebnego roztworu,
 określić i zastosować procedury dezynfekcji narzędzi,
 przygotować narzędzia do sterylizacji,
 obsłuzyć urządzenia wykorzystywane w gabinecie do mycia, dezynfekcji, sterylizacji.
Metody nauczania uczenia się:
 wykład,
 pokaz z objaśnieniem,
 ćwiczenie praktyczne.
Formy organizacji pracy uczniów:
- praca indywidualna,
- praca w grupach 4 5-osobowych.
Środki dydaktyczne:
 literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela,
 zarządzenia i instrukcje obsługi,
 procedury dotyczące dezynfekcji,
 foliogramy przedstawiające klasyfikacje środków dezynfekcyjnych,
 film dydaktyczny.
Czas trwania zajęć: 3 godziny dydaktyczne.
Przebieg zajęć
1. Sprawy organizacyjne: sprawdzenie obecności, przygotowanie stanowisk pracy.
2. Podanie tematu zajęć.
3. Wprowadzenie do tematu:
 nauczyciel przeprowadza wykład na temat podstawowych wiadomości dotyczących
dekontaminacji w gabinecie stomatologicznym oraz podstaw bhp pracowników
i pacjentów,
 nauczyciel objaśnia poszczególne elementy dotyczące aseptyki w gabinecie
z jednoczesną prezentacją środków dezynfekcyjnych (podział na skład chemiczny
i zastosowanie),
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
 nauczyciel prezentuje urządzenia słu\
ące do mycia narzędzi (ręcznego i mechanicznego).
4. Realizacja zajęć:
Praca w grupach 4 5-osobowych:
 nauczyciel wyjaśnia cel ćwiczenia i prosi uczniów o propozycje organizacji
pomieszczenia zwanego sterylizatornią,
 uczniowie zgłaszają swoje propozycje, a nauczyciel zapisuje je na tablicy,
 nauczyciel prezentuje film dydaktyczny, omawiający poszczególne etapy
przygotowania narzędzi do sterylizacji,
 uczniowie po zakończonej projekcji zaznajamiają się z poleceniem nauczyciela
i wykonują w grupach schemat postępowania z narzędziami,
 nauczyciel zwraca uwagę na przestrzeganie zasad bhp,
 nauczyciel obserwuje pracę uczniów, udziela rad i wskazówek,
 po wykonaniu schematu uczniowie prezentują swoje prace ze wskazaniem na tablicy
miejsca, w którym odbywają się poszczególne procedury przygotowania narzędzi.
5. Podsumowanie zajęć:
 w czasie prezentacji prac uczniowie wymieniają swoje poglądy i rozwiązania,
zwracają uwagę na trudności,
 nauczyciel ocenia pracę grupy metodą obserwacji, zaanga\
owanie oraz sposób
posługiwania się nomenklaturą medyczną podczas wykonywania ćwiczeń oraz
końcowy efekt pracy.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
 anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Scenariusz zajęć 2
Osoba prowadząca ......................................................................................
Modułowy program nauczania: Higienistka stomatologiczna 322[03]
Moduł: Profilaktyka i leczenie chorób narządu \
ucia 322[03].Z2
Jednostka modułowa: Prowadzenie dekontaminacji w gabinecie stomatologicznym
322[03].Z2.02
Temat: Sterylizacja bezpieczeństwem pacjentów.
Cel ogólny: Kształtowanie odpowiedzialności za zdrowie i \
ycie pacjenta oraz umiejętności
praktycznych w zakresie wykonywania sterylizacji.
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
 określić rodzaje sterylizacji,
 przygotować wsad do sterylizatora,
 sprawdzić poprawność procesu sterylizacji,
 przeprowadzić sterylizację,
 postąpić prawidłowo ze sterylnymi narzędziami,
 stworzyć dokumentację sterylizacji i znać zasady jej przechowywania.
Metody nauczania uczenia się:
- wykład,
- ćwiczenie praktyczne,
- pokaz z objaśnieniem.
