Fibule - spotykane już od okresu halsztackiego aż do wczesnego średniowiecza. Były podstawą ubioru i często zmieniały swoją formę. Wśród fibul często pojawiają się nawroty do wcześniejszych form np. nawrót w okresie wczesnorzymskim do zapinek podobnych do lateńskich (z podwiniętą nóżką).

Ze względu na konstrukcję dzielimy fibule na:

a) Jednodzielne - złożone z jednego kawałka drutu
b) Dwudzielne - złożone z kilku kawałków

Ze względu na kształt cięciwy dzielimy fibule na:

a) Kuszowate - gdy cięciwa przechodzi pod kabłąkiem
b) Z górną cięciwą - gdy przechodzi ona nad kabłąkiem

(niektóre fibule posiadały cylindry, które otaczały sprężynę i ściskały ją razem z cięciwą)

 

Zapinka - części składowe

Periodyzacja wg. Otto Tischnera

A - Młodszy okres przedrzymski. Od 180/200r p.n.e. do 20 r n.e.
B - Wczesny okres wpływów rzymskich od 20 r n.e. do 170/180 r n.e.
C - Późny okres wpływów rzymskich od 178/180r n.e. do 380r n.e.
D - Wczesny okres wędrówek ludów od 380r n.e. do 420 r n.e.
E - Późny okres wędrówek ludów

1. Młodszy Okres Przedrzymski (A)

A1 - od 180/200r p.n.e. do 100 r p.n.e.
A2 - od 100 p.n.e. do 20r p.n.e.
A3 - od 20r p.n.e do 20 r n.e.

2. Wczesny okres wpływów rzymskich (B)

B1 - od 20r n.e. do 80r n.e.
B2a - od 80r n.e. do 120r n.e.
B2 - B2b - od 120/130r n.e. do 160r n.e.
B2c (dla kultury Przeworskiej i Wielbarskiej) - od 160r n.e. do 180r n.e.
B2/C1 - faza przejściowa

3. Późny okres wpływów rzymskich (C)

Od (Wojen markomańskich) 170/180r n.e. do 370/380r n.e.

C1- C1a od 180r n.e. do 220/60r n.e.
C1b od 220r n.e. do 250r n.e.
C2 - od 250r n.e. do 280r n.e.
C3 - od 300r n.e. do 380r n.e.

4. Wczesny Okres wędrówek ludów (D)

Od 380r n.e. do 420r n.e.

5. Późny okres wędrówek ludów (E)
(nie stosujemy dla terenów słowiańskich ponieważ jest właściwie brak jakichkolwiek zabytków - za wyjątkiem grupy olsztyńskiej - która zanikała powoli)

Od 420/420r n.e. do 550/600r. n.e.

---