Jean Marc Itard – prekursor kształcenia upośledzonych umysłowo
Definicja niepełnosprawności wg DSM IV
Klasyfikacja niepełnosprawności intelektualnej
Przyczyny niepełnosprawności intelektualnej
Edukacja i rewalidacja niepełnosprawnych intelektualnie
16.10.2012 Niepełnosprawność intelektualna
Upośledzenie umysłowe nie jest chorobą.
*Niedorozwój umysłowy
*Upośledzenie umysłowe
oligofrenia – niedorozwój umysłowy od urodzenia lub najwcześniejszego dzieciństwa; występuje tu zawsze wstrzymanie rozwoju mózgu i wyższych czynności nerwowych
otępienie – rozpad procesów korowych, uszkodzenie czynności umysłowych dotychczas pełnowartościowych
*Niepełnosprawność intelektualna (zalecenie WHO, 2007 zamiast niedorozwój, upośledzenie)
Iloraz inteligencji (II, IQ)
wiek testowy: wiek życia x 100
Wartość ilorazu inteligencji wg skali Wechslera
100-85 rozwój prawidłowy
84-70 rozwój niższy niż przeciętny
69-55 niepełnosprawność umysłowa lekkiego stonia
54-40 niepełnosprawność umysłowa stopnia umiarkowanego
39-25 niepełnosprawność umysłowa stopnia znacznego
poniżej 25 niepełnosprawność umysłowa stopnia głębokiego
Niedorozwój umysłowy charakteryzuje istotnie niższy niż przeciętny ogólny poziom funkcjonowania intelektualnego, któremu towarzyszy istotne ograniczenie w zakresie funkcjonowania przystosowawczego przynajmniej w dwóch sposród następujących zdolności przystosowawczych
porozumiewania się
troski o zdrowie i bezpieczeństwo
troski o siebie
sprawności społeczno-interpersonalnych
korzystania ze środków zabezpieczenia społecznego
kierowania sobą
zdolności szkolnych
wykonywania pracy
organizacji czasu wolnego
Musi wystąpić przez 18 rokiem życia.
2-3% populacji to osoby niepełnosprawne intelektualnie
w tym:
89% niepełnosprawność w stopniu lekkim
6% niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym
3,5% niepełnosprawność w stopniu znacznym
1,5% niepełnosprawność w stopniu głębokim
inteligencja niższa niż przeciętna
dobra sprawność intelektualna, ale zaniedbanie pedagogiczne, brak stymulacji rozwoju intelektualnego.
dobre możliwości intelektualne lecz parcjalne deficyty poznawcze i motoryczne. Dyslekcja rozwojowa.
Spowolnione tempo procesów poznawczych lecz o prawidłowym przebiegu. Wolne reagowanie – przekraczają limity czasowe.
Dzieci upośledzone w st. lekkim, lecz na skutek dobrej pamięci mechanicznej, intensywnej stymulacji uzyskują podwyższone wyniki w testach.
Lekki stopień niepełnosprawności intelektualnej
Myślenie konkretno-wyobraźniowe. Potrafią dokonać operacji logicznych takich jak klasyfikacja, porównywanie, ale na konkretach. Zaburzone myślenie abstrakcyjne, uwidaczniasię to zwłaszcza przy operacjach matematycznych.
Mowa odzwierciedla braki w myśleniu. Ubogi zasób słów; niekóre dzieci posługują się bogatym słownictwem, ale nie rozumieją znaczenia, nie trzymają się głównej myśli, wypowiadają zdania zaprzeczające temu co powiedziały wcześniej.
Spostrzerzenie cechuje ujmowanie globalne, spostrzegają mniej szczegółów niż dziecko w normiem, trudność sprawia uchwycenie istotnych cech przedmiotu.
Uwaga rozpraszana przez inne bodźce, nietrwała, słabo podzielna. Obniżona ciekawość, dociekliwość.
Pamięć trudności w zapamiętywaniu, potrzebują dużo powtórzeń na różnym materiale. Pamięć logiczna słabo wykształcona. Dobra pamięć mechaniczna – mogą odtwarzać z pamięci długie teksty, ale bez zrozumienia.
Emocje charakteryzują się sztywnością, słabo rozwinięta zdolność opanowania popędów, nieadekwatne do sytuacji reakcje. Zachowania często impulsywne, pozbawione przemyśleń, przewidywania konsekwencji. W zabawach brak inicjatywy i samodzielności, słaby krytycyzm.
Zachowania społeczne bardzo zróżnicowane. Na jednym krańcu dzieci lękliwe, niepewne siebie na drugim – brak dystansu, natrętność, lepkość uczuciowa.
Osoby niepełnosprawne intelektualnie często charakteryzuje dyspraksja – nieprawidłowe planowanie ruchu, brak koordynacji, nie wyczuwają nacisku dłoni, często niszczą przedmioty. Mają trudności z zapinianiem guzików, wiązaniem sznurowadeł.
Głęboki stopień niepełnosprawności intelektualnej
Bardzo duże zróżnicowaie czynności orientacyjno-poznawczych od braku percepcji mimowolnej pamięci do szczątkowego występowania.
Mowa – często nie mówią, nie rozumieją mowy, wydają nieartykułowane dźwięki. Niektórzy wypowiadają pojedyncze wyrazy, rozumieją proste polecenia.
Emocje – proste; zadowonenie, niezadowolenie, czasami wyrażane gestami, uśmiechem, częsta zmiana nastroju.
Rozwój społeczny – prawie całkowity brak, nie potrafią dbać o siebie, wymagają stałej opieki.
Przyczyny lekkiej niepełnosprawności intelektualnej
nie są znane 41%
czynniki dziedziczne 11%
choroby wczesnego dzieciństwa 12%
urazy mechaniczne lub psychiczne 10%
zaniedbania środowiskowe 26%
Etapy procesu patologizacji rozwoju wg Małgorzaty Kościelskiej
etap wstępny - związany z rodzicami (kondycja psychiczna, zdrowotna), czystość powietrza
etap I – powstanie uszkodzenia (zadziałanie czynnika uszkadzającego) np. infekcja, stan emocjonalny kobiety w ciąży.
etap II - negatywne sprzężenie zwrotne
etap III – usztywnienie procesów patologicznych
Upośledzenie wynikające z faktu uszkodzenia centralnego układu nerwowego
Upośledzenie wynikające z ograniczeń w rozwoju wskutek wadliwych warunków życia (dyskryminacja, niewłaściwe postawy, brak odpowiedniego nauczania i wychowania, bieda, maltretowanie dziecka.
Upośledzenie wynikające ze świadomości własnego upośledzenia hamujące rozwój i aktywność społeczną.
Przyczyny niepełnosprawności intelektualnej (kiedy przyczyna zaistaniała)
prenatalne (przed urodzeniem)
okołoporodowe (podczas porodu)
poporodowe (po urodzeniu)
1866 r. Angielski lekarz opisał dzieci o charakterystycznym wyglądzie. (Zespół Down'a)
1959 r. odkryto dlaczego dzieci rodzą się z Z. Down'a
Nie ma możliwości leczenia dziecka z Z. Down'a
Przyczyny prenatalne:
Zespół Downa - trisomia chromosomu 21
Fenyloketonuria – (zaburzenie przemiany aminokwasu fenyloanaliny)
FAS – fetal alcochol syndrome (alkocholowy zespół płodowy)