Formy organizacji pracy uczniów:
- praca indywidualna,
- praca w grupach 4 5-osobowych.
Środki dydaktyczne:
- literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela,
- film dydaktyczny z instrukta\
em załadunku autoklawu i omówieniem poszczególnych faz
sterylizacji,
- autoklaw, zgrzewarka,
- narzędzia, materiały opatrunkowe,
- wskaz
niki kontroli procesu sterylizacji,
- instrukcje obsługi,
- procedury postępowania z narzędziami.
Czas trwania zajęć: 3 godziny dydaktyczne.
Przebieg zajęć:
1. Sprawy organizacyjne: sprawdzenie obecności, przygotowanie stanowisk pracy.
2. Podanie tematu.
3. Wprowadzenie do tematu:
 nauczyciel przeprowadza wykład na temat sterylizacji, w trakcie wykładu prezentuje
narzędzia i materiały oraz urządzenia potrzebne w poszczególnych procedurach
sterylizacyjnych,
 uczniowie oglądają film dydaktyczny,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
 uczniowie zapoznają się z narzędziami, materiałami do pakowania, urządzeniami,
wskaz
nikami kontroli,
 uczniowie w grupach 4 5-osobowych przystępują do realizacji zajęć.
4. Realizacja zajęć:
 nauczyciel wyjaśnia cel ćwiczenia, zakres i sposób wykonania,
 zwraca uwagę na przestrzeganie zasad bhp,
 uczniowie zapoznają się z treścią ćwiczenia,
 uczniowie zgodnie z instrukcjami wykonują ćwiczenia,
 dobierają środki kontroli sterylizacji,
 opisują sposób załadunku autoklawu i samego procesu sterylizacji,
 nauczyciel kontroluje czy uczniowie zrozumieli polecenie i czy potrafią je
wykorzystać w praktyce,
 nauczyciel zwraca szczególną uwagę na przestrzeganie zasad bhp.
5. Podsumowanie zajęć:
 uczniowie prezentują wykonane zadania, demonstrują materiały, urządzenia,
narzędzia.
 nauczyciel ocenia pracę uczniów zwracając uwagę na dokładność wykonania pracy,
u\
ywanie fachowego nazewnictwa oraz przestrzeganie zasad bhp,
 nauczyciel metodą obserwacji ocenia zaanga\
owanie i efekty końcowe.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:
 anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i zdobytych
umiejętności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
5. Ćwiczenia
5.1. Podstawowe wiadomości z zakresu dekontaminacji i BHP
w gabinecie stomatologicznym
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Zdefiniuj i podaj przykłady podstawowych pojęć związanych z dekontaminacją
w gabinecie stomatologicznym.
Wskazówki do realizacji
 przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien wprowadzić uczniów
w jego zakres i sposób wykonania,
 podczas wykonania ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na ró\
nice pojęć i trafność
doboru przykładów,
 ćwiczenie powinno być wykonane indywidualnie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować tabelę według wzoru,
2) zdefiniować podstawowe pojęcia związane z dekontaminacją,
3) podać przykłady do ka\
dej definicji,
4) uzupełnić tabelę,
5) dokonać analizy ćwiczenia,
6) zaprezentować pracę.
Lp. Definicja Przykłady działania
1
2
3
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 ćwiczenie,
 dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
 zarządzenia, instrukcje, procedury,
 Poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Ćwiczenie 2
Określ czynniki zagra\
ające zdrowiu w gabinecie stomatologicznym, podaj sposoby
zapobiegania im.
Wskazówki do realizacji
 przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania,
 podczas wykonania ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na przykłady związane
z wymienionymi zagro\
eniami,
 ćwiczenie powinno być wykonane w grupach 4 5 osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przygotować tabelę według wzoru,
2) określić czynniki zagra\
ające zdrowiu w gabinecie stomatologicznym,
3) podać sposoby zapobiegania zagro\
eniom,
4) uzupełnić tabelę,
5) dokonać analizy ćwiczenia,
6) zaprezentować pracę.
