nr 144 24 lipca 2008 T Y G O D N I K P R A W A P R A C Y
B
Twoje Składki ZUS
RENTY I EMERYTURY PORADNIA UBEZPIECZENIOWA
Trudna sytuacja życiowa i materialna nie wystarczy Czy uwzględnić wynagrodzenie ze zlecenia
do przyznania emerytury lub renty w drodze wyjątku strona B2 w podstawie wymiaru zasiłku dla pracownika strona B4
PODSTAWA WYMI ARU ŚWI ADCZEC
CHOROBOWYCH
Jak obliczyć wysokość zasiłku, gdy pracownik
zachoruje przed upływem miesiąca zatrudnienia
Pracownik, który zachoruje przed upływem 30 dni od zawarcia umowy, może w szczególnych sytuacjach
nabyć prawo do wynagrodzenia za czas choroby lub zasiłku. Podstawę wymiaru tych świadczeń stanowi
wówczas wynagrodzenie, jakie osiągnąłby, gdyby przepracował cały miesiąc kalendarzowy.
% posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia
ANETA MAJ
PRZYKA
AD PODSTAWA WYMIARU ZASIA
KU
chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji.
[e-mail]
PRZY ZMIENNYM WYNAGRODZENIU
Ustalanie podstawy wymiaru
ypłata wynagrodzenia za czas choroby i zasiłku
chorobowego dla pracownika, który nie przepraco- Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem peł-
Pracownik zatrudniony od 1 lipca 2008 r. był niezdolny do pracy
Wwał pełnego miesiąca kalendarzowego, jest możli- nego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia chorobowe-
z powodu choroby od 14 do 31 lipca 2008 r. W poprzednim za-
wa tylko wtedy, gdy podlegał on ubezpieczeniu chorobowe- go, do podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby
kładzie pracy, w którym był zatrudniony do 13 czerwca 2008 r.,
mu przez trzydzieści dni. Pamiętać trzeba, że do okresu ubez- i zasiłku chorobowego przyjmuje się wynagrodzenie za ten
otrzymał wynagrodzenie za czas choroby za dziesięć dni, zatem
pieczenia chorobowego zalicza się poprzednie okresy podle- miesiąc uzupełnione do kwoty, jaką pracownik osiągnąłby,
u obecnego pracodawcy za okres choroby od 14 do 31 lipca
gania temu ubezpieczeniu, jeżeli przerwa między nimi nie gdyby przepracował pełny miesiąc. Przypominamy, że wyna-
2008 r. ma także prawo do wynagrodzenia za czas choroby.
przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wycho- grodzenie za czas choroby przewidziane w art. 92 kodeksu
Podstawę wymiaru tego wynagrodzenia stanowi uzupełnione wy-
wawczym, bezpłatnym lub odbywaniem czynnej służby woj- pracy przysługuje przez 33 dni w roku kalendarzowym. Od
nagrodzenie pracownika za lipiec 2008 r. W lipcu 2008 r. pra-
skowej przez żołnierza niezawodowego. 34 dnia niezdolności do pracy ubezpieczony nabywa prawo
cownik miał obowiązek przepracować 23 dni robocze, a prze-
Warto wiedzieć, że od zasady, że zasiłek i wynagrodzenie do zasiłku chorobowego.
pracował dziewięć dni i osiągnął z tego tytułu przychód w kwocie
za czas choroby przysługuje dopiero po tzw. okresie wyczeki- W przypadku gdy niezdolność pracownika do pracy powsta-
wania  trzydziestodniowym okresie podlegania ubezpiecze- ła w drugim miesiącu od podjęcia pracy, a został on zatrudnio- 2620 zł. Z tego przychodu pracodawca potrącił składki na ubez-
niu chorobowemu są wyjątki. Od pierwszego dnia ubezpie- ny w trakcie miesiąca (pierwszy miesiąc jest niepełnym kalen- pieczenia społeczne (13,71 proc.) w kwocie 359,20 zł. Wyna-
czenia (zatrudnienia) prawo do świadczeń przysługuje: darzowym miesiącem zatrudnienia), podstawę wymiaru wy- grodzenie, które pracownik osiągnąłby, gdyby pracował cały li-
% absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy zostali obję- nagrodzenia za czas choroby lub zasiłku chorobowego stanowi
piec, wynosi 5777,60 zł (2620 zł  359,20 zł = 2260,80 zł;
ci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpie- wynagrodzenie za pełny kalendarzowy miesiąc zatrudnienia,
2260,80 zł: 9 dni x 23 dni = 5777,60 zł). Uzupełnione wynagro-
czenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia a zatem za miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy,
dzenie w kwocie 5777,60 zł stanowi podstawę wymiaru wyna-
szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyż- po uzupełnieniu. Jeśli zatem pracownik podjął zatrudnienie od
grodzenia za czas choroby przysługującego pracownikowi za
szych; 16 czerwca 2008 r., a od 21 do 25 lipca 2008 r. był niezdolny do
okres od 14 do 31 lipca 2008 r.
% jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypad- pracy z powodu choroby oraz u poprzedniego pracodawcy wy-
kiem w drodze do pracy lub z pracy; korzystał okres wypłaty wynagrodzenia za czas choroby
% ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co w 2008 roku (33 dni), to podstawę wymiaru przysługującego
PRZYKA
AD UWZGL
DNIENIE WYNAGRODZENIA
najmniej dziesięcioletni okres obowiązkowego ubezpiecze- mu zasiłku chorobowego za okres od 21 do 25 lipca 2008 r. sta-
Z UMOWY O PRAC

nia chorobowego; nowi wynagrodzenie za lipiec 2008 r., po uzupełnieniu do kwo-
ty, jaką pracownik otrzymałby, gdyby przepracował cały lipiec.
Pracownica podjęła pracę od 1 lipca 2008 r., a od 21 lipca 2008 r.
