Prawo konstytucyjne 21.10.2010

Zagadnienia o charakterze wstępnym

Pojęcie i przedmiot prawa konstytucyjnego

Prawo konstytucyjne jest jedną z gałęzi prawa obowiązującego w jednym państwie i oddzielenie tego prawa od innych dokonywane jest za pomocą przedmiotu regulowanych spraw. Jak mówimy o innych gałęziach prawa np. karne cywile to ta gałąź dotyczy czego one mówią.

Prawo konstytucyjne to zespół, ogół przepisów prawnych które regulują podstawowe instytucje ustroju społecznego, politycznego, gospodarczego danego państwa. Kontytucyjne zajmuje się podstawowymi instytucjami ustroju państwa.

Katalog podstawowych instytucji(co zaliczamy do przedmiotu prawa konstytucyjnego).

Jak należy rozumieć pojęcie podstawowych instytucji ustrojowych. Istnieją inne niepodstawowe instytucje ustrojowe.

Podstawowe instytucje ustrojowe instytucje które przesądzają o formie ustroju państwa. Jakakolwiek zmiana powodowałaby zmiany ustroju państwa. Niepodstawowe nie powodują zmiany.

Podstawowe instytucje:

1.PARLAMENT-kiedy w państwie jest parlament jest to tzw demokracja przedstawicielska. Państwo może funkcjonować bez parlamentu. W starożytności nie istniały takie organy. Dziś rolą parlamentu jest pełnienie władzy ustawodawczej. Kiedy nie było parlamentu tą funkcję pełnił kto inny, np. władca, cesarz. Były to monarchie, monarchie absolutne lub demokratyczne.

2.Prezydent-ta sama instytucja prezydenta nie oznacza że mamy taki sam ustrój np.w Polsce i Stanach Zjednoczonych. W Stanach mamy ustrój prezydencki. W Polsce jest to całkowicie odmienny system ustrojowy,jest to system parlamentarno-gabinetowy. Prezydent odgrywa trzecioplanową rolę,po parlamencie i gabinecie. A w Stanach nie istnieje rząd, premier. Te funkcje sprawuje prezydent.

Urzędy ministrów-jeśli urząd jakiegoś ministra ulegnie likwidacji, czy ilość ministrów ulegnie zmianie?Nie ulegnie zmianie system państwowy tak więc nie są to podstawowe instytucje ustrojowe.

Problem własności- decyduje o ustroju danego państwa. Dominująca wartość obecnie- prywatna- kapitalizm, w PRL-u- państwowa, socjalizm

Podstawowe instytucje gospodarcze

Najważniejsza sprawa z zakresu gospodarczego to forma własności. Kiedy dokonano nacjonalizacji podstawowych gałęzi gospodarki narodowej. Tam gdzie mamy do czynienia z dominującą formą własności prywatnej jest to państwo typu kapitalistycznego.

Instytucje o charakterze niepodstawowym

Umowa kupna-sprzedaży- każdy się spotyka z tym na co dzień kiedy kupujemy gazetę w kiosku itd. To jest forma ustna. A samochód to już w formie pisemnej umowa musi być itd. Działka musi być akt notarialny. Ustrój pozostałby taki sam gdyby się coś zmieniło.

Konstytucja stanowi że podstawową formą jest własność prywatna.

Jaki jest katalog podstawowych instytucji?

1.Określenie podmiotu władzy najwyższej, określenie suwerena, do kogo należy władza w państwie. W państwie demokratycznym tym suwerenem jest naród. Art.4 władza zwierzchnia należy do narodu.

2.Określenie podstawowych zasad ustroju politycznego i metod sprawowania władzy przez suwerena. Jeżeli władza należy do narodu to w jaki sposób naród sprawuje tę władzę?Naród sprawuje władzę poprzez przedstawicieli(demokracja pośrednia) lub w sposób bezpośredni. Podstawową metodą sprawowania bezpośrednio władzy jest referendum.

Partie polityczne należą do podstawowych instytucji ustrojowych. Zasada pluralizmu politycznego, nie ma określonej ilości. Obywatele tworzą partie polityczne (od 12.1988)

Teraz jest tylko wymóg zebrania odpowiedniej ilości głosów, a potem rejestracja w sądzie.

Kiedyś w art.3 ustrój oparty był na zasadzie przewodniej partii i wtedy zawarto dwie inne partie z nazwy jakie sprawują władzę w państwie. Dzisiaj nie można by było zrobić czegoś takiego.

Kwestia finansowania partii politycznych-gdyby zmienić finansowanie to niektóre partie w ogóle przestałyby istnieć.

3.Uregulowanie struktury systemu naczelnych i terenowych organów państwowych. Muszą być regulowane- przepis prawa konstytucyjnego

Parlament, prezydent, rząd, system sądów, Trybunał Konstytucyjny, Trybunał Stanu. W Niemczech np. istnieje Trybunał Konstytucyjny.

4.Uregulowanie podstawowych kwestii z zakresu ustroju gospodarczego. Określenie form własności, podstawowych zasad funkcjonowania gospodarki(np. Czy jest swoboda działalności gosp-wtedy jest gosp wolnorynkowa.

5.Uregulowanie podstawowych praw, wolności, obowiązków człowieka i obywatela. Katalog praw i wolności obywatela jest podstawową instytucja ustroju państwa. Nie chodzi o to aby zakres swobód był absolutny. Granice ograniczeń powinny być określone w ustawodawstwie.

6.Określenie Trybu uchwalenia i dokonywania zmian w konstytucji. Gdyby nie było powiedziane że do zmiany konstytucji jest potrzebne 2/3 osób w sejmie to dokonywano by za często zmian w konstytucji(np. Jak by była większość zwykła).większość 2/3 wzmaga stabilność. Jeżeli by porównywać konstytucje Polski i innych państw to katalog podstawowych instytucji by się zmieniał.

W 1989 przywrócono Senat i Urząd Prezydenta. Katalog podstawowych instytycji ma charakter dynamiczny, ulega zmianom.

Czy senatorowie i posłowie wywodzący się z tej samej partii są w stanie reprezentowac inne instytucje polityczne?Nie,więc propozycja zlikwidowania Senatu jest dobra. Jest pomysł, żeby Senat był przedstawicielem związków zawodowych, uniwersytetów, instytucji naukowych, aby zmieniono jego charakter. Byłaby to zmiana podstawowych instytucji ustrojowych.

Nazwy prawa konstytucyjnego

Spośród wszystkich gałęzi prawa jedynie ta gałąź ma kilka nazw. Zamiennie do prawa konstytucyjnego możemy używać

prawo państwowe,

ustrojowe,

polityczne.

W okresie międzywojennym przedmiot ten nosił różną nazwę. Używano tych różnych nazw w różnych uniwersytetach. Zależało to od profesora który był kierownikiem. Nazwy katedr tego prawa się różniły. PO II wojnie światowej ujednolicono nazwę tego w przedmiotu. Od 1944 roku przedmiot zaczął być nazywany prawem państwowym. Zmiana jaka została dokonana w tym zakresie miała miejsce w 1975 roku. Była to zmiana dość ciekawa, dowcipna. Minister nauki i szkolnictwa wyższego, który decydował o programie studiów na wszystkich uczelniach chciał pokazać że coś robi, w jakiś sposób wpływa na kwestie związane z funkcjonowaniem uniwersytetu. Do wszystkich uniwerków został program studiów wysłany. Nie było prawa państwowego tylko prawo konstytucyjne. Dowcip polegał na tym, że nie zmieniono nic więcej tylko tą jedną nazwę- Prawo konstytucyjne. A dalszy program np. punkt 1.zawierał zagadnienie prawa państwowego. Zapomniał zmienić reszty nazw.

Każda z 4 nazw: konstytucyjne,państwowe, polityczne, ustrojowe może być uznawana w dwóch znaczeniach. Możemy mówić o szerokim lub wąskim rozumieniu prawa konstytucyjnego czy państwowego. Te terminy w zasadzie są synonimami ale nie do końca. Musimy sobie zdawać sprawę z różnic.

Prawo konstytucyjne w wąskim znaczeniu to przepisy prawne zawarte w konstytucji. Stawiamy w tym przypadku znak równości pomiędzy pojęciem przedmiotu prawo konstytucyjne a konstytucją. Gdzie znajduje się uszczegółowienie instytucji ustrojowych?Np. zagadnienie prawa wyborczego. Art,96 i 97 gdzie zostały określone zasady wybierania posłów i senatorów. Wybory do sejmu są równe itd... Czy na podstawie tylko tego można zrobić wybory?Nie, przepisy są zawarte w ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu. Przepisy prawne zawarte w konstytucji ale też wiele innych zawartych w aktach prawnych wykonawczych. Pojęcie prawa konstytucyjnego musimy rozumieć w szerokim znaczeniu nie tylko konstytucja ale też inne akty normatywne.

Pod pojęciem prawa państwowego rozumiemy wszystkie przepisy które są tworzone przez ograny państwowe, pochodzą od państwa. To pojęcie jest nieadekwatne w stosunku do naszego przedmiotu. Prawem państwowym są to takie przepisy prawne które regulują ustrój danego państwa, a nie wszystkie akty które pochodzą od państwa. Czy Na terytorium danego państwa obowiązują przepisy nie tworzone przez polskie ograny?Tak np. prawo europejskie, międzynarodowe. Nie pochodzą od organów państwa a obowiązują.

Ani akty prawa europejskiego ani narodowego ani polskiego-chodzi o prawo kościelne,czyli akty normatywne tworzone przez poszczególne kościoły.

Prawo polityczne- może być rozumiane w szeroki sposób, szerokim i wąskim znaczeniu. Prawo polityczne możemy rozumieć tylko w wąski sposób, wtedy są to przepisy które regulują podstawowe instytucje ustroju politycznego.

Prawo parlamentarne- wewnętrzne prawo parlamentu (jego regulamin)- wąskie znaczenie

szerokie- zespół norm i zwyczajów odnoszących się do legislatywy

Prawo konstytucyjne 28.10.2010

Wykład 3

Źródła prawa konstytucyjnego

Zagadnienie tego prawa jako wyraz tych aktów, w którym znajdują się normy. Forma przepisów, które zaliczamy do gałęzi prawa konstytucyjnego.

Wąskie znaczenie prawa konstytucyjnego- tylko konstytucja

Szerokie-konstytucja, wiele innych aktów normatywnych -przepisy o charakterze bardzo ogólnym.

Aby mogły być stosowane w państwie i społeczeństwie należy je konkretyzować w przepisach wykonawczych które mają niższą rangę.

Akty prawne należące do źródle prawa konstytucyjnego:

1.Konstytucja-ustawa zasadnicza.

2.Ustawy konstytucyjne- ustawa o zmianie konstytucji, ustawa o zmianie i uzupełnieniu konstytucji. Nazwa nie ma większego znaczenia. Nazwy wskazują na ścisły bezpośredni związek z ustawą zasadniczą.

Wszystkie konstytucje i ustawy konstytucyjne w całości zaliczamy go gałęzi prawa konstytucyjnego.

Ranga konstytucji i ustaw konstytucyjnych jest taka sama, obie znajdują się na szczycie źródeł.

3.Ustawy zwykłe.

Tylko niektóre ustawy, rozporządzenia , nieliczne zaliczymy do prawa konstytucyjnego. Tylko te jeżeli regulują one podstawowe instytucje ustroju państwa. Spośród ustaw zwykłych możemy podać ordynacje wyborcze, ustawa o Trybunale Stanu, Konstytucyjnym. Dotyczą podstaw ustroju państwa w sposób zasadniczy zmieni się ustrój państwa.

Kodeks cywilny, karny nie zalicza się do konstytucyjnego. Bo cokolwiek ,zmieniamy to się ustrój nie zmieni. Prawo spadkowe itd...

Ustawy z zakresu prawa administracyjnego prawo wodne itd to kwestie całkowicie drugorzędne dla ustroju państwa.

Na równi z ustawami zwykłymi możemy zaliczyć:

a)rozporządzenia z mocą ustawy

art.234 rozporządzenia z mocą ustawy

b)dekrety z mocą ustawy

W 1981 roku Rada Państwa wydała dekret o stanie wojennym.

(dziś został zastąpiony ustawą i stanie wojennym)

Nie wszystkie rozporządzenia z mocą ustawy lub dekrety z mocą ustawy zaliczymy do źródeł prawa konstytucyjnego. Tylko te które regulują kwestie podstawowe dla ustroju państwa.

4.Rozporządzenia wykonawcze-ilość rozporządzeń wydawanych przez organy takie jak prezydent, premier itd jest olbrzymia. Nie wszystkie do konstytucyjnego się zalicza.

np. rozporządzenia o powstaniu Komitetów Ekonomicznego itd zalicza się do prawa administracyjnego. Drugie stanowisko mówi że można by to zaliczyć do konstytucyjnego.

5.Uchwały naczelnych organów państwowych. Rady Ministrów, Sejmu, Senatu. Ilość idzie w tysiącach lecz tylko nieliczne do konsta się zaliczają.

np. Uchwała Sejmu, Regulamin Sejmu, Uchwała Senatu w sprawie regulaminu Zgromadzenia Narodowego. Dotyczą struktury funkcjonowania najważniejszych organów w państwie, więc te uchwały zaliczymy do prawa konstytucyjnego.

Uchwała Rady Ministrów w Sprawie Regulaminu Rady Ministrów- czy zaliczymy do administracyjnego czy konstytucyjnego? Jest parę poglądów, może być tak i tak.

6.Zarządzenia.

Zarządzenia mogą być wydawane tylko przez organy jednoosobowe. Tylko nieliczne zależą od konsta. , zarządzenia naczelnych organów- prezydenta, premiera, ministrów

Wszystkie te akty możemy zaliczyć do źródeł prawa wydawanych przez organy tego państwa. To są źródła prawa krajowego. Każde państwo ma swój własny system. Są to te same kategorie aktów normatywnych z tym że w innym trybie wydawane.

Prawo międzynarodowe

Akty zewnętrzne, organizacje międzynarodowe nie mogą decydować o ustroju Rzeczypospolitej. Umowy międzynarodowe- nie mogą dotyczyć struktury aparatu państwowego, organów, podstawowych instytucji ustroju gospodarczego, trybu uchwalania konstytucji).

Prawa i wolności człowieka i obywatela regulowane są również przez organizacje międzynarodowe. Do źródeł prawa konstytucyjnego zaliczymy tylko niektóre umowy międzynarodowe. Np. wszystkie umowy, traktaty, konwencje których przedmiotem są podstawowe prawa człowieka i obywatela.

Umowy wielostronne między państwami np. zaliczymy do źródeł prawa konstytucyjnego, Pakty Praw Człowieka z 1966roku, Konwencja o znaczeniu regionalnym, Europejska Konwencja o Ochronie Podstawowych Praw i Wolności 1955. Konwencje ratyfikowaliśmy stosunkowo niedawno na początku lat dziewięćdziesiątych.

Jednostka może się skarżyć do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.

Czy normy prawa unijnego mogą dotyczyć podstawowych instytucji ustroju naszego państwa?

Nie nie mogą, Unia nie może ingerować w kwestie poszczególnych ustrojów państw członkowskich. Jeśli uchwały dotyczą np. ochrony danych osobowych, podstawowych praw wolności to zaliczymy je do źródeł prawa konstytucyjnego. Zdecydowana większość dotyczy jednak innych kwestii, więc są zaliczanie do innych gałęzi prawa.

Niepisane źródła prawa konstytucyjnego-zwyczajowe--nie są zawarte w żadnym pisanym akcie normatywnym. Powstają w drodze długotrwałej praktyki.

Prawo kościelne nie może być zaliczone do źródeł prawa konstytucyjnego.

Pojęcie i istota konstytucji

Konstytucja jest to ustawa zasadnicza w państwie, która reguluje wszystkie podstawowe instytucje ustroju politycznego, gospodarczego i społecznego tego państwa oraz zawiera przepisy o najwyższej mocy prawnej.

Ustawa zasadnicza, czyli najważniejsza podstawowa. Jeśli mówimy iż reguluje podstawowe instytucje ustroju tego państwa to wskazujemy na przedmiot regulacji.

Pełna

Niepełna-konstytucje małe, np.1992 rok. Regulowała wybrane podstawowe instytucje ustroju.

Konstytucja jest nadrzędna w stosunku do innych aktów normatywnych prawa krajowego, międzynarodowego, wspólnotowego. Konstytucja jest aktem normatywnym bez którego państwo i funkcjonowanie państwa może się obejść.

Np. Kiedyś suwerenem był Cesarz i on regulował ustrój państwa.

Pierwsze pisane konstytucje to amerykańskie, np. Konstytucja Stanów Zjednoczonych 1787.Wcześniejsze były konstytucje poszczególnych stanów. Drugą konstytucją na świecie pierwszą w Europie była Konstytucja 3maja 1791.

Trzecią na świecie drugą w Europie jest francuska 1791.

Pojawia się pytanie co było przyczyną uchwalenia konstytucji???

W każdym z tych trzech przykładów mamy do czynienia nie z identyczną przyczyną, bo sytuacje wewnętrzne, warunki jakie się te konstytucje kształtowały dotyczyły istotnych zmian społecznych, gospodarczych .Koniec kolonializmu, feudalizmu, ogłoszono deklarację niepodległości w Stanach. Jeśli powstało nowe państwo trzeba było natychmiast kwestie ustrojowe. Ze względu na reformatorski charakter praktycznie konstytucja nie weszła w życie.

We Francji był to również efekt gruntownych przemian. Zmiana ustroju, obalenie monarchii, ogłoszenie republiki. Trzeba było uchwalić rewolucyjną konstytucję. Francja miała konstytucji najwięcej, bo każda istotna powoduje konieczność uchwalenia nowej konstytucji.

Przyczyny uchwalania i pierwszych i ostatnich konstytucji są podobne.

1.Powstanie nowego państwa jest jedną z nich.

2.Zmiana ustroju.

Przyczyny są takie same różnią się tylko konkretne warunki w danych państwach.

Rodzaje konstytucji:

Rozróżnienie konstytucji w znaczeniu formalnym i materialnym:

1.Formalne-tekst ustawy składający się z kilkudziesięciu artykułów, np 243 u nas. Forma egzystowania treści ustawy zasadniczej. Tekst uchwalony w odpowiednim momencie przez odpowiedni organ.'

2,Materialne-ogół podstawowych instytucji ustroju państwa i ich funkcjonowania. Konstytucją w RP materialną są ograny państwowe, prezydent, Sejm, Senat, związki zawodowe, stowarzyszenia.

Geneza pojęć. Pierwsze pojawiły się formalne pod koniec XVIII wieku. W znaczeniu materialnym istnieje od zawsze, od początku instytucji państwa.

Prawo konstytucyjne 04.11.2010

Konstytucja rzeczywista i fikcyjna

Nazwy te wskazują na charakter konstytucji. Czy jej postanowienia są stosowane w praktyce-wtedy mamy do czynienia z rzeczywistą konstytucją. Jej postanowienia są stosowane przez organy państwowe i inne podmioty.

Konstytucja fikcyjna jest fikcją, jej postanowienia nie są stosowane. Jest to konstytucja iluzoryczna.

Dwa pojęcia są tak skrajne, przeciwstawne. Jeśli będziemy brać pod uwagę konkretne konstytucje to okaże się że obydwa te pojęcia w rzeczywistości nie występują. Jest to rozróżnienie teoretyczne. Ideału takiego, którego wszyscy przestrzegają nie znajdziemy. Zawsze w mniejszym czy większym stopniu będziemy mieli do czynienia z odstępstwami. Czy możemy podać przykład konstytucji, która w 100% byłaby przestrzegana?Też nie. Konkretne konstytucje, mogą być bardziej rzeczywiste. Konstytucje nierzeczywiste to takie, w których są odstępstwa. Zbliża się do bieguna fikcyjności. Za bardzo dobry przykład konstytucji fikcyjnej, może być konstytucja PRL z 1952 roku. Konstytucja obecna to przykład konstytucji rzeczywistej 1997.