Nr Czynniki stanowiące zagro\
enie Sposoby zapobiegania zagro\
eniom
1
2
3
4
5
6
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 ćwiczenie,
 dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
 zarządzenia, instrukcje, procedury,
 Poradnik dla ucznia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5.2. Dezynfekcja
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotuj 4% roztwór środka dezynfekcyjnego X w ilości 4 litrów.
Wskazówki do realizacji
- przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
- podczas wykonania ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na ró\
nice
w przygotowaniu ró\
nych środków dezynfekcyjnych oraz potrzebną ilość preparatu,
- ćwiczenie powinno być wykonane w grupach 3 4-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami BHP i ergonomii pracy,
2) zaplanować tok postępowania,
3) obliczyć wskazane w poleceniu ilości środka oraz wody,
4) przedstawić wyliczenia,
5) przygotować wanienkę do dezynfekcji, wodę, środek oraz miarkę,
6) odmierzyć potrzebne ilości poszczególnych składowych roztworu,
7) zaprezentować ćwiczenie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 ćwiczenie,
 pokaz z objaśnieniem.
Środki dydaktyczne:
- kalkulator i kartka papieru,
- wanienka do dezynfekcji,
- miarka,
- środek X,
- woda,
- odzie\
ochronna (fartuch, rękawiczki, maseczka).
Ćwiczenie 2
Przedstaw schematycznie sposób dekontaminacji narzędzi po u\
yciu ich u pacjenta.
Wskazówki do realizacji
 przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres,
sposób wykonania i warunki BHP,
 podczas wykonania ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na procedury
dezynfekcyjne, dokładne zaprezentowanie i omówienie wyników,
 ćwiczenie powinno być wykonane w grupach 4 5-osobowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować tok postępowania,
3) narysować schemat,
4) dokonać analizy schematu,
5) zaprezentować wyniki.
U\
yte narzędzia
Zalecane metody nauczania uczenia się:
 dyskusja dydaktyczna,
 ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
 wzór schematu,
 zarządzenia,
 czasopisma zawodowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
5.3. Sterylizacja
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Narysuj i scharakteryzuj schemat przeprowadzenia sterylizacji w autoklawie parowym
klasy B.
Wskazówki do realizacji
 przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
 podczas wykonania ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na dobór odpowiedniego
programu sterylizacyjnego z zaznaczeniem czy narzędzia są opakowane czy nie,
 ćwiczenie powinno być wykonane w grupach 4 5-osobowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zaplanować tok postępowania,
2) narysować schemat sterylizacji,
3) scharakteryzować sposób sterylizacji w autoklawie parowym klasy B,
4) zaprezentować schemat.
1. 2. 3. 4. 5. 6.






Zalecane metody nauczania uczenia się:
 ćwiczenie,
 dyskusja dydaktyczna.
Środki dydaktyczne:
 wzór schematu,
 autoklaw lub jego zdjęcie.
Ćwiczenie 2
Przygotuj i scharakteryzuj schemat kontroli wewnętrznej procesu sterylizacji.
Wskazówki do realizacji
 przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i sposób wykonania,
 podczas wykonania ćwiczenia uczeń powinien zwrócić uwagę na procedury
sterylizacyjne i ich kontrolę,
 ćwiczenie powinno być wykonane w grupach 4 5-osobowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zorganizować stanowisko pracy,
2) zaplanować tok postępowania,
3) przygotować schemat,
4) wpisać rodzaj wskaz
ników,
5) zaprezentować pracę.
1.
Kontrola
2.
wewnętrzna
3.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- dyskusja dydaktyczna,
- ćwiczenie.
