K �jna DIALEKTY POLSKIEz825

\Y lamę występuje to stwardnienie nu obszarach objętych linią. 63B, por. MAGP 158. Nu zachowanie archaicznej twardości w temacie 1. sg. praes. yreb-ę, skttb-ę wpływała niewątpliwie tendencja do utrzymania po odnosowieniu -ę różnicy między formami 1. sg. skule, yfebe i 3. sg. praes. skube, yfebe, por. Świd Ili 335. Ta samu tendencja spowodowała stwardnienie wargowych miękkich w typie łatkę, złapę, kopę, drapę, Iclepę.

Nie jest to jedyny wypadek wyrównań do postaci tematu 1. sg. praes., której lemat twardy (przed -o) w koniugacjach -oje-, -nojne- mógł spełniać funkcję odróżniania 1. sg. od 3. sg. praes. Duża część gwar pd. Wielkopolski po Wolsztyn (Tuchorza, Jabłonna), Oborniki (Popówko), Gniezno (Kłecko, Miełżyn), Konin (Rzgów. Kuchary Kościelne) i Kalisz (Morawin, Staw), por. Tom 40, Śląska (NitŚl 142) i Małopolski (MAGP 402, 463) objęta została wyrównaniami tematu 1. pl. praes. (ueś-emy, ij-emy, 4e-j-emy, hcf-emy) do postaci tematu 1. sg., 3. pl. praes., kończącego się na niezmiękc-zoną (przed *-ę, *-*jtb) spółgłoskę id-, ńott-, voz-, bar-, co doprowadziło do ustalenia się na, obszarach 63C typów A enemy, ideiny, óezemy, Beremy, tnogemy, yoperny. To wyrównanie tematu pozwoliło uniknąć oboczności ś : S, ź : z, j : d. f : r itd.

§ 93. Twarde wargowe w mel-ę i pel-ę ustalone na wzór melł, pełł

W gwarach dużej części Wielkopolski, Małopolski i Śląska (64A) — po Sępolno, Włocławek, Gostynin, Łowicz. Brzeziny, liżę, Opatów, Busko, Olkusz, Rybnik, Koźle i Brzeg, zol). MAGP 334. 584, Dej 225, 226 - temat praes. czasowników mel-ę i pel-ę uległ częściowemu wyrównaniu do tematu praet., zmieniając się na mel-ę, mel-eS, mel, pel-emy, pel-eće, pel-ę z twardymi m, p ustalonymi na wzór postaci tematu praet. mełł-, pełl-z twardą wargową przed zlabiowelaryzowanym f, w *mfł?>, zob. s. 68; por. Nit IV 62. W części gwar obszaru 64A występuje jedynie mel-, ponieważ na południe ud linii Syców — Częstochowa — Włoszczowa — Iłża — Lublin Krasnystaw 16J B) drugi z omawianych czasowników zachował swą pierwotną postać pleó-ę, plev-U względnie wymienił ją na pler-ę, pleć-eś (jak lamę pod wpływem skube, zob. 63A) względnie pieję na wzór daję, zob. Dej 224, 226, 227, MAGP 334.

§ 94. Usunięcie przyrostka -uje, -otruć (-ywać) w niektórych czasownikach typu knp-ać, zaym-aó

Zasób czasowników tworzonych przy pomocy sufiksów -uję, -ować (-ywać) nic we wszystkich gwarach jest taki sam (zob. Nit IV 63). W gwarach Polski północnej niektóre z lak tworzonych czasowników zatraciły