Uzupełnianie pensji w stałej wysokości
stała się niezdolna do pracy z powodu choroby i otrzymała zwolnie-
PRZYKA
AD CHOROBA W PIERWSZYM MIESI
CU
W przypadku gdy pracownik zachorował przed upływem
nie lekarskie do 8 sierpnia 2008 r. W lipcu, który jest pierwszym
pierwszego kalendarzowego miesiąca zatrudnienia, a przy-
ZATRUDNIENIA miesiącem zatrudnienia pracownicy, przepracowała ona 14 dni.
sługuje mu stałe miesięczne wynagrodzenie, uzupełnienie te-
Do ustalenia podstawy wymiaru przysługującego pracownicy zasił-
go wynagrodzenia polega na przyjęciu wynagrodzenia okre-
Pracownica została zatrudniona od 1 lipca 2008 r., a w okresie
ku chorobowego należy przyjąć wynagrodzenie za lipiec 2008 r., po
ślonego w umowie o pracę lub w innym akcie nawiązującym
od 21 do 25 lipca 2008 r. była niezdolna do pracy z powodu cho-
uzupełnieniu. Przychód pracownicy za ten miesiąc wyniósł 2580 zł.
stosunek pracy. Przyjąć należy pełny miesięczny przychód
roby. Z uwagi, że jest absolwentką szkoły wyższej i została objęta
Z tego przychodu zostały potrącone składki na ubezpieczenia spo-
pracownika pomniejszony o składki na ubezpieczenia społecz-
ubezpieczeniami społecznymi (w tym chorobowym) w ciągu 90
łeczne w kwocie 353,72 zł (13,71 proc. z kwoty 2580 zł). Zgodnie
ne, które zostałyby potrącone, gdyby pracownik przepraco-
dni od złożenia egzaminu dyplomowego przysługuje jej wynagro-
z umową o pracę pracownicy przysługuje stałe miesięczne wyna-
wał pełny miesiąc.
dzenie za czas choroby. Podstawę jego wymiaru stanowi wyna-
grodzenie w kwocie 4 tys. zł. Do ustalenia podstawy wymiaru zasił-
grodzenie za lipiec 2008 r., po uzupełnieniu do kwoty, jaką pra-
ku chorobowego miesięczny przychód pracownicy określony
Uzupełnianie wynagrodzenia zmiennego
cownica uzyskałaby, gdyby przepracowała cały lipiec.
w umowie o pracę należy pomniejszyć o składki, które zostałyby
Jeżeli pracownik stał się niezdolny do pracy z powodu choro-
potrącone przez pracodawcę, gdyby pracownica przepracowała
by przed upływem pierwszego kalendarzowego miesiąca za-
pełny lipiec, tj. o kwotę 548,40 zł (13,71 proc. z kwoty 4 tys. zł).
trudnienia, a w umowie o pracę lub innym akcie nawiązującym
PRZYKA
AD UWZGL
DNIENIE POPRZEDNIEGO
stosunek pracy określono, że będzie otrzymywał wynagrodze- Wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru zasiłku wynosi za-
nie zmienne, podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choro- tem 3451,16 zł (4000 zł  548,40 zł).
OKRESU UBEZPIECZENIA
by i zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie uzupełnione
do wysokości, jaką pracownik otrzymałby, gdyby przepracował
Pracownik został zatrudniony od 1 lipca 2008 r. Wcześniej wykony-
pełny miesiąc. Sposób uzupełnienia wynagrodzenia zmiennego przyjąć kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia wy-
wał pracę na podstawie umowy zlecenia od 1 stycznia 2007 r. do
zależy od tego, czy w pierwszym miesiącu zatrudnienia pra- płaconego za ten miesiąc pracownikom zatrudnionym na ta-
13 czerwca 2008 r. i podlegał z tego tytułu dobrowolnemu ubez-
cownik osiągnął jakiekolwiek wynagrodzenie, czy nie osiągnął kim samym lub podobnym stanowisku pracy u pracodawcy,
pieczeniu chorobowemu. 14 lipca pracownik zachorował i był nie-
żadnego wynagrodzenia. Jeżeli pracownik przepracował choć- u którego świadczenia te przysługują. %
zdolny do pracy do 18 lipca 2008 r. Za okres niezdolności do pracy
by jeden dzień i osiągnął z tego tytułu wynagrodzenie, wówczas
z powodu choroby pracodawca musi mu wypłacić wynagrodzenie
wynagrodzenie to należy uzupełnić dzieląc to wynagrodzenie
PODSTAWA PRAWNA
za czas choroby. Prawo do niego wynika z art. 92 kodeksu pracy.
przez liczbę dni roboczych, w których zostało ono osiągnięte,
Pracodawca musi mu wypłacić to świadczenie, gdyż posiada on
i tak otrzymaną kwotę mnożąc przez liczbę dni, które pracow-
% Art. 4 ust. 1 i 2, art. 37 ustawy z 25 czerwca 1999 r.
wymagany od pracownika trzydziestodniowy okres podlegania
nik miał obowiązek w tym miesiącu przepracować.
o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego
ubezpieczeniu chorobowemu  do okresu ubezpieczenia z tytułu
Jeżeli natomiast pracownik otrzymujący zmienne wyna-
w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31,
zatrudnienia na podstawie umowy o pracę zalicza się okres dobro-
grodzenie zachorował przed upływem pierwszego kalenda-
poz. 267 z póz
n. zm.).
wolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu umowy zlecenia, gdyż
rzowego miesiąca zatrudnienia i nie osiągnął w tym miesiącu
% Art. 92 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U.
przerwa w ubezpieczeniu chorobowym była krótsza niż 30 dni. żadnego wynagrodzenia, wówczas do podstawy wymiaru wy-
z 1998 r. nr 21, poz. 94 z póz
n. zm.).
nagrodzenia za czas choroby i zasiłku chorobowego należy
T Y G O D N I K P R A W A P R A C Y nr 144
B2 renty i emerytury
UPRAWNI ENI A PREZESA ZUS
Trudna sytuacja życiowa i materialna nie wystarczy
do przyznania emerytury lub renty w drodze wyjątku
Przyznanie przez prezesa ZUS emerytury lub renty
Powyższe przesłanki (wymienione w art. 83 ustawy eme-
PRZYKA
AD ŚWIADCZENIE PO UBEZPIECZONYM
w drodze wyjątku zależy od spełnienia ściśle
rytalnej) muszą być spełnione łącznie. Oznacza to, że nie-
określonych warunków. Przede wszystkim trzeba spełnienie choćby jednej z nich wyklucza możliwość przy-
Monika W. złożyła wniosek o rentę rodzinną w drodze wyjątku dla
znania przez prezesa ZUS świadczenia w drodze wyjątku.
udowodnić, że uzyskanie świadczeń w zwykłym trybie
swojego małoletniego dziecka, po zmarłym Andrzeju K., pobierają-
Wyjątkowość tych świadczeń polega na tym, że są one fi-
nie było możliwe wskutek szczególnych okoliczności
cym od trzech lat rentę socjalną, który nigdy nie pracował. Jej sytu-
nansowane z budżetu państwa, a ich przyznanie oparte jest
oraz że wnioskodawca nie może podjąć pracy
acja materialna jest bardzo trudna. Przy podejmowaniu decyzji
na uznaniu administracyjnym. Uznanie to podlega jednak
zarobkowej z uwagi na swój wiek lub całkowitą
prezes ZUS będzie miał jednak na uwadze okoliczność, iż Andrzej
kontroli sądów administracyjnych.
niezdolność do pracy.