Środki dydaktyczne:
 wzór schematu,
 wskaz
niki chemiczne, biologiczne,
 autoklaw lub jego zdjęcie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
6. EWALUACJA OSI
GNI
Ć UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
TEST 1
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Prowadzenie dekontaminacji
w gabinecie stomatologicznym
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
 zadania 1, 2, 4, 5, 7, 9, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18 z są poziomu podstawowego,
 zadania 3, 6, 8, 10, 19, 20 z są poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za ka\
dą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
 dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,
 dostateczny  za rozwiązanie co najmniej12 zadań z poziomu podstawowego,
 dobry  za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
 bardzo dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. d, 3. d, 4. d, 5. d, 6. a, 7. a, 8. a, 9. b, 10. a, 11. d,
12. c, 13. d, 14. d, 15. a, 16. a, 17. a, 18. d, 19. c, 20. b.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
Zad.
(mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań Odpowiedz

1 Zdefiniować pojęcie sterylizacji A P c
2 Określić cechy środków dezynfekcyjnych B P d
Określić zakres działania środków
3 C PP d
dezynfekcyjnych
Wybrać sposób przygotowania środka
4 B P d
dezynfekcyjnego
Określić rodzaj kontroli biologicznej procesu
5 B P d
sterylizacji
Określić testy fizyczne do monitorowania
6 C PP a
procesu sterylizacji
7 Rozpoznać metody sterylizacji B P a
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
8 Określić zakres kontroli chemicznej C PP a
Określić sposób oznaczania narzędzi
9 B P b
poddanych sterylizacji
Rozró\
nić komórki nadzorujące prawidłowy
10 C PP a
przebieg procesu sterylizacji
Rozpoznać organ nadzorujący bezpieczeństwo
11 B P d
i higienę pracy
Określić zakres materiałów poddanych
12 B P c
sterylizacji w autoklawach
Określić sposób postępowania z odpadami
13 B P d
medycznymi
14 Rozpoznać procedury przygotowania narzędzi B P d
15 Zdefiniować pojęcie aseptyki A P a
Rozró\
nić fizyczne parametry działania
16 B P a
autoklawu
Określić jak długo nale\
y przechowywać
17 A P a
dokumentację sterylizacji
Określić zasady przygotowania roztworu
18 B P d
dezynfekcyjnego
19 Rozpoznać rodzaj autoklawu C PP c
20 Rozpoznać sposoby ochrony środowiska C PP b
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uwa\
nie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Zestaw zawiera 20 zadań.
5. Do ka\
dego zadania przyporządkowane są 4 mo\
liwości odpowiedzi tylko jedna
odpowiedz
jest prawidłowa.
6. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi stawiając znak X. W przypadku
pomyłki zakreśl błędną odpowiedz
kółkiem i zaznacz X odpowiedz
prawidłową.
7. Za ka\
dą prawidłową odpowiedz
otrzymujesz 1 punkt, za złą odpowiedz
lub jej brak 0
punktów.
8. Rozwiązuj zadania samodzielnie.
9. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.
Powadzenia!
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
ZESTAW PYTAC
TESTOWYCH
1. Niszczenie wszelkich form drobnoustrojów za pomocą wysokich temperatur to
a) dezynfekcja.
b) aseptyka.
c) sterylizacja.
d) czyszczenie.
2. Środki chemiczne stosowane do dezynfekcji muszą
a) zawierać alkohol.
b) zawierać chlor.
c) niszczyć narzędzia.
d) mieć szerokie spektrum działania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
3. Dezynfekcja musi być skuteczna w zakresie
a) tylko Tbc, F.
b) tylko V, S.
c) spor.
d) Tbc, F, B, V, S, prionów.
4. Roztwory dezynfekcyjne tworzymy
a) dowolnie.
b) zawsze do ilości 4:l.
c) w stosunku 1:1.
d) zgodnie z zaleceniem producenta.
5. Sporal jest testem
a) kontroli chemicznej.
b) działania autoklawu.
c) kontroli fizycznej.
d) kontroli biologicznej.
