DSC00265

112 Kubacki Wacław

cierpienie i /niewolenie. 1'olsLi ołiuru despotyzm,

ii.ii i w \ v huśtać jak l hrvscus i wy/wolić ludy innych kr uga c/ęść dzieła, zatytułowana Ksifgi pielgrzymstwa piwpowieści i pouc/eń moralnych skupionych wokół pn,b/^<^°‘ ki o wolność. Celem tych przypowieści było ukazanie- nn?^a^^kiC dziejowego powołania. Według Mickiewicza emigracja jest " jej m.-ymim. którego zadaniem jest oświecenie innych narodź. ! . ^,n Pin

cm

Di

którego zauaniem h*m '■>"    ^ "u- innych narodów •?"' Wi

nili to pierwsi apostołowie, wędiująt po śmierci Chrystusa z i* *^akc?-y* do K/\mu oraz innyrh krajów Całość zamykają dwa utworu'*,^fU*^aI<-‘r

gr/\

utwory: Mr ,7 **

pfifgrzytnśi    utęwytasw,    ^)c utyą

Księgi n,u\kltt i pielgrzymstwa polskiego strukturalnie podobi książeczki modlitewnej: zawierają jasno wyłożony cel dziejów** ^ ^d° emigracji. Był to tekst przypominający inne manifesty rewolu_cyi ^{1 misji} gijiu*. w ktoruh upolityczniano roligię. Autor Ksiąg narodu ip sura polskugo występowałw imieniu biednych i nękanych (zniewT*‘ Polska, iud) Europy), przeciwko ziemskim ciemięzcom (bogatym i° °^Da nom), nawoływał do walki o przemianę świata, głosił ideę zwycięs^

Królestwa Bożego nie tylko w niebie, ale także na ziemi. Tym sani - * Ju i pielgrzymstwa polskiego nawiązywały do idei ludowi^

Księgi run Ju : pielgrzymstwa poismego nawiązywały cło idei ludowy h powstań, którym, jak powstaniu chłopskiemu w Anglii w XIV wieku przyświecała myśl: „Gdy Adam ziemię kopal, a Ewa przędła / Kto wtedy był szlachcicem?*.

Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego wywarły wielki wpływ na emigrację. Pod wpływem ich francuskiego tłumaczenia powstały Paroles d'un croyant (Slotu wieszcze) Felicitć Roberta de Lamennais. Jak świadczy opowiadanie Ksawerego Pruszyńskiego Podrzucona książka (1945), Ksngi narodu i pielgrzymstwa polskiego odegrały także ważną rolę wśród wojennej emigraqi po roku 1939.

Kubacki Wacław

L r. 7 wTześnia 1907 roku w Nieszawie, zm. 16 grudnia 1992 roku w Krakowie; historyk literatury, pisarz. W roku 1927 zdał maturę we Lwowie. W roku 1928 rozpoczął studia polonistyczne na UJ i po uzyskaniu magisterium (1932) kontynuował jc w Austrii i we Włoszech. W roku 1 LU uz>skał doktorat na l J. Po zakończeniu wojny pracował jako adiunkt na l mwersytetie Poznańskim. Tam też w roku 1945 habilitował się na

,_ury, pojiai romantyczny

Ku"

wio pracy wydanej potem pt Arcydramat Mickiewicza t><^llls,‘ 1951 został przeniesiony na polonistyki; UJ, _Rdzic „hi-a ° V' V^,iJ ZCSP<<I<<7 Katedry Historii Literatury Polskiej (do K'"⁰ ' ,958 otrzyma! stanowtsko profesora zwyczajnego. W roku my j!

^VVM^ Z l<"‘^{Ły d}y^claktyc,;^ne>^{1    d}» Warszawy. W roku 1968 ^

^ fNagród? Państwowy I stopn.aIza powielić Smutna Wenec,a. W latach <-lf88 ukazywały sty m.in. takte ,egp prace, jak Pienaiosnki polskS,

Intyz""' 0⁹⁴⁹><    nad A. MickiZic^)

”,954). PO<xi“'    ”^a    0969) oraz. Z Mic-

^(i977>-

Kult natury i pejzaż romantyczny

Rozumienie natury w oświeceniu i - romantyzmie znacznie się różniło- W oświeceniu przyrodę i człowieka traktowano jako elementy niejednorodne, dające się jednak hierarchicznie uporządkować. Tej „dez-integracyjnej” wizji człowieka i natury Friedrich Schelling przeciwstawił swoją koncepcję duchowej jedności zjawisk (- scheUingianizm). Duchową, ponieważ zintegrowaną przez teleocentryzm rozwoju (ruchu) dokonującego się poprzez walkę sprzeczności oraz prowadzącego do tworzenia nowych, wyższych form. Innymi słowy, ewolucja zmierzała ku dającemu się przewidzieć ostatecznemu i doskonałemu kształtowi. Najwyższym szczeblem ewolucyjnym jest człowiek, który jako jedyny osiągnął samoświadomość i który sam potrafi tworzyć. Dziełem jego umysłu jest sztuka, najdoskonalszy przejaw świadomości. Konsekwencją przyjęcia tej filozofii było szczególne pojmowanie artysty i jego funkcji. Artysta stawał się istotą równą Stwórcy.

W Polsce koncepcję natury Schellinga przejął -> Maurycy Mochnacki Uznał on, że swoistą formą natury jest historia nvorzona przez naród' Twierdził, że zadaniem literatury jest budzenie świadomości narodow przez refleksję nad genezą i misją poszczególnych ludów, a celem kryt ki literackiej - wskazanie relacji między naturą i historią z jednej stro¹ a historią i poezją z drugiej. W koncepcji Mochnackiego poezja pełń dwie funkcje: ukazywała prawdę - odzwierciedlała rzeczywistość, a t że miała moc sprawczą - głównie w historii. Dylematy ingerencji w śv natury pojawiały się w teoriach fizjokratycznych, a następnie w wizj rewolucyjnej przebudowy, jak w końcowych scenach -> Nie-Boskiej