Konstytucja PRL zasługuje na miano fikcyjnej, ponieważ znajdziemy bardzo wiele przykładów takich postanowień, które nie miały swojego odzwierciedlenia w rzeczywistości. W PRL władza należy do ludu pracującego miast i wsi. Czy rzeczywiście władza należała do społeczeństwa?Czy naród podejmował decyzje w najważniejszych decyzjach państwowych? Nie.

art.3 Konstytucji 1952 Przewodnią siłą jest Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Przepis był jak najbardziej rzeczywisty. Faktycznie władza należała do Partii komunistycznej. Pierwszego Sekretarza, Biura Komunistycznego.

Ciekawie przedstawia się treść art.2 Konstytucji PRL 1952. Kto wybierał posłów i radnych.

Lud pracujący sprawuje władzę państwową przez swych przedstawicieli w wyborach bezpośrednich, równych, powszechnych w głosowaniu tajnym. Jest to postanowienie o charakterze fikcyjnym, bo wynik wyborów był znany już przecież przed wyborami, w momencie gdy zostały ogłoszone listy kandydatów. Lista była jedna. 100% głosów było oddawane na jedną listę.

W tamtym okresie agitowano aby oddawano kartki bez skreśleń. To znaczy że oddaje głos na pierwszych 5 kandydatów co byli na liście. Pozostali 3 nie uzyskiwali żadnego głosu. Czy to postanowienie art. 2 było fikcyjne czy rzeczywiste? Fikcyjne, bo nie naród wybierał, a Ci co ustalali listę kandydatów w okręgu.

art. 2 Przedstawiciele ludu w sejmie i radach narodowych są odpowiedzialni przed swoimi wyborcami i mogą być przez nich odwoływani. Faktycznie ponosili odpowiedzialność przed partią komunistyczną. Przepis był fikcyjny.

Czy fakt złamania dyscypliny partyjnej oznacza że partia może wymusić złamanie mandatu? Nie może wymusić. Przewodniczący partii uruchamiałby dokument wtedy jakby się ktoś mu naraził. Brakowałoby tylko daty w dokumencie. Byłby to szantaż ze strony kierownictwa partii w stosunku do swoich posłów. Czy występowały takie przypadki?Nie.

Dzisiaj raz wybrany poseł, będzie pełnił tą funkcję do końca kadencji. Wyrzucenie z partii nie oznacza zrzeczenia mandatu. Odpowiedzialność przed wyborcami będzie w następnych wyborach. Posłem ktoś wybrany po raz kolejny nie będzie.

Rozdziałem konstytucji gdzie roi się od postanowień fikcyjnych jest rozdział 8 KOnstytucji PRL 1952. Art.83 Konstytucji. PRL zapewnia obywatelom wolność słowa, pochodów, wieców i manifestacji. Są to standardowe wolności polityczne, które powinny przysługiwać obywatelom. Do kiedy ten artykuł obowiązywał? 1997 roku.

Od 1989 roku wolności słowa, druku itd stały się rzeczywistymi. Zniesiono cenzurę, wprowadzono demokratyczne standardy, gdzie wolności rzeczywiście mają być przestrzegane. Do pewnego momentu postanowienia konstytucji były fikcyjne, a na skutek zmian polityczno- ustrojowych obowiązują w nowych warunkach i nabierają charakteru rzeczywistego.

Sejm wybiera Marszałka, Wicemarszałków, Komisje. Artykuł ma charakter rzeczywisty. Jeżeli nawet jakąś konstytucję określamy mianem fikcyjnych, to nie znaczy że wszystkie jej postanowienia mają charakter fikcyjny.

Obecna Konstytucja

Czy wszystkie jej postanowienia są rzeczywiście stosowane?Znajdziemy przypadki naruszenia konstytucji przez Parlament. Parlamenty dość często dopuszczają się takich naruszeń. Ustalając ustawę sprzeczną z konstytucją. Czy naruszenie jest nieodwracalne?Możemy wskazać środki, które służyć będą naprawieniu tego błędu. Jest możliwość naruszenia ustawy, która jest sprzeczna z konstytucją. Trybunał Konstytucyjny jest organem odpowiednim. Można składać skargi konstytucyjne i tą ustawę znieść.

Czy w sposób skuteczny możemy dochodzić uchylenia takiej decyzji? Możemy. Jeżeli przed organami sądowymi polskimi nie dojdziemy sprawiedliwości, to przysługują nam inne środki ochrony.

1950 Konwencja o Ochronie Podstawowych Praw i Wolności Człowieka. Na podstawie tej konwencji możemy składać skargę do TSUE.W okresie PRL było to niedopuszczalne.

Konstytucja pisana i niepisana

Konstytucja pisana to jedna ustawa zasadnicza, uchwalona w odpowiednim trybie, przez odpowiedni organ. Przykładem jest nasza z 2.04.1997. Ilość artykułów jest dokładnie znana i określona.

Przed 1997 na pojęcie konstytucji pisanej składały się 3 ustawy: Mała Konstytucja z 17.10.1992, utrzymane w mocy przepisy konstytucji z 1952 roku,ustawa o trybie przygotowania i uchwalenia konstytucji RP. z 1992.

We Francji obowiązuje Konstytucja V Republiki z 1958 ale obowiązuje także Deklaracja Praw i Wolności Człowieka i Obywatela. Konstytucja ją uznaje. W tej deklaracji Powszechnej są uregulowane prawa wolności osobiste i polityczne. We współczesnych konstytucjach są jeszcze regulowane prawa o charakterze ekonomicznym, społecznym i socjalnym. Konstytucja się odwołuje do wstępu Konstytucji IV Republiki z 1946 roku.

Konstytucja niepisana-np. w Wielkiej Brytanii. Na jej pojęcie składają się 2 rodzaje norm prawnych: Akty królewskie, ustawy parlamentu. Oprócz tego są normy zwyczajowe, które powstają w drodze praktyki. Za najstarszą część składową konstytucji brytyjskiej uznaje się akt królewski, przywilej z 1215 Wielka Karta Swobód. Dokument dotyczy szeroko pojętej problematyki praw i wolności osobistych. Król ograniczył swoją władzę absolutną, nadając przywilej nietykalności majątkowej itd. Zakaz konfiskaty majątku bez wyroku sądowego.

Ustawa z 1999 WB. Na podstawie tej Ustawy dokonano zmian z Izbie Lordów. Ograniczono ilość członków Izby, których tytuły były dziedziczone. 10 krotnie zmniejszono ilość tytułów dziedzicznych. (w skład wchodzą lordowie prawa, duchowni itd. Wprowadzono ustawy o autonomii Walii, Szkocji, Irlandii Północnej, Na podstawie powołano dla nich parlamenty. Te 3 ustawy też zaliczymy do konstytucji brytyjskiej. WB jest powszechnie uważana za państwo, w którym wykształcił się jeden z systemów rządów,mianowicie system parlamentarno-gabinetowy.

Zanim Królowa mianuje kogoś na stanowisko premiera to i tak wszyscy wiedzą, bo to przywódca partii, która wygrała wybory.

Królowi przysługiwało prawo weta w stosunku do ustaw i teoretycznie istnieje ono do dziś. Nigdy nie ustanowiono ustawy, na podstawie, której został by tego weta pozbawiony. Bo to prawo nie zostało ani ograniczone ani zniesione. Dzisiaj formalnie Królowa ma prawo weta, a realnie nie. Zwyczajowo monarcha utracił to prawo. Choć dzisiaj podpis na ustawie musi się znaleźć. Dawna władza absolutna monarchy przeszła w zapomnienie. Dzisiaj najważniejszy jest Parlament i gabinet z Premierem na czele. Królowa panuje, ale nie rządzi. Królowa sama to jedynie może decydować o swoich ubiorach- funkcja reprezentacyjna

Wykład 18.11.10

I Konstytucja giętka i sztywna. Rozróżnienie opiera się na mocy prawnej konstytucji (miejsce w hierarchii), oraz tryb zmiany konstytucji.

Konstytucja giętka- jest wyjątkiem we współczesnym świecie, ale istnieje ale bardzo rzadko, w Europie przykładem jest konstytucja brytyjska bo jest to konstytucja niepisana, wszystkie ustawy są zawarte w konstytucji brytyjskiej wiec są na równi- tę konstytucje można zmienić w normalnym trybie, bo moc prawna ich nie jest nadrzędna, jest taka sama jak innych ustaw, jej moc prawna jest taka sama jak moc zwykłej ustawy. Tę konstytucję można zmienić w zwykłym trybie (zwykłą ustawą).

Konstytucja sztywna- to taka w której moc prawna jest nadrzędna, najwyższa konsekwencją nadrzędności są inne akty niższej rangi- wszystkie muszą być zgodne z konstytucja, muszą być zachowane szczególne wymogi przy jej zmianie a wiec nie być zmieniona jak ustawa zwykła czyli inna większość głosów dla jej zmiany- czyli nie może być zwykła większością głosów zmieniona!! Nie możemy nazwy sztywna konstytucja traktować dosłownie! można ja zmienić, ale trzeba spełnić określone wymogi. Konstytucja sztywna to np. konstytucja USA.

II Konstytucja mała i duża- Kryterium tego podziału stanowi zakres treści, nazwy stanowią istotę tej różnicy.

Konstytucja mała- tzn niepełna, reguluje tylko wybrane instytucje ustroju , najczęściej z zakresu politycznego, nie zawiera gospodarczego i społecznego. Małe konstytucje zawsze poprzedzają uchwalenie dużych konstytucje, małe konstytucje zawsze mają charakter tymczasowy i stad też okres ich obowiązywania w historii danego państwa określamy pojęciem- prowizorium konstytucyjne, były 2 prowizoria bo były 2 konstytucje, po drugiej wojnie światowej tez były 2 prowizoria, również 2 prowizoria do 97 roku

Konstytucja duża- tzn pełna,reguluje wszystkie podstawowe instytucje ustroju politycznego, gospodarczego i społecznego, duże konstytucje pojawiają się z dużym opóźnieniem względem małych konstytucji , np marcowa konstytucja uchwalona 3 lata później , wiec musiała pojawić się w miedzy czasie mała konstytucja by państwo mogło funkcjonować, był wydany dekret marszałka Piłsudskiego, w którym były określone ze marszałek obejmuje najwyższa władze,- 1 mała konstytucja, później 20.02.1919 roku uchwala sejmu ustawodawczego- 2 mała konstytucja, później w 1947- mała konstytucja... duże konstytucje są konstytucjami uchwalanymi na czas nieokreślony, nie ma mowy o tym dokąd ma obowiązywać tak jak mała konstytucja, najdłużej obowiązująca konstytucja - amerykańska- do dziś, jest to spowodowane jej lakonicznością- ogólnością, ogólnikowe postanowienia w konstytucji, dlatego nie trzeba ich zmienić, jedynie trzeba zmienić interpretacje tych przepisów, robią to sądy, polska konstytucja jest za szczegółowa dlatego ulegała zmianę. w Stanach Zjednoczonych uregulowana jest funkcja prezydenta, ale ogólna, - do prezydenta należy władza wykonawcza- to najważniejsze ma znaczenie

a od 89 roku

dopiero w 97 roku , poprzedziła ja mała konstytucja z 92 roku

Kiedy obowiązuje mała, a kiedy duża?

Małe konstytucje zawsze poprzedzają uchwalenie dużej konstytucji, która zawsze pojawia się z pewnym opóźnieniem w stosunku do małej np. po I wojnie światowej konstytucja marcowa ostała uchwalona 3 lata po małej konstytucji (dekret Marszałka Piłsudskiego). Przygotowanie Dużej, pełnej konstytucji wymaga czasu, więc jeśli zachodzi potrzeba szybkiego uregulowania jakichś spraw państwowych to zostaje wydana mała konstytucja.

Dekret Piłsudskiego zawierał zapis, że Marszałek będzie sprawował tymczasową najwyższą władzę w państwie, określono najważniejsze organy władzy, tryb uchwalenia konstytucji i to wystarczyło na ten krótki okres. Kiedy zebrał się Sejm Ustawodawczy wydał uchwałę (20 luty 1919r.) jako drugą małą konstytucję, która zmieniła nieco organy władzy.

W 1944r. też była mała konstytucja, wydana przez KRN a pełną konstytucję wydano w 1947r.

Kiedy rozpoczęły się zmiany w państwie w 1992r. też uchwalono małą konstytucję.

Prowizorium konstytucyjne to okres obowiązywania małych konstytucji np. od 1989 do 1997r, najczęściej jest to czas określony orientacyjnie np. „do czasu zebrania Sejmu Ustawodawczego”

Pełne konstytucje są uchwalane na czas nieokreślony.

Najdłużej obowiązującą konstytucją na świecie jest konstytucja USA. Przepisy w niej zawarte są bardzo ogólne więc łatwo zmienić ich interpretację co jest kluczem do jej długowieczności. W Polskiej konstytucji wszystko jest szczegółowo uregulowane (zapisany jest zakres kompetencji poszczególnych organów).

*spór o krzesło :p

Jeśli konstytucja jest długowieczna (np Stany Zjednoczone, Niemcy, Francja) - przynajmniej kilkadziesiąt lat- to ustrój takiego państwa jest stabilny A polska jest niestabilna

Temat: Cechy szczególne konstytucji

To takie które odróżniają ustawę zasadniczą od innych aktów normatywnych

1) szczególna nazwa- tylko jeden akt nosi nazwę konstytucja, jest tytułem, musi być również data, czyli np konstytucja z 1997

2) szczególny tryb uchwalania- konstytucje mogą być uchwalane w drodze referendum, inne ustawy nie, w niektórych państwach są uchwalane przez konstytuantę- organ powołany jedynie w tym celu, konstytucja uchwalana jest większością kwalifikowana 2/3 głosów

3) szczególny tryb zmiany- kwalifikowana większość, może buc referendum, niektóre zmiany będą podlegać zatwierdzeniu (art 235)

4) szczególna treść konstytucji- musi regulować wszystkie dziedziny spol,pol,gosp

5)szczególna najwyższa moc prawna- dotyczy tylko konstytucji sztywnych, trybunał konstytucyjny stoi na straży przestrzegania konstytucji i żeby wszystkie akty, umowy międzynarodowe były zgodne z konstytucją, jak nie to je uchyla, jeśli w państwie nie ma trybunału , np w PRLu ale konstytucja prl miałą teoretycznie najwyższą moc prawną, bo nigdzie nie można było złożyć skargi za naruszanie konstytucji, a była naruszana np art. 83, trybunał został utworzony w ostatnich latach PRLu w 85 roku, zaczął działalność w 86 roku. Mimo to nikt nie próbował w prlu skarżyć bo nikt i tak by tego nie uchylił, bo sejm miał prawo do uchylania decyzji Trybunału, więc Trybunał nie był skuteczny wtedy!

Obecnie sejm nie ma nic do gadania

1,2,3,5 charakter formalny

4- o charakterze merytorycznym

Stopień szczegółowości konstytucji w zakresie regulowanych spraw- są one ogólne, czasem bardzo ogólnikowe w każdej konstytucji- najbardziej ogólna konstytucja amerykańska, inne konstytucje sa bardziej szczegółowe np polska, ale tez jest ogólna

objętość aktu konstytucyjnego- polska jest obszerna jak na konstytucje

chcą zmienić art 96- wybory są proporcjonalne-> zamiast tego większościowe! ale póki co muszą być proporcjonalne

ustawy zwykłe niezbędne do ogólnych przepisów w konstytucji

Wykład 25.11.10

Konstytucja ma nadrzędną moc prawną. Jest to w stosunku do ustaw, jak i umów międzynarodowych oraz prawa wspólnotowego

Ustawa Konstytucyjna - ustawa o zmianie konstytucji, ustawa o zmianie lub o uzupełnieniu konstytucji- inne nazwy tej ustawy

Czym różni się ustawa konstytucyjna od konstytucji

- są to 2 różne pojęcia

- różnice z treści, konstytucja reguluje wszystkie podstawowe instytucje ustroju, a ustawa konstytucja tylko wybrany zakres problemów, niekiedy dotyczy jednej instytucji ustroju, niekiedy kilka

- podobieństwo- szczególna nazwa- ale inna, tryb uchwalania, szczególny tryb zmiany, ustawa konstytucyjna jest aktem o tej samej mocy prawnej co ustawa zasadnicza, bo akt niższej rangi nie mogł by zmienić przepisów konstytucji

*ustawa o zmianie konstytucji RP. 2006 i 2009 r

ustawy konstytucyjne są wydawane w celu:

1) dokonywanie zmian lub uzupełnień w konstytucji, np Ustawa z września 2006 to była ustawa zmieniająca treść art.55 dotyczącego ekstradycji. Początkowo był całkowity zakaz, a zmiana polegała na tym, że jeżeli to wynika ze zobowiązań międzynarodowych to jest to dopuszczalne.. , ustawa z 2009- ustawa o uzupełnienie ust 99 konstytucji, dodanie pkt 3 do niej- że posłem lub senatorem nie może być osoba skazana prawomocnym wyrokiem sądu.

konstytucja marcowa była zmieniona tylko jeden raz. W 1926 była to ustawa o zmianie i uzupełnieniu.

konstytucja kwietniowa nie była zmieniona ani razu

konstytucja PRL była zmieniana więcej niż 20 razy (art 106). To wynikało z łatwości dokonywania zmian w tamtych latach.

konstytucja z 97 r. była zmieniana 2 razy- bo tryb zmiany obecnej konstytucji jest tak trudny do spełnienia,

Konstytucja Stanów Zjednoczonych obowiązująca już ponad 200 lat

Polska konstytucja była zmieniana metodą inkorporacji- ustawa nie jest dołączona do konstytucji tylko wklejamy zmiany na miejsce nieaktualnych przepisów- Nowa treść jest włączana do tekstu konstytucji w odpowiednim miejscu.

W Stanach Zjednoczonych -- 27 poprawek, konstytucja podzielona na pierwotną, i treść poprawek , więc nie było metody inkorporacji , Zmiana wymaga zatwierdzenia 3/4 stanów z 50

Widzimy istotną różnicę w sposobie dokonywania zmian. Możemy się zastanowić która będzie lepsza. Chyba lepsza jest metoda inkorporacji, czyli wstawiania tekstu do nowego i czytelnik otrzymuje zaktualizowaną treść. System inkorporacji jest wygodniejszy jeżeli chodzi o odbiór tekstu prawnego.

2) Ustawa konstytucyjna może zastępować konstytucje w pewnych przypadkach, gdy nie ma konstytucji pełnej powoływana jest ustawa konstytucyjna. W sposób prowizoryczny, tymczasowy reguluje najważniejsze kwestie - to jest MAŁA KONSTYTUCJA (17.10.1992 np.)

Po 2 wojnie światowej; 1947-1952- o ustroju i zakresie działania władzy w RP.

3) Uregulowanie trybu sposobu uchwalenia nowej, pełnej konstytucji, np 1951 ust o trybie przygotowania i uchwalenia konstytucji PRL

23..04.1992- o trybie przygotowania uchwalenia konst RP

Obydwie te ustawy miały charakter proceduralny

po uchwanieniu przez parlament , prezydent zarządzał referendum, konstytucja przyjęta zwykła większością głosów

W tym przypadku te ustawy miały zakres merytoryczny, była określona procedura, tryb określonego postępowania. Skład Komisji Konstytucyjnej, jaką większością Konstytucja ma zostać uchwalona, czy potrzebne jest referendum itd.

4) Uregulowanie trybu wejścia w życie nowo uchwalonej konstytucji- przepisy o charakterze proceduralnym:

Kiedy nowa konstytucja wchodzi w życie(np. z dniem uchwalenia, konstytucja PRL weszła w życie z dniem uchwalenia w 1952 roku). Obecna miała wejść w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia. Została uchwalona 16 lipca 1997 roku. Czyli 17 października 1997 roku weszła w życie.

więc trzeba w niej określić kiedy ma wejść z życie (termin) - np konstytucja prl wchodzila w zycie w dniu uchwalenia a konstytucja 97- 3 miesiace od uchwalenia (uchwalona 16.07.97) czyli 17.10.97

Czy przepisy konstytucji wszystkie mogą wejść w życie, które uznaje się na dzień uchwalenia? Nie, nie wszystkie. Kiedy np. powołuje się nowy organ, którego do tej pory nie było. Takie zmiany nie mogą się dokonać automatycznie.