6. Test Bowie-Dicka słu\
y do
a) oceny usuwania powietrza z wnętrza sterylizatora.
b) kontroli sterylizacji.
c) kontroli pró\
ni.
d) oceny czystości narzędzi.
7. Metody sterylizacji niskotemperaturowej stosujemy, gdy
a) u\
ywamy sprzętu termolabilnego.
b) obni\
amy koszty.
c) u\
ywamy narzędzi nieopakowanych.
d) u\
ywamy narzędzi opakowanych.
8. Wskaz
niki kontroli chemicznej informują nas o
a) ekspozycji na czynnik fizyczny.
b) stopniu sterylności.
c) stopniu dezynfekcji.
d) czasie ekspozycji.
9. Pakiet sterylnych narzędzi
a) opisujemy nazwiskiem lekarza.
b) opisujemy datą i numerem cyklu.
c) nie opisujemy.
d) znaczymy numerem kolejnym.
10. Zewnętrznej kontroli sterylizacji dokonuje
a) Państwowa Inspekcja Sanitarna.
b) Państwowa Inspekcja Pracy.
c) kierownik placówki.
d) higienistka.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
11. Nad bezpieczeństwem i higieną pracy nadzór sprawuje
a) Państwowa Inspekcja Sanitarna.
b) Państwowa Inspekcja Pracy.
c) dozorca.
d) Państwowa Inspekcja Pracy i kierownik gabinetu.
12. Materiały wgłębione, porowate, opakowane mo\
emy sterylizować w autoklawach
a) klasy S.
b) klasy N.
c) klasy B.
d) klasy A.
13. Odpady medyczne
a) wyrzucamy do śmieci komunalnych.
b) utylizujemy we własnym zakresie.
c) gromadzimy w gabinecie do zapełnienia worka.
d) oddajemy do utylizacji przez specjalne firmy.
14. Narzędzia prawidłowo przygotowane do sterylizacji muszą być
a) tylko opakowane.
b) tylko umyte.
c) tylko zdezynfekowane.
d) zdezynfekowane, umyte i opakowane.
15. Działanie zapobiegające zaka\
eniu lub zanieczyszczeniu drobnoustrojami to
a) aseptyka.
b) antyseptyka.
c) sterylizacja.
d) płukanie.
16. Parametry określające działanie autoklawu to
a) ciśnienie, temperatura i czas.
b) tylko ciśnienie.
c) tylko czas.
d) pojemność.
17. Dokumentację procesu sterylizacji przechowujemy
a) 10 lat.
b) 5 lat.
c) 3 lata.
d) 3 miesiące.
18. Preparaty do dezynfekcji
a) przygotowujemy 1 raz na tydzień.
b) zawsze przygotowujemy w stę\
eniu 10%.
c) nigdy nie muszą być rozcieńczane.
d) przygotowujemy bezpośrednio przed u\
yciem.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
19. Pró\
nia frakcyjna występuje w autoklawach
a) typu S.
b) typu N.
c) typu B.
d) typu A.
20. Środowisko chronimy przez
a) stosowanie osłon rtg.
b) recykling materiałów, bezpieczną utylizację odpadów.
c) stosowanie odzie\
y ochronnej.
d) dobrą wentylację.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Prowadzenie dekontaminacji w gabinecie stomatologicznym
Zakreśl prawidłową odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej  Prowadzenie dekontaminacji
w gabinecie stomatologicznym
Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
 zadania 1, 3, 5, 6, 7, 8, 12, 14, 15, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,
 zadania 2, 4, 9, 10, 11, 13, 16 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za ka\
dą prawidłową odpowiedz
uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz
lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań  uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:
 dopuszczający  za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,
 dostateczny  za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,
 dobry  za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,
 bardzo dobry  za rozwiązanie 16 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu
ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. b, 3. c, 4. b, 5. b, 6. a, 7. b, 8. b, 9. a, 10. a, 11. b,
12. b, 13. d, 14. a, 15. a, 16. d, 17. d, 18. d, 19. d, 20. c.
