10. XII. 2004 r mgr M. Grygiel

Zapinki trąbkowate IV grupy (głównie k. przeworska) - odmiany wg:

• T. Liana:

• I - zbliżone do A74

• masywna, workowato pogrubiona główka (podobna do A67)

• groby męskie z bronią z fazy B1b

• wykonane z żelaza

• II - najbardziej powszechne - zbliżone do A75

• główka spłaszczona od spodu, lancetowata nóżka, masywny grzebień / tarczka na kabłąku i czasem grzebień na nóżce przed guzkiem

• wykonana z brązu lub srebra (bogatsze groby)

• brązowe często aplikowane na główce lub grzebieniu drucikiem srebrnym (perełkowane)

• charakterystyczne dla grobów kobiecych z fazy B2a

• raczej jednodzielne (cięciwa wsparta na haczyku lub owinięta wokół kabłąka)

• u schyłku fazy B2 pojawia się konstrukcja dwudzielna (sprężyna na osi)

• III i IV - bardzo rzadkie w k. przeworskiej

• III - masywny, silnie wygięty kabłąk; faza B2

• IV - bardzo rzadka - znana z Gościeradowa; nawiązuje nieco do A86; faza B2

• T. Dąbrowska:

• V - wschodnia strefa k. przeworskiej

• Dość wąski kabłąk, niezbyt masywny grzebień, trąbkowato uformowana główka (nie jest płaska od wewnątrz)

• Bardzo masywny, stożkowaty guzek na nóżce

• Jednodzielne z haczykiem na cięciwę lub cięciwa owinięta wokół kabłąka

• Głównie wykonywane z brązu

• Schyłek fazy B2

Późne zapinki silnie profilowane odmiany mazowieckiej wg T. Dąbrowskiej:

• Morfologicznie nawiązują do A84 (powstały z nich?)

• Daszkowaty przekrój kabłąka

• Na końcu nóżki bardzo masywny półkolisty lub stożkowaty guzek

• Przeważnie jednodzielne, rzadziej dwudzielne (A84 jest dwudzielna)

• Mazowsze u schyłku fazy B2 i głównie w fazie B2/C1 (najmłodszy horyzont k. przeworskiej na prawobrzeżnym Mazowszu)

• Żelazne i brązowe

Zapinka łącząca cechy II i IV grupy (podobna do A35):

• Żelazna lub brązowa

• Dół zapinki jak w IV grupie - grzebień i guzek

• Góra zapinki jak II grupie

• Nóżka wąska, przewęża się za masywnym grzebieniem (jak w IV grupie)

• Grzebień / tarczka zdobione drucikiem

• Trójkątny, taśmowaty kabłąk

• Tulejka na cięciwie i kapturek

• Wolny koniec cięciwy nitowany jest od wewnątrz do kabłąka i maskowany guzkiem

• Dwudzielne

• Wschodnia strefa k. przeworskiej - Radomszczyzna, zach. Podlasie

• Strój dorosłych kobiet w fazie B2 i B2/C1

---