K. nigdy nie podlegał ubezpieczeniom społecznym, a warunkiem
Warto też wiedzieć, że wysokość przyznanych w drodze
nabycia prawa do tego świadczenia jest bycie ubezpieczonym. Nie-
wyjątku świadczeń nie może przekraczać odpowiednich
MARIUSZ WOLSKI
spełnienie choćby jednej przesłanki stanowi przeszkodę do przy-
świadczeń przewidzianych w ustawie emerytalnej. Oznacza
[e-mail]
to zatem, że wysokość tych świadczeń ustala się w kwocie znania przez prezesa ZUS świadczenia w drodze wyjątku. Monika
świadczeń najniższych. Od 1 marca 2008 r. renta z tytułu
W. powinna zwrócić się o pomoc do ośrodka pomocy społecznej.
rezes ZUS może przyznać emeryturę, rentę z tytułu nie- niezdolności do pracy w drodze wyjątku, renta rodzinna
zdolności do pracy albo rentę rodzinną w drodze wyjąt- w drodze wyjątku czy też emerytura w drodze wyjątku wy-
Pku, jeżeli wnioskodawca: nosi 636,29 zł. Emerytury i renty przyznawane w drodze
wyjątku podlegają waloryzacji na warunkach i w terminach PRZYKA
AD PROWADZENIE DZIAA
ALNOŚCI
% jest lub był osobą ubezpieczoną lub jest członkiem rodziny dla świadczeń przyznawanych w zwykłym trybie.
BEZ UBEZPIECZENIA
pozostałym po ubezpieczonym,
Prawo dla ubezpieczonych i członków rodziny
Mikołaj H. 1 stycznia 2001 r. rozpoczął prowadzenie działalności
% nie spełnia warunków wymaganych w ustawie o emerytu- Prezes ZUS może przyznać świadczenie w drodze wyjąt-
pozarolniczej. Mimo zgłoszenia się do ubezpieczeń społecznych nie
rach i rentach do uzyskania świadczeń wskutek szczegól- ku ubezpieczonemu albo pozostałym po nim członkom ro-
płacił żadnych składek. W kwietniu 2008 r. zmarł. Miał 45 lat.
nych okoliczności, dziny. Za ubezpieczonego uważa się osobę podlegającą
Wniosek o rentę rodzinną w drodze wyjątku dla małoletniego dziec-
ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, określonym
ka złożyła wdowa. Udokumentowała 12-letni okres składkowy
% nie może podjąć pracy lub działalności objętej ubezpiecze- w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, a także oso-
i nieskładkowy osiągnięty przez ojca dziecka. Jednak w dziesięcio-
niem społecznym ze względu na całkowitą niezdolność do bę, która przed 1 stycznia 1999 r. (przed dniem wejścia
leciu przypadającym przed dniem śmierci Mikołaja H. posiadał on
pracy lub wiek, w życie tej ustawy) podlegała ubezpieczeniu społecznemu
lub zaopatrzeniu emerytalnemu, z wyłączeniem ubezpie- tylko rok okresów składkowych i nieskładkowych zamiast wymaga-
% nie ma niezbędnych środków utrzymania. czenia społecznego rolników. Natomiast członkami rodziny nych do przyznania renty w zwykłym trybie pięciu lat tych okresów.
ubezpieczonego są:
Z powyższego wynika, że niespełnienie warunków do przyznania
renty rodzinnej na warunkach ogólnych nie było spowodowane
PRZYKA
AD NIEUZASADNIONE PRZERWY % dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przy-
szczególnymi okolicznościami. Mikołaj H., świadomie nie opłaca-
sposobione,
jąc składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej dzia-
W UBEZPIECZENIU
łalności, musiał brać pod uwagę negatywne konsekwencje. Nie
% przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem
Katarzyna C. mająca 50 lat złożyła wniosek o rentę rodzinną w dro- można usprawiedliwiać oczywistego łamania reguł ustanowionych
pełnoletniości wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, w tym rów-
dze wyjątku. Jest całkowicie niezdolna do pracy od roku. Udoku- w państwie prawa. Nie można również wymagać, aby państwo nie
nież w ramach rodziny zastępczej,
mentowała tylko pięcioletni okres składkowy i nieskładkowy męża, tylko tolerowało naruszanie obowiązku opłacania składek na ubez-
który zmarł w wieku 48 lat. Nie wykazała, jaka była przyczyna pieczenia społeczne, ale jeszcze wypłacało z tego tytułu świadcze-
% małżonek (wdowa i wdowiec),
przerw w wykonywaniu zatrudnienia. Długotrwały okres pozostawa- nie. Świadome nieodprowadzanie składek na ubezpieczenie spo-
nia męża poza ubezpieczeniem, bez udokumentowania przyczyn łeczne nie może być zatem uznane za szczególną okoliczność, któ-
% rodzice.
niepodjęcia pracy w czasie poprzedzającym jego zgon, wyłącza ra uniemożliwiła nabycie uprawnień do świadczenia ustawowego
przesłankę art. 83 ustawy (por. wyrok NSA w Warszawie z 11 maja Szczególne okoliczności (wyrok NSA z 24 lipca 2001 r., II SA 441/01 LEX 53781).
2006 r., I OSK 2/06, ONSA/WSA 2007/2/44). Zatem pomimo te- Osoba występująca o świadczenie w drodze wyjątku musi
go że obecnie Katarzyna C. jest całkowicie niezdolna do pracy udowodnić, że wskutek szczególnych okoliczności nie może
uzyskać prawa do świadczenia w zwykłym trybie. Musi wyka- społecznymi, należy rozumieć wiek, w którym osoba ubiega-
i z tego tytułu nie może podjąć zatrudnienia, fakt, iż nie wykazała
zać, że wystąpiło zdarzenie lub trwały stan wykluczający ak- jąca się o to świadczenie nie może jeszcze podjąć zatrudnienia
przyczyn przerw w podleganiu ubezpieczeniom, będzie miał wpływ
tywność zawodową z powodu niemożności przezwyciężenia z uwagi na niepełnoletność  nieukończenie 18 lat (por. wy-
na podjęcie decyzji przez prezesa ZUS.
ich skutków (wyrok NSA w Warszawie z 24 sierpnia 2006 r., rok WSA w Warszawie z 24 maja 2006 r., II SA/Wa 370/06,
I OSK 425/06, LEX nr 275547). LEX nr 257131) albo wiek emerytalny (60 lat w przypadku
Szczególne okoliczności to przyczyny niezależne od wo- kobiet i 65 lat w przypadku mężczyzn).
