22. Znieczulenie podpajęczynówkowe 549
że powodować, że część anestetyku lokalnego jest zdeponowana w przestrzeni zewnątrzoponowej. Mechaniczna stabilizacja atraumatycznych igieł jest tymczasem większa niż tradycyjnej igły Quin-cke, ale wykonanie punkcji jest jednak trudniejsze niż przy użyciu igły Quincke.
Zasadniczo do znieczulenia podpajęczynówkowe-go powinny być stosowane igły 25 G (o średnicy 0,5 mm) lub 26 G (o średnicy 0,46 mm).
ł Im cieńsza jest igła, tym rzadziej po punkcji występują bóle głowy.
Ponieważ u pacjentów w starszym wieku popunk-cyjne bóle głowy są bardzo rzadkie, pozwala to na stosowanie tańszych igieł 22 G typu Quincke.
Podczas punkcji za pomocą igieł 25 G lub 26 G wskazane jest stosowanie grubszej igły prowadzącej, gdyż są to igły cienkie, łatwo odginające się na boku lub zaginające się przy wprowadzaniu do przestrzeni podpajęczynówkowej. Igły 22 G nie wymagają prowadnika.
Niezależnie od rozmiaru igły otwór na jej końcu w czasie nakłuwania opony twardej musi być zawsze skierowany ku bokowi. Pozwala to na delikatne rozdzielenie włókien opony twardej („rozsuwanie kurtyny”), a tym samym na zmniejszenie rozmiarów jej uszkodzenia (bóle głow'y!).
Do znieczulenia podpajęczynówkow'ego stosuje się przede wszystkim pochodne amidowe, a w krajach anglosaskich także ester - tetrakainę. Do najczęściej stosowanych należą (tab. 22.5):
- 0,5% bupiwakaina hiperbaryczna,
- 0,5% bupiwakaina izobaryczna,
-5% lidokaina,
- 4% mepiwakaina,
- 1 % tetrakaina.
W postępowaniu rutynowym, ze względu na możliwość sterowania zasięgiem znieczulenia stosuje się hiperbaryczne roztwory anestetyków lokalnych. Dostępne są hiperbaryczne preparaty bupiwakainy, lidokainy i mepiwakainy, podczas gdy zwńększenie ciężaru właściwego 1% te-trakainy uzyskuje się przez dodanie 10% roz-twmru glukozy (w stosunku objętości 1:1) bezpośrednio przed wstrzyknięciem do przestrzeni podpajęczynówkowej.
Ropiwakaina obecnie nie jest polecana do znieczulenia podpajęczynówkowego.
Aby uzyskać wysokie znieczulenie podpajęczynówkowe, przeciętnie wstrzykuje się nie wńęcej niż 2 ml środka znieczulającego miejscowo (wyjątkiem jest bupiwakaina). Do osiągnięcia blokady czuciowej należy zmniejszyć stężenie anestetyku, a do uzyskania tylko blokady współczulnej środek należy jeszcze bardziej rozcieńczyć.
Przez dodanie środka obkurczającego naczynia
wydłuża się czas działania anestetyku lokalnego. W tym celu stosuje się najczęściej fenylefrynę lub adrenalinę. Środki te wstrzyknięte podpajęczy-nów'kowo nie wykazują działania ogólnego.
Fenylefrynę (Neosynephrin) stosuje się w dawce standardowej 5 mg, tj. 0,5 ml 1% roztworu, niezależnie od dawki środka znieczulającego miejscowo. Wydłuża ona czas działania np. tetrakainy (Pantocain) o 100%.
Adrenalina jest również stosowana niezależnie od dawki środka znieczulającego miejscowo - w stan-
Tabela 22.5 Środki znieczulenia miejscowego stosowane w znieczuleniu podpajęczynówkowym | |||||||
Środek |
Stężenie (%) |
Baryczność |
Stężenie glukozy (%) |
Objętość (ml) |
Dawka całkowita (mg) |
Czas działania bez środka obkurczającego naczynia (min) |
Wydłużenie działania po dodaniu środka kurczącego naczynia (w %) |
Bupiwakaina |
0,5 |
hiperbar. izobar., |
5 |
3-4 |
15-20 |
75-150 |
20-50 |
Lidokaina |
5 |
hiperbar. |
6,83 |
1-2 |
30-100 |
30-90 |
20-50 |
Mepiwakaina |
4 |
hiperbar. |
9,5 |
1-2 |
40-80 |
30-90 |
20-50 |