Na podstawie nowej konstytucji 97 r powolano nowy organ , ktorego nei bylo wczesniej nawet w malej konstytucji- RZECZNIK PRAW DZIECKA, nie mógł od razu zacząc bo jego kompetencje i zakres działania miala okreslac ustawa, ktora 17,10 nie byla jeszcze gotowa, mogl zaczac dzialac od 2000 roku mogl zaczac swoje funkcjonowanie

Instytucja inicjatywy ludowej- inicjatywa przysługuje grupie 100 tysięcy obywateli, rowniez potrzebna byla ustawa ,ktora byla wyd w 99 roku, od 99 roku ist inicjatywa ustawodawcza

Czy trzeba określić terminy, w których ustawy wykonawcze powinny być uchwalone?

Jest konieczne uchwalenie terminów, bo mogłoby dojść do zaniechania ustaw wykonawczych. Gdyby do dziś nie uchwalono ustawy i inicjatywie ludowej, nie moglibyśmy korzystać z tej możliwości. Sprzeczność z konstytucją zaistniałaby poprzez zaniechanie Parlamentu.

przyklady ustaw konst gdzie zostaly uregulowane procedury wejscia w zycia

1921 rok, w stosunku do Konstytucji Marcowej-Ustawa Przechodnia czyli przejsciowa miedzy mala konst a konstytucja- okreslono okres przesciowy. między dawną małą konstytucją, a obecną konstytucją. Różnice, gdy chodzi o ustrój naczelnych organów państwowych były wtedy znaczące. NP.Sejm Ustawodawczy nadal istniał do czasu przeprowadzenia wyborów I kadencji, bo trzeba było uchwalić ordynacje wyborcze(1992 rok).

**do czasu wyboru prezydenta Rzeczpospolitej przez Zgromadzenie Naczelnik Państwa Pełnił swoją funkcję. 1992 na prezydenta został wybrany Gabriel Narutowicz.

w 1952 roku sejm w lipcu uchewslil ustawe zasadnicza i przepisy wprowadzajace konstytuvje PRL

Nie ma w ustawie nic o przsepisach wprowadzajacych

w 1997 roku uregulowane to zostalo w samej konstytucji ( rozdzial 13 konstytucji- przepisy przejsciowe i koncowe)- tu nie ma osobnej ustawy jak w 52 i 21 roku

Kwestie dotyczące Konstytucji z 1997 roku. Nie zawsze musi to być ustawa konstytucyjna. Przepisy wprowadzające mogą być umieszczone w konstytucji. W obecnej jest to rozdział XIII konstytucji(przepisy przejściowe i końcowe). W 1952 roku była to odrębna ustawa konstytucyjna. Dziś jest to rozdział XIII. Jest to rozdział martwy konstytucji. Chyba lepiej gdyby była to odrębna regulacja, ustawa, która się staje nieważna w jakimś tak odstępie czasu. Dla przejrzystości sprawy lepiej byłoby gdyby to była ustawa odrębna.

jaki charakter mają przepisy przejściowe?

- są z natury tymczasowe- okreslone na czas określony

- z czasem tracą swoja moc, gdy zostana spełnione

- wiec rozdzial 13 konstytucji juz nie obowiązuje, jest martwy, niepotrzebnie jest w konstytucji mogla by byc osobna ustawa

art 128 tez jest martwy o sądownictwie administracyjnym

Czy obecnie obowiązują jakieś odrębne obok konstytucji ustawy konstytucyjne? Nie, nie ma. Bo te dwie zmiany się inkorporowały. Gdybyśmy mieli takie coś jak w Stanach to mogłyby obowiązywać odrębne. Do 1997 roku ustaw konstytucyjnych było sporo (Mała Konstytucja 1992 i ustawa o trybie uchwalenia konstytucji z kwietnia 1994 roku). W okresie prowizorium konstytucyjnego najęczęsciej te ustawy były uchwalane. Również w 1989 roku. Np. Nowela kwietniowa, grudniowa; w 1990 roku kiedy wprowadzono wybory powszechne i bezpośrednie.

Źródłami prawa konstytucyjnego mogą być niektore ustawy zwykłe, niektóre dekrety, niektóre dekrety z mocą ustawy, rozporządzenia, zarządzenia. ! bedziemy zrodel szukać wg kryterium przedmiotowego

Każda konstytucja, każda ustawa konstytucyjna jest źródłem prawa konstytucyjnego. To stwierdzenie możemy odnieś do tylko niektórych dekretów z mocą ustawy, itd, nielicznych. Będziemy ich szukać wg kryterium przedmiotowego. Przedmiot spraw będzie wyznacznikiem. Np.ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka, Regulamin Sejmu, Senatu, będzie źródłem prawa konstytucyjnego.

Niepisane źródła prawa konstytucyjnego:

Reguły postępowania, które nie są zawarte w konstytucji. Powstają więc w drodze praktyki. 1) normy zwyczajowe. Najwięcej jest w Wielkiej Brytanii bo istnieje tam niepisana konstytucja. W Polsce mamy do czynienia z regułami zwyczajowymi ale w znacznie mniejszym stopniu.

Reguły zwyczajowe mogą mieć różny charakter :

1. Zwyczajowe niepisane prawo konstytucyjne

Reguły mające charakter norm prawnych , ale niepisanych, zwyczajowych. Są jednak uznawane za normy prawa obowiązującego. ich naruszenie grozi sankcją, w praktyce musi być ona stosowana w długotrwałym okresie- najlepiej kilkusetletnia. kwestie hymnu w 76 roku dodano punkt o hymnie, obecnie w aty 28- więc dziś jest to norma prawa pisanego, po wyborach premier podawał się do dymisji, od 89 tez tak postepowano, premier ustepowal, sejm wybieral nowego premiera, obecnie od roku 92 norma ta jest juz okreslona w konstytucji art 162 (mala konst 64 art)

W Polsce czegoś takiego nie ma. W 2005 Marcinkiewicz został premierem, a nie Kaczyński.

2. Zwyczaje konstytucyjne-

Norma pisana zawarta w konstytucji. Problem hymnu państwowego. W 1976 roku dokonano dość obszernej zmiany Konstytucji. Jedna polegała na dodaniu w przepisach o symbolach państwowych, że hymnem jest Mazurek Dąbrowskiego. W przedmiocie stosowania nic by się nie zmieniło, gdyby nie wydano tego artykułu. Nadal byłby traktowany jako hymn państwowy.

Reguła dotyczy sytuacji kiedy nowe wybory się odbywają. Na pierwszym posiedzeniu nowo wybranego sejmu Premier powinien podać się do dymisji. Dziś także mamy do czynienia z taką praktyką. Tylko dodano przepis, który usankcjonował dotychczasową praktykę art.64 małej konstytucji.

Premier musi złożyć dymisję, nawet jeśli wygra ta sama partia. Potem znowu Prezydent może mianować na premiera tą samą osobę.

Wykład 9.12.10

3 (zwyczaje) konstytucyjne

Różnica między prawem zwyczajowym a zwyczajem konstytucyjnym

Zwyczaje konstytucyjne nie mają mocy prawnej

Zwyczaje konstytucyjne- to pewne reguły zachowania wykształcone w drodze praktyki działania naczelnych organów państwowych, ale może być to krótka praktyka, niedługotrwała, ma moc względnie obowiązującą, czyli formalnie nie obowiązuje. Obowiązuje dopoki organ nie będzie jej chciał prawnie zmienić, nie ma sankcji.

Przykłady : Premierem jest szef partii, ale to nie nie jest nigdzie uregulowane, taki zwyczaj; sytuacja po 1989 roku , kiedy przywrocona zostala 2 izba czyli senat , pojawil sie problem w zakresie uchwalania ustaw , do 89 roku parlament byl jednoizbowy nie bylo takich problenow, gdy pojawił się senat powstał problem jakie uprawnienia powinny mieć obie izby , senat mniej znaczący, ostatnie słowo należy do sejmu, senat poprawki, propozyje, itd... najpierw wiec prace w sejmie, potem w senacie, jesli senat sie nie zgadza lub poprawki to z powtorem do sejmu , ale gdy wszystko ok sejm zglasza do prezydenta ustawe

sejm moze odrzucic poprawke senatu bezwgledna wiekszoscia glosow, a jezeli nie odrzuci-- nieodrzucenie oznacza przyjecie , jednak to też nei było dobre wiec poznowne glosowanie

wiec zasada podwójnego głosowania- głosowanie negatywne i głosowanie pozytywne

poprawki przyjmuje się zwykła większością głósów

PAT LEGISLACYJNY

Jest to zwyczaj konstytucyjny, pat i podwojne głosowanie nie było nigdzie uregulowane

Teraz w razie nie odrzucenia poprawka jest przyjęta, czyli metoda jednego głosowania!! PO 89 roku,

4, precedensy konstytucyjne

precedens - jednorazowe pierwesze rostrzygniecie z mysla z intencja ze taka praktyka sie utrzyma , jezeli sie to utrzyma w przyszlosci , czyli jesli sytuacja sie powtorzy jak za 1 razem to powstaje na bazie precedensu- zwyczaj konstytucyjny. jezeli sie utrzyma kilkadziesiat lat, trwala praktyka to moze byc to juz norma prawna

EWOLUCJA POLSKIEGO PRAWA KONSTYTUCYJNEGO

Możemy wyróżnic kilka etapów w rozwoju prawa konstytucyjnego

1. prowizorium konstytucyjne po 1 wojnie światowej 1918- 1922 (wybranie prezydenta narutowicza, zaczęła działaś konstytucja marcowa uchwalona w 1921)

Dzieli się on na 2 podokresy:

- okres tymczasowego naczelnika państwa

- okres sejmu

2. ustrój RP pod rządami konstytucji marcowej 17.03.1921

2 podokresy

- 1926- nowela sierpniowa do 1926- były regulowane na podstawie tektyu pierwotnego konstytucji

- od sierpnia 1926 - zmiana relacji miedzy naczelnymi organami, znaczne wzmocnienie pozycji prezydenta i rządu - osłabienie pozycji parlamentu do kwietnia 1935

3. Ustrój RP pod rządami konstytucji kwietniowej 23.04.1935

2podokresy

- 1935-1939- ustrój niepodległej RP

- ustrój RP na uchodźstwie, bez parlamentu, wszystkie dekrety mogly byc zmeiniane oprocz konstytuvji, dlstego nie byla zmieniana

okres na uchodzstwie mozna podzielic

# od .09.1939 naczelne organy były uznawane za jedynych reprezentantów państwa polskiego do 07.1945 roku były uznawane te organy uznawane przez aliantow zachodnich

# od lipca 1945- do 1990 organy nie uznawane przez aliantow zachodnik

4. okres prowizorium konst po 2 wojnie swaitowej 1944 powołany pierwesy rzad komunistycznt PKWN- 1952

- okres krajowej rady narodowej (od 1944- 1947)

- okres sejmu ustawodawczwego od 1947- 1952

5. ustroj PRL od lipca 1952 pod rządem konstytuvji z 22.07.1952,

- 1552- 7.04.1989- nowela kwiettniowa- ustroj związku radzeickiego, partie komunistyczne

- 7.04.1989- nowe kwietniowa ,rozpiczzal sie drugi okres istnienia wladz PRL, dopuszczenie do wspolludzialu w sprawowaniu wladzy legalnej opozycji--> do 12.1989

6. prowizorium konstytucyjne na początku III RP od 29.12.1989- nowela grudniowa- koniec PRLU początek II RP- początek demokracji do 17.10.1997

- ustroj RP według konstytucji 52 w brzmieniu nadanych przez te 2 nowelizacje kwietniowa i grudniowa

- okres obowiązywania małej konstytucji 17.10.92- 17.10.97

7. ustrój pod rządem konstytucji z 2.04.1997, zaczyna się od wejscia w zycie czyli od 17.10.1997

Nowela kwietniowa- pierwsza istotna , ktora zmieniala ustroj socjalistycczny w polsce , wszystkie wczesneijsze zmiany byly male , kosmetyczne, nieistotne,

przy okraglym stole ustalon reformy - nowela kweitniowa o zmianie konstytucji PRL i uzupełnienie jej

Głowną ideą tych zmian było przekształcenie ustroju prl dodając do skladu organow przedstawicielei legalnej opozycji

Zmiany dotyczyły parlametu i wl wykonawczej i sadowniczej ,

struktura parlamentu- przywrocenie senatu , senat mial sie skladac ze 100 senatorow wybieranych po 2 senatorow w kazdym wojewodztwie (bylo 49 województw) w 47 wojewodztwach po 2 a w dwoch najwiekszych woj po 3

wybory do senatu nie były równe - im więcej mieszkanców tym wiecej mandatów- do 2001 r

Wprowadzono w polsce wolne demokratyczne wybory, tylko w odniesieniu do senatu, senatorow mogly zgłaszac wszystkie partie polityczne jakie istniały, mogli byc zgłaszani równiez kandydaci bezpartjni

Kazdy wyborca dysponowal 2 głosami, jesli tych kandydatow bylo kilkudziesieciu byl pelna swoboda w dokonaniu wyboru

Wybory do sejmu inaczej, pprzeszly one do historii jako wybory kontraktowe, nazwa wywodzi sie od kontraktu, ktory byl zawart na obradach okraglego stolu- do senatu wybory wolne, senat nizsza instancja, sejm wyzszy , skład tej izby beedzie odmienny w porownaniu do innych sejmów - do sejmu ieli wejsc przedstawiciele opozycji, udziłą procentowy 60% dla partii koministycznych, 5% dla stowarzyszen religijnych - czyli 65% dla dotychczas rzadzacych- 35% dla bezpartyjnych ugrupowań (161 mandatów)

299 mandatów- 65% wiec te wybory nie były wolne, mozna bylo wybrac KTO , wyborca mial tyle glosow ile mandatow plus jeden, - wiec wybory kontraktowe, czesciowo demokratyczne

poza tym.. przywrocenie urzędu prezydenta- dodano nowy przepis do punktu 3-- 3a, wcześniej rządziła rada panstwa wiec trzeba było ją zlikwidowac, wykreslono z konstytucji przepisy o radzie panstwa, w zamian umieszczono przepisy o senacie

Prezydent narazie nei w wyborach powszechnych lecz przez Zgromadzenie narodowe bezwgledna wiekszoscia glosow, prezydentem Wojciech Jaruzelski

Przepisy radzie ministrow zostaly zmienione o wybieranie premiera, na wniosek prezydenta sejm wybieral premiera, i poz członków rządu

Zmiany dot władzy sądowniczej- konstytucja do tej pory stabnowila ze sedziow mianowala rada państwa , była zasada niezawoslosci sadow, ale raczej fikcyjna, rzpisy dotyczace mianowania sedziego (ustawa zwykla) sedzia moze byc odwolany , mianowany na sedziego mogl byc mianowany przez zgromadzenie panstwa- wiec pozniej powolany organ stojacy na strazy niezawislosci sadow----> KRajowa Rada Sądownictwa w skład ktorej wchodzili przedstawiciele sedziow wybierani przez sedzioe, przedstawiciel prezydenta, przedstawiciel rzadu (minister sprawiedliwosci), poslowei, senatorowie... miał decydować o nominacji sędziowskiej na wniosek prezydenta, mianowanie na czas nieokreslony, z zakazem odwolania

Wykład 16.12.10

W połowie lipca 89 roku zgormadzenie narodowe wybrało prezydenta - Jaruzelskiego , bezwględną większością głosów - 269 głósów min , a kandydat uzyskał 270 głosów

Pod koniec lipca należalo powołać nowy rząd , na początku kadencji prezydenta , dotychczasowy rząd składa dymisję.

Rada Ministrów była powoływana wtedy inaczej niż teraz, powolywał go sejm, kandydata zgłaszał prezydent- premiera, sejm pozniej wybiera pozostały skład ministrów

Kandydatem na stanowisko premiera miał być generał Czesław Kiszczak- z partii PZPR , nowo wybrany premier mial skompletować reszte rządu

Kiszczak nie był w stanie skompletować większościowego rządu, wieć składa dymisje.

Powołano nowego premiera więc Tadeusz Mazowiecki-jeden z przywódców solidarnosci, na jego wniosek sejm powolal rzad skladajacy się w większości z solidarnosci- niekomunistyczny rząd

Gdy układ okrąglłego stołu przestal być aktualny :

został przygotowany kolejny projekt konstytucji 29.12.1989- jest daata o bardzo znaczacym charakterze mianowicie po uchwaleniu i wejsciu w życie tej ustawy zaszly wielkie zmiany- które oznaczaly koniec PRLU , poczatek III RP

zmiany:

• zostala zmieniona nazwa panstwa- z PRL na RP

• został zmieniony wizerunek godła państwowego- dodano złotą koronę na głowię orła, reszta bez zmian

• dokonano istotnych zmian merytorycznych w konstytucji, wykreslono wstep uchwalony w 52 r- gdzie odwolywano się do tradycji ruchu partii komunistycznych, przyjazni ze zwiazkiem radzieckim) oraz 2 pierwsze rozdziały (zawierały podstawowe zasady ustroju politycznego - rodzial 1 , przepisy art 3 o kierowniczej roli partii komunisrtycznej- system partyjny, postanowienia ze PRL ze panstwem socjalistycznym, przyjazn ze zwiazkiem radzieckim, rozdzial 2- zawieral zasady ustroju gospodaecxego- zasady gospodarki planowej, monopol panstwa w sprawazch gosp, rola wlasnosci panstwowej, wlasnosc prywatna niewielka)--- w miejsce tych 2 rodzialow zostalk wprowadziny do konstytucji nowy 1 rozdzial - nowe zasady ustroju politycznego i gospodarczego- te zasady co są dziś w konstytucji (patrz konstytucja) 2 rozdzialu nie było, pozostałe rozdziały utrzymano w mocy, ale część tych postanowien były postanowienia zmienione w kwietniu 89 roku, zw pozostalych zmeiniiona nazwa na prl

• przyjeto taka koncepcje polegajaca na wprowadzaniu czesciowyych zmian w konstytucji: w roku 1990 - 2 zmiany w konstytucji- w marcu wykreslono z konstytucji również w calosci rozdzial dotyczacy terenowych organow administracji , wpr rozdzail o samorządzie terytorialnym (samorzad terytorialny tylko na szczeblu gminy na razie) , wprowadzono namiastke samorzadu ter na szczeblu wojewodztwa- sejmik wojewodzki, w którego wchodzili delegaci gmin i miast, organy wykonawcze, byli wojtowie, prezydenci czy burmistrzowie;
  1998 zmieniono podział terytorialny państwa, zlikwidowano dotychczasowe województwa a w to miejsce 49 woj to 16 wojewodztw
  1999 Przywrocono powiaty, trójszczeblowy podział administracyjny
  2002 r wprowadzono w gminie i mieście jednoosobowe organy wykonawcze, z wyborów powszechnych
  
  27.09.90 kolejna zmiana - dotyczyla urzedu prezydenta, kadencja jaruzelskiego zostala skrocona i zostaly przeprowadzone pierwsze bezposrednie wybory , wykreslono art o wyb prezydenta przez zgomadzenie, dodarno art o bezposrednich wyborach, wybor prezydenta wiekszoscia bezwgledna, ponad 50% , w tym samym dniu zostala uchwalaona ustawa o wyborze prezydenta, obowiązuje ona , kadencja prezydenta 5 letnia

• 1991 podjęto decyzje o skroceniu kadencji sejmu i senatu, zostaly pow nowe ordynacje wyborcze do sejmu i senatu, przeprowadzone przedterminowe wybory parlamentarne, wybory do sejmu mialy być przeprowadze na zasadze proporcjanosci- wybory 5 przymiotnikowe (wczesniej wybory kontraktowe), wybory do senatu były również wolne i demokratyczne jak do sejmu, w wyborach w 91 roku zwyciezyly ugrupowania solidarnosci

