Subkultura (z łac. sub = 'pod' + kultura) – określa grupę społeczną i jej kulturę wyodrębnioną według jakiegoś kryterium na przykład zawodowego, etnicznego, religijnego, demograficznego.
Subkultura jest segmentem kultury i nie podlega wartościowaniu na wyższą czy niższą. Członków subkultury według socjologicznej terminologii nie można nazywać kontrspołeczeństwem, ponieważ są oni wyrazicielami jakiegoś poglądu, jakichś idei. Działają przy tym w ramach ogółu społeczeństwa.
Subkulturę tworzą grupy zawodowe, które wypracowały swoje, swoiste, zachodzące wyłącznie w ich obrębie, normy - na przykład lekarze, prawnicy, złodzieje, politycy, nauczyciele, uczniowie, studenci, fani danego gatunku muzycznego. Świadczy chociażby o tym specyficzny język - socjolekt. Subkultury tworzą nie tylko grupy zawodowe, ale także inne grupy społeczne, do których należą osoby niepełnosprawne - niewidzący, niesłyszący, przewlekle chorzy oraz z uszkodzonymi narządami ruchu, upośledzeni umysłowo.
W znaczeniu potocznym określa grupy młodzieży (zob. subkultura młodzieżowa) kontestujące przyjęty system wartości, a słowo subkultura nabrało znaczenie pewnej formy patologii społecznej. W takim przypadku lepszym określeniem jest jednak termin kontrkultura.
Subkultura młodzieżowa – nazwa grupy młodzieżowej, w której normy obyczajowe, zasady postępowania, ubiór, odbiegają od norm reszty społeczeństwa.
Rodzaje subkultur młodzieżowych w Polsce
Hipisi- NORBI
Chuligani
Na gruncie kryminologii określa się czyny chuligańskie jako rodzaj zachowań agresywnych o charakterze irracjonalnym.
Cechy subkultury:
negatywny, lekceważący stosunek do zasad współżycia społecznego,
pozytywne wartościowanie takich przymiotów, jak odwaga, siła fizyczna, skłonność do podejmowania ryzyka, cwaniactwo, pogardliwy stosunek do kobiet,
niedojrzałość, wyrażająca się niezdolnością do odraczania gratyfikacji, nieuwzględnianiem rezultatów własnych działań oraz brakiem planów na przyszłość.
działanie na określonym terytorium( np. bloki, osiedle)
z biegiem czasu obserwuje się wzrost solidarności i dyscypliny grupowej oraz dokonywanie coraz poważniejszych przestępstw.
Punk- NORBI
Skini (skinheadzi)
Subkultura ta pojawiła się w Anglii w połowie lat 60. Nazwa odnosi się do głównej cechy wyglądu skina: krótkich lub ogolonych do samej skóry włosów, dżinsowe spodnie z podwiniętymi nogawkami, szerokie, elastyczne szelki oraz wysokie, ciężkie i wypastowane do połysku buty( np. trepy wosjkowe).
Wygląd skina ma spełniać kilka funkcji:
symbolizuje zdecydowanie i ciągłą gotowość do walki,
ma wzbudzać respekt, jest przejawem swoiście pojmowanej przez skinów idei czystości i porządku.
Główną cechą tej subkultury jest silne przywiązanie do wąsko rozumianej społeczności lokalnej.
W Polsce przejawy działalności skinów obserwuje się od około 20 lat.
Ideologia ruchu ma charakter skrajne nacjonalistyczny. Propagowane hasła są przejawem postaw wręcz faszystowskich. Celem ataków są ludzie należący do mniejszości etnicznych, będący zaprzeczeniem swoiście pojmowanej idei siły i porządku.
Skini uważają się za obrońców tożsamości i tradycji narodu polskiego. Młodzi mężczyźni należący do tej grupy są zwykle wysportowani i sprawni fizycznie. Z reguły nie nadużywają alkoholu, nie używają też narkotyków. Działają w zorganizowanych, kierowanych przez przywódców grupach wywodzących się z jednej dzielnicy miasta. Atak kończy się zwykle ciężkim pobiciem lub okaleczeniem ofiar.
Sataniści- NORBI
Rastafarianie
Ruch rastafarian ma charakter religijno - filozoficzny. Nazwa tego ruchu wywodzi się od imion Ras Tafari Makkonena, etiopskiego księcia, który w 1930r. został cesarzem.
Ruch Rastafari - Ruch „duchowej świadomości”
Jah (Bóg) jest duchem, który objawił się m.in. w cesarzu Ras Tafari Makkonenie znanym jako Haile Selassie I, czym motywują cześć dla niego jako Zwycięskiego Lwa Plemienia Judy, Wybrańca Bożego i Króla Królów Etiopii. Część z nich na podstawie Apokalipsy 5:5 wierzy, że cesarz Haile Selassie I był biblijnym mesjaszem i rozpoczął ostateczne zaprowadzania Królestwa Bożego na Ziemi. Rastafarianie wierzą też, że dzięki cesarzowi na świecie zapanuje pokój i że zaprowadzi on ich do Ziemi Obiecanej - Etiopii, co ma przynieść wybawienie z niewoli, jaką wciąż ich zdaniem jest dla wielu rasizm. Wszyscy rastafarianie przypisują duże znaczenie przesłaniu cesarza, który głosił, że pokój na świecie zapanuje gdy kolor ludzkiej skóry będzie miał nie większe znaczenie niż kolor oczu.