Plan testu
Nr Cel operacyjny Kategoria Poziom Poprawna
Zad. (mierzone osiągnięcia ucznia) celu wymagań odpowiedz

1 Rozró\
nić rodzaje dezynfekcji B P a
Rozpoznać i zastosować urządzenia w
2 C PP b
gabinecie stomatologicznym
3 Określić procedury przygotowania narzędzi B P c
4 Porównać rodzaje dezynfekcji C PP b
5 Dobrać urządzenia potrzebne do dezynfekcji A P b
Scharakteryzować procedury postępowania
6 A P a
z odpadami
7 Zastosować materiały jednorazowe B P b
8 Określić sposób dezynfekcji B P b
9 Rozpoznać środki sterylizacyjne C PP a
Rozró\
nić testy fizyczne stosowane do
10 C PP a
monitorowania sterylizacji
11 Rozró\
nić metody do sterylizacji C PP b
12 Określić urządzenia do sterylizacji B P b
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
13 Rozpoznać parametry autoklawu C PP d
14 Rozpoznać wskaz
niki kontroli chemicznej B P a
Określić sposób załadunku komory
15 B P a
sterylizatora
16 Rozpoznać rodzaje autoklawów C PP d
Określić sposób zabezpieczenia pacjenta
17 B P d
przed promieniowaniem
18 Rozpoznać sposoby kontroli sterylizacji B P d
Określić sposób układania narzędzi do
19 B P d
sterylizacji
20 Określić sposób przechowywania narzędzi B P c
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Przebieg testowania
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej
jednotygodniowym.
2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uwa\
nie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Zestaw zawiera 20 zadań.
5. Do ka\
dego zadania przyporządkowane są 4 mo\
liwości odpowiedzi tylko jedna
odpowiedz
jest prawidłowa.
6. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi stawiając znak X. W przypadku
pomyłki zakreśl błędną odpowiedz
kółkiem i zaznacz X odpowiedz
prawidłową.
7. Za ka\
dą prawidłową odpowiedz
otrzymujesz 1 punkt, za złą odpowiedz
lub jej brak 0
punktów.
8. Rozwiązuj zadania samodzielnie.
9. Na rozwiązanie testu masz 40 minut.
Powadzenia!
Materiały dla ucznia:
 instrukcja,
 zestaw zadań testowych,
 karta odpowiedzi.
ZESTAW PYTAC
TESTOWYCH
1. Promieniowanie UV jest wykorzystywane do
a) dezynfekcji fizycznej.
b) dezynfekcji chemicznej.
c) sterylizacji.
d) wyjaławiania.
2. Dezynfektor słu\
y
a) do ręcznego mycia narzędzi.
b) do maszynowego mycia i dezynfekcji narzędzi.
c) do sterylizacji.
d) tylko do dezynfekcji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
3. Narzędzia zaraz po u\
yciu
a) myjemy.
b) sterylizujemy.
c) moczymy w płynie dezynfekcyjnym.
d) naświetlamy lampą UV.
4. Fumigacja to
a) forma sterylizacji.
b) forma dezynfekcji chemicznej.
c) usuwanie pleśni i grzybów.
d) płukanie narzędzi.
5. Pojemnik do dezynfekcji musi
a) być bardzo du\
y.
b) posiadać sito i szczelną pokrywę.
c) być wykonany ze stali.
d) być oznakowany na czerwono.
6. Ostre przedmioty jednorazowego u\
ycia
a) usuwamy do specjalnych pojemników.
b) wyrzucamy do śmieci bez zabezpieczenia.
c) zbieramy do specjalnych worków.
d) wkładamy do słoiczka.
7. Jednorazową maseczkę ochronną
a) u\
ywamy przez cały dzień.
b) zmieniamy po ka\
dym pacjencie.
c) zmieniamy, gdy jest brudna.
d) u\
ywać tylko w wyjątkowych sytuacjach.
