W - 4
ANATOMIA FUNKCJONALNA UKŁADU NERWOWEGO
Szacuje się ze do człowieka z receptorów dociera w ciągu 1 sekundy 10^9 bitów informacji ( w tym informacja świadomie postrzegana - 10^2 bitów, a przekazana do środowiska - 10^7 bitów, ogólna motoryka, mimika, mowa) wskazuje to na selekcję informacji, uruchamianie zasobów pamięci oraz działania odruchowe
W organizmie jest 10 ^11 neuronów, z czego 99% w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN) i 1% w zwojach obwodowego układu nerwowego
Komórek glejowych w OUN jest 10 razy mniej , a liczbę synaps szacuje się na 10^12
Neurony:
ruchowy ( z rdzenia kręgowego) klasyczny neuron z osłonką mielinową
autonomiczny (współczulny, zwojowy) z niego sygnał jest wysyłany masowo do wszystkich okolicznych komórek, posiadających odpowiednie receptory>> nie ma osłonki mielinowej i klasycznych kolbek ; są perełkowate zgrubienia wolno przewodzi sygnał
czuciowy (ze zwojów czuciowych) ma 2 wypustki- dendryt i akson, ciało komórki jest po środku
Komórki Purkinijego (w móżdżku to komórki gruszkowate ) mają ogromne drzewo dendrytów.
Neuron piramidowy z kory jest długi (80-100nm) też ma duże drzewo dendrytyczne oraz kolce dendrytyczne do pobierania informacji plus jeden bardzo długi akson
Neurony służą:
odbieraniu
przetwarzaniu
przewodzeniu
przekazywaniu
przechowywaniu informacji ( OPPPPI)
Przechowywanie odbywa się poprzez ślady pamięciowe - engramy
kodowanie informacji w receptorach polega na przetworzeniu jej w salwy impulsów- wielkość sygnału (siła bodźca) przekłada się na wielkość amplitudy depolaryzacji w receptorze depolaryzacja `spływająca' na włókno nerwowe jest siekana na jednakowe potencjały czynnościowe według zasady wszystko albo nic
potencjały czynnościowe są kodowane cyfrowo, binarnie (0,1)
potencjały generatorowe lub receptorowe są kodowane analogowo , to jest wg amplitudy
przy małej porcji neurotransmiterów depolaryzacja neuronu będzie chwilowa
kodowanie analogowe odbywa się na dendrycie i na ciele neuronu kodowanie cyfrowe na aksonie (poczynając od wzgórka) im dalej od pobudzonej synapsy tym mniejsze działanie na cały neuron.
Budowa i funkcje komórek glejowych w OUN
Astrocyty włókniste i protoplazmatyczne- tworzą sieć w istocie szarej pełnią funkcje podporowe, uszczelniają naczynia, wydzielają czynniki troficzne,regulują stężenie jonów w płynie pozakomórkowym, metabolizują i usuwają neurotransmitery, biorą udział w reakcjach immunologicznych- wydzialeją interleukiny (1 i 3 ) oraz INF
Oligogendrocyty- występują zarówno w istocie szarej i białej, tworzą osłonkę mielinową neuronów, a także wspierają je metabolicznie
Mikroglej - w fazie spoczynkowej pełnią podobne funkcje do oligodndrocytów, w reakcji na uszkodzenia stają się makrofagami
Ependymocyty- wyściełają komory, prowadzą transport substancji do i z płynu mózgowo-rdzeniowego
Układ Nerwowy Ośrodkowy
rdzeń kręgowy, rdzeń przedłużony, kresomózgowie, móżdżek, międzymózgowie, śródmózgowie i tyłomózgowie
rdzeń kręgowy sięga do 1-2 kręgu lędźwiowego opakowany jest w oponę twardą, która łączy się z oponą twardą mózgowia
Rozwój mózgu
po 5 tygodniu komórki cewy nerwowej zaczynają się różnicować , komórki nerwowe i część komórek glejowych przednia część cewy nerwowej przekształca się w mózgowie i później w pęcherzyki mózgowe pierwotne.