Ruch Rastafari zapoczątkowany został w latach trzydziestych na Jamajce w środowiskach ruchu walki o równouprawnienie rasowe. Wyrasta też z interpretacji biblijnego proroctwa, aspiracji społeczno-kulturalnych osób czarnoskórych i kazań Marcusa Garveya. Rozpowszechniał się wraz z emigracją mieszkańców Jamajki, a także dzięki muzyce (rocksteady, reggae, dub, ragga, ska i dancehall). Nazwa ruchu pochodzi od imienia chrzestnego cesarza Ras Tafari, co w języku amharskim znaczy książę straszliwy.
Zasady postępowania rastafarian to:
nieużywanie alkoholu i narkotyków,
spożywanie żywności czystej ekologicznie,
wyzbycie się przemocy,
propagowanie zasad braterstwa i równości między ludźmi,
prowadzenie spokojnego trybu życia, wolnego od rywalizacji, agresji i stresu.
Zewnętrzną oznaką przynależności do ruchu to:
akcentowanie w noszonym stroju kolorów flagi etiopskiej,
włosy - „dredy”.
Ulubioną muzyką rastafarian to reggae ,najbardziej znany jest Bob Marley.
Właśnie popularność tego rodzaju muzyki była jedną z przyczyn pojawienia się tej subkultury w Polsce we wczesnych latach 80.
Graficiarze (sprejowcy)- NORBI
Metalowcy
Metalowcy, metale- subkultura powstała na początku lat 70. XX wieku, zgromadzona wokół muzyki heavymetalowej i jej podgatunków. Subkultura ta powstała w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, jednak metalowców można spotkać w wielu krajach, najwięcej co ciekawe w Japonii i Brazylii. Fani muzyki heavy metalowej tworzą “ekskluzywną młodą społeczność”. Metalowcy potwierdzają swoją przynależność do tej subkultury bądź sceny heavymetalowej grając w zespołach metalowych, uczęszczając na koncerty, kupując albumy metalowe, wymieniając się nagraniami, czy przez aktywność na stronach internetowych o tematyce heavymetalowej.
Na wizerunek metalowca składają się:
długie włosy, obcisłe spodnie, skórzane kurtki, czarne T-shirty, ćwiekowane pasy.
W Polsce największy rozkwit tej subkultury można było obserwować w latach 80. i na początku 90.(TSA, KAT).
Skejci (skaterzy)- NORBI
Hip - Hop
Ruch kulturowy, rozpoczęty przez Afroamerykanów i Latynosów we wczesnych latach 70. XX wieku w nowojorskim Bronksie. Hip-hop zaczął przenikać do świata kultury masowej na początku lat 80. W następnej dekadzie zaczął zyskiwać popularność w innych rejonach świata. Protoplastą ruchu hip-hopowego był DJ Kool Herc (ok. 1969-1971), a DJ Hollywood jest uznawany za pierwszego, który określił kulturę mianem “hip-hopu”.
Kultura hip-hopu w swoim pochodzeniu, wywodzi się przede wszystkim z środowiska ludzi z marginesu. Nie stroni od wulgarnej ekspresji.
Technomani- NORBI
Dresiarze
Subkultura, której powstanie jest efektem ubocznym procesów transformacji ustrojowej i zmian społeczno- politycznych zachodzących w naszym kraju w latach 90. Ulubionym strojem są dresy znanych firm, krótko ostrzyżone włosy. Dresiarze lubią się popisywać przed rówieśnikami i ostentacyjnie demonstrują swoją zamożność. Dochody czerpią z działalności przestępczej. Sami nie używają narkotyków (jedynie amfetamina przed „ akcją”).
Większość członków subkultury to osoby o wykształceniu zawodowym lub średnim.
Hakerzy i freekerzy- NORBI
Szalikowcy
Główne przejawy działalności subkultury szalikowców to naruszenia porządku, do których dochodzi nie tylko podczas meczów piłki nożnej, ale również przed i po spotkaniach, oraz na trasach dojazdowych do stadionów. Do chuligańskich ekscesów dochodzi najczęściej na i w pobliżu obiektów sportowych, ulicach miast, w obrębie dworców kolejowych. Można wyróżnić trzy najczęściej występujące formy negatywnych zachowań agresywnych kibiców. Są to: awantury połączone z bójkami, rzucanie niebezpiecznych przedmiotów oraz tzw. pociągi grozy. Chóralne śpiewy i wulgarne okrzyki można zakwalifikować jako wykroczenie, stanowią one jednak, przede wszystkim, naruszenie zasad fair play. Większość grup szalikowców ma ustalony repertuar kilku lub kilkunastu najczęściej wykonywanych piosenek. Zjawisko chuligaństwa na stadionach piłkarskich w Polsce ma swoje początki w połowie lat 70. Największy rozwój subkultury piłkarskich fanów przypada na lata 90. Zdecydowana większość grup szalikowców odnosi się do siebie wrogo i zwalcza się wzajemnie.
Emo- NORBI