8. Wyciski protetyczne
a) nie muszą być dezynfekowane.
b) dezynfekujemy specjalnymi płynami.
c) płuczemy tylko wodą.
d) wkładamy do dezynfekcji z narzędziami.
9. Chlorek etylenu
a) jest gazem toksycznym.
b) stosujemy do dezynfekcji.
c) stosujemy do odka\
ania wycisków.
d) stosujemy do dezynfekcji pomieszczeń.
10. Vacum test
a) słu\
y do testowania pró\
ni.
b) jest testem biologicznym.
c) jest testem chemicznym.
d) sprawdza temperaturę autoklawu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
11. Końcówki stomatologiczne
a) nie muszą być sterylizowane.
b) po umyciu sterylizujemy.
c) dezynfekujemy przez zanurzenie w płynach.
d) tylko konserwujemy.
12. Do sterylizacji zło\
onych, wgłębionych materiałów słu\
ą sterylizatory klasy
a) N.
b) B.
c) S.
d) A.
13. Ka\
dy autoklaw musi posiadać
a) pró\
nię frakcyjną.
b) niską temperaturę.
c) destylarkę.
d) mo\
liwość ustawienia temperatury, ciśnienia i czasu.
14. Wskaz
niki chemiczne
a) zmieniają kolor.
b) wskazują temperaturę.
c) dezynfekują.
d) wskazują zawartość substancji trujących.
15. Lekkie narzędzia umieszczamy w autoklawie
a) na najwy\
szej tacy.
b) na najni\
szej tacy.
c) opierając o ścianki.
d) ustawiając w pionie.
16. Autoklawy klasy B
a) nie posiadają pró\
ni.
b) nie suszą.
c) same myją narzędzia.
d) słu\
ą do sterylizacji parowej pod ciśnieniem.
17. Zabezpieczenie pacjenta przed promieniowaniem zapewniamy stosując
a) tylko fartuch ołowiany.
b) tylko okulary.
c) tylko szklane przesłony.
d) fartuch ołowiany, specjalne okulary, przesłony.
18. Kontrola sterylizacji obejmuje
a) tylko kontrolę fizyczną.
b) tylko kontrolę chemiczną.
c) czystość narzędzi.
d) kontrolę fizyczną, chemiczną, biologiczną.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
19. Wsad w autoklawie musi
a) być zapakowany.
b) zawierać bardzo du\
o narzędzi.
c) być uło\
ony w wielu warstwach.
d) być uło\
ony na tackach w pojedynczych warstwach.
20. Narzędzia opakowane po sterylizacji
a) mo\
emy wielokrotnie przenosić.
b) u\
ywać bezterminowo.
c) trzymamy w zamknięciu w suchym pomieszczeniu.
d) przechowujemy w autoklawie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i nazwisko& & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & .
Prowadzenie dekontaminacji w gabinecie stomatologicznym
Zakreśl prawidłową odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
7. LITERATURA
1. Barnett L. V. (red): Asystowanie w stomatologii. Urban & Partner, Wrocław 2006
2. Jańczuk Z.: Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych. PZWL,
Warszawa 1999
3. Dziennik Ustaw Nr 9 z 1998 r.
4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 9 marca 2005 r.
Czasopisma:
 Higienistka Stomatologiczna,
 eDentico,
 Twój Przegląd Stomatologiczny 7 8/2007,
 Nowy Gabinet Stomatologiczny,
 As stomatologii  kwartalnik dla asystentek i higienistek stomatologicznych.
Literatura metodyczna
1. Figurski J., Symela K. (red.): Modułowe programy nauczania w kształceniu zawodowym.
Wydawnictwo ITeE, Radom 2001
2. Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia. WSiP S.A., Warszawa 1999
3. Okoń W.: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie  śak ,
Warszawa 2003
4. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE , Radom 2000
5. Plewka Cz.: Metodyka nauczania teoretycznych przedmiotów zawodowych. Cz. I i II.
Wydawnictwo ITeE, Radom 1999
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30