• kwiecien 92 r zostala uchwalona ustawa regulujaca tryb przygotowania i uchwalenia konstytucji RP, zostala najpierw jednak uchwalona mala kostytucja 17.10.92 roku . Na podstawie trj konstytucji uregulowano w nieco odmienny sposob kompetecje ustrojowe, prezydenta , rzsady ulegly zmianie relacje między sejmem, prezydentem i rada ministrow. Na jej podsawie zostala uchylona konstytucja z 52 r , (art 77) z wyjątkiem kilku rozdziałów, uchylone zostaly o sejmie i senacie, prezydencie, radzie ministow, samorzadzie terytorialnym
  Czesci ustawy konstytucyjnej

*Małą konstytucja- ustawa konstytucja o wzajemnych stosunkach między wladza ustawodawcza i wykonawcza oraz o samorzadach terytorialnych
* utrzymane w mocy przepisy z 52 roku- rozdział 1 , 4,7,9
* ustawa z 23.04.92 o trybie przygotowania i trybie konstytucji RP
Te czesci obowiazywaly do 17.10.97 r do wprowadzenia nowej konstytrucji

TRYB UCHWALENIA NOWEJ KONSTYTUCJI- JAK PRZEBIEGAŁ TOK PRAC W ZWIĄZKU Z PRZYGOTOWANIEM I UCHWALENIEM KONSTYTUVJI

art 1 -ustawy przygotowanie i uchwalenie konstytuvji przez zgromadzenie narodowe->>

referendum konstytucyjne (zwykla wiekszoscia glosow) (maj 97 r)

podpisanie konstytuvji przez prezydenta,

1- powołanie komisji konstytucyjnej- komisja miala być organem pomocniczym dla zgromadzenia narodowego, w skład komisji konsty wch 56 członków- 46 posłow, 10 senatorów, komisja wybierala swojego przewodniczacego i zastepce przwodnicacego, jeśli posel przewodniczacym to zastepca senator i na odwrot, komisja powolana pod koniec paziernika 92 roku

2- inicjatywa w zakresie zglaszanie projektu konstytucji: prezydent, posłowie i senatorowie w ilosci co najmniej 56 czlonkow zgormadzenia narodowego- nie mialo to znaczenia czy tylko senatorowie czy tylko senatorowie, wazne ze 56 podpisów; komisja konstytucyjna, w ustawie zostak okreslony termin w jakim te podmioty mogly zglosic swoje projekty do zgormadzenia narodowy- 6 miesisy od powolania komisji konstytucyjnej- zgłoszono wtedy 7 projektow- projekt prezydencki, senacki (tylko senatorowie), 5 projektów partyjnych przyg przez poszczegolne partie polityczne- mimo ze nie posiadali oni inicjatywy- ale przez poslow i senatorow mogli to uczynic: projekt PSL , Unii Pracy, pozostałe 4 projekty : unii demokratycznej (dziś unia wolnosci) , SLD, KPN (konfederacja polski niepodleglej), projekt porozumienia centrum- (dziś PIS)

miesiac po przedstawieniu tych 7 prokektow pod koniec maja prezydent podjal decyzje o skroceniu kadencji sejmu i senatu, zarzadzono nowe wybory we wrzesniu 93 roku, w pazdzierniku rozpiczela się nowa kadencja sejmu i senatu - przez 5 miesiecy nie było parlamentu!!! oja jaaa;p;p

3- jak rozpoczela się kadencja sejmu i senartu- uchwalono nowelizacje do ustawy z kwietnia 92: zmiany:

• dodanie artykułu 12a - przwidziano iż projekty konstytucji zgloszone do tej pory (7) beda podstawa dalszych prac komisji konstytucyjnych

zasada niekontynuacji prac ustawodawczych

• wprowadzono instytucje inicjatywy obywatelskiej- inicjatywa o wprowadzanie projektu (art 2a- 500 tys podpisów)- uzyto to w 94 roku, zgloszono projekt podpisany 1 mln podpisów

Przedmiotem prac komisji jest te 7 projetów+ jeden projekt zgloszony przez obywateli

w marcu 97 uchwalono

4- przekazanie ustawy prezydentowi

prezydent może podpisac, zawetować, wysl do trybunalu by sprawdzic jej zgodnosc z konstytucja- to może zrobic z ustawa zwykła!!!!!!! ołjeeeee;D

Prezydent mógł zgłosić poprawki do konstytucji w terminie 60 dni, jeżeli by z tego uprawnienia nie skorzystal konstytucja powinna być przedlozona narodowi pod glosowanie referendalne

Prezydent zgłosić kilka poprawek, Poprawki te musiałyu być rozpatrone przez zgormadzenie narodowe w ramach 3 czytania, w 3 czytaniu część poprawek zostala przyjeta, na samym koncu konstytucja zostala uchwalona wiekszoscia 2/3 glosow- 2.04.97

Po uchwaleniu konstytucji przez zgormadzenie narodowe prezydent zarzadzl referendum 25.05.1997- wwynik pozytywny, większość opowiedziala się za konstytucja (53%)

Zgodnei z postanowieniami tej ustawy prezydent powinien niezwlocznie ja podpisac i zglosic jje ogloszenie w dzienniku ustaw ,

wyniki glosowania ogloszone w czerwcu 97

prezydent podpisałkonstytucje 16.07.1997 i uchwalona w dzienniku ustaw

dopoki sad nie stwierdzil czy referendum jest wazne prezydent nie mogl podpisac konstytucji

sad najwyzszy wydal wyrok 15.07.97 - referedum jest wazne, wynik jest wiążący więc prezydenr mogl podpisac w dniu nastepnym i zostala ona ogloszona 16.07.97 i od tej daty 3 miesiace weszła w życie

Gdyby wynik referendum nie został zaskarzony do sadu najwyzszego do prezydent podpisal by po ogloszeniu wyniku już , konstytucja weszla by w życie wczesniej!!!

Wyk ład 13.01.11

Zasady ustroju politycznwego według konstytucji z 97 roku

1989 roku- nowelizacja , tam są te zasady

1. zasada zwierzchnictwa narodu- jest to najbarszoej podstawowa zasada w kazdym wspolczesnym panstwie demokratycznym, jest ona sforulowana w art 4 konstytucji- wladza zwierzchnia w rp należy do narodu

demokracja z języka greckiego oznacza władzę ludu
Naród- mamy do czynienia z 2 rodz narodu
- w znaczeniu etnicznym- pewna grupa osób char się wspolną historią, kulturą, tradycjami, poczuciem przynaleznosci go tej grupy etnicznej, wpolny jezykiem (zazwyczaj), w tym ujęciu naród polski to grupa osob która nie tylko zamieszkuje na terenie RP ale może mieszkać wszedzie, polonia zagraniczna
- pojęcie konstytucyjne (polityczne)- naród oznacza ogól osob bedacych obywatelami tego państwa, wyznacznikiem nie beda tu wiezy etniczne, kulturowe czy jezykowe, tylko czynnik polityczny, obywatelstwo, nie wszystkie osoby mieszkajace w rp maja polskie obywatestwo, bezpanstwowcy- nie maja zadnego obywatelstwa,

2. zasada przedstawicielstwa- konkretyzacja zasady 1- naród sprawuje władze poprzez swoich przedstawicieli, którzy zostali wybrani przez naród, przedstawiciele wybrani do sejmu , senatu , prezydent, na szczeblu lokalnym- radni
   
   przedstawiciel wybrany przez naród uzyskuje mandat przedstawicielski- czyli pełnomoctnictwo do sprawowania wladzy, na okreslona długość kadencji i na okreslona ilosc kadencji - pierwszy raz takie ograniczenie pojawilo się w konstytucji amerykanskiej, w poprawce która pojawila się w latach 50, na 3 kadencje wybrany był roosevelt dlatego się pojawila ta poprawka
   Rodzaje mandatów przedstawicielskiego:
   - mandat wolny- nie jest związany wolą wyborców, nie wiaza go zadne instrukcje wyborców, art 104- pojawił się pod koniec 18 wieku
   - w 1 rp mandat imperatywny był związany- wyst mozliwosc odwolania posla, w sredniowieczu, w większości parlamentow

powinien uzywac mandatu w imieniu narodu, powinien reprezentowac interesy ogółu

posłowie dzielą się na pewne grupy wdl kryterium przynaleznosci politycznej
- kluby i kola poselskie- są tworzone wdl przynaleznosci politycznej

Dyscyplina partyjna- obowiązek, glosowania, zachowania się zgodnie z wola wladz partii
sprzecznosc z mandatem wolnym, ale nie wykluczają one SIĘ!!!!!!!!!! jest to sprzeczność pozorna- konstrukcja mandatu jest konstytucyjna, dyscyplina partyyjna nie jest prawnie wiazaca dla pouslow, posel może zlamac dyscypline partyjna, partia nie może pozbawic posla mandatu
nie może składać oświadczeń o zrzeczenie się mandatu inblanco
Kto ustala dyscypline partyjną= nie może jej podjac szef partii, jest ustanawiana dot czlonkow partii, ustalaja ja więc sami poslowie, czlonkowie klubu w drodze glosowania
w 2 rp mandat wolny

w prlu- imperatywny

3. Mozliwosc swobodnego zrzeszania się , tworzenalajaia zwiazkow, partii itp......

4. zasada demokracji bezpośredniej- referendum- powszechne głosowanie ogólu obywateli tego państwa, referendum lokalne
   
   Rodzaje demokracji bezposredniej
   - instytucja referendum- podstawy prawne referendum- konstytucja!! 4 artykuly które dotycza problematyki referendum- art 125charakter ogólny, charakter szczegolny: art 90, art 235- te artykuly dot referendum ogolnokrajowego a referendum lokalne = art 170, ustawa o referendum lokalnym z 2000
   - instytucja inicjatywa ludowa
   
   veto ludowe
   plebiscyt (po 1 wojnie św)

Wyklad 20.01.11

Podział referendum - Kryterium według zasięgu terytorialnego, na jakim obszarze jest referendum przeprowadzane

• ogólnokrajowe- powszechne głosowanie na obszarze całego państwa

• lokalne (gminne powiatowe, wojewódzkie)

do 1999 roku nie było powiatów, wojewodztwa nie były jednostkami administracyjnymi, referendum więc było tylko na terenie gminy

Kto może zarządzić referendum?

Referendum ogólnokrajowe:

art 125 konstytucji w tym art są wymienione 2 organy które mogą zarzadzić referendum:

• sejm- który podejmuje decyzje w tym względzie bewzgledna wiekszoscia glosow , z zachowaniem kworum, czyli przynajmkniej polowy ustawowej liczby posłów, jest uchwałą ostateczna, nie wymaga niczyjej zgody

• prezydent- przy czym konstytucja ogranicza uprawnienia prezydenta w tym zakresie w dośc znaćzący sposób, taka decyzja prezydenta wymaga zgody senatu, podejmowanej również większością bezwzględną w obecności kworum- decyzja ostateczna, prezydent więc ograniczxa się jedynie do wystąpienia z inicjatywą, senat ma weto absolutne

Weto prezydenta w stosubnku do ustaw- weto zawieszające

Referendum lokalne

Zarządzanie jego należy do organu samorzadu terytorialnego sejmik woj, rada powiartu, rada gminy itp.

posłowie, rada ministrów, obywatele mogą wystąpić z inicjatywą, ale decyzja będzie należała do sejmu

Przedmiot referendum według artykułu 125 konstytucji

art 90 i 235- zawieraja regulacje szczegolne w stosunku to art 125 są wyjątkami od art 125 w dwojakim sensie: jest dokladnie okreslony przebieg referendum i są okreslone organy które mogą zarz referendum

art 90- o umowie międzynarodowej, ratyfikuje ja prezydent, jest wyjatkiem od artykulu 89

układ o akcesji między RP a UE to jest ten wyjątek z art 90

Istnieją 2 tryby na wyrażenie zgody na ratyfikację

• tryb parlamentarny- decyzje podejmuje sejm i senat w drodze ustawy, kwalifikowaną wiekszością głosów, sejm 2/3 głosów, senat 2/3 głosów w obecnosci przynajmniej polowy ustawowej licznby poslow

• tryb referendalny - tylko sejm zarządza referendum s sprawie ratyfikacji

Wszystkie referenda w przyszłości ogólnokrajowe będą przeprowadzane według art 125 z wyjatkiem zmiany konstytucji 235, i o ratyfikacji

art 235- referendum zatweierdzajace zmiany dokonane w konstytucji, niektore ustawy o zmianie konstytucji

rozdziały 1,2,12

Kto będzie zarządzał referedum w sprawie zmiany konstytucji??? ---> senat, prezydent lub co najmniej 1/5 ustawowa liczba posłów (co najmniej 92 posłów). Te podmioty mogą w odpowiednim terminie, 45 dni mogą zarzadac referendum zatwiwrdzajacego, kierowanie wniosku do marszalka sejmu, marszalek zarzadza marszalek na wniosek tych 3 podmiotow, nie może z wlasnej inicjatywy, to rzadanie jet dla marszalka wiążące

Referendum lokalne: art 170 konstytucji,

do 99 roku mogł być odwoływana rada gminy, czy rada miejska

od 99 r mogą być odwolywane rada gminy rada powiiatu , sejmik wojewódzki

od 2002 rowneiz prezydenci, burminstrzowie, wójtowie

Rodzaje referendum 2 podział (skutki prawne w wyniku takiego głosowania) to kryterium się opiera na kryterium frekwencji

• referendum rozstrzygające- charakter wiążący

• referendum opiniodawcze - niewiążący

art 125, pkt 3- jeżeli udział wzięła więcej niż połowa uprawnionych !!

art 90- w pkt 3

art 235- pkt 6- nie ma wymogu frekwencji - każdy wynik będzie wiążący!!!!!!!!

referendum lokalne- tez ref rozstrzygające i opiniodawcze, ale próg jest dużo obnizony bo trudno osiągnać ponad połowę frekwencji

3 podział referendum

• referendum obligatoryjne

• referendum fakultatywne

nazwy te wskazują czy dane referendum musi być przeprowadzone czy może być tylko przeprowadzone

Referendum ogólnokraajowego

art 125,90,235- tylko referendum fakultatywne, nie ma przypadku referendum obligatoryjnego , bo jest słowo „może” nie „musi”

jedynym przypadkiem referendum obligatoryjnego BYŁO - referendum konstytucyjne w 1997

referendum lokalne- w większości przypadkow referenda fakultatywne, ale są przypadki obligatoryjnego referendum- odwolanie organów
samoopodatkowanie mieszkańców na cele publiczne - referendum obligatoryjne też

Przed 97 rokiem

nie było referendów w okresie miedzywojennym, były przeprowadzane plebiscyty na górnym śląsku, warmii...

po 2 wojnie swaitowej były orzeprowadzane referenda

1. w 1946 roku referendum były zadane 3 pyytania- zniesienie senatu, reformy spoleczno gosp, i dotyczące granicy - wynik referendum pozytywny, nie były wiarygodny

2. 1980- referenda nie wiążące...........

3. uchwalenie konstytucji

4. referendum europejskie

Inicjatywa ludowa

Zostałą wprowadzina do kontytucji dopiero w roku 1997. Inicjatywa ta dotyczy jednej bardzo waznej kwestii ustroju , jest to obywaltelska inicjatywa ustawodawcza!

Art 118

ustawa 99 r o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez lud ;p

obywatele mogą korzystac z inicjatywy lludowej dopiero od 99 roku!!!! nie do 97 roku bo nie było ustawy !!!

często korzystaja z inicjatywy ludowej partie polityczne , które mają posłów w sejmie , bo oni maja inicjatywe ust, organizacje spoleczne, stowarzyszenia, często ekologiczne;]

inicjatywa nie jest wiążąca dla sejmu!!

wraz z zakonczeniem kadencji sejmu wszystkie niedokonczone ustawy, uchwaly,,, te wszystkie projekty upadają , nie przechodzą w spadku do sejmu 2 kadencji, wyjątkiem jest właśnie inicjatywa ludowa-- ona przechodzi do sejmu następnej kadencji!!!


24 lutego- wyklad z historii admini
3,03- historia administracji

Pozniej kolejne 2 tygodnie z 9.03 i 10.03, 16.02,17,03 - PK wykład

Wykład 27.01.11

Sejm i senat

System naczelnych organów państwowych według konstytucji 1997
Rozdziały dotyczące naczelnych organów , systematyka ich podobna do systematyki w innych krajach:

Rozdział 4- sejm i senat- parlament

Rozdział 5 Prezydent-

Rozdział 6- rada ministrów

władza sądownicza rodział …...........

Zasada trójpodziału władzy (art 10 konstytucji)

Kolejność rozdziałów występowała w poprzednich polskkich konstytucjach ale nie wszystkkich

w marcowej konstytucji- taka sama kolejność

w konstytucji kwietniowej- kolejniosc rozdzialow była calkowicie odwotna, w pierwszej kolejnosci rozdzial o prezydenncie, potem rada ministrow, sejm, senat- tamta konstytucja nie bydowala struktury na pdistawie trojpodzialu wladzy, prezydent najwazniejszy jemu podlegal rzad i parlament, na koncu wladza sądownicza

Relacje pomiedzy 3 organami mogą ukladac się inaczej w innych panstwach niż w polsce, chociaz istnire również trojpodzial wladzy w nich

W stanach zjednczonych czy francji to prezydent odgrywa najwieksza role w państwie

w stanach wladza wykonawcza jest jednoczlonowa, tylko prezydent, nie ma rady minisrów w europejskm znaczeniu

we francji czy rosji, wladza wyk jest dwuczlonowa, ale kolejnosc jest odrotna niż u nas, we francji jako 1 prezydent tak samo w rosji i na ukrainie, obok prezydenta jest rada minsitrow z prezmierem na czele

Zróznicowane systemy rzadów

• w polsce- system parlamentarno gabinetowy- na 1 miejscu parlament, na 2 gabinet aa na 3 prezydent

• w stanach - system prezydecki- brakuje rządu, takto 3podzial jest, 1 prezydent, 2 kongres

• we francji, rosji- system prezydencko- parlamentarny- na 1 miejscu jest prezydent , od kilku lat w rosji raczej premier odgrywa wieksza role;p, we francji pozycja premiera nie jest silna
  

Władza ustawodawcza

sejm i senat- 2 organy pełaniace funckej ustawodawcze

zasada dwuizbowego parlamentu!

Nie zawsze w polsce były 2 izby, w okresie międzywojennym 1919-1922 itnial tylko sejm ustawodawczy

konstytucja marcowa przewidywala 2 izby ale do 1922 działała 1 izba

w konstytucji kwietniowej- parlament 2 izbowy

po 2 wojnie światowej znowu wrócono do parlamentu izbowego, zlikwidowano senat- krajowa rada narodowa

1947-1952- sejm ustawodawczy, parlament 1 izbowy- zklikwidowany senat po 2 wojnie śwatowej

od 1944 parlament jednoizbowy

na uchodźstwie nie było parlamentu

od 1989 - w noweli kweitniowej przywrócono senat do dziś

Relacje między tymi 2 izbami

1. sejm może być izbą ważniejszą

2. senat moglby być izba wazniejsza

3. zasada rownorzednosci izb

W 1989 roku została przyjęta 1 koncepcja- izba wazniejsza jest sejm

w innych krajach bywa inaczej w stanach np. izby są równe

Kadencja sejmu i senatu

Kadencja- dotyczy kazdego organu które pochodzi z wyborów powszechnych; to okres na który wybieramy te osoby (poslow senatorow prezydenta radnych, wójtow, burmistrzow), czyli udzielamy im pelnomocnictea do sprawowania tych urzedow, do sprawowania wladzy, udzielamy im mandatów przedstawicielskich, jest ograniczony czas sprawiowania mandatu

4 letnia- sejmu, senatu, radnych , burmostow.. itp.

wybory do 2 izb w tym samych dniu

wybory samorzodowe w innym dniu, ale w tym samym dniu kazdy organ samorzadowy

kadencja prezydenta- 5 lat

w innych krajach- w stanach prezydent 4 lat

we francji 5 lat

w rosji 4 lata

Parlament

stany- 2 lata, izba reprezentantów, senatorow na 6 lat

te krotkie kadencje wynikaja z zasady suwerennosci narodu, , w ramach tej zasady powinni obywalteel wybierac przedstawicieli w miafre często

1. rozpoczęcie kadencji
   Kadencja sejmu rozpoczyna się w dniu złożenia ślubowana, w dniu 1 posiedzenia sejmu, 1 posiedzenia sejmu zarzadza prezydent najpozniej 30 dnia po wyborach, posel czy senator nie może rozpoczac funcji dopoki nie zloza slubowania , prezydenta kadencja tez się zaczyna w dniu slubowania

2. zakońćzenie kadencji
   kadencja konczy się w przeddzien 1 posiedzenia sejmu nastepnej kadencji. Do ostatniego dnia w przed dzien posiedzenia nowego sejmu mogly by się odbyc posiedzenia starego sejmu. Konstytucjs nir przewiduje przerwy meidzy kadencjami!!!!!