li wnioskodawcy, niezawinione przez niego, wynikające ze Uwzględniając orzecznictwo sądów administracyjnych,
PRZYKA
AD KONIECZNA CAA
KOWITA
splotu obiektywnych okoliczności, niekiedy powiązanych należy podkreślić, iż okres pobierania nauki powyżej 18 ro-
NIEZDOLNOŚĆ DO PRACY z subiektywnymi, ale niedominującymi. Są to przeszkody ku życia nie stanowi przeszkody uniemożliwiającej podjęcie
niedające się usunąć nawet przy dołożeniu maksimum sił zatrudnienia (por. wyrok NSA w Warszawie z 13 września
35-letnia Małgorzata G. złożyła wniosek do prezesa ZUS o przyzna- i staranności o kontynuowanie czy podjęcie na nowo za- 2001 r., II SA 226/01, LEX nr 51000). Pełnoletni uczniowie
nie renty z tytułu niezdolności do pracy w drodze wyjątku. Udoku- trudnienia. Chodzi tu o przeszkody przynajmniej w jakimś i studenci uczący się zarówno w systemie dziennym, jak i za-
czasie nieusuwalne, eliminujące ubezpieczonego z grona ocznym mogą podjąć zatrudnienie w celu zapewnienia so-
mentowała ponad 12-letni okres składkowy i nieskładkowy
pracowników w szerokim tego słowa znaczeniu. bie niezbędnych środków utrzymania. Z treści art. 83 usta-
w ostatnim dziesięcioleciu przed powstaniem niezdolności do pra-
W przypadku renty rodzinnej, która jest pochodną wy emerytalnej jednoznacznie wynika, że przeszkodą unie-
cy  ponad siedem lat okresów składkowych i nieskładkowych.
świadczenia osoby zmarłej, przesłanka braku uprawnień możliwiającą zatrudnienie nie jest kontynuowanie nauki,
Małgorzata G. prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z matką
do świadczenia w zwykłym trybie wskutek szczególnych lecz wiek, który uniemożliwia podjęcie pracy.
uprawnioną do minimalnej emerytury. ZUS odmówił Małgorzacie
okoliczności dotyczy osoby zmarłej. Wprawdzie art. 83
G. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, gdyż stała się ona
Niezbędne środki utrzymania
ustawy emerytalnej nie uzależnia wprost przyznania
częściowo niezdolna do pracy po upływie 24 miesięcy od ustania
świadczenia w drodze wyjątku od długości stażu ubezpie- Pojęcie braku niezbędnych środków utrzymania jako wa-
ubezpieczenia. Z uwagi na orzeczenie częściowej niezdolności do
czeniowego, ale z przepisu tego wynika konieczność wyka- runku przyznania świadczenia w drodze wyjątku przez pre-
pracy prezes ZUS nie będzie mógł jej przyznać renty w drodze wy-
zania, że ubezpieczony, którego praca stanowiła z
ródło zesa ZUS nie jest zdefiniowane w ustawie emerytalnej. Zgod-
jątku, nawet wówczas gdy zostały spełnione pozostałe warunki uzy-
uprawnień pozostałej po nim rodziny  żony i dzieci, nie nie z poglądem wyrażonym w orzecznictwie przepis art. 83
skania do niej prawa.
nabył prawa do świadczenia na ogólnych zasadach w na- ustawy o emeryturach i rentach z FUS uzależnia przyznanie
stępstwie szczególnych okoliczności, które mu to uniemoż- świadczenia w drodze wyjątku od wykazania braku niezbęd-
liwiły. Niespełnienie powyższego warunku powoduje, że nych, a nie niewystarczających środków utrzymania. Nie są
nie można skutecznie domagać się renty rodzinnej po to natomiast środki pozwalające na zaspokojenie wszystkich
PRZYKA
AD OCENA POSIADANIA NIEZB
DNYCH
zmarłym ubezpieczonym, jako że prawo do tego świadcze- potrzeb życiowych. W celu ustalenia kryterium braku nie-
ŚRODKÓW UTRZYMANIA nia jest pochodną prawa przysługującego ubezpieczone- zbędnych środków utrzymania posiadane przez wniosko-
mu. Oznacza to, że może być przyznane dziecku wówczas, dawcę środki należy odnieść do wysokości minimalnej eme-
Wniosek o rentę rodzinną w drodze wyjątku dla małoletniego dziec- gdy mogłoby być przyznane ojcu (wyrok NSA z 11 wrze- rytury (por. wyrok WSA w Warszawie, II SA/Wa 241/06, LEX
ka złożyła 50-letnia Janina P. ZUS nie ustalił prawa do renty rodzin- śnia 2001r., II SA 1717/01, LEX nr 55030). nr 213831). Porównaniu podlega dochód przypadający na
osobę w rodzinie.
nej po zmarłym Januszu P. Janusz P. pracował przez ponad 23 lata.
Brak możliwości zatrudnienia
O trybie postępowania o świadczenie w drodze wyjątku
Jednakże nie posiadał wymaganego pięcioletniego okresu skład-
Prezes ZUS może przyznać świadczenie w drodze wyjątku napiszemy w następnym numerze. %
kowego i nieskładkowego w dziesięcioleciu poprzedzającym datę
wnioskodawcy, który ze względu na całkowitą niezdolność do
śmierci. Janina P. pracuje i osiąga przychód w wysokości
pracy lub wiek nie może podjąć zatrudnienia.
5,7 tys. zł. Dochód na osobę w rodzinie wynosi więc 2850 zł.
PODSTAWA PRAWNA
O niezdolności do pracy orzeka lekarz orzecznik ZUS,
Od 1 marca 2008 r. wysokość minimalnej emerytury wynosi
a w przypadku wniesienia sprzeciwu od orzeczenia lekarza
636,29 zł. W tym przypadku nie można uznać, iż spełniony jest wa- % Art. 83 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
orzecznika albo złożenia zarzutu wadliwości orzeczenia  ko-
runek braku posiadania niezbędnych środków utrzymania. Powyż- z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr
misja lekarska. Natomiast przez pojęcie wieku, jako przeszko-
sza okoliczność będzie miała wpływ na decyzję prezesa ZUS. 39, poz. 353 z póz
n. zm.).
dy w podjęciu pracy lub działalności objętej ubezpieczeniami
nr 144 T Y G O D N I K P R A W A P R A C Y
orzecznictwo  renta rodzinna B3
NACZELNY S
D ADMI NI STRACYJ NY o uprawnieniach dzieci po ukończeniu 16, a przed osiągnięciem 25 lat
Renta rodzinna przysługuje do czasu skreślenia z listy uczniów
wynika, że dzieci mają prawo do renty rodzinnej w czasie egazminów teoretycznych albo zajęć
STAN FAKTYCZNY

do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły praktycznych.
