0085

Pojęcie i funkcje partii politycznych

funkcjonować. Strategie mniejszościowe stanowią więc przykład mechanizmu politycznego, który pozwala na włączenie partii opozycyjnych w proces podejmowania decyzji.

Organizacyjne przetrwanie.

Oczywiste jest stwierdzenie, iż zasadniczym celem partii politycznej jako organizacji jest przetrwanie w środowisku politycznym. Chodzi rzecz jasna o przetrwanie organizacyjne. Nie chcemy sugerować czytelnikowi, iż jest to zasadnicza raison d’etre partii politycznej. Sposób wewnętrznej organizacji partii politycznej i wynikający z tego np. układ powiązań z otoczeniem mogą mieć wpływ na wypełnianie przez nią pozostałych funkcji. Należy pamiętać, że partia reprezentuje raczej typ organizacji o rynkowym charakterze, co oznacza, iż pojawia się w ramach rywalizacyjnego środowiska i musi sama wywalczyć sobie określoną pozycję na miarę aspiracji politycznych. Między partią i jej bezpośrednim otoczeniem (np. elektoratem) następuje wymiana dóbr i zasobów. Oferuje ona określone dobra kolektywne lub indywidualne, a w zamian oczekuje wymiernych korzyści, np. w postaci poparcia wyborczego. Ten rynkowy charakter partii politycznej nakazuje zwrócić szczególną uwagę na znaczenie organizacji jako czynnika pośredniczącego w procesie wymiany i niejednokrotnie decydującego o jej efektywności albo użyteczności dla osiągnięcia przez konkretne ugrupowanie zakładanych celów. Potencjał organizacyjny staje się wyjątkowym rodzajem zasobu w układzie rywalizacyjnych i otwartych powiązań, które przecież charakteryzują demokratyczny styl przetargów politycznych.

Można sformułować szereg hipotez dotyczących zasad organizacji partii politycznej, które pozwolą jej w sposób efektywny uczestniczyć w rywalizacji politycznej.

Po pierwsze, jej organizacja powinna dość wiernie odzwierciedlać strukturę potencjalnego elektoratu, a więc klienteli, którą partia próbuje przyciągnąć, oferując określone strategie wyborcze czy problemowe. Kwestia ta wydaje się dość prosta, gdy partyjna oferta jest skierowana do konkretnej grupy społecznej, a więc partia posługuje się w kontaktach z elektoratem schematem „tożsamości” (np. etnicznej, klasowej czy wyznaniowej). Ugrupowania np. etniczne, farmerskie (chłopskie) czy klasowe są w stanie stworzyć spójną strukturę organizacyjną nastawioną na penetrację tych właśnie środowisk, co może znaleźć odbicie m.in. w „przestrzennym” sposobie organizacji, charakterze wewnątrzpartyjnego procesu decyzyjnego czy źródłach finansowania. Inaczej wygląda ten problem w sytuacji, gdy partia penetruje różne grupy społeczne albo stawia sobie ambitny cel - sformułowanie apelu ogólnonarodowego. Charakter strategii wyborczej powinien znaleźć odbicie w strukturze

81