3. skrócenie kadencji
   Decyzje o skrocenie kadencji mogą podjac 2 organy : sejm i prezydent, nie uczestniczy w tej decyzji senat, nie uczestniczy także rzad
   Rola sejmu: art 98, pkt , skrocenie kasencji sejmu oznacza jednczesne ksrocenie kadencji senatu ale senat n ie pdejmuje decycji; 2/3 ustawowej liczby poslow podejuje te decyzje (ustawowa liczba poslow to 460 posłow, nie obecnych poslow, tylko wszysrtkich, czyli potrzeba 307 głosów)
   w 2006 i 2007 roku mialy miejsce taka sytuacja- skrócono kadencje. Konstytucja nie uwzglednia przyczyn z jakich może być skrocona kadencja bo przyczyna może być jakakolwiek
   w 2007 roku przyczyna były spory wewnatrz koalicji
   1991 rok- wybory odbyy się po 2 latach, bo ustrój uległ zmianie dlatego skrócono poprzednia kadencje
   w innych państwach - w wielkiej brytanii - skracanie kadencji jest tam powszechnie stosowane, skrocenie izby gmin nie oznacza skrcenie kadencji izby lordow, bo ona nie pochodzi z wybirow, decyzje formalnei podejmuje krolowa, faktyczana decyzje podejmuje premier
   w stanach zj nie można skrócić kadencji zadnej izby
   rola prezydenta: prezydent nie może z jakiegokolwiek powodu skrocic kadencji sejmu, według naszej konstytucj wladza premiera jest slaba, nie może dowolnie rozwiazywac kadencji izb
   w konstytucji kwietniowej prezydent mogl skrocic kadencje sejmu z dowolnego powodu bo był innhy ustrój, prezydent nadzedny ; art 98, pkt 4, konstytucja przewiduuje 2 przycztny z wpowodu których prezydent może skrocic kadencje sejmu:
   a. powoływanie rządu, gdy 3 proba powolania rządu nieudana to dopiero wtedy prezydent musi skrocic kadencje, nie od razu art 155 pkt 2, zasiegniecie opinii marszalkow w tym wzgledzie (art 98) tylko co do dnia ;p
   b. fakultatywne skrócenie kadencji sejmu, prezydent może , 14 dni ma na zastanowienie się po zasiegnieciu opinii marszałków, mogą go namówić zeby tego nie robił; tą przyczyną jesrt nieuchwalenie ustawy budzetowej w okreslonym terminie art 225 konstytucji, po 14 dniach prezydent to uprawnienie traci!! 4 misiace ma parlament na dostaerfczenie prezydentowi ustawe do podpisu
   
   Do tej pory żaden z tych powodów nie był w polsce wykorzystany!!!
   Postanowienie maej konstytucji z 1992 roku- porownujac postanowienia malej i owczesnej konstytucji, zmiejszenie roli prezydenta , według malej konstytucji przyczyn skrocenia kadencji sejmu były 4 , dziś tylko 2 , więc zmiejzenie kompetencji prezydenta w konstytucji z 1997
   w malej konstytucji proces powolania rzadu mial 5 etapow nie 3, po 3 mogl, po 5 już musiał, ustawa budzetowa ta samo (była nawet próba wtedy zastosowania jej , konflikt ) jeżeli ustawa budzetowa w ciagu 3 missiecy nie zostanie uchwalona przez sejm i senat to prezydent mogl skrocic kadencje, 4 przyczyna w malej konstytucji która była wtedy zastosowana, wotum nieufności dla rządu przez parlament udzielone. Zwykłe wotum nieufności dla rządu, niepowolujac nowego premiera to wtedy prezydent albo przyjmuje dymisje rzadu albo skraca kadencje sejmu- stalo się to w 1993 roku
   
   Kadencja skrócona kończy się (art 98 pkt 6) w przeddizen pierwszego posiedzenie sejmu nast. Kadencji

w malej konstytucji od razu, , 1993 była przerwa między kadencjami

4. przedłużenie kadencji-
   
   Decyzje o przedluzeniu kadencji sejmu i senatu ART 228 konstytucji, nikt nie ma takiej kompetencji , jest to skutek uboczny jakiejs innej sytuacji która w panstwie zaistnieje:

stany nadzwyczajne , wybory mogą się odbyc 90 dni od zakonczenia stanu nadzwyczajnego

Wykład 9.03.11

Tekst ustawy 5.01.2011 kodeks wyborczy mieć

Immunitet poselski i senatorski

Wszystkie regulacje prawne uprawnien są identyczne dla posłów i senatorów z 1 róznicą, mozliwosc uchylenia immunitetu polelkisego inna niż senatorskiego pod wzgledem tego kto może uchylić, polelskiego na wniosek rady poselskiej, senatorskiego na wniosek rady senatorskiej

Immjunitet przysluguje nie tylko poslom i senatorom, są inne rodzaje immunitetów

Nazwa pochodzi z języka lazinskiego immunitas - tym pojeciem poslugujey się dla okreslenia wielu rodzajow immunitetow

To slowo oznacza iż ktoś lub coś kou przysluguje immunitet-niepodleganie ogolnym regulacjom prawnym (jest to pewnego rodzaju wyjątek od norny)

podzial immunitetów

1. osobowe- przysluguje on osobom- najbardziej jest on rozbudowany

2. rzeczowe- przysluguje on rzeczom w ramach immunitetu dyplomatyczny, bagaż dyplomatyczny, placówki konsulaty,, teren, przedstawicielstwo dyplomatycZne majace placowke w innym państwie podlega państwu rodzimemu

Osobowe:

1. parlamentarny-(poselski, senatorski)

2. sędziowski

3. prokuratorski

4. adwokacki

5. radcowski

6. dyplomatyczny- osobom pracujacym w sluzbach dyplomatycznycb

7. innym osobom piastującym wysokie urzędy państwowe , prezes NIK, rzecznik praw obywatelskich itd..

Instytucja immunitetu ma za zadanie dac ochrone osobom , które pelnia funkcje

Immunitet parlamentarny- budzi wiele kontrowersji od 20 lat, w okresie PRLU istniala ta instytucja ale w tamtym okresie ten problem nadużywania immunitetu przez parlametarzystow nie był zjawiskiem tak powszechnym jak dziś. W okresie PRLu posłowie byli grzeczni:D

Zlikwidowanie immunitetu parlamentarnego - wielu by tak chciało , jest to jednak nieuzasadnione, ale regulacje immunitetowe powinny być w jakiś sposob zreformowane , nie wchodzi w gre likwidacja tej instytucji

Regulavje immunitetowe- przywilej przyslugujacy poslowi czy senatorowi, chroni ich przed pewnymi konsekwencjami za ich dzialania, chronia ich przed odpowiedzialnoscia karna za popelnione przez nich przestepstwa- to zdanie nie jest prawdziwe choc wielu tak sadzi, immunitet nie chroni poslow czy senatorow przed odpowiedzialnoscia karna, to by była przesada lekka :D

Immunitety chroni izbę parlamentarna jako instytucje przed naciskiem ze strony innych organow szzegolnie wykonawczych, daje izbie niezaleznosc od innych organów, decyzje inaczej mogly by być anipulowanie, zakwianie zasady podzialu i rownowazenia wladzy - źle

Są 3 rodzaje immunitetów parlamentarnych. Każdy dotyczy innej sfery działalności posła czy senatora

1. immunitet materialny- w doktrynie bywa okreslany jako( indemnitet, nieodpowiedzialnosc, brak odpiwiedzialnosci za pewne działania)
   art 105 pkt 1- przedmiotem immunitetu jest wszystko co czyni poseł w związku z sprawowaniem mandatu poselskiego, wszystkie działania o charakterze poselskim
   Konsekwencje, skutki immunitetu materialnego- za t działania miessczace się w pojeciu wyk mandatu poselskiego posel nie może być pociagniety do odpowiedzialnosci, do żadnej odpowiedzialności ; czas trwania immitetu- od czasu powołania na posła lub senatora- ogloszenie wyników wyborów, w czasie trwania mandatu, po jego wygaśnięciu też- do śmierci- jest on bezwględny jeśli chodzi o czas trwania, tego immunitetu nie można także uchylić- ani sejm czy senat ani sam posel nie może się go zrzecz- ma charaktet bezwględny- jest to gwarancja mandau wolnego. Poseł może wyk mandat według własnego uznania ;
   Za działalność parlamentarną poseł, senator odpowiada jedynie przed sejmem- odpowiedzialność dyscyplinarna
   W związku z wyk czynności poselkich czlonek parlamentu mzoe naruszyc prawa osob 3 również praw osobistych, w tym przypadku posel może być pociagniety do odpowiedzialnosci alty tylko za zgodą Sejmu- jest to część immunitetu parlamentarnego

2. immunitet formalny- regulacje prawne dot tego immunitetu zawarte są w punkcje 2,3,4 art 105. immunitet formalny obowiązuje od wyników wyborów do dnia wygaśnięcia mandatu. Więc jest czasowo ograniczony, immunitet formalny wygasa nie w dniu konca kadencji tylko w dniu wygasniecia jego mandatu, w większości przypadków jest tak że mandat wygada zw dniu zakonczenia kadencji ale są tez inne przypadki (o nich pozniej); Immunitet formalny obejmuje tylko odpowiedzialność karną we weszelkich jej aspektach, posel, senator nie może być pociagniety do odpowiedzialnosci karno- sadowej, odpowiedzialnosc za pop przezstepstwa i wykroczenia (do 2001 r były kolegia wykroczen które nie były sądowi- od 2001 sądy grodzkie), odpowiedxialnosc karno- skarbowa, odpowiedzialnosc karno-mandatowa- nie oznacza to ze jest bezkarny ale za zgoda sejmu,
   bez zgody sejmu odpowiedzialnosc cywilna, gospodarcza - nie dotyczy immunitetu; immunitet formalny może być uchylony, ma charakter względny, sejm może w drodze uchwały 2/3 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłow może uchylić immunitet formalny, inni mogą składać wnioski do sejmu, jeśli sejm podejmie uchwale taka - uchylenie immunitetu formalnego na czas trwania postepowania w danej sprawie, osoba wobecd której prowadzi się postepowanie może kandydowac i nawet wybrana na posla czy senatora :D, gdyby posel mial 2 postepowania to musi mieć 2 uchylenia immunitetu przez sejm; jeśli sejm nie ychyli wiekszosca glosow immunitetu formalnego - niemożność kontynuowania tego postępowania karnego, ulega zawieszeniu do czasu wygaśnięcia mandatu i po zakońzeniu kadencji, wtwedy postepowanie będzie wznowione i prowadzone na normalnych zasadach; jeżeli ta osoba będzie kandydowac w kolejnych wyborach (ma postepowanie zawieszone) może kandydowac i może być wybranym;p więc może się migać , upływ czasu spowoduje przedawnienie i dupa! Ale nie nie nie!! w pkt 3 w przyoadku zawieszenia ulega zawieszeniu upływ czasu , więc Fajnie.; do 1997 roku jedynym podmiotem który mogl podejmowac dezycje o uchyleniu immunitetu był sejm i senat, konstytucja wprowadzila istotna zmiane w pkt 4 art 105 - posel może wyrazic zgode do pociagniecia do do odpowialnosci karnej, wtedy jest zawieszenie immunitetu- gdy postępowanie się zakonczy przez koncem kadencji to odzyskuje immunitet formalny

3. immunitet nietykalności poselskiej czy senatorskiej, pkt 5 art 105- nie może być zatrzymany lub areaztowany bez zgody sejmu, nie może być pozbawiony więc wolnosci, zaka naruszenia nietykalnosci osobistej. - jest to przywilej względny. Bo za zgodą sejmu można zatrzymać
   Kiedy posła można zatrzymać bez zgody sejmu? Gdy się go ujmie na gorącym uczynku lub jeśli jest to konieczne dla zapewnienia prawidłowego toku postępowania

Art 105 konstytucji

Te przywileje wynikające z immunitetu formalnego czy materialnego i nietykalności są nie tylko przywilejami posłów ale także chronią niezależność izby

-Immunitet formalny- brak odpowiedzialności umożliwia izbie reprezentowanie interesów narodu jeśli posłowie nie zgadzają się na podporządkowanie się dyscyplinie partyjnej

instytucje które mają większe znaczenie dla zapewnienia niezależności izby

-Immunitet materialny-

-Nietykalność poselska- gdyby posłom nie przysługiwał ten immunitet to można by było naruszyć niezależność izby,

Wykład 10.03.11

Organizacja wewnętrzna sejmu i senatu- organy wewnętrzne zarówno kierownicze jak i pomocnicze

Sama konstytucja reguluje ten zakres w okraniczonym stopniu- w konstytucji znajduje się generalne odesłanie do regulaminów izb - art 112

Regulaminy są to uchwały dwie odrebne sejmu i senatu , kazda izba decyduje o sprawach wew dot organow izby jak i trybow postepowania, glosowania itp....

Wykluczona jest w tym przypadku forma ustawy- w uchwalaniu ustaw biora udzial 2 izby jak również np. prezydent, a sprawy wewnętrne powinny być regulowane tylko przez samą izbę- zasada autonomii w sprawach wewnątrzorganizacyjnych- zakaaz ingerencji innego organu w sprawy wew izby

Jedyną formą aktu nornaltywnego gwarantuje autonomie izb - uchwała - akt niskiej rangi

Uchwała zgodnie z konstytucją nie należy do źródeł prawa powszechnie panujacego, akty ni zszej kategorii, zaliczamy je aktow prawa wewnętrznego

Regulamin- akt wewnątrzorganizacyjny sejmu i senatu

Ze względu na char materii jaka jest uchwalana w tym regulaminach są to zagadnienia o waznym zanczeniu- źródlo prawa konstytucyjnego- funkcjonowanie parlementu

Regulamin sejmu- uchwała z 1992 roku

Uchwała senatu z 1990 roku, po przywróceniu senatu w 1989 roku

Te 2 uchwały nie brzmią tak samo jak pierwotnie, Są one często nowelizowane, uchwała sejmu była nowelizowana ponad 100 razy

Organy wewnętrzne sejmu i senatu

• organy kierownicze
  * Marszałek sejmu i senatu- organ jednoosbowy
  *Prezydium sejmu i senatu- organ kolegialny
  *Marszałek Senior- prezydent wyznaczajac pierwsze posziedzenie wyznacza marszalka seniora, jest on tymczasowym urzedem, jest to jeden z najstarszych wiekiem poslow i senatorow
  Zadania- otworzenie pierwszych obrad sejmu/senatu, na pierwszym posiedzeniu 1 punkt składanie ślubowania marszalka seniora. Treść ślubowania określa konstytucja (konst 104 art) zeby usprawnić ślubowanie marszalek pwoluje 2 poslow do pelnienia funkcji tymczasowych sekretarzy, przebieg ślubowania: odczytywana jest najpierw treść tego slubowania a następnie sekretarze wyczytuja nazwiska wszystkiech poslow i senatorow alfabetycznie, posel/senator wstaje z miejsca i mowi „slubuje” „tak mi dopomóż Bóg”
  po wywołaniu wszystkich posłów tworzy się prokotół z tego slubowania, jeśli posla,senatora nie ma to na nast. Posiedzeniu je składają a jak odmowi slubowania to traci mandat
  Marszalek senior wyboera marszalka sejmu/senatu następnie, są zglaszzani kandydaci, najczescej jest to 1 kandydat ustalalany wczesniej przed posiedzieniem, przedstawiciel zwy klubu po ostatnich wyorach , wyjątkiem jest wielka brytania gdzie spiker izby nie może nalezeć do żadnego klubu czyli nie jest czlonkiem partii, bezpartyjny

Marszałek sejmu/senatu powoływani na czas nieokreślony, maksymalnie do końca kadencji, ale gdy nastąpią inne okoliczności może nastąpić zmiana w trakcje kadencji, albo na skutek zrzeczenia się (sejm musi uchwale na ten temat) wicemarszalkowie tak samo, są powoływani na czas nieokreslony

Marszałek senior przestaje być marszałkiem seniorem z chwilą uchwalenia marszałka sejmu.senatu- urząd przestaje istnieć
Marszałek sejmu,senatu wybiera następnie wicemarszałków, konstytucja i regulamin nie okresla liczby wicwarszalkow, ilosc marszalkow zalezy od liczby klubow w sejmie, senacie, jeśli 3 kluby- 3 wicemarszalkow ajakby klubow było dużo jak w 91 roku podjeto uchwale ze 5 wicemarszalkow z najwiekszych klubów, obecnie 4 wivemrszalkow

prezydium sejmu/senatu- marszalek+wicemarszałkowie

art 110 konst pkt 2, regulamin sejmu,senatu - są inne zadania dla sejmu i inne dla senatu

kazdy z członków prezydium ma po 1 glosie, prezydium ma inne zadania niż marszalek

• organy pomocnicze-

• konwent seniorów- nazwa tego organu jest nie końca adekwatna:D Organ o charaktze doradczym dla organów kierowniczych, wydaje opinie przy podejmowanu decyzji przez marszalka , może zgłaszać pewne sugestie przy decyzjach org kierowniczych; grono osób, organ kolegialny w ramach organizaowania wspolpracy, wpoldziałania między klubami poselskimi/senackimi , te funkcje opiniodawcze jest uwarunkowana , uzasadniona składem tego konwentu seniorów: marszalek sejmu (przewodniczący), wicemarszałkowie, przedstawiciele wszystkich klubów poselskich/senatorskich (nie muszą być przewodniczącymi)
  Nie każdy poseł/senator musi należeć do klubu,, są jeszcze koła (3-14), koła mogą być poza lub wewnątrz klubowe - koła międzyklubowe- koło kobiet- posłowie z roznych klubów

koła poselskie - nie w konwencie seniorów, chyba że koła poselskie stworza porozumienie między kołami będzie liczylo przynajmniej 15 posłow to mogą powolac 1 przedstawiciela do konwentu seniorów

Marszałek sejmu jest też przewodniczącym zgromadzenia narodowego~!!!!!!***

• komisje sejmowe i senackie- konstytucja w sposób ogólny stanowi o tych organy art 110 i 111 , 112

Komisje sejmowe

Sejm może pow 2 rodzaje komisji:

• komisje stałe - powolywane na okres calej kadencji, maja okreslony zakres zadac, ilosc tych komisji i nawzy są ymienione w regulaminie (obecnie 28 komisji stałych)

• komisje nadzwyczajne- powolywane nie na stale (niestałe inna nazwa= synonim) jest powolywana dla wyk okreslonego zadania dopoki zadanie nie zostanie spelnione, dla takich spraw które nie mieszcza się w ramach konpetencji komisji stałych
  Komisja śledcza jest komisją nadzwyczajną!!! art 111- szczególny charatker tej komisji i jej zadań ustrojodawca uznał za stosowane uregulowanie jej w konstytucji, ale jest nadzwyczajna!!! Te komisje śledcze- tylko ona ma szczególną podstawę prawną dla swej działalności , to ją odróżnia od stałym i innych nzadzwyczajnych- komisje stale działaja na podstawie regulaminu sejmu

(wyj komisja odpowiedzialnosci konsty) komisja sledcza reguluje ustawa, !!!! Ustawa o komisji śledczej; obradowanie oparte na ustawie ale tez na kodeksie postępowania karnego, zeznania przed komisja sledcza są pod przysiega, przy innych komisjach nie składa się przysiegi!!

