Stefan Nowak: Metodologia badań społecznych. Warszawa 2008.

Główne metody badań:

Badanie diagnostyczne - celem badania diagnostycznego jest stwierdzenie, czy lub jak często w badanej zbiorowości występuje pewne zjawisko. Badania diagnostyczne często koncentrują się na problemach społecznych. Diagnozą problemu społecznego jest wówczas takie opisanie stanu rzeczy, które pozwala na teoretyczną interpretację stanu rzeczy.

Badanie diachroniczne – spojrzenie na społeczeństwo w ruchu.

Badanie synchroniczne - spojrzenie na społeczeństwo bez ruchu.

Badanie eksperymentalne – polega na obserwowaniu zmian pod wpływem celowo wprowadzonego bodźca.

Badanie ewaluacyjne - proces zbierania, analizowania i wartościowania danych w celu dostarczenia wiedzy niezbędnej do podjęcia decyzji dotyczących przyszłych działań. Ewaluacja jest procesem ciągłym, a jej wyniki służą poprawie i doskonaleniu prowadzonych działań.

Badanie monograficzne - należy do metod obserwacji częściowej. Polega na wszechstronnym opisie i szczegółowej analizie pojedynczej jednostki lub niewielkiej liczby charakterystycznych jednostek badanej zbiorowości statystycznej. W związku z tym, że badaniu poddaje się pojedynczą jednostkę obejmuje ono na ogół bardzo szeroki zakres zagadnień, co sprzyja wnikliwej analizie. W metodzie monograficznej, badana jednostka dobierana jest w sposób świadomy. Wybiera się jednostkę typową, taką, która występuje powszechnie. Z uwagi na to, że na podstawie badania jednostki ocenia się całą zbiorowość, ważne jest by dokonać poprawnego doboru.

Badanie panelowe - metoda badań polegająca na tym, że wcześniej badane osoby lub populacje zostają poddane kolejnym badaniom, pomiarom (obserwacji, badaniom ankietowym) po pewnym odstępie czasu na tej samej próbie, tym samym narzędziem. Celem badań jest uchwycenie dynamiki zmian.

Badanie pilotażowe - inaczej badanie wstępne, badanie próbne przeprowadzane przed zasadniczym badaniem naukowym w sytuacji, gdy badane zjawisko, mechanizmy charakterystyczne dla pewnej zbiorowości, terenu, czy przedmiotu badania są mało znane. Badanie to zazwyczaj przeprowadzane jest na małą skalę. Pozwala zweryfikować wstępną wiedzę o badanym środowisku oraz sformułować zestaw pytań, na które to badanie ma odpowiedzieć.

Badanie porównawcze - polega na analizie cech badanych przedmiotów i zjawisk pod kątem ustalenia podobieństw i różnic (odmienności). Warunkiem jego stosowania jest porównywalność przedmiotów badań ze względu na ich istotę, gatunek, kategorię lub formę.

Badanie sondażowe - metoda badawcza służąca zazwyczaj do badania dużych populacji, których nie da się obserwować bezpośrednio. Polega ona typowo na przebadaniu, przy pomocy standaryzowanego kwestionariusza lub ankiety, wyselekcjonowanej z populacji mniejszej próby respondentów. Dzięki zastosowaniu odpowiednich metod doboru próby oraz statystycznej ekstrapolacji danych można zapewnić, że wyniki uzyskane podczas sondażu są w określonym stopniu reprezentatywne także dla całej interesującej badacza populacji.