pkm osinski
52

302 S. Przekładnio

(biernego) jest momentem użytecznym, równoważącym moment oporowy ekspl^ cyjny Wzór na obliczenie tego momentu działającego na kole napędzanym moźn wyznaczyć na podstawie rys. 3.38; ma on postać

mm HR
|_^p2c- y (j	l(*l*3|i
. wM i
	(5184)
b^2 \.
Tr*^9*	(5-185)

Po podstawieniu

otrzymamy gdzie Q jest silą, ż jaką dociśnięte są do siebie kola.

Podobnie, różnica momentów sił F_t i F₂ względem osi kola napędzającego I (czynnego)

ffc

i

M\    — ( nr+2l_tm——jshroc,;..

(5.1861

Pod wpływem obciążenia w czasie pracy punkt toczny C' oddala się od środkowego C o wielkość, którą można wyznaczyć na podstawie równania (5.1851 Przesunięcie to

(J.I.8JI

i = +[    -/₂1

Lv 4 Gfismctj

Znak plus należy przyjąć, gdy kołem czynnym jest stożek o dłuższej twonątn. a znak minus, gdy stożek o krótszej tworzącej.

Zakładając, że siła obwodowa P działa w punkcie tocznym C', moment oporowi można wyrazić następująco:

Mi = P(ric+msina₂) = P(/_ł+/n) sina*.

Po wstawieniu wzoru (5.188) do (5.187) i przekształceniu otrzymuje się;

■ * W celu zmniejszenia poślizgów geometrycznych, dobiera się mały stosunek Afi i wtedy można pominąć wyrażenie    i w przybliżeniu przyjąć

Qp 2

Znajomość położenia punktu tocznego pozwala określić rzeczywiste przełożenie przykładni ciernej

r_2C±m sina*

sina,

l_v±m

IŁI91)

Znaki plus i minus przyjmuje się jak we wzorze (S.187).

Utrzymanie stałego przełożenia, co jest równoznaczne z zachowaniem wartości m i const. wymaga, aby we wzorach (5.189), (5.190) stosunek siły obwodowej do dociskowej P/Q oraz współczynnik tarcia // były stale. Pierwszy warunek może być spełniony przez zastosowanie mechanizmów samoczynnej regulacji docisku w zależności od obciążenia, drugi jest trudny do spełnienia, bo wartość p zależy nie tylko od materiałów, ale także od nacisku jednostkowego, prędkości poślizgu, temperatury, wilgotności, smarowania i innych jeszcze warunków w obszarze styku.

W przypadku gdy m « bf2. punkt toczny przesunie się do skrajnego punktu B (rys. 5.58), a wtedy w punkcie A prędkość poślizgu geometrycznego osiągnie największą wartość v_pmmx. Przy dalszym wzroście obciążenia    bf2) następuje

poślizg pełny, którego należy unikać, zwłaszcza przy pracy na sucho, ze względu na duże straty energii i niebezpieczeństwo zatarcia powierzchni ciernych.

Parametrem charakteryzującym przekładnię cierną pod względem poślizgu geometrycznego jest względny poślizg geometryczny, którego maksymalna wartość (w punkcie A na rys. 5.58)

(5.192)

tri—Pi

Rozwinięte wzory szczegółowe można znaleźć w [IJ.

Siły F_t, F₂ (rys. 5.58) wywołują moment skrętny w płaszczyźnie wspólnej stycznej do stożków, usiłując wywołać ruch wlęriny. Dla styku liniowego analizuje się to zjawisko w polu styku, przyjmującego pod wpływem odkształceń sprężystych kształt prostokąta (rys. 5.59).

Na każdą elementarną powierzchnię styku dS działa elementarna aiła df = pfi dS, a jej elementarny moment względem chwilowego punktu obrotu

dM =- jr dF* xppdS,    (5.193)

gdzie a^-jest odległością elementarne) powierzchni dS od chwilowego punktu obrotu O.

Po scałkowąniu otrzyma się wzór na moment tarcia wiertnego. Na podobnej zasadzie rozpatruje się moment tarcia wiertnego dla styku punktowego, dla którego rzeczywiste pole styku przyjmuje kształt kola (pary cierne z rys 5.54b) lub elipsy (pary cierne z rys. 5.54c). Szczegółowe wzory przedstuwiono w [IJ.

Dla przypadku granicznego z rys. 5.58, tj. gdy P = Qjt oraz m = rafijj w*o» na maksymalny poślizg względny ma postać

be

C/i± łb)0,±ib)*