Zatrucia lekami
Kaicyferol, Cholekalcyferol
Aktywne formy witaminy D:
D2, ergokalcyferol- pochodzenia roślinnego
D3, cholekalcyferol- pochodzenia zwierzęcego
Syntetyczne analogi
* Hormony sterydowe
' Naturalnie syntetyzowane w skórze pod wpływem światła UV z prekursora 7-dehydrocholesterolu
Nie notowano zatruć z powodu nadmiernej syntezy w organizmie
Źródła zatruć u zwierząt:
Spożycie rodentycydów zawierających cholekalcyfero\
Spożycie leków zawierających cholekalcyterol (np. w leczeniu osteoporozy, niewydolności nerek, osteomalacji)
Przyczyny jatrogenne (dieta zawierająca dużą ilość D jajka, mleko, wątroba, tłuste ryby)
Dawka toksyczna Zależy od formy witaminy D
Wit. D3 jest 10 x bardziej toksyczna niż D2 Pojedyncza dawka śmiertelna dla dorosłego psa to 13
mg/kg (520.000 RJ/kg)
Dawki toksyczne już od 2 mg/kg (80.000 IU/kg) Analogi, np. calcipotriol- już od 50 ug/kg Młode bardziej wrażliwe niż dorosłe
Koty bardziej wrażliwe niż psy
Funkcja wit D
■ Reguluje homeostazę wapnia i fosforu
• Zwiększa absorpcję wapnia i fosforu z jelit, odgrywa rolę w reabsorpcji z nerek
• Pomaga utrzymać optymalne stężenie wapnia w surowicy oraz proces mineralizacji kości
• Indukuje mobilizację wapnia z kości- zapobiega hipokalcemii
Intoksykacja= hiperkalcemia
Objawy kliniczne
Są wynikiem hiperkalcemii, hiperfosfatemii, dotyczą układu nerwowego, mięśniowego, pokarmowego, sercowo- naczyniowego, wydalniczego
Czas od spożycia do wystąpienia objawów zależy od formy wit. D:
Naturalne-36-48 h Syntetyczne analogi- 8-24 h
W tym czasie dochodzi do metabolicznej aktywacji i załamania homeostazy wapnia w organizmie
* Depresja, osłabienie, brak apetytu
* Wymioty
* Poliuria, polidypsja
* Zaparcia
* Odwodnienie Ciemny kał (krwawienia z przewodu pokarmowego),
* Krwawe wymioty (owrzodzenie żołądka)- objaw zly prognostycznie
* Obecność wapnia w moczu
* Duszność (krwawienia w płucach)
► Bradykardia, arytmie komorowe, skrócenie odcinka QT, wydłużenie PR
Drgawki (niezbyt często)
Rozpoznawanie
* Wywiad, objawy kliniczne
Badania laboratoryjne
Krew- poziom w surowicy wapnia, fosforu, mocznika, kreatyniny (podwyższony)
Całkowite stężenie wapnia we krwi norma: 9,5-11,5 mg/dL u dorosłych psów 12,5 mg/dL- młode, szybko rosnące psy
Wzrost powyżej 13 mg/dL- zatrucie witaminąD3 (zwykle 15-18 mg/dL lub więcej)
Badanie sekcyjne:
* Mineralizacja nerek, płuc, żołądka, dużych naczyń (np aorta)
Leczenie
■ Oczyszczanie przewodu pokarmowego .
Redukcja hiperkalcemii
Dieta
Leczenie podtrzymujące
1 Oczyszczanie przewodu pokarmowego
Spożycie w ciągu kilku ostatnich godzin
Wywoływanie wymiotów
• Węgiel akt.
Zazwyczaj jest na to za późno
Monitorowanie poziomu wapnia w surowicy co 24-48hprzez pierwsze 6 dni od ekspozycji
2 Redukcja hiperkałcemii Kalcytonina- u psów 4-6 IU, i.m.,s.c„ co 6 hdo— ustabilizowania poziomu wapnia
Kalcytonina- skutki uboczne: brak apetytu, anafilaksja, wymioty, skuteczność kwestionowana
Kortykosterydy-
Prednisolon 2-6 mg/kg i.m., po., co 12 h
Diuretyki- furosemid- psy: 2-6 mg/kg, koty 1-4 mg/kg, s.c.i v., i.m., co 8-12 h (jeśli konieczne)
Antyemetyki-metoclopramid 0,2-0,5 mg/kg i.m., i.V., co8 h
Rokowanie
Dobre, jeśli leczenie podjęte w odpowiednim czasie.