TEZA
Kamila P. mogła otrzymywać rentę do ukończenia 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do ukończenia Sąd Najwyższy w wyroku z 15 lipca 1999 r.
Ustalenie uczęszczania nauki w studium medycznym. Nie ukończyła studium, 25 lat życia. Kamila P. urodziła się 12 kwietnia stwierdził, że za uczęszczającego do szkoły uwa-
do szkoły czy nauki gdyż w roku 2003/2004 nie utworzono wydziału położ- 1981 r. i w spornym okresie miała ukończone 16 ża się także ucznia, który z obiektywnych
w szkole nie wymaga nego. Przerwała naukę 1 września 2003 r. i z tym dniem lat życia. przyczyn doznaje przeszkód w codziennym
stwierdzenia została skreślona z listy słuchaczy. Od 1 czerwca 2003 r. Status ucznia powstaje przez wpisanie na listę uczestnictwie w lekcjach, jeżeli nie został skre-
systematycznej Kamila P. chorowała. Przedstawiła w szkole zaświadcze- uczniów szkoły, a ustaje przez skreślenie z niej. ślony z listy uczniów (II UKN 46/99, OSNP
obecności w szkole. nie lekarskie, stwierdzające, że nie może uczęszczać do Stosownie do art. 39 ust. 2 ustawy o systemie 2000/21/800). Skoro zatem Kamila P. od
Możliwe jest przecież szkoły do września 2003 r., i jej nieobecność została oświaty o skreśleniu ucznia z listy uczniów decy- 1 czerwca 2002 r. do 31 sierpnia 2003 r. miała
spełnianie obowiązku usprawiedliwiona. ZUS wystąpił do Kamili P. o zwrot duje dyrektor szkoły na podstawie uchwały rady status ucznia, to nadal była uprawniona do ren-
szkolnego bez nienależnie pobranych świadczeń za okres od 1 czerwca pedagogicznej, po zasięgnięciu opinii samorzą- ty rodzinnej. Nie ma więc podstaw do żądania
uczestnictwa w zajęciach 2002 r. do 31 paz
dziernika 2003 r. Kamila P. domagała du szkolnego. Do chwili skreślenia z listy od niej zwrotu świadczenia pobranego w tym
(art. 16 pkt 8 ustawy się uznania, że nie ma obowiązku zwrotu renty rodzin- uczniów nie dochodzi zatem do utraty tego sta- okresie.
z 7 września 1991 r. nej za okres od 1 czerwca 2002 r. do 31 sierpnia 2003 r. tusu.
o systemie oświaty) Za okres od 1 września 2003 r. do 31 paz
dziernika Wyjaśnić trzeba, że osoba wpisana na listę
WAŻNE WYJAŚNIENIA
oraz w szczególnym 2003 r. zobowiązała się zwrócić świadczenie. uczniów może doznawać przeszkód w codzien-
trybie nauki dorosłych, nym, regularnym wykonywaniu obowiązku bra- Status ucznia jest pojęciem formalnym. Nabywa
bez codziennej obecności nia udziału w lekcjach. Ustalenie uczęszczania do się go przez wpisanie na listę uczniów szkoły, a traci
Z UZASADNIENIA
(art. 68 ustawy szkoły czy nauki w szkole nie wymaga stwierdze- przez skreślenie z niej. %
o systemie oświaty). Z art. 68 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach nia systematycznej obecności w szkole. Wiedza Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 14
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych zdobyta przez ucznia sprawdzana jest wówczas czerwca 2006 r., III AUa 1467/05, OSA 2007/9/16
S
D NAJ WYŻSZY o konsekwencjach przyznania świadczeń w drodze wyjątku
Po uprawnionym do renty nie przysługuje renta rodzinna od prezesa ZUS
pracy lub spełniała warunki do uzyskania jednego z 14 grudnia 1982 r. o zaopatrzeniu emerytalnym
STAN FAKTYCZNY

z tych świadczeń. Sam fakt, że matka wnioskodaw- pracowników i ich rodzin (Dz.U. nr 40, poz. 267 ze
TEZA
Zmarła 28 stycznia 1998 r. Elżbieta B. od 1 grud- czyni pobierała rentę przyznaną jej w drodze wyjąt- zm.), a także aktualnie obowiązującego art. 83 usta-
Członkom rodziny nia 1982 r. do śmierci pobierała rentę przyznaną ku, w sposób nienasuwający wątpliwości, oznacza, wy z 17 grudnia 1998 r., miały i nadal mają charak-
pracownika, który przez prezesa ZUS w drodze wyjątku, przewidzianą że nie spełniała warunków ani do uzyskania emery- ter osobisty. Prawo do renty rodzinnej na podstawie
pobierał świadczenie dla osób, które wskutek szczególnych okoliczności tury, ani też renty z tytułu niezdolności do pracy art. 65 ustawy z 17 grudnia 1998 r. nie przysługuje
emerytalno-rentowe nie spełniły warunków wymaganych do uzyskania (uprzednio  do renty inwalidzkiej), nie miała też  członkom rodziny po pracowniku, który pobierał
przyznane w drodze prawa do emerytury lub renty i nie mają niezbęd- z tej samej przyczyny  ustalonego prawa do żadne- świadczenie przyznane w drodze wyjątku. Podkre-
wyjątku, nie przysługuje nych środków utrzymania. Po jej śmierci o rentę ro- go z tych świadczeń. Błędne jest przekonanie sądu ślić jednak należy, że stosownie do art. 83 ustawy
renta rodzinna dzinną dla jej córki wystąpił Jan B. ZUS odmówił apelacyjnego, że pobieranie renty przyznanej o emeryturach i rentach z FUS członkowie rodziny
na podstawie art. 65 przyznania tego świadczenia. Jednakże sąd apelacyj- w drodze wyjątku jest równoznaczne z ustaleniem pozostali po osobie uprawnionej do świadczenia wy-
ust. 1 ustawy ny, uwzględniając apelację wnioskodawcy, zmienił prawa do świadczenia określonego w art. 65 par. jątkowego mogą  jeśli spełniają warunki określone
z 17 grudnia 1998 r. wyrok sądu okręgowego oraz poprzedzającą go de- 1ustawy. w tym przepisie  również ubiegać się o przyznanie
o emeryturach i rentach cyzję ZUS i przyznał wnioskodawcy Janowi B. rentę Decyzja prezesa Zakładu Ubezpieczeń nie była takiego świadczenia.
