pkm osinski
59

316 5. Przekładnie

S.4.2. Przekładnie z pasami klinowym

Pas klinowy ma przekrój poprzeczny w kształcie trapezu, a wprowadzuj w rowek koła pasowego rowkowego oddziałuje jak klin. W efekcie otrzymuje i* dobre sprzężenie cierne przy mniejszym napięciu wstępnym niż w pasach jilaskitfi Tym samym mniejsze są obciążenia wałów i łożysk, co jest dużą zaletą w poro* naniu z pasami płaskimi. Dalszymi zaletami są: możliwość uzyskania mniejsage rozstawu osi kól i większego przełożenia 1^15, gdyż dopuszcza się mniejsze kcij opasania. Wadą natomiast jest większy koszt kół rowkowych oraz większa pnn zginania pasa i tarcie bocznych powierzchni pasa. Zwykle zamiast jednego grubego pasa stosuje się kilka mniejszych, pracujących równolegle, lub jeden cieńszy pu wieloklinowy.

Napięcie pasa klinowego reguluje się najczęściej przez okresowe przesuwa* jednego koła. Jeśli odległość między osiami musi być stała, to należy zastosoml rolkę napinającą. Przy dużych przełożeniach, i > 4, duże koło może być gładkie,ho rowków, ale należy się liczyć z pogorszeniem sprzężenia ciernego.

Materiałem podstawowym pasów klinowych jest guma. tworząca osnowę, i włókna w postaci tkanin lub linek, stanowiące element nośny (siłowy). Stosowane u linki kordowe lub z włókien poliamidowych, rzadziej cienkie linki stalowe. Kształt; i strukturę pasów klinowych w przekroju poprzecznym przedstawiono na rys SM. W celu zwiększenia podatności giętnej pasa wytwarza się jc czasem z wewnętrzni powierzchnią falistą: wprowadza się też pasy klinowe segmentowe z poliuretanu p),

Uoom m ••••• o o •••lii M

WWW/

Ryi 5.66. Rodzaje pasów klinowych: a) pas z tkanina kordową, b) pas zbrojony lutom); d z wewnętrzną powierzchnią falistą, d) pas wieloklinowy

TabUca 5.12. Wymiary pasów klinowych (w mm)

Oznaczę- nie przekroju	Zakres skutecznych długowi K	Szero kość skuteczna .	Wymiary orientacyjne
				Ao	ih	Ą
Z	400-f 1500	8,5	10	6	2	t
■ A_	600- 2500	U	■I*	8	3	/pcMwra*rioi\ / wrąhzPO A f ecwtrKtm-i / skubie L.powieńKrrto «,«pW
B	1000- 6000	1 M	17	11	3;5
C	1800-*-10600	19	22	14	■ąfs
D	3150-15000	27	32	19	T, I
	5000-18000	"^:ą	38	25	8

Duża wytrzymałość linek poliamidowych i stalowych pozwala zmniejszyć szerokość pasa, n tym samym szerokość kół. Specjalne pasy szerokie znajdują zastosowanie w budowie przekładni bezstopniowych, tzw. wariatorów pasowych irys. S.67|,

Ry>. 5.67. Schemat wariatora pasowego

R>w 5.68. KnUh I wjmfaij nntii* kota

pUMtf)

Wymiary poprzeczne zwykłych pasów klinowych oraz ich długości w obwodzie zamkniętym są znormalizowane. Polska norma podaje 6 rozmiarów pasów klinowych, oznaczonych symbolami Z oraz A. B, C. D. E. Wyciąg z lej normy podano w lubi. 5.12. Kąt rozwarcia klina pasa W stanie wyprostowanym wynosi i = 40'.

Kola pasowe rowkowe wykonuje się z żeliwo, staliwu, stali, stopów aluminiowych i tworzyw sztucznych. Rowki trapezowe na kole muszą być'dostosowane do kształtu pasa, z odpowiednią głębokością, zapewniającą swobodne osiadanie pasa na powierzchniach bocznych z zachowaniem wolnej szczeliny przy dnie rowka przez cały okres eksploatacji. Kąt trapezowy rowka musi odpowiadać kątowi pusa w stanic odkształconym na kole. Im mniejsza średnica koła, tym większe odkształcenie giętne — przewężenie w zewnętrznej warstwie rozciąganej i spęczcnic w wewnętrznej warstwie ściskanej — i tym mniejszy kąt a. Wymiary rowków dla kól są znormalizowane (rys. 5.68); wartości kątów a wynoszą: 38*, 36*. 34 . a wyjątkowo przy bardzo małych, niezalecttnyćh średnicach kól a = .12°.

Sprzężenie pasa klinowego z kołem. Wskutek klinowego kształtu waruuki sprzężenia ciernego pasa z kołem rowkowym są inne niż w przypadku pasów płaskich. W wyniku docisku pasa klinowego siłą poprzeczną Q powstaje układ sil przedstawiony na rys. 5.69a. Siła normalna F_H dodskująca boczne powierzchnie wywołuje siłę tarcia

•Qn\

(5226)

Qp

cc