larsen0748

748 II Anestezjologia ogólna

pośrednio po rozpoczęciu wlewu i utrzymywały się przez cały dzień. U jednego pacjenta można było badaniem ultrasonograficznym wykazać istnienie obrzmienia nerek. Reasumując można powiedzieć, że te patofizjologiczne zależności są jeszcze niezbyt jasne; możliwe, że podaż HES zwiększa lepkość moczu i jego zastój. Odwodnienie, jak się wydaje, może dodatkowo sprzyjać powstaniu niewydolności nerek. Nową generację HES 130/0,4 można podawać pacjentom z niewydolnością nerek (bez ryzyka kumulacji), o ile zachowana jest diureza.

Reakcje anafilaktoidalne. Częstość wywoływania reakcji anafilaktoidalnych przez HES jest niewielka i obecnie określa się ją jako 0,1%. Obserwuje się przede wszystkim reakcje typu I i II (zob. pkt 6.2.1); kurcz oskrzeli, wstrząs oraz zatrzymanie oddychania i krążenia występują znacznie rzadziej niż w przypadku dekstranu, nie można ich jednak wykluczyć.

Roztwory stosowane w praktyce klinicznej.

Obecnie do stosowania klinicznego oferowane są wielkocząsteczkowe, średniocząsteczkowe i ni-skocząsteczkowe preparaty HES (zob. tab. 27.10).

HES 450/0,7 (ciężar cząsteczkowy/stopień podstawienia), wielkocząsteczkowy, 6% roztwór. Efekt objętościowy i czas pozostawania w obrębie naczyń właściwie odpowiada dekstranowi 60/70. Preparat jest stosowany w celu wyrównywania śródoperacyj-nych utrat krwi. Należy pamiętać o jego dużej lepkości i długim okresie przebywania w ustroju.

HES 200/0,5, średniocząsteczkowy, dostępny jako 3%, 6% i 10% roztwór. Efekt objętościowy roztworu 3% wynosi około 60%, roztworu 6% - ok. 100%, a roztworu 10% (hiperonkotycznego) - ok. 145%. Czas pozostawania w obrębie naczyń wzrasta wraz ze wzrostem stężenia: 3% - ok. 1-2 godz; 6% - ok. 3^1 godz., 10% - ok. 5-6 godz. Zastosowanie: przedoperacyjna hemodylucja normowole-miczna (roztwory 3-6%), poprawa ukrwienia i profilaktyka zakrzepów (roztwory 6 i 10%).

HES 130/0,4, niskocząsteczkowy, dostępny jako 6% roztwór. Efekt objętościowy wynosi 100%, czas pozostawania w łożysku naczyniowym 3-4 godz. Preparat stosowany jest do wyrównywania śródoperacyjnych i pooperacyjnych strat krwi.

HES 40/0,5, niskocząsteczkowy, 10% roztwór. Jako środek uzupełniający objętość nie wykazuje przewagi w stosunku do roztworów żelatyny lub krystaloidów, jest natomiast droższy.

6.2.3 Roztwory żelatyny

Roztwory żelatyny są wytwarzane z kolagenu, przy czym ich rozpuszczalność poprawia się po dodaniu bezwodnika kwasu bursztynowego, diizo-cyjanianu i glikolu etylenowego. Stężenie i wielkość cząsteczek żelatyny muszą być względnie niewielkie, aby nie dochodziło do żelifikacji. Dlatego średni ciężar cząsteczkowy żelatyny wynosi ok. 30 000 Da, a stężenie 3-5% (zob. tab. 27.10).

Rozpad i wydalanie. Żelatyna jest całkowicie metabolizowana i wydalana z moczem; nie jest magazynowana w organizmie. Fragmenty niskoczą-steczkowe zostają wydalone w ciągu 30 min., wielkocząsteczkowe po ok. 8 godz.

Efekt objętościowy i czas przebywania w naczyniach. Z powodu mniejszej średniej masy cząsteczkowej i niższego stężenia, efekt objętościowy i czas działania są krótsze, niż w przypadku dekstranu czy HES (zob. tab. 27.10). Zdolność wiązania wody wynosi ok. 14 mg/g, zaś czas przebywania w obrębie naczyń 2-3 godz. W praktyce klinicznej należy pamiętać o tym, że:

| Aby doprowadzić do normowolemii, należy podać objętość roztworu żelatyny 1,5-2 razy większą niż wynosi utrata krwi.

Z powodu krótkiego czasu przebywania w układzie naczyń, żelatyna nadaje się jedynie do tymczasowego leczenia hipowolemii.

Krzepnięcie krwi. Wpływ roztworów żelatyny na aktywność układu krzepnięcia nie został udowodniony; nie mają one wpływu na proces adhezji płytek krwi. Podaż bardzo dużej ilości może prowadzić do rozcieńczenia czynników krzepnięcia; funkcja fi-bronektyny również może zostać upośledzona.

Czynność nerek. W przypadku normowolemii roztwory żelatyny zwiększają diurezę. Nie mają wpływu na czynność nerek, dlatego preparaty te mogą być wykorzystywane przy transplantacji nerek.

Reakcje anafilaktoidalne. Częstość występowania reakcji anafilaktoidalnych na żelatynę określana była w starszych badaniach na 0,05-10%, ale przy sto-