z Funduszu Ubezpieczeń rodzinną na córkę Izabelę B. od lutego 1999 r. Kasa- decyzją deklaratoryjną, stwierdzającą prawo Elżbie-
Społecznych (...). cję wniósł ZUS. ty B. do renty inwalidzkiej wobec spełnienia przez
WAŻNE WYJAŚNIENIA
nią ustawowych warunków do powstania tego pra-
wa. Decyzja ta (o charakterze konstytutywnym) nie Renta rodzinna przysługuje uprawnionym człon-
Z UZASADNIENIA
ustalała jej prawa do renty, lecz przyznawała świad- kom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała
Na podstawie art. 65 par. 1 ustawy z 17 grudnia czenie wobec szczególnych okoliczności i braku nie- ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do
1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubez- zbędnych środków utrzymania. Świadczenia wyjąt- pracy albo emerytury uzyskane w zwykłym trybie
pieczeń Społecznych renta rodzinna przysługuje kowe, przyznawane w trybie art. 116 ustawy z 23 lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jed-
wymienionym w jej art. 67-71 członkom rodziny stycznia 1968 r. o powszechnym zaopatrzeniu eme- nego z tych świadczeń. %
osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo rytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. nr 3, poz. Wyrok Sądu Najwyższego z 5 kwietnia 2001 r.,
do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do 6 ze zm.), następnie na podstawie art. 65 ustawy II UKN 310/00, OSNP 2003/2/45
S
D NAJ WYŻSZY o warunkach uzyskania renty rodzinnej po małżonku
ZUS może obalić domniemanie istnienia wspólności małżeńskiej
STAN FAKTYCZNY
pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma działaniu dla dobra założonej rodziny. Jednakże oko-

TEZA
prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia wa- liczność, że małżonkowie nie mieszkają razem i dla-
Jeżeli nie orzeczono ZUS odmówił Domiceli K. prawa do renty rodzin- runków określonych w ust. 1 tego przepisu miała tego nie prowadzą wspólnego gospodarstwa domo-
rozwodu nej po zmarłym 3 czerwca 2002 r. mężu Bolesła- w dniu śmierci męża prawo do alimentów z jego stro- wego, sama przez się nie przesądza jeszcze o tym, że
albo separacji, wie K. Wnioskodawczyni w chwili śmierci męża osią- ny ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. nie pozostają oni we wspólności małżeńskiej. Jeżeli
to uzasadnione gnęła wiek 50 lat. Małżonek wnioskodawczyni od W toku postępowania sądowego ustalono, że mimo bowiem nie orzeczono rozwodu albo separacji, to
jest domniemanie, około trzech lat mieszkał osobno i prowadził odrębne iż małżonek wnioskodawczyni od około trzech lat z samego faktu trwania małżeństwa należy domnie-
że między małżonkami gospodarstwo domowe, ale dysponował kluczami do mieszkał osobno i prowadził odrębne gospodarstwo do- mywać, że pomiędzy małżonkami istnieje wspólność
istnieje wspólność zajmowanego przez nią mieszkania, sporadyczne ją mowe, a kontakty pomiędzy małżonkami były nieregu- małżeńska, chyba że w konkretnym wypadku organ
małżeńska w rozumieniu odwiedzał, świadcząc w czasie tych wizyt drobne larne (co było rezultatem choroby alkoholowej zmarłe- rentowy wykaże, iż do dnia śmierci męża małżonko-
art. 70 ust. 3 ustawy usługi, wspomagał ją finansowo. W domu wniosko- go małżonka), to jednak pomiędzy obojgiem małżon- wie nie pozostawali we wspólności małżeńskiej. Za-
z 17 grudnia 1998 r. dawczyni były osobiste rzeczy męża, który czasami ków istniała nadal więz
duchowa i ekonomiczna. rzuty podniesione w analizowanej sprawie przez
o emeryturach i rentach u niej nocował i spożywał posiłki. Sąd okręgowy W świetle utrwalonego orzecznictwa Sądu Naj- ZUS nie zasługiwały na uwzględnienie.
z Funduszu Ubezpieczeń wskutek odwołania Domiceli K. przyznał jej prawo wyższego użyty zwrot normatywny wspólność mał-
Społecznych (t.j. Dz.U. do renty. Sąd apelacyjny oddalił apelację, a Sąd Naj- żeńska (art. 70 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach
WAŻNE WYJAŚNIENIA
z 2004 r. nr 39, poz. 353 wyższy kasację ZUS. z FUS), który nie został zdefiniowany przez ustawo-
ze zm.). dawcę, nie jest synonimem wspólności majątkowej Warunkiem nabycia prawa do renty rodzinnej
(wspólności ustawowej) małżonków, o której mowa przez wdowę (wdowca) jest pozostawanie przez
Z UZASADNIENIA
w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym. Wspólność małżonków do dnia śmierci jednego z nich w stanie
Artykuł 70 ust. 1 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. małżeńska oznacza natomiast sytuację, w której po- faktycznej wspólności małżeńskiej. Ciężar dowodu
o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Spo- między obojgiem małżonkami istnieje więz
ekono- niepozostawania w tej wspólności spoczywa na Za-
łecznych stanowi między innymi, że wdowa ma prawo miczna i emocjonalna, która przejawiać się może kładzie Ubezpieczeń Społecznych. %
do renty rodzinnej, jeżeli w chwili śmierci męża osią- między innymi we wspólnym zamieszkiwaniu i pro- Wyrok Sądu Najwyższego z 15 czerwca 2005 r.,
gnęła wiek 50 lat. Natomiast, stosownie do art. 70 ust. wadzeniu wspólnego gospodarstwa domowego, II UK 248/04, OSNP 2006/3-4/62
3 tej ustawy, wdowa, która do dnia śmierci męża nie wspólnym pożyciu, wierności i pomocy we współ- Opracowała MONIKA BUGAJ-WOJCIECHOWSKA
T Y G O D N I K P R A W A P R A C Y nr 144
B4 poradnia ubezpieczeniowa
wniosek o rentę rodzinną dla małoletniego dziecka.
Czy można zsumować Czy uwzględnić
ZUS odmówił prawa do renty, ponieważ nie udoku-
mentowałam pięciu lat pracy przez mojego męża. Od-
okresy ubezpieczenia wynagrodzenie ze zlecenia
wołałam się do sądu, lecz sąd również odrzucił moje
odwołanie. Nie pracuję, pobieram jedynie zasiłek ro-
chorobowego w podstawie wymiaru
dzinny i świadczenie z tytułu samotnego wychowania
dziecka. Czy mogę wystąpić do prezesa ZUS o przyzna-
zasiłku dla pracownika
nie renty rodzinnej?
