Usprawnianie f cji percepcyjno motorycznych1

Wykonując różne zadania dziecko:

-    kształci orientację przestrzenną poprzez mieszczenie, rozplanowywanie, tworzenie wzajemnych układów,

-    doskonali procesy analizy i syntezy wzrokowej przy rozpoznawaniu, porównywaniu różnych kształtów,

-    usprawnia koordynację wzrokowo-ruchową manipulując pieczątką, uczy się zachowania właściwego ułożenia w stosunku do podłoża, określonych wzajemnych stosunków między pozostałymi elementami oraz wyznaczonymi polami, liniaturą itp.,

-    rozwija myślenie pojęciowe, klasyfikując odpowiednio poszczególne stemple,

-    podnosi sprawność manualną i grafomotoryczną przez precyzyjną manipulację różnymi rodzajami stempli oraz zamalowywanie pól wewnątrz uzyskanego konturu,

-    uczy się planowania, kontrolowania i korygowania swojej pracy, kształci wyobraźnię przestrzenną i pamięć wzrokową.

Pomoce

-    Stemple obrazkowe, literowe, cyfrowe dostępne w handlu uspołecznionym.

-    Technika 14 drewnianych stempli z figurami geometrycznymi J. Magnuska.

-    Stemple wykonane z ziemniaków, gumek ołówkowych.

Obrysowywanie szablonów - posługiwanie się szablonami i wykorzystywanie ich w pracach plastycznych sprawia dzieciom wiele przyjemności, ponieważ szybko i pomyślnie realizują własne pomysły. Taka forma pracy zachęca do dalszego działania, wyzwala inwencję twórczą, przełamując niechęć do plastycznego wypowiadania się, które w innych formach było nieefektowne. Zainteresowanie taką formą twórczości plastycznej powoduje, że dziecko chętnie i często powraca do niej, koncentrując się nad pomysłami, ich realizacją i precyzją wykonania. Ponadto wytwory uzyskane poprzez obrysowywanie szablonów mogą być włączone do innych technik lub wykorzystane do realizacji innych form ćwiczeń i celów terapeutycznych. Przydatność wytworów stanowi istotny czynnik wartościujący celowość pracy dziecka.

Posługując się szablonami dziecko:

-    doskonali sprawność manualną i koordynację ruchową obu rąk, podnosi poziom graficzny opanowując umiejętność płynnego, ciągłego, rytmicznego kreślenia różnych linii prostych i kombinowanych;

-    usprawnia koordynację wzrokowo-ruchową i orientację przestrzenną w trakcie operowania szablonem i narzędziem pisarskim oraz tworzenia określonej kompozycji,

-    rozwija procesy analityczno-syntetyczne postrzegania wzrokowego, różnicując kształty między sobą, odczytując ich wzajemne układy w obserwowanych i odtwarzanych wzorach.

Technika posługiwania się szablonem polega na obrysowywaniu go:

-    przy krawędzi wewnętrznej, tzn. ołówek prowadzi się wewnątrz otworu uzyskanego przez wycięcie pewnego kształtu; krawędź chroni rękę przed wykonaniem ruchów nieskoordynowanych, odbiegających od niej,

-    przy krawędzi zewnętrznej, tzn. po obwodzie obrysowywanego kształtu; wymaga umiejętności panowania nad ruchami, aby nie dopuścić do zniekształcenia obrazu przez oderwania ręki od krawędzi wskutek małej precyzji ruchów.

Obrysowując szablony dzieci wykonują:

-    szlaczki pasowe, układy pionowe,

-    loteryjki i domina tematyczne, literowe, literowo-obrazkowe itp.,

-    albumy tematyczne obrazkowe i obrazkowo-tekstowe, tekstowe,

-    ilustracje w postaci komozycji różnych stempli i szablonów,

-    uzupełnianki obrazkowe, literowe „czego brakuje”, „czym się różnią” pozornie identyczne obrazy graficzne,

-    syntetyczne układy przedmiotów nakładających się w celu ich wyróżniania pojedynczo lub nakładania: „z jakich elementów składa się”, „ile jest trójkątów”, „gdzie ukryte są kwadraty” itp.,

-    składanki - łamigłówki do złożenia i pocięcia wg wzoru,

-    ćwiczenia orientacji przestrzennej - rysując pod dyktando,

-    ćwiczenia w przepisywaniu, pisaniu z pamięci, ze słuchu i samorzutnym wypowiadaniu się.

Pomoce

-    szablony płaskie z rozmaitymi figurami geometrycznymi, w tym zabawka „Mały architekt”,

-    klocki w kształcie figur geometrycznych płaskie i trójwymiarowe,

-    krzywiki kreślarskie,

-    szablony z oznaczeniami topograficznymi,

-    foremki do piasku, zabawki i inne przedmioty o ostrej linii konturowej, łatwe do obrysowywania,

-    składanki - łamigłówki „Zwierzęta domowe”, „Ślimak”, „Drzewo”, „Samochód” o wyraźnej linii konturowej,

-    szablony liter i cyfr,

-    specjalnie przygotowane tematycznie szablony.

Kalkowanie przez kalkę techniczną, ołówkową, szybę matową lub przezroczystą, stanowi łatwą, a zarazem satysfakcjonującą dziecko technikę wypowiedzi plastycznej. Dziecko przede wwzystkim uczy się opanowywania nawyków ruchowych umożliwiających narysowanie prostych przedmiotów. Wykonując ćwiczenie dziecko wodzi ręką po wzorze, śledząc go i kontrolując swoje ruchy.

41