larsen0746

746 II Anestezjologia ogólna

lone przez nerki i na glukozę lub na C0₂ i wodę. W ciągu 10 dni następuje wydalenie 90% podanych dekstranów. Nie dochodzi do gromadzenia się ich w organizmie.

Efekt objętościowy i czas przebywania w układzie naczyń. Dekstrany są hiperonkotyczne, dlatego ich efekt objętościowy jest większy niż wynikałoby to z ilości, w jakiej zostały podane. Efekt ten jest najsilniej wyrażony w przypadku dekstranu 40. Z powodu wysokiego ciśnienia koloidoosmo-tycznego, roztwór 10% podwaja swoją objętość w przestrzeni śródnaczyniowej, natomiast zdolność wiązania wody 6% roztworu D 70 wynosi tylko 20-25 ml/g. Ze względu na niski ciężar cząsteczkowy D40 jest szybko wydalany i po 3-4 godz. efekt objętościowy odpowiada efektowi wywołanemu przez D70.

Okres półtrwania D40 w osoczu wynosi ok. 2-3 godz.. a D 60 i D 70 ok. 6-8 godz.

Lepkość. Dekstrany charakteryzują się wysoką lepkością właściwą, ale korzystnie wpływają na właściwości reologiczne krwi poprzez wywoływanie przemieszczenia płynu z przestrzeni śródmiąższowej do światła naczyń.

Działanie hemodynamiczne. U osób zdrowych po podaniu dekstranu i.v. wzrastają przejściowo: pojemność minutowa serca, objętość wyrzutowa, ciśnienie w prawym przedsionku i ośrodkowe ciśnienie żylne. Poza tym dekstran, poprzez hiperwo-lemię, wywołuje wzrost diurezy. Z tego względu, że dekstrany wskutek swoich właściwości hiper-onkotycznych wywołują przemieszczenie wody z przestrzeni śródmiąższowej do układu naczyń, należy jednocześnie zastosować wlew roztworów wieloełektrolitowych, aby uniknąć odwodnienia przestrzeni zewnątrzkomórkowej i upośledzenia czynności nerek.

Zaburzenia krzepnięcia krwi. Dekstrany powlekają jednocząsteczkową warstwą trombocyty. erytrocyty i błonę wewnętrzną naczyń. Poprzez to opłaszczenie następuje zmniejszenie zdolności ad-hezyjnych płytek krwi i agregacyjnych erytrocytów, tworzenie zakrzepów, jak również upośledzenie uwalniania czynników płytkowych przez trombocyty. Efekt ten jest zależny od dawki. Można go zaobserwować już po zastosowaniu wlewu 500 ml, przy czym bardziej wyrażony jest po dekstranach wielkocząsteczkowych, niż po niskocząsteczko-wych. Oprócz tego dekstrany zmniejszają aktywność kompleksu czynnika VIII. Po podaniu większej niż 1,5g/kg ilości dekstranu w ciągu doby, rozwija się skłonność do krwawień. Niebezpieczeństwo to jest większe u pacjentów z upośledzoną funkcją nerek, ze względu na zmniejszoną eliminację dekstranu. Nie istnieje żadne specyficzne antidotum na hamujące działanie dekstranu w stosunku do układu krzepnięcia. Istotne w praktyce klinicznej jest to, że:

J Pacjenci z zaburzeniami krzepnięcia nie powinni otrzymywać dekstranu!

Zaburzenia czynności nerek. W przypadku podaży większych ilości lub powtarzanych infuzji dekstranu 40, bez jednoczesnego podawania zbilansowanych roztworów elektrolitowych, mogą się rozwinąć zaburzenia czynności nerek, szczególnie u pacjentów odwodnionych lub u pacjentów z istniejącą już wcześniej chorobą nerek. Dlatego dekstrany nie powinny być podawane w chorobach nerek, a jeśli już, to w zredukowanej ilości.

Reakcje alergiczne. Dekstrany mogą wywołać ciężkie lub nawet śmiertelne reakcje anafilaktycz-ne i anafilaktoidalne. Reakcje anafilaktyczne spowodowane są obecnością przeciwciał skierowanych przeciwko polisacharydom bakteryjnym, które mogą wchodzić w reakcję krzyżową z dekstranem. Przeciwciała przeciwdekstranowe należą do klasy IgG. Jeżeli w surowicy pacjenta występuje wysokie miano reaktywnych względem dekstranu przeciwciał, to po infuzji dekstranu (już kilku ml) tworzą się kompleksy dekstran-przeciw-ciała antydekstranowe, co prowadzi do ciężkiej reakcji anafilaktycznej. W przypadku natomiast reakcji anafilaktoidalnej, nie występują żadne reakcje immunologiczne. Częstość reakcji anafilaktycznych/anafilaktoidalnych po podaniu dekstranu określa się na 0,07-1,1%. Wyróżnia się następujące stopnie ciężkości:

-    I: reakcja skórna,

-    II: nudności, wymioty, tachykardia, spadek ciśnienia tętniczego,

-    111: wstrząs i/lub ciężki kurcz oskrzeli,

-    IV: zatrzymanie oddechu i krążenia.

Tworzenie się kompleksów antygen - przeciwciało można zahamować podając monowalentny hap-ten, ponieważ hapten ten wiąże się kompetycyjnie z przeciwciałami. Do użytku klinicznego jest dostępny monowalentny hapten dekstranu (Pro-mit), którego podanie polecane jest przed każdą