30 czerwca 2008 r. podpisaliśmy umowę o pracę na
czas określony (na trzy miesiące) z osobą, która miała
Prezes ZUS jest uprawniony do przyznawania tzw.
podjąć zatrudnienie od 1 lipca 2008 r. Osoba ta nie sta- Z zatrudnioną od kilku lat pracownicą, otrzymującą
świadczeń wyjątkowych. Decyzja prezesa ZUS ma cha-
wiła się jednak do pracy. Przesłała pocztą zaświadcze- zmienne wynagrodzenie, zawarliśmy dodatkowo
Tak rakter uznaniowy, co nie oznacza jednak, że ma on zu-
nie lekarskie stwierdzające jej niezdolność do pracy umowę zlecenia na okres od 1 marca do 30 czerwca
pełną swobodę w tym zakresie. Decyzja ta podlega bowiem kon-
z powodu choroby od 1 do 18 lipca i kolejne od 19 lip- 2008 r. Pracownica zachorowała i przedstawiała
troli sądów administracyjnych.
ca do 1 sierpnia 2008 r. W umowie o pracę określono, zwolnienie lekarskie od pracy od 17 czerwca do 11
że pracownica będzie otrzymywała wynagrodzenie lipca 2008 r. Czy wynagrodzenie z umowy zlecenia
Prezes ZUS może przyznać rentę rodzinną
zmienne. Poprzednio była zatrudniona na podstawie należy uwzględnić w podstawie wymiaru zasiłku
w drodze wyjątku, jeżeli spełnione są łącznie
umowy o pracę przez dwa lata do 20 czerwca 2008 r. chorobowego za ten okres?
następujące przesłanki wymienione w usta-
wie o emeryturach i rentach z FUS:
Czy pracownicy przysługują świadczenia z tytułu cho-
Wynagrodzenie z umowy zlecenia powinno zostać
roby, a jeżeli tak, jak ustalić podstawę ich wymiaru,
doliczone do wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia % wnioskodawca jest członkiem rodziny po-
skoro nie przepracowała ani jednego dnia?
Tak na podstawie umowy o pracę, ale w kwocie faktycz- zostałym po ubezpieczonym, MARIUSZ
Od 1 lipca 2008 r. zatrudniona osoba ma status pracow- nej, bez uzupełniania i tylko za część okresu orzeczonej nie- WOLSKI
nika i prawo do świadczeń z tytułu niezdolności do pra- zdolności do pracy. % nie spełnia warunków wymaganych ekspert
Tak cy z powodu choroby. Do wymaganego od pracownicy w ustawie o emeryturach i rentach do uzy- od emerytur
trzydziestodniowego okresu ubezpieczenia chorobowego wlicza Do podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przyjmuje skania świadczeń wskutek szczególnych i rent
się poprzednie okresy tego ubezpieczenia, jeżeli przerwa między się również wynagrodzenie uzyskane na podstawie umo- okoliczności,
nimi nie przekroczyła 30 dni. wy zlecenia, jeżeli umowa taka została zawarta z praco-
dawcą, z którym zleceniobiorca pozostaje w stosunku pra- % nie może podjąć pracy lub działalności objętej ubezpiecze-
Jeżeli w umowie o pracę określono termin cy. Gdy zatem pracodawca zawarł z własnym pracowni- niami społecznymi ze względu na całkowitą niezdolność do
jej rozpoczęcia, to od tej daty powstał stosu- kiem dodatkowo umowę zlecenia, ustalając podstawę wy- pracy lub wiek,
nek pracy, nawet jeżeli pracownik nie przystą- miaru zasiłku chorobowego, wynagrodzenie z tytułu
pił do pracy. Gdy nieprzystąpienie do pracy umowy zlecenia sumuje się z wynagrodzeniem uzyskiwa- % nie ma niezbędnych środków utrzymania.
następuje z winy pracownika, to pracodawca nym ze stosunku pracy. Należy jednak pamiętać, że wyna-
może stosować przewidziane prawem sank- grodzenie z tytułu umowy zlecenia zawartej z własnym Wymienione przesłanki muszą być spełnione łącznie.
cje, aż do rozwiązania umowy o pracę bez wy- ANETA MAJ
pracodawcą uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku Z listu wynika, że spełniona jest pierwsza, trzecia i czwar-
ekspert od
powiedzenia z winy pracownika włącznie. Je- w kwocie faktycznie wypłaconej, bez uzupełniania. ta przesłanka. Małoletnie dziecko jest wymienione w krę-
zasiłków
żeli jednak pracownik nie stawił się do pracy Trzeba też podkreślić, że do wynagrodzenia z tytułu gu osób uprawnionych do renty rodzinnej, nie ma możli-
z przyczyn usprawiedliwionych, to sankcji ta- umowy zlecenia zawartej z własnym pracownikiem sto- wości podjęcia pracy ze względu na wiek (przez to pojęcie
kich nie można stosować. suje się przepis dotyczący składników wynagrodzenia należy rozumieć wiek poniżej 18 roku życia) i jest człon-
Jeżeli zatem z osobą, o której mowa w pytaniu, podpisano przysługujących do określonego terminu. Stanowi on, że kiem rodziny osoby, która podlegała ubezpieczeniom spo-
umowę o pracę z określeniem terminu jej rozpoczęcia na dzień składników wynagrodzenia przysługujących w myśl umo- łecznym. Przy wskazanym dochodzie na członka rodziny
1 lipca 2008 r., to od tego dnia osoba ta ma status pracownika wy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego po- spełniona jest też przesłanka braku niezbędnych środków
i prawo do świadczeń z tytułu niezdolności do pracy z powodu wstał stosunek pracy, tylko do określonego terminu, nie utrzymania. Prezes ZUS przeanalizuje także, czy spełniona
choroby, tj. do: uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku chorobo- jest przesłanka druga. Przypomnieć trzeba, że prawo do
wego należnego za okres po tym terminie. renty rodzinnej uzależnione jest od spełnienia określonych
% wynagrodzenia za czas choroby, jeżeli u poprzedniego pra- Z uwagi na powyższe w sytuacji przedstawionej w pyta- warunków przez osobę zmarłą (w chwili śmierci musi
codawcy nie wykorzystała okresu wypłaty tego wynagro- niu, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego: mieć ona ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu
dzenia w części lub w całości, niezdolności do pracy albo spełniać warunki wymagane
% za okres od 17 do 30 czerwca 2008 r.  stanowi prze- do uzyskania jednego z tych świadczeń, pobierać zasiłek
% zasiłku chorobowego, jeżeli w poprzednim zakładzie pracy ciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracow- przedemerytalny lub świadczenie przedemerytalne).