Zarodkowe regiony mózgu:
Miesięczny zarodek 5-tygodniowy płód człowiek dorosły:
3 pęcherzyki pierwotne: 5 pęcherzyków wtórnych:
Przodomózgowie Kresomózgowie - Mózg (półkule z korą, istota biała, jądra podstawne)
Międzymózgowie - Międzymózgowie (wzgórze, podwzgórze, nadwzgórze)
Śródmózgowie Śródmózgowie - Śródmózgowie (część pnia)
Tyłomózgowie Tyłomózgowie - Most (część pnia) Móżdżek
Rdzeniomózgowie - Rdzeń przedłużony (część pnia)
Spoidło wielkie - grube pasmo aksonów umożliwia komunikację między prawą i lewą półkulą
Układ limbiczny - pierścień struktur otaczających pień mózgu zawiera w sobie 3 elementy kory mózgowej:
ciało migdałowate
hipokamp
opuszkę węchową - razem z niektórymi porcjami płatów mózgu (wewnętrznymi) jak i częściami wzgórza i podwzgórza
- oddziałują one z czuciowymi rejonami kory nowej, pośrednicząc w wyrażaniu pierwotnych emocji ujawniających się poprzez śmiech czy placz.
PODZIAŁ ANATOMICZNY OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO
OUN
Mózgowie Rdzeń kręgowy |
|
Przodomózgowie Pień mózgu |
|
Kresomózgowie Międzymózgowie Śródmózgowie Tyłomózgowie
-półkule mózgowe -nadwzgórze z szyszynką -pokrywa wzgórki -most }wtórne
(wtórne) -wzgórze czworacze -móżdżek }j.w.
-spoidło wielkie -podwzgórze z przysadką -konary mózgu -opuszka czyli
i spoidło przednie -siatkówka -nakrywka rdzeń przedłużony
-opuszki węchowe -istota czarna
-wyspa
-jądra podstawy mózgu
-struktury limbiczne
(hipokamp,kora węchowa
przegroda,ciała migdałowate)
PODZIAŁ FUNKCJONALNY
Drogi dośrodkowe
|
OUN
|
3 wielkie drogi odśrodkowe
1 2 3
układ somatyczny układ neuroendokrynowy układ autonomiczny
informacja zaadresowana inf. Zaadres. Chemicznie inf. Mniej precyzyjnie
precyzyjnie anatomicznie -regulacja homeostazy organizmu zaadresowana
-lokomocja -regulacja czynności gruczołów dokrewnych -regulacja czynności trzewi
-ruchowa oprawa zachowania -reakcje emocjonalne
układ współczulny
reakcja na warunki śrdowis.
układ przywspółczulny
sprawy wewnętrzne
OBWODOWY UKŁAD NERWOWY - PODZIAŁ ANATOMICZNY
* 12 par nerwów czaszkowych * zwoje czuciowe czaszkowe i rdzeniowe
* 31 par nerwów rdzeniowych * zwoje autonomiczne tworzą pnie współczulne
* zwoje dodatkowe współczulne
* zwoje końcowe
W zwoju rdzeniowym są neurony pozornie jednobiegunowe
Nerw obwodowy od zewnątrz:
nanerwie łącznotkankowe
warstwa tłuszczu
naczynia krwionośne
pęczek włókien, na który składają się: onerwie łącznotkankowe, śródnerwie, osłonka mielinowa z włóknem mielinowym ruchowym lub czuciowym
im grubsze włókno tym szybsze przewodzenie sygnału
prędkość: włókno mielinowe grupa A : 12-30 do 70-120 m/s
włókno mielinowe cienkie gr. B: 3-15 m/s
włókno bezmielinowe: 0,5-2,3 m/s
Rdzeń kręgowy
- 8 segmentów szyjnych, 12- piersiowych, 5- lędźwiowych, 5- krzyżowych, 1 - ogonowy
w rogach przednich są obecne skupienia motoneuronów- jądra ruchowe do rogów dochodzą aksony korzeni ruchowych