Komisje stałe- 28 w sejmie- ich charakter jest zroznicowany , 2 katwegorie

• problemowe- nie naleza do zadan zadnego resortu zadania ich, np. komisja regulaminowa i spraw poselskich- zajmuje się wszystkim co dotyczy regulaminu i posłów; komisja etyki poselskiej, komisja odpowiedzialnosci konstytucyjnej- jest to specjalna komisja , istnieje od 1982 roku do dziś, komisja powstala wtedy bo powstal trybunal stanu, rozpatryje wszystkie wnioski które wplywaja do sejmu w związku z postawieniem kogoś przez trybunalem stanu/ dziala w oparciu o kodeks postępowania karnego - wyjątek wraz z komisjami śledczymi ale ta jest stała

• resortowe (ich wiecej)- ich zakres zadań pokrywa się z zakresem działań jakiegoś resortu, nazwa ich jest identyczna z mnisterstem który dziala w jakims resorcie np.; ministerstwo zdrowia- komisja zdrowia itd., zajmuja się wsystkim tym czym zajmuje się dany resort- sprawuja kontrole itp

Komisje senackie- mają charakter opiniodawczy, 2 kat komisji

• stałe

• nadzwyczajne

Na podobnych zasadach jak sejmowe

W skład komisji wchodza członkowie tylko posłowie/senatorowie, nie muszą być koniecznie czlonkami wszyscy, marszalek i wicemarszalkowie tym bardziej

Zadania tych komisji senackich stałych są podobne, są pewne róznice jednak

Różnice:

• jest 14 komisji stałych , one dziela się na resortowe (większość)(nie ma komisji odpowiedzialności senatorskiej, bo to sejm odpowiada za to, a jest komisja regulaminowa i etyki senackiej) i problemowe (komisja regulaminowa i spraw senatorskich i etyki- w jednej komisji, w sejmie rozdzielone , nie ma w senackiej komisji odpowiedzialności konstytucyjnej bo uchwale o post w stan oskarżenia podejmuje sejm, jedynym wyjątkiem będzie kwestia gdyby w stan oskarżenia miał być post prezydent- wtedy zgromadzenie narodowe, ale u innych tylko sejm.

• Komisje nadzwyczajne- komisje konstytucyjne, szczególne projekty

• w senacie nie mogą być powoływane komisje śledcze!

Sejm tylko posiada uprawnienie kontrolne nad rządem dlatego w senacie nie ma komisji śledczej

Wykład 16.03.11

Kompetencje Parlamentu

Relacje między 2 izbami- Gdy te 2 izby współdziałają ze sobą, to sejm ma głos decydujący

Niektóre kompetencje są należą wyłącznie do sejmu, np. funkcja kontrolna

Funkcje Parlamentu:

1. Ustawodawcza- ustawy

2. kreacyjna - powoływanie innych naczelnych organów państwowych

3. kontrolna- sprawowanie kontroli nad niektóymi organami

2 podział

1. ustrojodawcza- czyli okreslanie ustroju państwa, decydowanie o ustroju danego panstwa, uchwalanie konstytucji i dokonywanie zmian w ten konstytucji
   w latach 89-97 była to funkcja wiodąca - likwidacja komunizmu, po 97 roku parlamenty wyk tą funckje bardzo rzadko ( 2 takie przypadki, choć prób było wiele)

2. ustawodawcza- uchwalanie ustaw- Nie tylko Sejm i senat mają te funkcje , w uchwalaniu ustaw uczesnitcza rowneiz prezydent , rada ministrow, premier, organizacje spoleczne, stowarzyszenia, obywatele (inicjatywa ludowa), ale parlament ma głos ostateczny w uchwalaniu ustaw a ścislej mówiąc w sejmie

Tryb uchwalania ustaw zwyklych

Etapy uchwalania ustaw, tryb ustawodzwczy, droga ustawodawcza

1. opracowanie projektu ustawy- KAŻDY może opracować projekt ustawy, [uchwała Rady Ministrów (zasady techniki prawodawczej) jakie wymogi muszą spełniać projekty ustawy tam są określone]

2. inicjatywa ustawodawcza- wniesienie projektu ustawy do sejmu, przedłozenie sejmowi, nie przysluguje kazdemu podmiotowi, jest to dokladnie okreslanie- prawo wniesienia projektu ustawy do sejm, art 118 - przysługuje posłom [grupa co najmniej 15 posłów (mogą to być kluby, partie itd) lub komisje sejmowe (liczebość jej już nie ma znaczenia)] -[ posłowie nie przygotowują projektów ustaw sami;p zazwyczaj powołane są do tego określone komisje, znawcy , profesorowie z danej dziedziny]; senatowi (izbie jako całemu organowi, musi to być uchwała senatu w sprawie danego projektu); prezydentowi RP (sam nie pisze tego projektu- pracownicy kancelarii prezydenta z reguły, lub powołani są fachowcy znawcy); Rada Ministrów (organ kolegialny- powstaja one w okreslonych ministwerstwach, nie pisza sami ministrowie, tylko pracownicy ministwrstw, pozostali ministrowie mogą wyrazac swoje opinie , ostateczna uchwale podpisuje premier); Inicjatywa Ludowa (grupa co najmniej 100 tys obywatwli majacych prawo wyboerania do sejmu)

Wykład 17.03.11

3. prace w sejmie nad projektem ustawy- wszystkie projekty ustaw są przedstawiane najpierw sejm, wszystkie prace nad projektami ustaw rozpoczynaja się w sejmie- tak jest w polsce. Do każdego projektu ustawy musi być załączone uzasadnienie. Najwięcej projektów wpływa od Rady Ministrów
   Decyzja o kolejności rozpatrywania projektów należy do marszałka sejmu, marszałek wywowdzi się z partii rządzącej więc w pierwszej kolejnosci będą rozpatrywane projekty poselskie swojego ugrupowania
   Wyjątkami się pilne projekty ustaw- poza wszelką kolejnością
   art 199 i 120 konstytucji- sposób rozpatrywania decyzji do poszczeólnych aktow w sejmie
   Każdy projekt jest rozpatrywany osobno, ale są wyjątki gdy wszystkie projekty dotyczą tej samej kwestii np. projekty ustaw o partii politycznej, projekty ustaw o związkach zawodowych
   Marszałek zarządza rozpatrywanie grupowe tych projektów
   Pierwsze czytanie może odbyć się nie wcześniej niż 7 dnia od przekazania posłom projektu ustawy, Posłowie mają czas na zapoznanie się z jej treścią
   3 czytania-poszczególne etapy drogi ustawodawczej, na kazdym etapie są dokonywane inne czytanie
   1 czytanie ma charakter wstępny, zapoznawczy, zgodnie z regulaminem sejmu 1 czytanie mozeprzyberac 2 formy w zaleznosci od forum na jakim 2 cyztanie się odbywa”
   - czytanie plenarne- na forum całego sejmu
   - czytanie komisyjne- przeprowadzane na posiedzeniu komisji jednej albo kilku
   Decyzje o formie 1 czytania decyduje marszalek sejmu
   Jakie na posiedzeniach planarcnych tylko
   zmiany budzetowej. Ordynacji wyborczych, o zmianie konstytucji, o kodeksach i zmian kodeksu, o ustroju i zakresie dzialania naczelnych organów państwowych
   1 czytanie: wystapienie wnioskodawcy, kto będzie reprezentantem projektu trzeba wskazac- nie odczytuje tylko referuje główne zalozenia tego projektu
   - następnie odbywa się dyskusja, nie dotyczy ona szczegółów , powinna dać poglad czy ten projekt w ogóle jest potrzebny czy się nadaje, czy jest debatowac na temat tego projektu czy nie
   Nie zgłasza się poprawek na 1 czytaniu, jedynie wniosek o odrzucenie projektu w całości- bardzo często się to zdarza
   - po zamknięciu dyskusji, jeśli jest to gosowanie plenarne marszalek daje pod glosowanie odrzucenie projektu w calosci
   - w komisjach- komisje nie mogą głosować, jest to organ piniodawczy , może wniesc wniosek o odrzucenie, rozpatrywanie wniosku dopiero na 3 czytaniu
   - sejm kieruje go do wlasciwych komisji , jeśli był w komisji to zostaje w komisji
   - prace komisji po 1 czytaniu- komisja ustawodawcza- od strony redakcyjnej , ocenia projekt, czy język jest zachowany, czy odpowiada wymogom , czy jest zgody z konstytucja, prawem europejskim, kwestwie formalne, a komisje resortowe - kwestie merytoryczne projektu ustawy
   - efektem prac komisji jest sprawozdanie ; gdy są poprawki to w sprawozdaniu tez muszą się znalezac nawet jak są to poprawki mniejszosci , bo to sejm decyduje
   w 2005 r weszla w życie ustawa o działalności lobbingowej w procesie tworzenia prawa, zanik projekt trafi pod rozpatrzenie merytoryczne komisji to wysłuchanie publiczne następuje - dopiero potem rozpatrywane przez komisje, sugestwie lobbystów w sprawozdaniu tezż
   - przewodniczacy komisji wysyla sprawozdanie marszalkowi sejmu który przesyla je do 2 czytania.

2 czytanie
- najpozniej 7 dni od dolaczenia poslom sprawozdania
- posel sprawozdawcza przedstawia ogolne kwestwie srpawzdania
- marszalek zarzadza dyskusja, o charaterze szczegółowym; nad propozycjami komisji
- posłowie mogą zgłaszac na 2 czytaniu kolejne poprawki , ma to prawo grupa co najmniej 15 posłow, rada ministrow , przewodniczacy kol poselskich, przedstawiciel porozumienia poselskiego, ale tez przedstawiciel projektu
- gdy dyskusja zostanie zamknieta, marszalek zamyka 2 czytanie, można przystapic do 3 czytania, natychmiast na tym samym posiedzeniu,albo nastepnego dnia albo na nastepnym posiedzeniu
Wyjątek: w trakcie 2 czytania zostana zgloszone nowe projekty które nie były rozp w komisji, marszalek wysyla projekt ponownie do komisji, komisje rozp projekt z nowymi poprawkami

3 czytanie:
- przedstawienie sprawozdania na temat nowych poprawek jeśli były dodatkowe poprawki
- przeprowadzane są glosowania; 3 fazy głosowania
* głosowanie nad wniosekiem o odrzuceneim projektu w calosci (jeśli został taki wniosek zlożony)
* głosowania nad poprawkami zgłosoznymi przez komisje czy inne podmioty, kazda porpawa glosowana indywidualnie chyba ze nad poprawkami niektorymi nie zostana glosowane, jeśli jakieś poprawki są sprzeczne ze soba to jak się nad jedna glosuje to nad druga sprzeczna już nie, jeśli poprawki dotycza tej samej kwestii marszalek powiniem rozpocząc od glosowania nad poprawką najdalej idącą
* głosowanie nad przyjęciem projektu ustawy, czyli głosowanie nad uchwaleniem wraz z przyjętymi poprawkami. Może ono odbyc się bezwlocznie po innych glosowaniach ale nie musi , marszalek może odroczyc to gkosowanie na następny dzien albo na dzien następnych obrad
* wysyła się do komisji ustawodawczej cały projekt z poprawkami jeśli ma się wątpliwości że projekt nie jest spójny i zgppdny ze soba; oraz należy ujednolicić numeracje projektu ustawy i dopiero wtedy to głosowanie

art 120- w głosowaniu musi wziąc udział co najmniej połowa ustawowych liczby posłów, sama obecność nie wystarczy- kworum
sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów
więcej głosów za niż przeciw jest potrzebnych- gdy w glosowaniu wzielo udział 300 posłów, to gdy jest 1 głos za , 0 przeciw , a 299 wstrzymujących się to większość zwykła jest zachowana i ustawa wchodzi
Większość kwalifikowana- są wyjątkami od większości zwykłych, stosujemy je gdy konstytucja lub inne przepisy to przewidują, np. ustawa o zmianie konstytuvji art 235 - w sejmie 2/3 glosow w senacie bezwgledna większość; ratyfikacja umowy miedzynarodowywe; w sejmie i senacie 2/3 glosow; skrocenie kadencji sejmu na podstawie wlasnej uchwaly 2/3 ustawowej liczby posłów, i inne patrz w konstytucji
Większość bezwględna- ponad połowa glosującyhc, ogolna liczbe glosow dzielimy na pol i dodajemy jeden lub pół głosow w zaleznosci czy liczba poslow jest parzysta czy nie parzysta; glosow za kusi być więcej niż suma gosow przeciw i wstrzymujacych się
Większość absolutna- art 158 , 159- ustawowa liczba posłow , nie obecnych

Sposoby głosowania w sejmie:

3 rodzaje głosowania
* głosowanie elektroniczny , z wykorzystaniem urządzenia do elektronicznego liczenia głosów od 89 roku ,
* gdy się komputer popsuje to liczą podniesione ręce :D
* głosowanie imienne, przy udzielaniu np. wotum zaufania czy nieufności- kazdy z posłów otrzymuje kartke , posel zaznacza odpow, potem wrzucaja swoje glosy

Wszystkie 3 formy głosowania są JAWNE

Wycofanie projektu ustawy - art 199 pkt 4, wnioskodawca może wycofać projekt ustawy do 2 czytania,

4. prace w senacie nad projektem ustawy

5. fakultatywny, może być lub nie to zalezy od sejmu- jeśli senat nie zgadza się z ustawa uchwalono przez sejm lub proponuje poprawki- ponowne prace w sejmie- decyzja ostateczna

6. przekazanie ustawy prezydentowi w 2 różnych sytuacjach: jeżeli senat się zgadza z ustawa, to ustawa przekazana od razu przez marszalka senatu, jeśli są ponowne prace sejmu to marszalek sejmu przekazuje- charakter obligatoryjny

7. - podpisanie ustawy przez prezydenta- prezydent zgadza się -> ogłoszenie w dzienniku ustaw → wejście w życie
   - jeżeli prezydent się nie zgadza to ją wetuje, ponowne skierowanie ustawy do sejmu-> prace w sejmie , może je przyjac lub weto odrzucic, jeśli odrzuci czyli uchwali ustawe ponownie kwalifikowana wieksziscia 3/5 głosów- to prezydent musi ustawe podpisać-> ogłoszenie w dzienniku ustaw → wejście w życie (odrzucenie weta nie oznacza ze może ja skierowac do trybunalu, musi już ja podpisać)
   - prezydent może skierowac ustawe do trybunalu konstytucyjnego, tylko gdy nie zostala wetowana, Decyzja trybunalu: jeśli uzna ustawe za zgodna z konstytucja- prezydent musi ustawe podpisać; jeśli uzna ja za sprzeczna z konstytucja to wtedy (do 97 roku prezydent ustawy nie podpisywal i koniec drogi ustawodawczej, ustawa upadała) od 97 roku 2 mozliwosci

• ustawa nie wchodzi w życie, nie podpisuje jej

• prezydent ustawe podpisuje ,zarzadza ogloszenie w dzienniku ustaw i wchodzi w zycie- ale jest to mozliwe tylko wtedy sprzecznosc dotyczy 1 czy kilku artykulow nie cala jest sprzeczna, omija się jedynie te sprzeczne artykuły, wchodza w życie tylko te artykuły które są zgodne z konstytucją

• gdy tylko 1 lub 2 są sprzeczne prezydent podpisuje ustawe z pominieciem tego art lub z porozumieniem z marszalkiem sejmu kieruje ustawe do sejmu by mógł wnieść pprawki, potem idzie do senatu, i prezydent otrzymuje poprawione artykuły i ją podpisuje dopiero

Alternatywnosc tych 2 decyzji (weto i zgłoszenie do trybunału) prezydenta istnieje dopiero od 1997 roku. Wczesniej mogl zawetowac a jak weto odrzucone mogl jeszcze skierowac ja do Trybunalu, teraz już nie :D

W stosunku do niektorych ustaw weto nie przysluguje prezydentowi - np. w sprawach budzetowych

3. uchwałodawcza
   
   te 3 to prawotwórcze

a. określanie zasadniczych punktów polityki państwa w róznych dziedzinach , w sprawach finansowych, budzetowych, uchwalanie planów finansowych (uchwały), podejmowanie uchwał w zakresie kierynku polityki zagraniczej, czy polityki wewnętrznej no poltyki rolnej czy ochrony środowiska (?)

4. funcja kreacyjna- powoływanie lub udział w powoływaniu organów państwowych

5. funkcja kontrolna- sprawowanie kontroli nad naczelnymi organami (tylko sejm)

Kompetencje wynikające z konstytucji

• Decydowanie o skróceniu kadencji sejmu- sejm tylko decyduje o skroceniu swojej kadencji, automatycznie skrócona jest kadencja senatu, w 2007 roku tak się stało w Polsce

• Wyrażanie zgody na ratyfikacje i wypowiedzenie niektórych umów międzynarodowych, nie wszystkie umowy wymagaja zgody parlamentu 9art 89 konstytucji)- ratyfikacja jest kopetencja prezydenta, ale nie jest to samodzielna decyzja , ratyfikacja niektórych umów miedzynarodowych wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie- czyli zgoda 2 izb- normalna procedura ustawodawcza

Jakie umowy wymagaja uprzedniej zgody wyr w ustawie?? ART 89 jest odpowiedź :D

art 90- 1 rodzaj umów miezynarodowych wymaga szczegolnej zgody ze strony parlamentu. Ratyfikacji dokomuje prezydent ale zgoda jaka jest wymagana nie może być wyrażona w formie ustawy zwykłej, zgoda ta wy jest przez sejm i senat w formie ustawy uchwalonej większością 2/3 głosów i w sejmie i w senacie; lub decyzja może być zawarta w drodze referendum. Sejm decyduje o trybie wyrażania tej zgody, musi być uchwala o zarządzeniu referendum, rtylko sejm bez udziału senatu, taka sytuacja miala miejsce w 2003 r

art 116- decydowanie o wprowadzeniu stanu wojny i zawarciu pokoju- kompetencja wyłącznie sejmu. Ta konpetencja o wprowadzeniu stanu wojny ze względu na pilnosc może być wykonywana w zastępstwie sejmu, gdyby nie mógl się zebrac przez prezydenta, o zawarciu pokoju- wylaczna kometencja sejmu, sejm nie może być zastepiwany przez jakikolwiek inny organ

art 125- Decyzja dotycząca zarządzenia referendum, sejm może zarzadzac referendum krajowe, jeżeli decydowalby by prezydent o przepro referendum ogólnokrajowego to za zgodą senatu- nigdy to nie mialo miejsca. :D

Decydowanie, wpsółdecydowanie o wprowadzeniu 2 stanów nadzwyczajnych w państwie- jest to kompetencja prezydenta, ale rozporządzenie prezeydenta musi zostac przedstawione sejmowi w ciągu 148 dni (sprawdzić dokładnie w konstytucji) i sejm zatwiedza decyzje prezydenta o wpr stanu wojennego lub stanu wyjatkowego
Stan wojenny jest wprowadzony na czas niekreslony ze względu na swój charakter - zagrożenie zewnętrzne jest wpr a stan nadzwyczajny wprowadzany w razie zagrożenia wewnętrznego.
Jeśli w ciagu 30 dni sytuacja nie zostanie unornowana , prezydent może przedluzyc stan nadzwyczajny o 60 dni ale tylko za zgodą sejmu

art 228- stan klęski żywiołowej - decyzje o jego wprowadzeniu podejmuje już rada ministrow nie prezydent ta decyzja nie wymaga zgody parlamentu, ale decyzja ta jest wpr na czas okreslony, przedluzenie czas stanu kleski wymaga zgody sejmu

art 171- sprawowanie nadzoru nad organami samorzadu terytorialnego- pkt 3- w razie gdy organy sam ter rażąco naruszaly by konstytucje lub ustawe to sejm nna wniosek rady ministrow może rozwiazac dany organ samorzadu terytorialnego- nie było ani razu takiego przypadku w Polsce

uprawnienia o charakterze wewnątrzorganizacyjnym- wybór własnych wewnętrznych organów, powolywanie komisji nadzwyczajnych, w tym śledczych i odwoływanie organow, uchwalanie regulaminów, decydowanie w zakresie odpowiedzialnosci dyscyplinarnej dot poslów i senatorów, uprawnienie sejmu i senatu w zakresie uchylania immunitetów formalnych posłów i senatorów, wyrażanie zgody na aresztowanie czy zatrzymanie posła czy senatora