w 2008 roku zostało wypłacone wynagrodzenie za czas nicy z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę Przesłanka braku uprawnień do świadczenia w zwykłym
choroby za okres 33 dni. za okres od czerwca 2007 r. do maja 2008 r. oraz wyna- trybie wskutek szczególnych okoliczności dotyczy właśnie
grodzenie z tytułu umowy zlecenia wypłacone za okres tej osoby. Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyj-
Gdy pracownik stał się niezdolny do pracy z powodu choroby od marca do maja 2008 r., nych przez szczególne okoliczności rozumie się wydarze-
przed upływem pierwszego miesiąca kalendarzowego zatrud- nia o charakterze nadzwyczajnym, które wbrew zamiarom
nienia, a w umowie o pracę określono, że będzie otrzymywał % za okres od 1 do 11 lipca 2008 r.  stanowi przeciętne i woli ubezpieczonego stanowią niemożliwą do przezwy-
wynagrodzenie zmienne, podstawę wymiaru wynagrodzenia za miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownicy z ty- ciężenia przeszkodę do kontynuowania zatrudnienia
czas choroby i zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie tułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę za okres i związanego z nim obowiązku opłacania składek na ubez-
uzupełnione do wysokości, jaką pracownik otrzymałby, gdyby od czerwca 2007 r. do maja 2008 r. (wynagrodzenie z ty- pieczenia społeczne (wyrok WSA z 30 sierpnia 2008 r., II
przepracował pełny miesiąc. Z uwagi, że pracownik stał się nie- tułu umowy zlecenia nie może być w tym przypadku SA/Wa 436/05, LEX nr 191799). Z pytania wynika, że oj-
zdolny do pracy z powodu choroby, zanim zaczął świadczyć pra- uwzględnione, ponieważ umowa zlecenia trwała tylko ciec dziecka pracował dorywczo, nie podlegał ubezpiecze-
cę i w związku z tym nie osiągnął żadnego wynagrodzenia, pod- do 30 czerwca 2008 r.). % niom i był zarejestrowany w urzędzie pracy jako osoba
stawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłku choro- bezrobotna. Praca dorywcza bez odprowadzania składek
bowego należy ustalić z uwzględnieniem przeciętnego miesięcz- na ubezpieczenia społeczne nie jest szczególną okoliczno-
PODSTAWA PRAWNA
nego wynagrodzenia wypłaconego za ten miesiąc pracownikom ścią uniemożliwiającą nabycie prawa do świadczeń. Taki-
zatrudnionym na takim samym lub podobnym stanowisku pra- mi okolicznościami nie jest również samo powoływanie się
% Art. 3 pkt 3, art. 36 ust. 1, art. 38 ust. 2 pkt 2, art. 41
cy u pracodawcy, u którego świadczenia te przysługują. Jeżeli na na fakt rejestracji w urzędzie pracy w charakterze osoby
ust. 2 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pie-
przykład oprócz pracownika na takim samym lub podobnym bezrobotnej czy też brak ofert pracy dla bezrobotnych
niężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby
stanowisku są zatrudnione jeszcze dwie osoby i za lipiec 2008 r. w danej miejscowości (wyrok NSA z 30 marca 2006 r.,
i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267
osoby te otrzymały wynagrodzenie w kwotach odpowiednio I OSK 1328/05, LEX nr 198205). Wojewódzki Sąd Admini-
z póz
n. zm.).
3600 zł i 2980 zł, to podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas stracyjny w Warszawie w wyroku z 24 marca 2006 r.
choroby lub zasiłku chorobowego dla pracownika będzie stano- orzekł, iż fakt zarejestrowania w urzędzie pracy jako oso-
wiła kwota 3290 zł (3600 zł + 2980 zł = 6580 zł; 6580 zł: 2 = by bezrobotnej nie odzwierciedla rzeczywistej aktywności
WI
CEJ NA TEN TEMAT
3290 zł), po pomniejszeniu o kwotę składek na ubezpieczenia osoby w poszukiwaniu pracy. Dopiero dowody wskazujące
Przeciętne wynagrodzenie z 12 miesięcy jest podstawą wymiaru
społeczne finansowane przez pracowników (13,71 proc.) wy- na odmowę zatrudnienia przez konkretnych pracodawców
zasiłku GP 27/2008 strona B1
noszącą 451,06 zł, czyli 2838,94 zł. % dokumentują okres bezowocnych poszukiwań pracy jako
okresu przerwy w zatrudnieniu spowodowanej szczegól-
nymi okolicznościami, niezależnymi od woli (II SA/Wa
PODSTAWA PRAWNA
252/06, LEX nr 202343).
W analizowanej sytuacji, z uwagi na powyższe, moim zda-
% Art. 4 ust. 1 i 4, art. 37 ust. 1 i ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 25
Czy prezes ZUS może
niem nie można uznać, iż pani mąż nie mógł uzyskać prawa
czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpiecze-
do renty wskutek szczególnych okoliczności. Decyzję w tej
nia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U.
sprawie podejmie jednak prezes ZUS. %
przyznać rentę osobie,
z 2005 r. nr 31, poz. 267 z póz
n. zm.).
% Art. 26 i art. 92 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks
która nie otrzymała jej
PODSTAWA PRAWNA
pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z póz
n. zm.).
w zwykłym trybie % Art. 83 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
WI
CEJ NA TEN TEMAT
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r.
nr 39, poz. 353 z póz
n. zm.).
Jak obliczyć wysokość zasiłku, gdy pracownik zachoruje
Mój mąż zmarł w maju 2000 r. W dniu śmierci miał 46
przed upływem miesiąca zatrudnienia GP 144/2008 strona B1
lat. Był zarejestrowany przez siedem lat w rożnych
WI
CEJ NA TEN TEMAT
okresach jako osoba bezrobotna, ale bez prawa do za-
Na jakie świadczenia od pracodawcy lub ZUS może liczyć chory
Trudna sytuacja życiowa i materialna nie wystarczy do przyznania
siłku. Ostatnio pracował dorywczo, nie podlegał ubez-
pracownik GP 81/2008 strony A5  A8
emerytury lub renty w drodze wyjątku GP 144/2008 strona B2
pieczeniom. W 2000 roku, po śmierci męża, złożyłam