0248

258

10. Władza wykonawcza

Tabela 20. Siia prezydentury w państwach europejskich

Kraj	1	2	3	4	5
Austria	-	-	-	-	-
Bułgaria	-	-	-	+	-
Chorwacja	-	-	-	-	+
Cypr	-	+	+	+	-
Finlandia	-	-	-	+	-
Francja	+	+ 'A	+	+	-
Irlandia	-		-	+	-
Islandia	-	-	-	-	-
Litwa	-	-	-	+	-
Polska	-fi	-	-	+	-
Portugalia	+	+	-	+
Rosja		+	+	+	+
Rumunia	-	-		+	-
Siowacja	-	-	-	+	-
Słowenia	-	-	-	-	-
Ukraina	-	+	+	+	+

Legenda: 1 - możliwość dyskrecjonalnego rozwiązania parlamentu. 2 - możliwość przeforsowania kandydatury premiera, 3 - możliwość dyskrecjonalnego zdymisjonowania premiera, 4 - prawo weta. 5 - prawo wydawania dekretów o mocy ustawy.

Źródło: A. Slaroff, Comparatloe presldencles: The Inadeąuacy oj the presidential, scmi-presidential and parliamentary distinction, „Euro-pean Journal of Political Research" 2003. t. 42. nr 3. s. 296. 299. 300.

tum zaufania dla prezydenckiego kandydata na stanowisko premiera lub dwukrotnie uchwali wotum nieufności pod adresem rządu lub też odmówi rządowi wotum zaufania, o które ten się ubiega. Daje to głowie państwa swoistą przewagę nad Dumą, która, wchodząc w otwarty konflikt z prezydentem, ryzykuje przedterminowe zakończenie kadencji. Dlatego w trakcie kadencji B. Jelcyna po 1993 r. parlament nie podejmował kroków, które mogłyby doprowadzić do takiego rozwiązania.

Ostatnią kwestią, która pozostaje do omówienia jest zagadnienie odpowiedzialności politycznej głowy państwa. Pomijając monarchie, w których przyjmuje się, że władca w ogóle nie odpowiada za bieżącą politykę, którą formułuje i realizuje rząd, i w związku z tym jest nietykalny, w republikach - czy prezydenckich, czy parlamentarnych - obowiązuje zasada, że prezydent ponosi osobistą odpowiedzialność wyłącznie za czyny stanowiące naruszenie prawa (wyjątek stanowią rozwiązania przewidziane w Islandii, na Łotwie i w Słowacji). Służy temu nie tylko specjalna procedura stawiania w stan oskarżenia i orzekania o winie, ale także charakterystyczna dla parlamentaryzmu instytucja kontrasygnaty. Polega ona na podpisywaniu aktów prezydenckich przez premiera lub ministra resortowego, co oznacza przejęcie przez te osoby odpowiedzialności politycznej za decyzje głowy państwa. Dla klasycznego parlamentaryzmu charakterystyczne