Wykład 24.03.11

Skierowanie ustawy do senatu- prace w senacie nad ustawą

art 121 konstytucji- Każdą ustawe marszałek kieruje do senatu

Senat w ciagu 30 dni od dnia przekazania senatowi ustawy

sejm nie jest przymuszany co do terminu dost senatowi, sejm nie musi rozpatrywac eszystkich projektow

Senat ma 30 dni- wynika to z relacji jakie są między tymi 2 izbami- wazniejszy jest sejm, senat spełnia role podrzędną

jeśli senat nie uchwali w ciagu 30 dni , nie pdoejmie zanej decyzji, to wtedy uznaje się ustawe za uchwalona, - milczaca zgoda senatu :D

Senat ma obowiązek podjecia jakiekolwiek decyzji . Ma 3 mozliwosci

1. senat może ustawe przyjac bez zmian- rzadko się to zdarza

2. senat może ustawe odrzucić w całości- senat korzysta z weta- rzadko się to zdarza- weto całościowe

3. senat może zaproponować poprawki- bardzo często się to zdarza- weto selektywne

jest to weto jednak zawieszające nie absolutny, bo senat ma rolę podrzędna

1989 do 1992- w praktyce senat probowal korzystac z 4 mozliwosci - senat probował wielokrotenie w stosunku do niektorych ustaw wlaczyc do ustawy owe tresci, uzupelnienie tekstu dotychczasowego- to nie jest i nie było dopuszczalne!!!!

poprawki senatu

• poprawki tylko istniejących artykułów

• muszą one mieć na tyle konretny charakter gdy senat może zaproponować zmiane

Sejm nie rozpatrywał więc nowych tresci dodanych przez senat

jeśli senat chce rozszerzyc sfere materii ustawowej to powinien skorzystac z wlasnej inicjatywy ustawodawczej

Skutki 3 decyzji jakie senat może podejmowac

• gdy senat przyjmuje ustawe w calosci- oznacza to obie izby się zgadzaja, - marszalek kieruje ustawe do prezydenta

• gdy senat odrzuca ustawe lub poprawki- stanowiska 1 izb roznia się - stanowisko senatu przekazywane jest do sejmu, mrszalek sejmu kieruje propozycje senackie do komisji sejmowych w celu przedatawienia opinii , te same komisje które pracowaly podczas drogi ustawdawczej, one daja opinie marszolkowi, marszalek przekazuje je na posiedzenie plenarne sejmu dyskusja, debataa a pozniej glosowanie, które będzie miało charakter ostateczne
  
  komisja nie zajmuje się artykułami które nie zost zgoszone do zmien przez senat

art 121 pkt 3- głosowanie nad poprawkami- maja chatakter negatywny

tyle głosowań ile poprawek najczęściej

• kto jest za odrzuceneim poprawki senatu

• uchwale senatu , czy porpawke senatu sejm odrauca bezwgledna wiekszosia glosow w obecnosci co najmniej polowy ustawowej liczby poslow

marszalek może poddac pod glosowanie kilku poprawek senatu pod 1 głosowanie- gdy np. są jednakowej treści

jeśli takiej większości się nie uzyska- taką poprawke senatu uwaza się za przyjętą

w sejmie nie ma glosowania nad przyjeciem poprawki

inaczej było w latach 1989-1992 - wyksztalcila się inna praktyka w mysl przepisow (40 min)

Istniala luka, brakowało kilu słów w niej- sej może odrzucic poprawke senatu wiekszoscia 2/3 glosow w obecnosci co namniej polowy ust licz poslow- ale było kwestii jak tak poprawka ma być przyjeta, trzeba było powolac ekspertwow z zakresu prawa konstytucyjnego, wyksztalcila się taktyka podwójnego głosowania, jeżeli nie odrzucono, ta poprawke poddawal marszalek pod glosowanie pozytywne (zwykła większością głosów)

pat legislacyjny- sytuacja bez wyjscia- poprawka nie może być ani przyjeta ani odrzucona- postepowanie ust zostawalo zamkniete, koniec. Jeżeli chciano by ustawa była jednak uchwalona, wyksztalcila się praktyka - wnioskodawca wnosil ten sam projekt pod obrady sejmu, ponowna droga ustawodawcza, ze zmienioną poprawką;

poprawke uznaje się za przyjeta jeśli sejm nie odrzuci- od 1992 obowiązuje

jeżeli nie ma poprawek ze strony senatu, to znaczy ze tresc tej ustawy zostala okreslona pod koniec 3 czytania, a jeśli zost dokonane zmiany bo sejm je przyjal to ustawa może nosic date ostatniego czytania, to zalezy od marszalka albo w dzien glosowania na 3 czytaniu albo dzien glosowania nad poprawkami

marszalek zanosi do prezydenta

Rola prezydenta w zakresie uchwalania ustaw

Wszystkie uprawnienia w tym wzgledzie - w art 122 konstytucji

Prezydent podpisuje ustawe w ciagu 21 od dnia dost i oglasza ja w dzienniku ustaw RP

nasza konstytucja- ustrój paelamentarno gabinetowi- 1 miejsce parlament, 2 gabinet, prezydent na 3 misjcu dopiero , jest podrzedny parlamentowi!!! dlatego ma 21 dni!!

Gdy prezydent nie zmieści się w 21 dniach- ustawa nie może wejsc w życie, jednak prezydent nie ma weta milczącego ;p prezydent tym samym łapie konstytucje po 21 dniach marszalek sejmu powienin zwolac zgromadzenie narodowego i postawienie prezydenta w stan oskarżenia - pelnienie funkcji prezydenta zostaje zawieszone, obowiazki glowy panstwa przejmuje marszalek i tym samym to on podpisuje ustawe i oglasza ja w dzienniku ustaw RP- nigdy nie doszlo do takiej sytuacji

Wykład 31.03.11

art 122 przewidziane są 2 mozliwosci sprzeciwu ze strony prezydenta w stosunku ustawy uchwallonej przez parlament

• prezydent może ustawe zawetować- wyslaw ustawe do sejmu to ponownego rozpatrzenia

• prezydent może skierowac ustawe do trybunalu konst w celu stwierdzenia zgodnosci jej z konsta

Według noweli kwietniowej prezydent mogl wykorzystac i weto i wniosek do trybunalu konst i w tyakiej kolejności

obecnie prezydentowi przysluguje tylko jedno z nich, albo jedno albo drugie

Ustawa budzetowa - uchwalana raz do roku- jej nie może prezydent wetować
Ustawa konstytucyjnie, o zmianie konstytucyjne- weto nie przysluguje ani nie może skladac wniosku to trybunalu konstytucyjnego

W jaki sposób prezydent wykonuje jedno i drugie uprawnienie i jakie to budzi skutki

• weto- pkt 5 art 122 konstytucji- prezydent kieruja te ustawe do sejmu z umotywowanym wnioskiem! Prezydent wetuja cała ustawe, nie może być propozycji poprawek, weto wibec calej ustawy , w uzasadnienu prezydent może swoj sprzeciw skierowac przeciw np. jednemu postanowieniu, ale to i tak będzie mialo skutek ze weto dot calej ustawy

gdy marszalek otrzyma pismo od prezydenta kieruje je do odpowiednich komisji 9ktore wczesniej rzpatrywaly ustawe) te komisji przedstawiaja swoja opinie i propozycje podjecia decyzji- komisja może zaleci ponowne uchwalenie ustawy lub uwzglednienie wniosku prezydenta jeśli uzna je za zasadne; dla ponownego uchwalenia ustawy potrzebna już jest kwalifikowana wiekszsc 2/3 glosow w obecnosci co najmniej polowy ustawowej liczby poslow
Ostateczna decyzja zalezy od ukladow sil w parlamencie ;
jeśli uchwalą tą wiekszoscia. Prezydent w ciagu 7 dni podpisuje ustawe i wchodzi w zycie

• Do trybubalu, tylko z powodu watpliwosci czy jest zgodna z konstytucjy

prezydet może kwestionować zgodnosc z konstytucja cala lub część ustawy- ale raczej nie mozliwe jest zeby cala ustawa była sorzeczna, ale gdy jest krótka ustwa to mozliwe

Skutki orzeczenia trybunalu

• może uznac ze ustawa lub jej część zakwestionowanych przez prezydenta są zgodne z konstytucja- skutek: orzeczenia trybunalu są ostateczne, prezydent nie może odmowic podpisania ustawy która trybnunal uznal za zgodna- ustawa więc wchodzi w zcyie

• trybunal uwzglednia wniosek prezydenta- uznaje ze ustawa lub jej część jest sprzeczna z konstytucja- wyrok ostateczny- skutek: prezydent odmawia podpisania ustawy- ustawa upada

• nowe mozliwosci podpisania ustawy mimo stwierdzenia sprzecznosci dopiero od 97 roku

• sprzecznosc może dot tylko niektorych postanien ustawy

• ten przepis sprzeczny z konst nie może być istotny tak, ze bez niego ustawa nie obejdzie się;p musi być nieistotny dla całości artykuł, nie może być nierozerwalnie związany z ustawa- trybunal musi to stwierdzic

Wtedy Prezydent po zasiegnieciu opini marszalka sejmu wtedy pospisuje ustawe z pominieciem artykilow sprzecznych z konstytucja

albo

prezydent zwraca sejmowi ustawe w celu usuniecia neizgodnosci, sejm bedezie debatował tylko nad tymi artykułami, marszalek sejmu znow kkeruje ta ustawe do komisji które poroponuja odpowiednie =poprawki a na posiedzeniu te poprawki są glosowane i uchwalone poprawki do senatu który znow ma mozliwosc wniesienia sswoich propozycji, ale sejm może je odrzucic bezwgledna wiekszoscia glosow

powyzej- Zwykła podstawowa procedura ustawodawcza stosowana najcesciej w praktyce jednakze konstytucja i regulamin sejmu przewiduja szczegolne procedury ustawodawcze- kiedy mamy do czyneinai z roznicami

1. skrócone postępowanie ustawodawcze- dot tylko sejmu- chodzi tu o 1,2,3 czytanie- przyyspieszenie prac- mozliwosci przewidziane w regulaminie sejmu są 3 mozliwosci, przy czym mogą być wyk pojedyczno ale i lacznie

• do 1 czytania można od razu przystapic po otrzymaniu projektow ustaw

• do 2 czytania można od razu przystapic po otrzymaniu projektu

• sejm może podjac uchwale o nieodsylaniu projektu do komisji po czytaniu- czyli polaczenie 1 i 2 czytania gdy nie budzi watpliwosci

2. pilne projekty ustawodawcy- pilny tryb ustawodawczy- przyspieszenie prac- tej procedury nie byloo w okresie PRLU bo nie było potrzeby;p wtedy ustawa uchwalana w 1 dzien nawet;p- art 123, pkt 1- 2 ograniczenie w zakresie stosowania pilnej procedury ustawodwczej konstytucji- pilny tryb ustawodawczy
   56 min

• o charakterze podmiotowym- tylko rada ministrow może nadać charakter pilny

• przedmiotowym - wszystkie projekty z wyjątkiem tych wymienonych w konstytucji art 123
  ustawa o zmienie konstytucji też nie- RM nie przysluguje prawo wnoszenia projektu o zmianie konsty !!!!!!!!!!!!!!
  

2 roznice w trybie ustawodawczym- pilnym!!

• senat ma tylko 14 dni na rozpatrzenie takiej ustawodawczej

• prezydent ma 7 dni

• inne roznice e regulamiach sejmu i senatu- : intencja tych odmeinnych regulacji regulaminowych jest to zeby nadac temu pilnemu projektowy rzadowmu by był rozpatrywany poza kolejnoscia

• sejm ustala termin dla komisji- 30 dni

3. tryb uchwalania ustawy budzetowej- ze względu na szczegolny char tej ustawy tryb postepowania w tym zakresie i te odmiennosci są zawarte w rozdziale 10 - finanse publiczne- wszystkie dotychczasowe konstytucje nie zawirraly rozdzialu o finansach publicznych, co nie znaczy ze te kwestwie nie były regulowane , ale konstytucje nie poswiecaly temu osobeego roszdzialu tak jak teraz. Nie tylko przepisy o budzecie, ale i skarbu panstwa, o NBP

roznice w stosunku do zwyklej procedyry ust

• inicjatywa ustawodawcza- art 221- wylacznie radzie ministrów, przygotowywana jest przez wszystkich ministrów

• minister finansow zbiera propozycje roznych organow ale to rada ministrow podejmuje decyzjue

• art 222- do konca września powinien być prokekt taki przedstawiony (1;14) Jest to okres wyborow więc jak rzad zglosi projekt i pow zostanie nowy rzad to on dziedziczy ten projekt , może tylo wnosic poprawki ale projekt pierwotny zostaje; wyjątki; w wyjatkowych przypadkach może rzad przedlozyc projekt pozniej

• kiedy projekt ustawy budzetowej zostanie przek sejmowi- jest roznica między 1 a 2 czytaniem- prace komisyjne- projekt jest kierowany nie do jednej ale do wieluuuu komisji- komisja finansow publicznych- glowna wiodaca komisja ale nie jedyna, ale udzial biora inne zainteresowane komisje. W komisji finansow dzieli się projekt na kawalki i kazda zainteresowana komisja dostaje swoj :kawałek”:D potem wszystko wraca do komisji finansow- ona to wszystko zbiera razem i przedstawia zbiorcze sprawozdanie sejmowe i odbywa się 2 czytanie

• senat ma 20 dni na podjecie decysji, senat nie może odrzucic usstawy w calosci, może zakceptowac albo poprawki tylko

• uprawnienia prezydenta- prezydent ma art 224 - podpisuje w ciagu 7 dni

• prezydentowi nie przysluguje prawo weta w stosunku to ust budzetow i prowizorium budzetowe

• gdy ustawa do trybubalu to trybunal ma ograniczony czas na rozpatrzenie nie pozniej niż w ciagu 2 miesiecy od dnia przekazania mu, inne wnioski bez ograniczen

• wszystkie ustawy mogą być uchwalane w nieskonczonosc, chyba ze koniec kadencji, a ustawa budzetowa art 225 - - 4 miesiace dla sejmu i senatu- jeśli se nie zmieszcza czasie to skrocenie kadencji sejmu i senatu

4. kodeksowa procedura ustawodawcza- ustalanei kodeksow to

5. ustawy wyk prawo europejskie- potrzebna jest ustawa wykonujaca

Wykład 7.04.2011

Funkcja kreacyjna (możemy ją podzielić na 4 rodzaje jej realizacji)

• Tylko Sejm powołuje członków organów kolegialnych i organy monokratyczne.

• Konstytucja i Ustawy regulują że wybiera Sejm za zgodą Senatu (zgoda ta jest vetem absolutnym)

• Powoływanie kilku naczelnych organów wymienionych w konstytucji gdzie udział bierze Sejm, Senat i Prezydent. Kazdy z tych organów powołuje swoją część . Decyzja tych organów jest ostateczna.

• Powoływanie Rady Ministrów- udział bierze Sejm i Prezydent (brak roli Senatu). Prezydent przedstawia kandydatów/nominuje a Sejm tak jakby zatwierdza jego wybór.

Ad.1 Sejm powołuje sędziów Trybunału Konstytucyjnego (15) . Każdy wybierany indywidualnie na okres lat 9. Kazdy może być wybrany tylko raz. Jeśli w ciagu 9 lat ktoś utraci swoje stabowisko np. w wyniku choroby czy śmierci to Sejm uzupełnia skład na kolejne 9 lat a nie do końca tej poprzedniej kadencji.

Sejm wybiera zastępców przewodniczącego Trybunału Stanu (2) i pozostałych członków (16) . członków wybiera na okres swojej kadencji. W razie skrócenia kadencji Sejmu skróceniu ulega też kadencja członków Trybunału stanu. Wszystkie osoby powołane przez Sejm są osobami niezależnymi od paramelntu bez możliwości odwołania z wyjatkiem przypadków szczególnych określonych w ustawach.

Ad 2 Sejm podejmuje uchwałe o wyborze jakiejś osoby na dane stanowisko ale nie jest to decyzja ostateczna gdyż musi zostać zatwierdzona przez Senat. Sejm po prostu wybiera kandydata. Są to takie organy jak

- Prezes NIK

• Rzecznik praw obywatelskich

• Rzecznik praw dziecka

• Generalny inspektor ochrony danych osobowych

• prezes instytutu pamięci narodowej

Ad 3

-krajowa rada sądownictwa- organ któego skłąd i sposob powołania jest uregulowany w art 187 Konstytucji . Do KRS jest powoływana jedna osoba przez prezydenta, Najwyższą liczbę członków stanowią sędziowie bo 15 (z Sądu Najwyższego z sądów powszechnych itd. ) Do Krs są wybierani przedstawiciele Sejmu który wybiera 4 posłów i przedstawiciele senatu który wybiera 2 senatorów)

-KRRITV

• Rada polityki pienięznej - prezes NBP oraz 9 członków (3 wybiera prezydent 3wybiera sejm i 3 wybiera Senat ). Członkowie spoza grona posłów i senatorów chyba ze zostana powołani, zgodzą się pracowac w RDP ale jednocześnie tracą mandat.

Ad 4 Powoływanie Rady ministrów jest najbardziej skomplikowane . Przewidziana jest trójeatpowa procedura . Są to procedury które nie muszą wystąpić naraz. Pierwsza jest procedurą podtsawową . Dwie pozostałe to procedury awaryjnymi na wypadek niepowodzenia pierwszje. Jeśli 3-krotne próby powołania R.M się nie udadzą to Prezydent jest zobowiązany do skrócenia kadencji sejmu. Trzy etapy są pierwszymi trzema etapami z małej konstytucji z 1992, odcięto jeszcze 2 pozostałe które kiedyś były.

PROCEDURA I PODSTAWOWA

Dochodzi do powołania kiedy dotychczasowy rząd podaje się do dymicji. Dymisja ta będzie miała miejsce kiedy rozpocznie się nowa kadencja Sejmu . Procedura ta skłąda się z 2 części.

I część - prezydent wskazuje prezesa R.M .Teoretycznie ma duża swobodę co do osoby przez niego wybranej ale praktycznie utarł się zwyczaj że prezesem R.M jest przewodniczący partii która wygrała wybory. Rola kandyta- prezesa jest skompletowanie skladu R.M . Na wniosek desygnowanego prezesa, prezydent mianuje ich wszystkich i z tą chwilą rozpoczynają pełnienie swoich obowiązków. Mają na to 14 dni. Prezydent ma możliwość odmowy przyjęcia składu R.M ale z tego nie korzysta gdyż to nie w jego kompetencjach leży tworzenie rządu. Jeżeli nie zdarzą w ciągu 14 dni to w grę wchodzi druga procedura- bez względu na to czy wina leży po srtonie prezydenta czy po stronie prezesa R.M to po 14 dniach jeżeli nie wywiązali się to przechodizmy do drugiej procedury awaryjnej.

