278 10. Władza wykonawcza
gabinetu S. Berlusconiego z lat 2001-2005 we Włoszech, J.P. Balkenende w latach 2002-2003 w Holandii i austriackiego gabinetu W. Schiissela z lat 2000-2002. W Europie Środkowej i Wschodniej synkretycznymi koalicjami były z kolei takie wyborcze alianse, jak polska AWS, bułgarskie Zjednoczone Siły Demokratyczne czy Konwencja Demokratyczna Rumunii oraz niektóre gabinety w Polsce, Słowacji, Bułgarii, Litwie, Łotwie i Rumunii. Ma to istotne znaczenie dla trwałości gabinetu: koalicje synkretyczne są bowiem wrażliwe na pogłębiające się różnice w stanowiskach głównych partnerów wobec nierozwiązanych problemów społecznych.
Analiza gabinetów formowanych bezpośrednio w wyniku wyborów, wskazuje, że najczęstszym wariantem jest koalicyjny gabinet większościowy. Wynika to z jednej strony z fragmentaryzacji systemów partyjnych, z drugiej zaś ze strategii partii politycznych, dążących do udziału w rządzie, dysponującym solidnym zapleczem parlamentarnym. W Europie Zachodniej, z wyjątkiem krajów skandynawskich i - ostatnio - Austrii, Holandii i Włoch, koalicje mniejszościowe pojawiają się na ogół w trakcie kadencji, jako efekt konfliktów międzypartyjnych. Na
Tabela 23. Typy rządów tworzonych po wyborach parlamentarnych w Europie Zachodniej w latach 1990-2005
Kraj |
Liczba elekcji |
Gabinet jednopartyjny większościowy |
Koalicja większo ściowa |
Gabinet Jednopartyjny mniejszościowy |
— Koalicja mniejszo ściowa |
Austria |
5 |
3 |
2 | ||
Belgia |
4 |
4 | |||
Dania |
4 |
4 | |||
Finlandia |
4 |
4 |
l| | ||
Francja |
3 |
3 | |||
Grecja |
4 |
4 | |||
Hiszpania |
4 |
1 |
3 | ||
Holandia |
4 |
4 | |||
Irlandia |
3 |
2 |
1 | ||
Islandia |
4 |
4 | |||
Luksemburg |
3 |
3 | |||
Malta |
4 |
4 | |||
Niemcy |
4 |
4 | |||
Norwegia |
3 |
1 |
3 | ||
Portugalia |
5 |
2 |
1 |
2 | |
Szwajcaria |
4 |
4 | |||
Szwecja |
4 |
1 |
3 | ||
Wielka Brytania |
4 |
4 | |||
Wiochy |
4 |
3 |
1 | ||
Ogółem |
74 |
15 |
40 |
9 |
11 |
Żródio: T. Goduń, M. Cygnarowski. S. Dudek, P. Iwanlszczuk. Leksykon systemów politycznych, Dom Wydawniczy Elipsa. Warszawa 2003. passim: www.parties-andelections.de; www.terra.es/personal2/monolitk/00europa.htni