46. Chirurgia serca 1277
Zaburzenia funkcji układu oddechowego występują częściej po operacjach z zastosowaniem maszyny płuco-serce, niż po innych dużych zabiegach. Przez kilka godzin po krążeniu pozaustrojo-wym utrzymuje się śródmiąższowy obrzęk płuc z zastojem krwi w kapilarach płucnych. U większości pacjentów występują pooperacyjne zaburzenia czynności układu oddechowego, objawiające się:
- wzmożeniem pracy oddechowej,
- hipoksją podczas oddychania powietrzem atmosferycznym,
- zwiększonym wydzielaniem w tchawicy i drzewie oskrzelowym,
- zwiększonym przeciekiem płucnym z prawa na lewo na skutek domieszki krwi żylnej i zapadnięcia pęcherzyków,
- zaburzeniami mechaniki oddychania w wyniku wzrostu objętości płynu w przestrzeni pozana-czyniowej płuc.
Krążenie pozaustrojowe upośledza wprawdzie w znacznym stopniu czynność nerek, ale po wznowieniu spontanicznej akcji serca na ogół dochodzi do jej szybkiej normalizacji. Ostra niewydolność nerek spowodowana niewystarczającym krążeniem pozaustrojowym występuje rzadko.
Uszkodzenia neurologiczne po operacjach z zastosowaniem krążenia pozaustrojowego występują w 2% po przęslowaniu naczyń wieńcowych i w ok. 7-13% po zabiegach przeprowadzanych wewnątrz jam serca. Zaburzenia te objawiają się:
- opóźnionym budzeniem po operacji,
- splątaniem i dezorientacją,
- przejściowymi zmianami osobowości,
- objawami ogniskowymi,
- udarem mózgu,
- nieodwracalną śpiączką.
Szczególnie zagrożeni są pacjenci z wcześniejszymi chorobami naczyń mózgowych lub dużych, po-zaczaszkowych tętnic doprowadzających (np. zwężenie tętnicy szyjnej).
Przyczyny. Do najczęstszych przyczyn zaburzeń neurologicznych należy zator naczyń mózgowych, szczególnie zator powietrzny.
Występują one często po operacjach kardiochirurgicznych i objawiają się jako:
- zmiany afektywne,
- splątanie,
- bezsenność,
- niepokój, pobudzenie, stan majaczeniowy,
- depresje.
W całkowitym krążeniu pozaustrojowym cała krew z żył centralnych wpływa do maszyny płuco-serce i stąd, po natlenieniu oraz eliminacji C02 jest z powrotem wpompowywana do dużej tętnicy (aorty lub tętnicy udowej). Serce i płuca są wyłączone w całości z normalnego krążenia (ryc. 46.2a).
Postępowanie techniczne. Najpierw wprowadza się przez prawy przedsionek po jednej kaniuli do żyły głównej dolnej i górnej lub tylko jedną kaniulę. Następnie zakłada się kaniulę perfuzyjną do aorty lub tętnicy udowej. Krążenie jest całkowite od chwili, w której podwiązki założone dookoła obu żył głównych zostaną mocno zaciśnięte na kaniulach. Od tego momentu krew nie może już napłynąć do prawego przedsionka. Krew z obu żył głównych płynie teraz zgodnie z siłą ciężkości do oksygenatora maszyny płuco-serce i po wymianie gazowej jest z powrotem wpompowywana do układu krążenia chorego. Mała objętość krwi przepływa jednak podczas całkowitego krążenia pozaustrojowego przez żyły Tcbezjusza i obwodowe żyły oskrzelowe (przez żyły płucne) do lewego serca i musi być stamtąd odsysana, aby nie doprowadzić do rozdęcia serca.
B Podczas stosowania całkowitego krążenia pozaustrojowego wentylowanie płuc nie jest ko-
W częściowym krążeniu pozaustrojowym kaniule są zakładane w sposób opisany wyżej, tylko podwiązki zaciskające na kaniulach żylnych nie są całkowicie zamknięte, tak że część krwi żylnej do-