Część II- z chwilą keidy prezydent podpisze i wręczy akta nominacyjne to rozpoczyna się bieg kolejnych 14 dni. Premier następnie składa wniosek do Sejmu o udzielenie im votum zaufania. Premier wygłasza( expose- jest to wystąpienie premiera przed sejmem) plany działania rządu- czym mają zamiar się zająć . Expose powinno być krótkie i treściwe. Po Expose i złożeniu wniosku o udzielenie votum zaufania następuje dyskusja. Potem głosowanie. Wynik zależy od rozkładu sił politycznych. Znamy wynik głosowania gdy rząd jest tworzony przez partię posiadającą większość.

Votum zaufania sejm uchwala 2/3 większością głosów przy obecności ponad połowy ustawowej liczby posłów. Jeżeli rząd nie uzyska votum zaufania do dymisja rządu !

Procedura II. W razie niepowołania rządu w I części I procedury lub nie udzielono im votum zaufania Sejm wybiera premiera i rząd. Prezydent nominuje (ma taki obowiązek).Mają na to 14 dni. Jeżeli ten termin minie to wdrożona zostaje III procedura.

Procedura III składa się z dwóch części (2 x 14 dni) Jest powtórzeniem pierwszej procedury. W razie niepowołania ministrów w drugiej procedurze prezydent desygnuje premiera na którego wniosek są powoływani członkowie rządu. Później są nominowani przez Prezydenta. Mają na to 14 dni.

Później przed Sejmem któy udziela votum zaufania w trzeciej procedurze to Prezydent zobowiązany jest do skrócenia kadencji sejmu.

Mała Konstytucja z 1992 r przewidywała dalsze etapy. W praktyce nigdy nie doszło do ich zastosowania. Intencją było stworzenie dalszych szans na rządu. Prowadziło by to niestety do przedłużenia kryzysu rządu. Gdyby w 3 procedurze rząd nie uzyskał votum to mielibyśmy czwartą procedurę która byłaby powtórzeniem 2 etapu w któym sejm wybierałby prezesa R.M ZWYKŁĄ WIĘKSZOŚCIĄ GŁOSÓW . Jeżeli nie doszło by do powołania rządu w tym etapie to przechodzimy do ostatniego, piątego. Piąta procedura polega na decyzji Prezydenta który miał dwie opcje:

-skraca kadencję Sejmu

-mógł indywidualnie powołać premiera który wybierał skład. Nominowac go. I koniec. Bez udziału sejmu. Byłby to rząd prezydencki. Jednak rząd ten mógłby istnieć tylko 6 miesięcy w których sejm mógłby:

a)udzielić votum zaufania dla rządu i tym samym dosżło by do przedłużenia jego kadencji.

b)Wybrać nowego premiera i na jego wniosek ministrów (byłby to koniec dotychczasowego rządu. Prezydent musiałby mianować nowego premiera- Jest to konstruktywne votum nieufności.

Jeżeli Sejm nie zrobił by ani podpunktu a ani b to Prezydent obligatoryjnie musiałby skrócić kadencję Sejmu.

Prawo konstytucyjne 14.04.2011

Funkcja kontrolna Sejmu i Senatu-sprawowanie kontroli nad działalnością innych organów państowych.

Nasza konstytucja opiera się na systemie parlementarno-gabinetowym.

Możemy mówić o odpowiedzialności politycznej, konstytucyjnej - w stosunku do osób pełniących najwyższe funkcje publiczne państowe; udzielanie bądź nieudzielnie absolutorium.

Grupy organów:

1.Możemy wyróżnić kilka organów naczelnych w stosunku do których Parmelentowi nie przusługują żadne uprawnienia kontrolne.

Jakiego rodzaju są te organy? To wiąże się z innymi zasadami ustroju politycznego, zasada podziału władz, zasada niezawisłości sędziowskiej i niezależności sądu. TS,TK,SĄD NAJWYŻSZY, NAJWYŻSZY SĄD ADMINISTRAVUJNY-ich działalność nie podlega żadnej kontroli ze strony Parlamentu. Sędziowie nie ponoszą odpowiedzialności.

2.Organy w stosunku do których funkcja kontrolna i zakres środków kontroli jest stosowany w bardzo niewielkim zakresie, organy są niezależne od Parlamentu i ich działaność nie podlega kontroli.

Dla ważności aktu urzedowego prezydenta wymagany jest podpis premiera-kontrasygnata to premier przejmuje polityczną odpwiedzialność na siebie.

Za prerogatywy, czyli te akty które nie wymagają kontrasygnaty prezydent nie ponosi odpowiedzialności politycznej.

W systemie parlamentarno-gabinetowym prezydent nie ponosi odpowiedzialności politycznej. Ponosi tylko odpwiedzialność konstytucyjną-za naruszenie konstytucji lub ustaw lub za popełnione przestępstwa. Ponosi tą odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu.

Rzecznik Praw Obywatelskich, Recznik Praw Dziecka,Prezes najwyższej Izby Kontroli, Prezes NBP, -odpowiedzialność konstytucyjna przed TS tylko;nie ponoszą odpowiedzialności politycznej, są powoływani na określoną kadencję ale są nieodwoływalni.Sprawozdanie ze swej działalności Sejmowi a ustawy przewidują możliwość odwołania ale w minimalnym zakresie.

KRRIT -ODPOWIEDZALNOŚĆ KONSTYTUCJNA CZŁONKOWIE RADY MOGA BYĆ POSTAWIENI W STAN OSKARŻENIA, ponosi odpowiedzialność polityczną składa sprawozdanie ze swej działalności , podelga kontroli to sprawozdanie z punktu widzenia Sejmu, Senatu, Orezydenta. Jeżeli te 3 organy odmówią przyjęcia, czyli dokonają negatywnej oceny działalności KRRIT, Rada podaje się do symisji.

Kontrola-Sejm w stosunku do organów władzy wykonawczej-do Rady Ministrów

Większość jest realizowana do rządu oraz premiera i poszczególnych ministrów. Sa to tradycyjne śordki kontroli w ramach których mamy do czynienia z punktu widzenia systemu parlamentarno-ganitenowego.

1.Odpowiedzialność polityczna jest realizowana w formie wotum zaufania, udzielanie lub odmowie udzielenia wotum zaufania, wotum nieufności, absolutorium. Są to środki kontroli egzekwowane przez Sejm jako całość. Uchwały podejmowane są przez Sejm na posiedzeniach Plenarnych.

Środki mogą być realizowane przez komisje sejmowe lub poszczegłólnych posłów.Są one na codzień realizowane. Są to opinie komisji sejmowych, dezyderaty i rezolucje.

Posłowie mogą w posób indywiduyalny lub grupowy mogą realizować tą odpowiedzialność interpelacje, zapytania, rządania informacji w sprawach bieżących.

Omówienie środków kontroli:

*wotum zaufania-uchwała Sejmu wyrażająca aprobatę dla rządu czyli jest to uchwała zawierająca pozytywną ocenę działalności albo programu rządu. Konstytucja przewiduje 3 rodzaje wotum zaufania.

a) Wotum zaufania jest udzielane rządowi w związku z powołaniem nowej rady Ministrów,w pierwszym etapie powoływania rządu kierdy prezdent mianuje albo sejm udziela lub nie udziela wotum.podejmowane bezwzględną większością głosów. Jeżeli takie zaufanie Sejm nie udzieli to dymisja. Jest to forma odpowiedzialności politycznej na podstawie ekpose-za program działalności, premier przedstawia program-expose.

b)Wotum udzielania lub nieudzielania wotum zaufania w 3 etapie powoływania rządu. Prezydent mianuje, sejm udziela bądź nie wotum zaufania, zwykłą większością głosów. Gdy wotum zaufania nie zostaje udzielone rząd musi się poddać do dymisji, a Prezydent ma konieczność skrócenia kadencji Sejmu. Prezydent powierza zdymisjonowanemu rządowi dlasze obowiązki do czasu powołania rządu. Nie może być państwa bez rządu, musi być ciągłość.

c)wotum zaufania w trakcie funkcjonowania rządu-prezes rady ministrów może zwrócić się do Sejmu o wyrażenie Radzie Ministrów wotum zaufania.Udzielenie wotum zaufania następuje większością głosów(zywkłą) w obecności połowy ustawowej liczy posłów. Jak Sejm nie udzieli tego wotum zaufania to jaka konsekwencja?Dymisja rady ministrów.

Czy warto Premierowi występować z takim wnioskiem? Jak to jest rząd większościowy to nie ma sensu, bo szkoda czasu, wynik głosowania będzie pozytywny. Obowiązywała by wtedy absolutna dyscyplina partyjna.

Rząd mniejszościowy-czy premier będzie skłonny wystąpić z takim wnioskiem?Nie, chyba że premierowi zależało by na uzyskaniu pewności, Premier składa wniosek o udzielenie wotum zaufania i stawia sprawę na ostrzu noża. W tle wniosku jest pytanie:jeżeli udzielicie mi wotum zaufania to będą dalej sprawował urząd. W radzzie nie udzielenia poddaję się do dymisji. Ze względu na to że uchwała podejmowana jest zwykłą wiekszością część posłów może się powstrzymać od głosowania. Głosy wstrzymujące w przypadku zwykłej większości są głosami za.

*Wotum nieufności-ŚRODEK KONTROLI parlamentarnej wykorzystywany przez którą część Izby?Wotum nieufności to śordek który pozostaje w ręku opozycji, drugiej strony izby. Jest to deaprobata poszczególnych działań rządu lub ministrów.Wotum nieufności:

solidarna-uchwała adresowana jest w stosunku do całego rządu.Za całkoształt działania rządu. Jeżeli dokonujemy analizy regulacji konstytucyjnych dotyczących tego problemu to musimy dojść do wniosku że mamy do czynienia różnymi formami solidarnego wotum nieufności:

-zwykłe woutum niefności-uchwała Sejmu wyrażająca dezaprobatę dla dotychczasowych działań rządu i konsekwencją tego jest obowiązek poddania się rządu do dymisji , a Prezydent lub monarcha ma obowiązek przyjąć tą dymisję i trzeba podjąć działania związane z tworzeniem nowej Rady Ministrów. udzielane jest najczęściej zwykłą większością głosów. Bardzo łatwo podjąć tą uchwałę. Praktyka wskazuje że to wotum niefności jest instrumentem nadmiernie wykorzystywanym. Jeśli to będzie rząd jednopartyjny to czy opozycja jest w stanie udzielić wotum nieufności?Nie , bo opozycja jest w mniejszości.

Nie jest nadużywane w państwach gdzie mamy do czynienia ze stabilnymi rządami lub koalicjami.

W państwach gdzie mamy nieustabilizowany system partyjny lub gdy koalicje są nietrwałe. Grozi to ciągłym uchwalaniem wotum nieufności.Jest to efekt gier politycznych. Jeżeli koalicja się rozpada, jedna z partii przechodzi na stronę opozycyjną i zgłaszają wniosek o wotum nieufności. Jak często takie wotum nieufności może być udzielane?

-zmodyfikowane wotum nieufności

Czy istnieje możliwość modyfikacji zwykłego wotum niefoności aby nie byoi wykonywane w celach rozgrywek politycznych?W Polsce 2 przykłady możemy wskazać.

Konstytucja marcowa-czy co pare misięcy byłu uchwalane wotm niefności?Zmiana nastąpiła w roku 1926-nowela sierpniowa na podstawie ktrej organiczono przdewagę Sejmu i wzmocniono pozycję Prezydenta i rządu. Wśród tych zmian , znalazło się jedno niewinne postanowienie. Głosowanie mogło odbyć się na następnym posiedzeniu dopiero. Rano posłowie zgłaszali wniosek, ale wniosek na nastęonym posiedzeniu mógł być rozpatrywany. Czy ta modyfikacja była skuteczna?Tak,posłowie przestali zgłaszać wnioski o wotum nieufności dla rządu. Bo natychmiast następowałoby skrócenie ich kadencji.

Konstytucja kwietniowa-udzielenie wotum niefno sci przez Sejm, konieczność decyzji Senatu, Prezydent sammógł przyjąć dymisję i rozwiązać Sejm.

mała Konstytucja z 1992-w razie udzielnia wotum nieufności prezydent przyjmuje dymisję lub rozwiązuje Sejm. rząd miał obowiązek poddania sie do dysmiji ale to nie była decyzja ostateczna.Rząd Hanny suchockiej, prezydent dymisji nie przyjął i nastąpiło skrócenie kadencji Sejmu.

Dwie powyższe formy to destruktywne wotum nieufności.Obalenie rządu i trzeba szukać nowych koalcji.

-konstruktywne wotum nieufności-wprowadzone w Niemczech po II wojnie światowej.W Polsce pojawiła się w 1992 wraz z małą konstytucją. Obecna konstytucja przewiduje tylko konstruktywne wotum nieufności. Na czym ono polega?Różnica jest istotna w stounku do zwykłego lub zmodyfikowanego. Tam mieliśmy dezaprobatę dla działań rządu i to oznaczało konieczność poddania się do dymisji. Tutaj mamy do czynienia z 2 decyzjami:Sejm udzielając wotum nieufności wybiera nowego Premiera. Poprzednie formy prowadziły do obalenia rzadu a nie wybou nowego premiera.

TUTAJ WYBIERANY JEST NOWY PREMIER, NIE MA PRZERWY W FUNKCJONOWANIU RZĄDU. WNIOSEK MUSI WSKAZYWAĆ KANDYDATA NA PREMIERA.

Ile głosowań w Sejmie musi się odbyć ?1. Głosowanie nad powołaniem rządu i wyborem nowego Premiera. Jak Sejm dokona tego wyboru to decyzje są 2. Dwie decyzje są w 1 uchwale. Decyzja musi być podjęta jednocześnie, nie mogą być te decyzje na 2 uchwały.

Na początku 1995 doszło do uchwalenia konstruktywnego wotum nieufności.Cel nie polegał obaleniu rządu, bo był uchwalony przez koalicję rządzącą w stosunku do swojego rządu.Nie chodziło o oddanie władzy opozycji, tylko o zmianę na stanowisku premiera.Był zamiar powierzenia mu funkcji Marszałka Sejmu.

Jakie są warunki aby konstruktywne wotum nieufności mogło być udzielone?art.158, we wniosku musi być wskazany immenie na stanowisko premiera, wniosek musi być zgłoszony przez 46 posłow; większość głosów jaka jest wymagana dla podjęcia uchwaływ tym względzie czyli o wyborze nowego premiera-sejm wyraża radzie ministrów wotum nieufności większością ustawowej liczy posłów(większość absolutna 231). Głosy wstrzymujące będą głosami przeciwnymi, po po jednej stronie musi być 231 a po drugiej 229-na to się składają przeciwne i wstrzymujące.

Jeżeli uchwała została przyjęta przez Sejm predydent przyjmuje dymisję i powołuje wybranego przez Sejm nowego Prezesa Rady ministrów a na jego wniosek członków rady ministrów i odbiera od niego przysięgę.

indywidualna-odpowiedzialność ministrów.

Co jest konsekwencją egzekwowania wotum nieufości?

Odejście ze stanowiska.

2.Odpowiedzialność konstytucyjna-premier i ministrowie ponoszą odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu.

Jest to odpowiedzialność o charakterze indywidualnym, nie cała rada Ministrów lecz poszczególni członkowie rządu, ponoszą za swoją działalność odpowiedzialność z punkitu widzenia zgodności z konsytucją lub ustawami.

Art.156 przewiduje i określa warunki egzekwowania tej działalności. Dwa rodzaje odpowiedzialności:

a)za delikt konstytucyjny-odpowiedzialność za naruszenie konstytucji lub ustaw, nie jest przestępstwem w świetle prawa karnego;

b)odpowiedzialność za przestępstwa popełnione tylko w związku z zajmowanym stanowiskiem.Przed TS.

W jaki sposób ta odpowiedzialność jest realizowana:art.156 pkt.2 Odpowiedzialność może dotyczyć wszystkich członków Rady Ministrów. Uchwałę o postawieniu w stan oskarżenia członka Rady Ministrów podejmuje Sejm(tylko Sejm) kwalifikowaną większością 3/5 ustawowej liczy posłów(minimalnie 276 głosów). Jakie musi być kworum ?276. Jeśli na posiedzeniu byłoby obecnych mniej, to uchwała w ogóle nie byłaby podejmowana. Konstytucja określa krąg podmiotów które mogą wystąpić z wnioskiem o postawienie ministra w stan oskarżenia:

a)Prezydent

b)115 posłów.

21.04

Wotum nieufności:

-indywidualne wotum nieufności- w stosunku do ministrów, Sejm może wyrazić ministrowi wotum nieufności, wynika z tego, że nie dotyczy ono premiera (nie oznacza to że nie ponosi on odp przed Sejmem) Wniosek musi być wniesiony przez 15% izby, Sejm wyraża te wotum absolutną większością głosów ustawowej liczby posłów. Jeżeli Sejm podejmie taką uchwałę minister powinien podać się do dymisji a prezydent ją przyjąć. Uzupełnienie RM: decyzja należy do premiera, przedstawia on prezydentowi kandydata na stanowisko, Sejm nie bierze w tym udziału, prezydent ma obowiązek jego nominacji. Na okres tymczasowy premier powierza pełnienie obowiązków ministra, do czasu powołania ostatecznego ministra ( nazywa się taką osobę kierownikiem ministerstwa, który również ponosi odp konstytucyjną) Jest to zwykłe wotum nieufności.

-absolutorium- decyzje podejmowane przez izbę jako całość, na plenarnych posiedzeniach Sejmu. Jest to instytucja, z którą mamy do czynienia w przypadku innych organizacji. Jest to środek, za pomocą którego jest kontrola nad wydawaniem pieniędzy publicznych (wydatkowanie budżetu). Absolutorium udzielane jest za wykonanie ustawy budżetowej za rok ubiegły. Jest to swego rodzaju wotum zaufania. Procedura postępowania jest odmienna do wotum (art.226). Określenie terminów dla podejmowania decyzji budżetowych. Drugą informacją trafiającą do Sejmu jest informacja NIK. Najważniejszym zadaniam NIKu jest dokonanie analizy budżetu, a potem okazanie informacji rządowi. Organ kontroli państwowej jest organem niezależnym od RM, dzieki temu może być niezalezna, fachowa. NIK jest organem pomocniczym dla Sejmu. Sejm ma 3 miesiące na rozpatrzenie sprawy i podjęcie decyzji po otrzymaniu sprawozdania.

Sposób rozpatrywania:

Podobna procedura do procedury ustawy budżetowej. Najpierw dokumenty trafiają do Komisji Finansów publicznych, rozdzielane do odpowiednich resortów, analizowane i z powrotem trafiają do KFP. Skutki decyzji: Jeżeli Sejm podejmuje absolutorium, to rząd może dalej działać- został on rozliczony, jeżeli Sejm podejmuje uchwalę o odmowie absolutorium (nigdy się w Polsce nie zdarzyło) nie jest taka sytuacja określona w konstytucji. W małej konstytucji ten problem był uregulowany, w takim przypadku RM podaje się do dymisji. Kiedy następuje zmiana rządu, to sprawozdanie za cały rok przedkłada nowy rząd.

1 przypadek: urząd obejmuje nowy rząd-> Sejm nie udziela absolutorium -> skutek żaden (negatywna ocena)

2 przypadek: ten sam rząd-> przedkłada sprawozdanie -> nieuzyskanie absolutorium-> nie ma obowiązku konstytucyjnego poddania się do dymisji, jednak z punktu widzenia politycznego premier powinien podać się do dymisji.

Zgromadzenie narodowe.

Konstytucja przewiduje istnienie takiego organy przy dwuizbowości. W konstytucji kwietniowej były to izby połączone. Ponownie zgr.nar wystąpiło po noweli kwietniowej. Zgromadzenie narodowe odgrywa znikomą rolę. Nie jest org władzy ustawodawczej. Sejm i Senat działają jako Zgromadzenie Narodowe. Zawsze dwie izby działają odrębnie. Różnią się kompetencjami. Kompetencje zgromadzenia narodowego: uchwala własny regulamin określający tryb obradowania itp. Uznanie trwałej niezdolności prezydenta do wykonywania obowiązków, postawienie prezydenta w stan oskarżenia, dokonanie wyboru prezydenta ( Narutowicza, Mościckiego) praca nad nową konstytucją,

---