Kazus III
W 220 r. n.e. mieszkający na Zatybrzu obywatele rzymscy sui iuris, Titius i Mevius,
postanowili wzbogacić się na handlu niewolnikami. Żaden z nich nie posiadał jednak ani
niewolników, ani pieniędzy, ani żadnych innych rzeczy przedstawiających wartość
materialną, dlatego też uknuli bardzo chytry plan.
Na targu w Rzymie Titius sprzedał za 5000 sesterców i wydał Meviusa (jako
niewolnika) senatorowi Plauciusowi. Następnej nocy Mevius uciekł z domu senatora. Mevius
i Titius podzielili się zyskiem z transakcji i postanowili powtórzyć przedsięwzięcie w jakimś
innym mieście. Udali się więc do Neapolu, gdzie Titius próbował ponownie sprzedać
Meviusa jako swojego niewolnika. Przechadzający się po targu Grek z Salaminy, Hipolit,
zaproponował, że zapłaci za Meviusa 8000 sesterców, jednakże dopiero tydzień
po wejściu w jego posiadanie. Titius przystał na propozycję Hipolita i mancypował Meviusa
Hipolitowi. Następnie Titius zapytał Hipolita: Czy przyrzekasz uroczyście dać mi 8000
sesterców za tydzień? Hipolit odpowiedział: Przyrzekam uroczyście.
Następnej nocy Mevius uciekł z oberży, w której zatrzymał się Hipolit, kradnąc jego
sakiewkę zawierającą 8000 sesterców, po czym, nie zawiadamiając Titiusa, wsiadł na statek
płynący do Aleksandrii. Póz
nym wieczorem piątego dnia po stypulacji Hipolit wraz z
galijskim bardem czekał na Titiusa w ciemnym zaułku, obok oberży, w której ten drugi
mieszkał.
Gdy Hipolit spotkał Titiusa, powiedział: Nie mam pieniędzy. Nic ci nie zapłacę. Lepiej
dla nas wszystkich będzie, jeśli darujesz mi dług. Inaczej zacznę śpiewać o tobie malae
carminae. Titius odpowiedział: Daruję ci twój dług. Mimo deklaracji Titius postanowił
dochodzić roszczenia przed pretorem.