Przy hiperkalcemii dużego stopnia- z\e
Fenobarbital- efekty uboczne
• Sedacja
* Ataksja
Poliuria (centralne zahamowanie wydzielania aldosteronu)
• Polidypsja
• Polifagia
• oczopląs
niepokój lub nadmierne pobudzenie
• Skaza krwotoczna
• osteomalaeja
* Koagulopatie u kotów- zredukowanie zależnych od witaminy K czynników krzepnięcia (II, VII, DC, X)
Objawy kliniczne zatrucia
* Sedaeja do śpiączki włącznie
* Depresja układu oddechowego
• Ataksja
• Niedowłady
• Śmierć
Objawy mogą byc wynikiem niewydolności lub marskości wątroby
Rozpoznanie Objawy kliniczne
Wzrost poziomu fenobarbitalu w surowicy powyżej dawek terapeutycznych (np. powyżej 40 ug/mL)
Leczenie
Wspomaganie funkcji układu oddechowego Leczenie objawowe, podtrzymujące (wątroba!) Zaprzestanie podawania fenobarbitalu
Niesterydowe leki przeciwzapalne
• Kwas acetylosalicylowy Ibuprofen
• Ketoprofen
• Naproxen
• Piroxicam
• indometacyna
Wchodzą w cykl wątrobowo-jelitowy, są bardziej toksyczne dla psów i kotów niż dla ludzi
Czynniki predysponujące do wystąpienia efektów ubocznych:
* Duże dawki leku
* Upośledzenie funkcji nerek Choroby żołądka i jelit Odwodnienie Hipowolemia
Niskie ciśnienie krwi Choroby nerek
Choroby serca
Stres. uraz. zabiegi chirurgiczne, znieczulenie Wiek. inne leki (interakcje!!!)
Efekty uboczne
Zolądkowo-jelitowe:
* Spadek apetytu Wymioty (mogą być krwawe)
* Ból brzucha
Biegunka, krwawe stolce
> Owrzodzenie
► Krwotoki
► zapalenie
Nerki
• Zmniejszenie filtracji kłębuszkowej
* Retencja płynu i sodu
# Hiperkaliemia
* Azotemia
• Ostra niewydolność nerek
Wątroba
* Wzrost aktywności enzymów wątrobowych
• Żółtaczka
Hemostaza
* Wydłużenie czasu krzepnięcia
* Upośledzenie funkcji szpiku kostnego
• Anemia aplastyczna
* Anemia hemolityezna
* Trombocytopenia ■ Neutropenia
• Pancytopenia
* Methemoglobinemia
CUN
♦ Depresja
• Drgawki w Śpiączka
» Zmiany w zachowaniu
Układ immunologiczny Reakcje alergiczne
Rozpoznanie Objawy kliniczne Badania laboratoryjne Oznaczanie poziomu NLPZ
Leczenie
Wywoływanie wymiotów, płukanie żołądka
Węgiel akt.
* Wyrównywanie zaburzeń kwasowo-zasadowych Transfuzje krwi
* Blokery H2
* Omeprazol (inhibitor pompy protonowej)
* Dializa
* Leczenie chirurgiczne (jeśli konieczne)
Amitraza LD50 dla psów- 250 mg/kg
Objawy zatrucia
Ślinotok
Letarg Ataksja Bradykardia Wymioty Duszność Hipotermia drgawki
Najczęściej:
po aplikacji na skórę- sedaeja (24-72 h) U psów starych, małych ras
Ostrożnie u pacjentów z cukrzycą (wpływa na poziom glukozy)
Rozpoznawanie
Wywiad, objawy kliniczne
Niektóre laboratoria-testy na obecność amitrazy
Leczenie
* Usuwanie z powierzchni ciała (kąpiel)
* po spożyciu obroży- indukowanie wymiotów, usunięcie endoskopem
* Węgiel akt.
Yohimbina- 0,11-0,2 mg/kg, zacząć od małych dawek, ma krótki okres półtrwania-konieczność powtórnych podań
Nawadnianie
Monitorowanie pracy układu sercowo-naczyniowego