krąg jest wysłany okostną, rdzeń otacza opona twarda, bliżej środka jest opona podpajęcza, opona miękka bezpośrednio otacza mózgowie i rdzeń w przestrzeni podpajęczynówkowej jest obecny płyn mózgowo-rdzeniowy oraz tkanka tłuszczowa
na rdzeń kręgowy składają się:
most
rdzeń przedłużony
rdzeń
występuje zgrubienie szyjne (unerwia częściowo i ruchowo kończyny górne)szczelina pośrodkowa przednia, zgrubienie lędźwiowo -krzyżowe (unerwia kończyny dolne), stożek końcowy, nić końcowa łączy się z kością guziczną
wejście informacji odbywa się korzeniem grzbietowym do rogu tylnego. W jądrze pośrednio-bocznym mieszczą się neurony przedzwojowe współczulne motoneuron na rogu przednim stanowi końcową wspólną drogę sygnału z wejścia czuciowego pobudzającego i hamującego z wyższych pięter OUN
jądrami nazywamy skupienia ciał komórek nerwowych, których liczba przekracza 100 000.Dają one początek korzeniom brzusznym nerwów rdzeniowych.Są jądra czuciowe, ruchowe itp.
Drogi nerwowe w rdzeniu są precyzyjnie poukładane:
Wstępujące:
I - rdzeniowo - opuszkowe
II- rdzeniowo móżdżkowe
III- rdzeniowo-oliwkowa
IV- rdzeniowo-wzgórzowe
Zstępujące:
układu autonomicznego
korowo-rdzeniowo-boczna
siatkowo-rdzeniowa
przedsionkowo-rdzeniowa boczna
korowo-rdzeniowa przednia
Ukrwienie mózgu:
tętnica rdzeniowa przednia w szczelinie
2 tętnice kręgowe, które dochodząc do pnia łączą się w tętnicę podstawową doprowadzającą krew do mózgu od strony twarzowej
z 2 tętnic szyjnych wewnetrznych jedna wchodzi do mózgu, druga idzie na zewnątrz
tętnica podsrawna dzieli się na tętnice tylne
te 2 źródła ukrwienia mózgu są połączonetętnicami łączącymi tylnymi i małymi tętnicami wewnętrznymi szyjnymi
System komór i płynu mózgowordzeniowego.
w mózgu opona twarda zrośnięta jest z okostną, tworzy przegrody między komorami (sierp mózgu). Między sierpem mózgu a móżdżkiem jest przegroda - namiot móżdżku. Są to zatoki krwi żylnej, z której krew jest zbierana do żyły wewnętrznej szyjnej..../???????
płyn mózgowo-rdzeniowy powstaje głównie w komorach bocznych i komorze trzeciej. Płynie przestrzenią podpajęczynówkową przez wodociąg Sylwiusza do czwartej komory (u podstawy móżdżku) spływa tą przestrzenią omywając rdzeń. Płyn mózgowo-rdzeniowy wymienia się co kilka godzin.
Nerwy czaszkowe
12 par , wychodzą spod mózgu. Poza pierwszą parą , która wychodzi z mózgu, reszta odchodzi od pnia. Przechodzą przez otwory w czaszce i prowadzą do rejonów głowy, szyi i torsu.
Nerwy czuciowe:
węchowy
wzrokowy
VIII - przedsionkowo-ślimakowy
Ruchowe:
okoruchowy
bloczkowy
VI - odwodzący
dodatkowy
podjęzykowy
Mieszane (czuciowo-ruchowe):
trójdzielny
twarzowy
językowo-gardłowy
błędny
Nerwy: III, VII, IX, X są nerwami przywspółczulnymi
Swoiste drogi czuciowe są trójneuronowe i do kory prowadzą przez wzgórze (oprócz węchu)
Jądrami czuciowymi są neurony czuciowe II rzędu.Na moście jest umiejscowione przejście z neuronu I rzędu na drugorzędowy.Neuron II rzędu odbiera sygnał i przekazuje go na ośrodek korowy mózgu.